Ứng Dụng Mô Hình Sản Xuất Tinh Gọn (Lean Manufacturing) Vào Quy Trình Sản Xuất Thuốc Nước Uống Tại Công Ty Cổ Phần Hóa – Dược Phẩm Mekophar

• Tác giả: Phan Thị Diệu Trâm
• Người hướng dẫn: TS. Bảo Trung
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Tp. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh
• Đề tài: Ứng Dụng Mô Hình Sản Xuất Tinh Gọn Trong Quy Trình Sản Xuất Thuốc Nước Uống Tại Mekophar
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Tp. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ MÔ HÌNH SẢN XUẤT TINH GỌN (LEAN MANUFACTURING)
• 1.1. Khái niệm mô hình sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing)
• 1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của mô hình sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing)
• 1.3. Lợi ích của mô hình sản xuất tinh gọn
• 1.4. Các nguyên tắc của mô hình sản xuất tinh gọn
• 1.5. Các lãng phí theo quan điểm mô hình sản xuất tinh gọn
• 1.5.1. Lãng phí do sản xuất dư thừa (Overproduction)
• 1.5.2. Lãng phí do chờ đợi (Waiting)
• 1.5.3. Lãng phí do di chuyển (Transport)
• 1.5.4. Lãng phí do gia công thừa (Overprocessing)
• 1.5.5. Lãng phí do tồn kho (Inventory)
• 1.5.6. Lãng phí do thao tác (Motion)
• 1.5.7. Lãng phí do khuyết tật (Defects)
• 1.6. Các công cụ, phương pháp trong mô hình sản xuất tinh gọn
• 1.6.1. Chuẩn hóa quy trình
• 1.6.2. Truyền đạt quy trình chuẩn cho nhân viên
• 1.6.3. Quy trình chuẩn về sự linh hoạt
• 1.6.4. Quản lý bằng công cụ trực quan
• 1.6.5. Chất lượng từ gốc
• 1.6.6. Phương pháp 5S
• 1.6.7. Bảo trì ngăn ngừa
• 1.6.8. Bảo trì tổng thể
• 1.6.9. Giảm thiểu thời gian chuẩn bị và chuyển đổi
• 1.6.10. Sơ đồ chuỗi giá trị
• 1.6.11. Giảm thiểu quy mô lô sản xuất
• 1.6.12. Quy hoạch mặt bằng xưởng vật tư nơi sản xuất
• 1.6.14. Cân bằng sản xuất
• 1.6.15. Người giữ nhịp
• 1.6.16. Mức độ hữu dụng thiết bị toàn phần
• 1.7. Triển khai mô hình sản xuất tinh gọn
• 1.7.1. Bắt đầu bằng việc triển khai từng phần
• 1.7.2. Bắt đầu với quy mô nhỏ
• 1.7.3. Các bước triển khai thực hiện mô hình sản xuất tinh gọn
• 1.8. Một số công ty đã áp dụng mô hình sản xuất tinh gọn thành công
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUY TRÌNH SẢN XUẤT THUỐC NƯỚC UỐNG DẠNG GÓI TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN HÓA – DƯỢC PHẨM MEKOPHAR
• 2.1. Giới thiệu về công ty
• 2.2. Ngành nghề kinh doanh của Công ty
• 2.3. Phương châm hành động
• 2.4. Tình hình sản xuất
• 2.5. Phân tích thực trạng quy trình sản xuất thuốc nước uống dạng gói tại Công ty Cổ phần Hóa – Dược phẩm Mekophar
• 2.5.1. Mô tả sản phẩm
• 2.5.2. Cơ sở hạ tầng
• 2.5.3. Quy trình sản xuất
• 2.5.4. Thực trạng các lãng phí trong quy trình sản xuất thuốc nước uống dạng gói theo mô hình sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing)
• 2.5.5. Thực trạng tiến độ giao hàng chậm
• 3. CHƯƠNG 3: ỨNG DỤNG MÔ HÌNH SẢN XUẤT TINH GỌN (LEAN MANUFACTURING) VÀO QUY TRÌNH SẢN XUẤT THUỐC NƯỚC UỐNG DẠNG GÓI TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN HÓA – DƯỢC PHẨM MEKOPHAR
• 3.1. Mục tiêu ứng dụng mô hình sản xuất tinh gọn vào quy trình sản xuất thuốc nước uống dạng gói tại Công ty Cổ phần Hóa – Dược phẩm Mekophar
• 3.2. Quan điểm ứng dụng mô hình sản xuất tinh gọn vào quy trình sản xuất thuốc nước uống dạng gói tại Công ty Cổ phần Hóa – Dược phẩm Mekophar
• 3.3. Ứng dụng mô hình sản xuất tinh gọn vào quy trình sản xuất thuốc nước uống dạng gói tại Công ty Cổ phần Hóa – Dược phẩm Mekophar
• 3.3.1. Nhận diện vấn đề
• 3.3.2. Định hướng ứng dụng
• 3.3.3. Xác định đối tượng tham gia và công cụ, phương pháp trong mô hình sản xuất tinh gọn để ứng dụng
• 3.3.4. Ứng dụng công cụ sơ đồ chuỗi giá trị
• 3.3.5. Ứng dụng thẻ Kanban và quản lý bằng công cụ trực quan
• 3.4. Các biện pháp triển khai và duy trì mô hình sản xuất tinh gọn vào quy trình sản xuất thuốc nước uống dạng gói tại Công ty Cổ phần Hóa – Dược phẩm Mekophar
• KẾT LUẬN VÀ HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA ĐỀ TÀI
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Sản Xuất Tinh Gọn Trong Dược Phẩm Mekophar

Mô hình sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing) là một hệ thống các công cụ và phương pháp nhằm liên tục loại bỏ lãng phí trong quá trình sản xuất. Mục tiêu chính là giảm chi phí sản xuất, tăng sản lượng, và rút ngắn thời gian sản xuất. Lean Manufacturing trong sản xuất thuốc giúp doanh nghiệp tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao khả năng cạnh tranh. Mô hình này tập trung vào việc xác định và loại bỏ các hoạt động không tạo ra giá trị gia tăng, từ đó cải thiện hiệu quả tổng thể. Theo Mekong Capital (2004), lợi ích chính của hệ thống này là giảm chi phí sản xuất, tăng sản lượng và rút ngắn thời gian sản xuất. Quản trị tinh gọn giúp phát hiện lãng phí (hữu hình và vô hình), sau đó dùng công cụ khoa học để giảm thiểu tối đa các hoạt động không tạo giá trị tăng thêm trong quá trình sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp.

1.1. Khái niệm và Ưu điểm của Sản Xuất Tinh Gọn

Khái niệm Sản xuất tinh gọn trong dược phẩm tập trung vào việc loại bỏ mọi hình thức lãng phí. Ưu điểm của Lean Manufacturing trong sản xuất thuốc bao gồm giảm chi phí, tăng năng suất, và cải thiện chất lượng. Dược phẩm Mekophar có thể hưởng lợi từ việc giảm thời gian chờ đợi, giảm tồn kho và cải thiện quy trình làm việc. Việc triển khai thành công sẽ giúp công ty nâng cao hiệu quả hoạt động và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của thị trường. Theo nghiên cứu, Lean Manufacturing tập trung vào việc phát hiện, nhận dạng lãng phí (gồm lãng phí hữu hình và lãng phí vô hình), sau đó sử dụng các công cụ và phương pháp khoa học để giảm thiểu tối đa các hoạt động không tạo ra giá trị tăng thêm trong quá trình sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp.

1.2. Lịch Sử và Phát Triển của Lean Manufacturing

Thuật ngữ "Lean manufacturing" xuất hiện năm 1990. Tuy nhiên, ý tưởng Lean Manufacturing trong sản xuất thuốc đã có từ lâu, bắt nguồn từ hệ thống sản xuất Toyota (TPS). TPS tập trung vào việc loại bỏ các hoạt động không tạo ra giá trị gia tăng cho khách hàng. Nhiều công ty trên thế giới đã áp dụng thành công mô hình sản xuất tinh gọn này, và Việt Nam cũng không ngoại lệ. Việc áp dụng Kaizen trong sản xuất dược phẩm và các công cụ khác giúp các công ty cải thiện liên tục quy trình của mình. Sau thế chiến II kết thúc, Eiji Toyoda (công ty Toyota Motor) đã đi thực tế tại rất nhiều công ty sản xuất xe hơi của Hoa Kỳ để học hỏi và chuyển giao các công nghệ sản xuất xe ô tô của Mỹ sang các nhà máy của Toyota.

II. Thách Thức và Lãng Phí Trong Sản Xuất Thuốc Nước Uống

Trong quy trình sản xuất thuốc nước uống, tồn tại nhiều lãng phí gây ảnh hưởng đến hiệu quả. Các lãng phí bao gồm sản xuất thừa, chờ đợi, di chuyển, gia công thừa, tồn kho, thao tác thừa, và khuyết tật. Việc nhận diện và loại bỏ các lãng phí này là rất quan trọng để cải thiện quy trình sản xuất GMP và giảm giá thành sản phẩm. Áp dụng 5S trong sản xuất dược phẩm cũng giúp tạo ra một môi trường làm việc sạch sẽ, an toàn và hiệu quả hơn. Việc giảm thiểu lãng phí này có thể ảnh hưởng lớn đến giá thành sản phẩm. Theo lý thuyết trong mô hình sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing), giá trị của một sản phẩm được xác định hoàn toàn dựa trên những gì khách hàng thật sự yêu cầu và sẵn lòng trả tiền để có được.

2.1. Các Loại Lãng Phí Phổ Biến trong Sản Xuất Dược

Lãng phí do sản xuất dư thừa là một trong những vấn đề lớn nhất. Lãng phí do chờ đợi, di chuyển, gia công thừa, tồn kho, thao tác thừa, và khuyết tật cũng gây tốn kém. Cần có biện pháp giảm thiểu các lãng phí này để nâng cao hiệu quả sản xuất thuốc. Ví dụ, Just-in-time (JIT) trong sản xuất dược phẩm giúp giảm thiểu tồn kho và đảm bảo nguyên vật liệu luôn sẵn sàng khi cần thiết. Định nghĩa lãng phí là: bất kỳ những gì không tạo ra giá trị tăng thêm. Mà các hoạt động không tạo ra giá trị tăng thêm là các hoạt động không cần thiết cho việc chuyển hóa các vật tư thành sản phẩm mà khách hàng yêu cầu.

2.2. Ảnh Hưởng của Lãng Phí Đến Giá Thành Sản Phẩm

Các lãng phí trực tiếp ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm, làm giảm tính cạnh tranh của doanh nghiệp. Việc giảm lãng phí giúp Dược phẩm Mekophar giảm chi phí và tăng lợi nhuận. Cần có các biện pháp kiểm soát và cải tiến quy trình để giảm thiểu lãng phí và tối ưu hóa quy trình sản xuất thuốc. Thực nghiệm và kiểm tra nguyên vật liệu cũng được xem là sự lãng phí vì chúng có thể được loại trừ trong trường hợp quy trình sản xuất được cải tiến để loại bỏ các khuyết tật.1 Lãng phí do sản xuất dư th...

III. Ứng Dụng Lean Manufacturing Tại Mekophar Phương Pháp Cụ Thể

Để ứng dụng Lean Manufacturing tại Mekophar, cần bắt đầu bằng việc phân tích quy trình sản xuất thuốc nước uống. Sau đó, xác định các công cụ và phương pháp phù hợp, như sơ đồ chuỗi giá trị (Value Stream Mapping), 5S, và Kaizen. Việc triển khai cần được thực hiện từng bước, bắt đầu từ quy mô nhỏ và mở rộng dần. Đồng thời, cần có sự tham gia của toàn bộ nhân viên để đảm bảo thành công. Quan trọng nhất là tạo ra văn hóa cải tiến liên tục trong công ty. Cần phải có một nghiên cứu cụ thể phân tích thực trạng, xác định nguyên nhân, đề ra các giải pháp, kế hoạch, chương trình hành động cụ thể.

3.1. Phân Tích Dòng Giá Trị Value Stream Mapping tại Mekophar

Phân tích dòng giá trị (Value Stream Mapping) trong dược phẩm giúp xác định các bước tạo ra giá trị và các bước không tạo ra giá trị. Từ đó, có thể tập trung vào việc loại bỏ các bước không cần thiết và cải thiện các bước quan trọng. Việc sử dụng Value Stream Mapping trong sản xuất thuốc giúp Mekophar thấy rõ các lãng phí và có kế hoạch cải tiến phù hợp. Mô hình sản xuất tinh gọn sẽ giúp phát hiện ra các lãng phí một cách có hệ thống. Chính các lãng phí này hợp lại tạo ra một khoản chi phí lớn, ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm.

3.2. 5S và Kaizen Nền Tảng Của Cải Tiến Liên Tục

5S trong sản xuất dược phẩm (Sàng lọc, Sắp xếp, Sạch sẽ, Săn sóc, Sẵn sàng) giúp tạo ra một môi trường làm việc sạch sẽ, an toàn và hiệu quả hơn. Kaizen trong sản xuất dược phẩm là triết lý cải tiến liên tục, khuyến khích mọi nhân viên tham gia vào việc cải thiện quy trình. Áp dụng Kaizen trong sản xuất dược phẩm giúp phát hiện và giải quyết các vấn đề nhỏ trước khi chúng trở nên nghiêm trọng. Mô hình sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing) do Toyota phát minh, được nhiều nước trên thế giới ứng dụng. Tại Việt Nam, các công ty dệt may như Tổng Công ty May 10, Tổng công ty May Việt Tiến… đã ứng dụng thành công mô hình sản xuất tinh gọn và đạt được một số kết quả nhất định, tăng năng suất từ 15-20%.

3.3. Triển khai Thẻ Kanban và Quản Lý Trực Quan

Ứng dụng thẻ Kanban và Quản lý bằng công cụ trực quan: Thẻ Kanban là công cụ hỗ trợ kiểm soát số lượng công việc trong hệ thống, ngăn chặn tình trạng sản xuất dư thừa. Quản lý bằng công cụ trực quan cho phép theo dõi tiến độ sản xuất một cách dễ dàng và nhanh chóng. Sử dụng phần mềm Microsoft Visio 2010 để vẽ sơ đồ chuỗi giá trị. Theo số liệu thống kê của phòng kế toán, năm 2013, Phân xưởng thuốc Non – Betalactam sản xuất trung bình khoảng 150 triệu đơn vị sản phẩm/tháng. Đến năm 2014, sản lượng sản xuất của Phân xưởng thuốc Non – Beta lactam giảm còn khoảng 120 triệu đơn vị sản phẩm/tháng.

IV. Nghiên Cứu Thực Tiễn Cải Tiến Quy Trình Thuốc Nước Mekophar

Nghiên cứu thực tiễn tại Dược phẩm Mekophar cho thấy việc áp dụng Lean Manufacturing mang lại nhiều kết quả tích cực. Thời gian sản xuất giảm, chi phí sản xuất giảm, và chất lượng sản phẩm được cải thiện. Các biện pháp như cải tiến quy trình, giảm thời gian chờ đợi, và giảm tồn kho đều góp phần vào thành công này. Quan trọng là cần có sự cam kết của ban lãnh đạo và sự tham gia của toàn bộ nhân viên. Công ty Cổ phần Hóa – Dược phẩm Mekophar là một công ty sản xuất thuốc lớn, được thành lập từ năm 1975. Công ty sản xuất trên 300 mặt hàng thuốc các loại. Công ty chuyên cung ứng thuốc đến các bệnh viện tại thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh thành.

4.1. Kết Quả Cụ Thể Sau Khi Áp Dụng Lean Manufacturing

Sau khi áp dụng Lean Manufacturing, thời gian sản xuất giảm đáng kể. Chi phí sản xuất cũng giảm, giúp Dược phẩm Mekophar nâng cao khả năng cạnh tranh. Chất lượng sản phẩm được cải thiện, giảm thiểu các lỗi và sự cố. Các kết quả này chứng minh tính hiệu quả của Lean Manufacturing trong sản xuất thuốc. Cần phải có một nghiên cứu cụ thể phân tích thực trạng, xác định nguyên nhân, đề ra các giải pháp, kế hoạch, chương trình hành động cụ thể.

4.2. Bài Học Kinh Nghiệm và Thách Thức Trong Quá Trình Triển Khai

Quá trình triển khai Lean Manufacturing không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Cần có sự kiên trì, linh hoạt, và sẵn sàng thay đổi. Một trong những thách thức lớn nhất là thay đổi tư duy của nhân viên. Tuy nhiên, với sự cam kết của ban lãnh đạo và sự tham gia của toàn bộ nhân viên, mọi thách thức đều có thể vượt qua. Ứng dụng được Lean Manufacturing vào công ty, với những lợi ích của Lean Manufacturing mang lại, sẽ góp phần đem lại cho công ty nhiều giá trị, nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty.

V. Đánh Giá và Tương Lai Của Sản Xuất Tinh Gọn Tại Mekophar

Việc áp dụng Lean Manufacturing là một bước đi đúng đắn của Dược phẩm Mekophar. Tuy nhiên, cần tiếp tục duy trì và phát triển mô hình sản xuất tinh gọn này. Tương lai của Lean Manufacturing tại Mekophar là tiếp tục cải tiến quy trình, giảm chi phí, và nâng cao chất lượng sản phẩm. Quan trọng là cần tạo ra một văn hóa cải tiến liên tục và khuyến khích sự sáng tạo của nhân viên. Các công ty tư nhân Việt Nam đang hoạt động dưới mức công suất khá đáng kể, hoặc thường giao hàng không đúng hẹn do các vấn đề trong hệ thống quản lý và lên lịch sản xuất.

5.1. Tổng Kết và Nhận Định Về Hiệu Quả của Lean

Lean Manufacturing đã chứng minh được hiệu quả trong việc cải thiện quy trình và giảm chi phí sản xuất tại Dược phẩm Mekophar. Việc tiếp tục duy trì và phát triển mô hình sản xuất tinh gọn này sẽ giúp công ty nâng cao khả năng cạnh tranh và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của thị trường. Nhiều công ty tư nhân Việt Nam đang hoạt động dưới mức công suất khá đáng kể, hoặc thường giao hàng không đúng hẹn do các vấn đề trong hệ thống quản lý và lên lịch sản xuất. Vài doanh nghiệp trong nước chủ động tiến hành đào tào và áp dụng các phương pháp của Lean Manufacturing nhằm loại trừ những bất hợp lý trong hoạt động kinh 8 doanh dẫn đến việc cải thiện thời gian quy trình sản xuất và dịch vụ.

5.2. Hướng Phát Triển và Nghiên Cứu Tiếp Theo

Hướng phát triển tiếp theo là tiếp tục cải tiến quy trình, giảm chi phí, và nâng cao chất lượng sản phẩm. Cần có các nghiên cứu sâu hơn về ứng dụng Lean Manufacturing trong các lĩnh vực khác của Dược phẩm Mekophar. Quan trọng là cần tạo ra một văn hóa cải tiến liên tục và khuyến khích sự sáng tạo của nhân viên.  Lợi ích đối với doanh nghiệp Việt Nam Vì Lean Manufacturing loại bỏ nhiều vấn đề liên quan đến lịch sản xuất và cân bằng chuyền kém, nên Lean Manufacturing đặc biệt thích hợp cho các công ty chưa có hệ thống Hoạch định Nguồn lực Doanh nghiệp (ERP) hoặc chưa có hệ thống để hoạch định yêu cầu vật tư (MRP), lịch sản xuất hay điều phối sản xuất.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường dược phẩm Việt Nam, việc nâng cao năng lực sản xuất và giảm chi phí là yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp trong ngành. Công ty Cổ phần Hóa – Dược phẩm Mekophar, một trong những doanh nghiệp sản xuất thuốc lớn tại Việt Nam với hơn 300 mặt hàng, đang đối mặt với thách thức giảm sản lượng và áp lực cạnh tranh từ các sản phẩm nhập khẩu cũng như các công ty dược phẩm trong nước. Năm 2013, phân xưởng thuốc Non-Betalactam của công ty sản xuất trung bình khoảng 150 triệu đơn vị sản phẩm/tháng, nhưng đến năm 2014 giảm còn khoảng 120 triệu đơn vị/tháng do một số mặt hàng bị rớt thầu.

Mục tiêu nghiên cứu là ứng dụng mô hình sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing) vào quy trình sản xuất thuốc nước uống dạng gói nhằm nhận diện và loại bỏ các lãng phí, đặc biệt là lãng phí chờ đợi và tồn kho, từ đó rút ngắn thời gian giao hàng và nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty. Nghiên cứu tập trung vào dây chuyền sản xuất thuốc nước uống dạng gói tại Mekophar trong giai đoạn từ tháng 10/2014 đến tháng 2/2015, với trọng tâm là sản phẩm Maloxid P Gel – sản phẩm chủ lực được sản xuất liên tục và trúng thầu bệnh viện.

Việc ứng dụng Lean Manufacturing không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất mà còn cải thiện tiến độ giao hàng, nâng cao chất lượng sản phẩm và đáp ứng kịp thời nhu cầu khách hàng, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của công ty trong môi trường cạnh tranh khốc liệt hiện nay.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Mô hình sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing) là hệ thống các công cụ và phương pháp nhằm liên tục loại bỏ các lãng phí trong quá trình sản xuất, tập trung vào việc giảm chi phí, tăng năng suất và rút ngắn thời gian sản xuất. Lean dựa trên năm nguyên tắc cơ bản: xác định giá trị theo quan điểm khách hàng, xác định chuỗi giá trị và loại bỏ các bước không tạo giá trị, tạo dòng giá trị liên tục, sản xuất theo mô hình kéo (pull), và phấn đấu hoàn hảo bằng cách liên tục loại bỏ lãng phí.

Nghiên cứu sử dụng các khái niệm chính của Lean như:

• Bảy loại lãng phí (chờ đợi, tồn kho, vận chuyển, gia công thừa, thao tác, khuyết tật, sản xuất dư thừa)
• Công cụ 5S (Sàng lọc, Sắp xếp, Sạch sẽ, Chuẩn hóa, Sẵn sàng)
• Sơ đồ chuỗi giá trị (Value Stream Mapping) để phân tích và cải tiến quy trình
• Hệ thống Kanban để quản lý vật tư theo mô hình kéo
• Phương pháp kiểm soát chất lượng tại nguồn (Jidoka) và dừng quy trình có chủ ý để xử lý khuyết tật

Ngoài ra, mô hình còn nhấn mạnh vai trò của sự chuẩn hóa quy trình, quản lý trực quan và bảo trì tổng thể thiết bị nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập trực tiếp từ dây chuyền sản xuất thuốc nước uống dạng gói tại Công ty Mekophar, kết hợp với số liệu từ phòng kế toán và phòng kinh doanh. Phương pháp thu thập dữ liệu bao gồm quan sát trực tiếp 10 lần tại các lô sản xuất khác nhau trong giai đoạn từ tháng 10/2014 đến tháng 2/2015, bấm giờ từng công đoạn nhỏ để xác định thời gian chu kỳ và thời gian chờ đợi.

Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm Excel để tính toán thống kê mô tả, xác định thời gian trung bình và thời gian chu kỳ của từng công đoạn. Phương pháp chuyên gia được áp dụng qua nhóm 10 thành viên thuộc các bộ phận sản xuất, đảm bảo chất lượng, cơ điện và kinh doanh để thảo luận, đánh giá nguyên nhân và đề xuất giải pháp. Biểu đồ xương cá được sử dụng để phân tích nguyên nhân tiến độ giao hàng chậm.

Quy trình nghiên cứu được thực hiện theo timeline từ tháng 10/2014 đến tháng 5/2015, bao gồm các bước khảo sát thực trạng, phân tích lãng phí, ứng dụng công cụ Lean và đánh giá kết quả cải tiến.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Lãng phí chờ đợi chiếm tỷ trọng lớn nhất: Tổng thời gian chờ đợi trong quy trình sản xuất thuốc nước uống dạng gói là 858 phút, trong đó công đoạn ép gói chiếm tới 675 phút, chiếm gần 79% tổng thời gian chờ đợi. Công đoạn in gói và đóng gói cũng có thời gian chờ lần lượt là 90 và 93 phút.

2. Tồn kho lớn gây tốn diện tích và chi phí: Mỗi công đoạn đều tồn kho bán thành phẩm với số lượng lớn, ví dụ công đoạn pha chế để 4 thùng inox chứa thuốc tương đương 20.000 gói, công đoạn ép gói để 3 xe bàn chứa hàng chục mâm gói, công đoạn in gói và đóng gói cũng tồn kho nhiều pallet sản phẩm. Tồn kho lớn làm tăng chi phí bảo quản và kéo dài thời gian giao hàng.

3. Tỷ lệ khuyết tật còn cao: Tỷ lệ gói khuyết tật ở công đoạn ép gói dao động khoảng 1-1.54%, vượt mức yêu cầu dưới 1%. Nguyên nhân chủ yếu do cài đặt nhiệt độ hàn sai, dao cắt cùn và mắt thần định vị không chính xác. Công đoạn in gói cũng gặp lỗi in lệch, mực in lem do tốc độ băng chuyền quá nhanh.

4. Tiến độ giao hàng chậm và không ổn định: Trong ba tháng khảo sát, số lô giao hàng chậm chiếm tỷ lệ cao (ví dụ tháng 11/2014 không giao được lô nào trong 6 lô), số ngày tăng ca và số lần dừng máy nhiều, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chi phí sản xuất.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của tiến độ giao hàng chậm được xác định là do lãng phí chờ đợi và tồn kho lớn, gây ra bởi sự mất cân bằng chuyền sản xuất và quy trình chưa chuẩn hóa. Công đoạn ép gói là điểm nghẽn lớn nhất với thời gian chờ đợi chiếm gần 80% tổng thời gian chờ, làm giảm hiệu quả tổng thể của dây chuyền.

So với các nghiên cứu ứng dụng Lean Manufacturing trong ngành dệt may tại Việt Nam, Mekophar cũng gặp phải các vấn đề tương tự về lãng phí tồn kho và thao tác không hiệu quả. Việc áp dụng các công cụ như sơ đồ chuỗi giá trị và Kanban đã được chứng minh giúp giảm thời gian chu kỳ và tồn kho, tăng năng suất từ 15-20% tại các doanh nghiệp dệt may lớn.

Việc tỷ lệ khuyết tật vượt mức cho thấy cần tăng cường kiểm soát chất lượng tại nguồn và áp dụng phương pháp Poka Yoke để phát hiện và ngăn chặn lỗi ngay trên chuyền sản xuất. Thời gian dừng máy do sự cố thiết bị cũng góp phần làm tăng chi phí và giảm năng suất, do đó bảo trì ngăn ngừa và bảo trì tổng thể là các yếu tố cần được chú trọng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện thời gian chờ đợi từng công đoạn, biểu đồ đường thể hiện tiến độ giao hàng theo tháng, và bảng so sánh tỷ lệ khuyết tật trước và sau cải tiến để minh họa hiệu quả của các giải pháp Lean.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Cân bằng chuyền sản xuất: Tổ chức lại quy trình sản xuất để giảm thời gian chờ đợi, đặc biệt tại công đoạn ép gói. Điều chỉnh số lượng công nhân và thiết bị phù hợp với thời gian chu kỳ từng công đoạn nhằm đồng bộ hóa tốc độ sản xuất. Thực hiện trong vòng 6 tháng, do bộ phận sản xuất chủ trì.

2. Áp dụng sơ đồ chuỗi giá trị và Kanban: Xây dựng sơ đồ chuỗi giá trị hiện tại và tương lai để nhận diện lãng phí, triển khai hệ thống thẻ Kanban quản lý nguyên liệu và bán thành phẩm theo mô hình kéo, giảm tồn kho và tăng tính linh hoạt. Thời gian triển khai 3-4 tháng, phối hợp giữa phòng sản xuất và kho vận.

3. Chuẩn hóa quy trình và đào tạo nhân viên: Xây dựng quy trình chuẩn chi tiết cho từng công đoạn, tổ chức đào tạo thường xuyên cho công nhân và quản lý về Lean Manufacturing, 5S và kiểm soát chất lượng tại nguồn. Khuyến khích nhân viên đề xuất sáng kiến cải tiến. Thời gian thực hiện liên tục, bắt đầu ngay từ tháng đầu tiên.

4. Tăng cường bảo trì ngăn ngừa và bảo trì tổng thể: Thiết lập kế hoạch bảo trì định kỳ, phân công trách nhiệm rõ ràng cho nhân viên vận hành và tổ bảo trì nhằm giảm thời gian dừng máy không kế hoạch, nâng cao độ tin cậy thiết bị. Thực hiện trong 6 tháng đầu, do bộ phận kỹ thuật và sản xuất phối hợp.

5. Áp dụng phương pháp Poka Yoke và dừng quy trình có chủ ý: Triển khai các thiết bị kiểm tra tự động trên chuyền để phát hiện lỗi ngay tại nguồn, đồng thời cho phép công nhân dừng máy khi phát hiện khuyết tật để xử lý kịp thời, giảm tỷ lệ sản phẩm lỗi. Thời gian triển khai 4 tháng, do bộ phận chất lượng và sản xuất thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý doanh nghiệp sản xuất dược phẩm: Nghiên cứu cung cấp phương pháp và công cụ cụ thể để cải tiến quy trình sản xuất, giảm chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh trong ngành dược.

2. Chuyên gia tư vấn quản lý sản xuất: Tài liệu chi tiết về ứng dụng Lean Manufacturing trong ngành dược, giúp tư vấn các doanh nghiệp tương tự triển khai hiệu quả mô hình tinh gọn.

3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản trị Kinh doanh, Công nghệ sản xuất: Cung cấp kiến thức thực tiễn về Lean Manufacturing, phương pháp nghiên cứu và phân tích dữ liệu trong môi trường sản xuất thực tế.

4. Bộ phận kỹ thuật và quản lý chất lượng tại các công ty sản xuất: Hướng dẫn áp dụng các công cụ kiểm soát chất lượng, bảo trì thiết bị và chuẩn hóa quy trình nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm thiểu lỗi.

Câu hỏi thường gặp

1. Lean Manufacturing là gì và tại sao lại quan trọng trong sản xuất dược phẩm?
   Lean Manufacturing là hệ thống các công cụ và phương pháp nhằm loại bỏ lãng phí trong sản xuất, giúp giảm chi phí và tăng năng suất. Trong sản xuất dược phẩm, Lean giúp đảm bảo chất lượng, rút ngắn thời gian giao hàng và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường.

2. Làm thế nào để nhận diện các lãng phí trong quy trình sản xuất?
   Có thể sử dụng sơ đồ chuỗi giá trị (Value Stream Mapping) để phân tích từng bước trong quy trình, xác định các hoạt động không tạo giá trị như chờ đợi, tồn kho, vận chuyển không cần thiết, từ đó đề xuất giải pháp cải tiến.

3. Các công cụ Lean nào được áp dụng hiệu quả nhất trong nghiên cứu này?
   Sơ đồ chuỗi giá trị, hệ thống thẻ Kanban, phương pháp 5S, kiểm soát chất lượng tại nguồn (Jidoka) và bảo trì tổng thể là những công cụ được áp dụng thành công giúp giảm lãng phí và nâng cao hiệu quả sản xuất.

4. Làm thế nào để cân bằng chuyền sản xuất và giảm thời gian chờ đợi?
   Cân bằng chuyền bằng cách điều chỉnh số lượng công nhân, thiết bị và thời gian chu kỳ từng công đoạn sao cho tốc độ sản xuất đồng bộ, tránh tình trạng công đoạn này làm chậm công đoạn khác, từ đó giảm thời gian chờ đợi và tồn kho.

5. Làm sao để duy trì và phát triển mô hình Lean trong doanh nghiệp lâu dài?
   Cần có sự cam kết từ lãnh đạo, đào tạo liên tục cho nhân viên, xây dựng văn hóa cải tiến không ngừng, áp dụng các công cụ quản lý trực quan và khen thưởng sáng kiến cải tiến để duy trì động lực và hiệu quả của Lean.

Kết luận

• Ứng dụng mô hình sản xuất tinh gọn giúp nhận diện và loại bỏ các lãng phí chủ yếu trong quy trình sản xuất thuốc nước uống dạng gói tại Mekophar, đặc biệt là lãng phí chờ đợi và tồn kho.
• Cân bằng chuyền sản xuất và áp dụng các công cụ Lean như sơ đồ chuỗi giá trị, Kanban, 5S và kiểm soát chất lượng tại nguồn đã góp phần rút ngắn thời gian giao hàng và nâng cao năng suất.
• Tỷ lệ khuyết tật giảm đáng kể nhờ kiểm soát chất lượng chặt chẽ và phương pháp Poka Yoke, đồng thời giảm thời gian dừng máy nhờ bảo trì ngăn ngừa và bảo trì tổng thể.
• Thành công bước đầu của nghiên cứu mở ra hướng phát triển ứng dụng Lean cho các dây chuyền sản xuất khác trong công ty, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh toàn diện.
• Các bước tiếp theo cần tập trung vào đào tạo liên tục, mở rộng phạm vi áp dụng và xây dựng văn hóa cải tiến bền vững trong toàn công ty.

Khuyến khích các nhà quản lý và chuyên gia trong ngành dược phẩm tiếp cận và áp dụng mô hình Lean Manufacturing để nâng cao hiệu quả sản xuất và đáp ứng tốt hơn nhu cầu thị trường.