Tổng quan nghiên cứu

Ngành du lịch được xem là một trong những lĩnh vực kinh tế phát triển nhanh và rộng nhất thế giới, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra nguồn thu nhập và việc làm. Thành phố Đà Nẵng, với lợi thế về tài nguyên du lịch và vị trí địa lý, đã trở thành điểm đến hấp dẫn, đón tiếp khoảng 3,1 triệu lượt khách năm 2013, tăng 17,2% so với năm trước. Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các công ty du lịch, việc nâng cao chất lượng dịch vụ (CLDV) trở thành yếu tố then chốt để thu hút và giữ chân khách hàng. Công ty TNHH MTV Thương Mại & Du Lịch Xứ Đà, một trong những đơn vị hoạt động tại Đà Nẵng, đã chứng kiến sự tăng trưởng liên tục về lượng khách và doanh thu trong giai đoạn 2011-2013, với tổng lượt khách tăng từ 4.512 lên 5.017 lượt, tương ứng tăng 11,2% trong ba năm. Tuy nhiên, công ty vẫn chưa có đánh giá chính xác về mức độ hài lòng và tầm quan trọng của các yếu tố dịch vụ theo đánh giá của khách hàng.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm ứng dụng mô hình tầm quan trọng – hiệu suất (IPA) để đánh giá CLDV tại Công ty Du lịch Xứ Đà dựa trên ý kiến của khách du lịch, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ. Nghiên cứu tập trung khảo sát khách hàng sử dụng dịch vụ trong giai đoạn tháng 4 đến tháng 9 năm 2014, với phạm vi nghiên cứu giới hạn tại công ty và dữ liệu thứ cấp từ 2011 đến 2013. Kết quả nghiên cứu không chỉ giúp công ty cải thiện dịch vụ mà còn đóng góp vào cơ sở lý luận và thực tiễn trong lĩnh vực quản trị kinh doanh du lịch, đặc biệt trong bối cảnh phát triển ngành du lịch Đà Nẵng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình đánh giá chất lượng dịch vụ, trong đó nổi bật là:

  • Mô hình SERVQUAL của Parasuraman, Zeithaml và Berry (1985, 1988), đánh giá chất lượng dịch vụ dựa trên sự chênh lệch giữa kỳ vọng và cảm nhận của khách hàng qua 5 thành phần: Sự tin cậy, Tinh thần trách nhiệm, Sự đảm bảo, Sự đồng cảm và Yếu tố hữu hình.

  • Mô hình SERVPERF của Cronin và Taylor (1992), tập trung đánh giá mức độ cảm nhận của khách hàng sau khi sử dụng dịch vụ, đơn giản hóa so với SERVQUAL.

  • Mô hình tầm quan trọng – hiệu suất (IPA) của Martilla và James (1977), đo lường sự khác biệt giữa mức độ quan trọng và mức độ thực hiện của các thuộc tính dịch vụ, giúp xác định ưu tiên cải thiện dịch vụ.

Nghiên cứu sử dụng bộ thang đo gồm 6 thành phần và 28 biến quan sát, bao gồm 5 thành phần truyền thống của Parasuraman và bổ sung thêm yếu tố giá cả, nhằm phản ánh đầy đủ hơn các khía cạnh ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ du lịch.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện theo hai giai đoạn chính:

  • Nghiên cứu định tính sơ bộ: Tham khảo tài liệu, thảo luận nhóm với 5 quản lý, 5 hướng dẫn viên và 5 khách hàng của công ty để xác định các thuộc tính chất lượng dịch vụ phù hợp. Kết quả là xây dựng bộ thang đo gồm 6 thành phần với 28 biến.

  • Nghiên cứu định lượng chính thức: Thu thập dữ liệu từ 350 du khách sử dụng dịch vụ của Công ty Du lịch Xứ Đà trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 9 năm 2014, với 322 mẫu hợp lệ sau khi làm sạch dữ liệu. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện được áp dụng.

Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm SPSS 16.0 với các kỹ thuật:

  • Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để kiểm định sự hội tụ của các biến quan sát.

  • Kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, với tiêu chuẩn ≥ 0,6.

  • Thống kê mô tả để đánh giá mức độ quan trọng và mức độ thực hiện của các yếu tố.

  • Phương pháp so sánh cặp (Paired Samples t-test) để kiểm định sự khác biệt giữa mức độ quan trọng và mức độ thực hiện.

  • Biểu diễn kết quả trên ma trận IPA để xác định các nhóm thuộc tính cần tập trung phát triển, duy trì, hạn chế hoặc giảm đầu tư.

Quy trình nghiên cứu được thực hiện theo 5 bước: xác định thuộc tính, xây dựng thang đo, thu thập dữ liệu, phân tích dữ liệu và đề xuất kế hoạch hành động dựa trên kết quả IPA.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng lượng khách và doanh thu: Từ năm 2011 đến 2013, tổng lượt khách của Công ty Du lịch Xứ Đà tăng từ 4.512 lên 5.017 lượt, tương ứng tăng 11,2%. Doanh thu cũng tăng từ 5.477 triệu đồng lên 5.884 triệu đồng, tăng 7,4%. Khách nội địa chiếm trên 95% tổng số khách, với mức tăng trưởng ổn định hàng năm.

  2. Đánh giá mức độ quan trọng và thực hiện của các yếu tố CLDV: Kết quả phân tích cho thấy các yếu tố như "Đảm bảo an toàn cho du khách" (A1), "Nhân viên phục vụ chu đáo" (RE3), "Phí dịch vụ phù hợp, cạnh tranh" (P1) được khách hàng đánh giá có mức độ quan trọng cao với giá trị trung bình trên 4,2 (rất quan trọng). Tuy nhiên, mức độ thực hiện của một số yếu tố như "Giải quyết phàn nàn nhanh chóng" (RE4) và "Chiết khấu cao cho khách thanh toán sớm" (P2) còn thấp, dưới 3,5, cho thấy công ty cần cải thiện.

  3. Phân tích sự khác biệt giữa mức độ quan trọng và thực hiện: Qua kiểm định so sánh cặp, có 24 yếu tố có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa mức độ quan trọng và thực hiện, trong đó nhiều yếu tố quan trọng nhưng thực hiện chưa tốt, tạo ra khoảng cách tiêu cực ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng.

  4. Phân bố các yếu tố trên ma trận IPA: Các yếu tố được phân bổ vào 4 phần tư:

    • Phần tư 1 (Tập trung phát triển): Bao gồm các yếu tố quan trọng nhưng thực hiện thấp như "Giải quyết phàn nàn nhanh chóng", "Phí dịch vụ phù hợp", "Thời gian phục vụ thuận tiện".

    • Phần tư 2 (Tiếp tục duy trì): Các yếu tố quan trọng và thực hiện tốt như "Đảm bảo an toàn", "Nhân viên có trình độ chuyên môn cao".

    • Phần tư 3 (Hạn chế phát triển): Yếu tố ít quan trọng và thực hiện thấp, nên hạn chế đầu tư.

    • Phần tư 4 (Giảm sự đầu tư): Yếu tố không quan trọng nhưng thực hiện tốt, có thể giảm nguồn lực.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy mô hình IPA là công cụ hiệu quả trong việc đánh giá CLDV tại Công ty Du lịch Xứ Đà, giúp xác định rõ các điểm mạnh và điểm yếu trong dịch vụ. Khoảng cách giữa mức độ quan trọng và thực hiện phản ánh những hạn chế trong việc đáp ứng kỳ vọng khách hàng, đặc biệt ở các yếu tố liên quan đến xử lý phàn nàn và chính sách giá cả. So sánh với các nghiên cứu trước trong ngành du lịch, kết quả tương đồng khi yếu tố nhân viên phục vụ và an toàn luôn được khách hàng đánh giá cao. Tuy nhiên, sự khác biệt về mức độ thực hiện cho thấy công ty cần tập trung cải thiện các dịch vụ hỗ trợ và chính sách khách hàng để nâng cao sự hài lòng và giữ chân khách hàng. Việc biểu diễn dữ liệu qua biểu đồ ma trận IPA giúp trực quan hóa các ưu tiên cải tiến, hỗ trợ nhà quản lý trong việc phân bổ nguồn lực hiệu quả.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực và thái độ phục vụ của nhân viên: Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng giao tiếp, xử lý tình huống và ngoại ngữ cho nhân viên trong vòng 6 tháng tới nhằm cải thiện chất lượng phục vụ, đặc biệt tập trung vào khả năng giải quyết phàn nàn nhanh chóng.

  2. Cải thiện hệ thống xử lý phản hồi khách hàng: Xây dựng quy trình tiếp nhận và xử lý khiếu nại minh bạch, hiệu quả trong vòng 3 tháng, đảm bảo mọi phản hồi được giải quyết kịp thời, nâng cao sự hài lòng và lòng trung thành của khách.

  3. Xây dựng chính sách giá cả hợp lý và cạnh tranh: Rà soát và điều chỉnh mức giá dịch vụ, áp dụng các chương trình chiết khấu cho khách thanh toán sớm hoặc khách hàng thân thiết trong vòng 4 tháng, nhằm tăng tính cạnh tranh và thu hút khách hàng mới.

  4. Phát triển chương trình tour và dịch vụ bổ sung độc đáo: Đầu tư nghiên cứu và thiết kế các tour du lịch mới lạ, phù hợp với nhu cầu đa dạng của khách hàng trong vòng 1 năm, đồng thời nâng cao tiện nghi tại các điểm tham quan để tăng trải nghiệm khách hàng.

  5. Tăng cường quảng bá và tiếp thị hiệu quả: Sử dụng các kênh truyền thông đa dạng, tập trung vào mạng xã hội và website công ty để giới thiệu các dịch vụ cải tiến, thu hút khách hàng tiềm năng trong vòng 6 tháng.

Các giải pháp trên cần được phối hợp thực hiện bởi ban quản trị công ty, bộ phận nhân sự, marketing và dịch vụ khách hàng, với mục tiêu nâng cao chỉ số hài lòng khách hàng ít nhất 15% trong năm tiếp theo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý các công ty du lịch: Giúp hiểu rõ về phương pháp đánh giá chất lượng dịch vụ qua mô hình IPA, từ đó xây dựng chiến lược cải tiến dịch vụ phù hợp với nhu cầu khách hàng.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Du lịch: Cung cấp cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu thực tiễn, hỗ trợ phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan đến chất lượng dịch vụ và sự hài lòng khách hàng.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch và phát triển kinh tế địa phương: Tham khảo để đánh giá hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp du lịch, từ đó đề xuất chính sách hỗ trợ và phát triển ngành du lịch bền vững.

  4. Các chuyên gia tư vấn và đào tạo trong lĩnh vực dịch vụ du lịch: Sử dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế các chương trình đào tạo nâng cao năng lực phục vụ và cải thiện chất lượng dịch vụ cho doanh nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Mô hình IPA là gì và tại sao được chọn để đánh giá chất lượng dịch vụ?
    Mô hình IPA đo lường sự khác biệt giữa mức độ quan trọng và mức độ thực hiện của các thuộc tính dịch vụ, giúp xác định ưu tiên cải tiến. Nó được chọn vì đơn giản, dễ hiểu và cung cấp thông tin chiến lược rõ ràng cho nhà quản lý.

  2. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện có ảnh hưởng gì đến kết quả nghiên cứu không?
    Phương pháp này giúp thu thập dữ liệu nhanh và thuận tiện nhưng có thể không đại diện hoàn toàn cho toàn bộ khách hàng. Tuy nhiên, với kích thước mẫu 322, nghiên cứu vẫn đảm bảo độ tin cậy và tính khả thi.

  3. Các yếu tố nào được khách hàng đánh giá quan trọng nhất tại Công ty Du lịch Xứ Đà?
    Các yếu tố như đảm bảo an toàn, nhân viên phục vụ chu đáo và phí dịch vụ phù hợp được đánh giá rất quan trọng, ảnh hưởng lớn đến sự hài lòng và quyết định quay lại của khách.

  4. Làm thế nào để công ty cải thiện các yếu tố có mức độ thực hiện thấp?
    Công ty cần tập trung đào tạo nhân viên, xây dựng quy trình xử lý phàn nàn hiệu quả, điều chỉnh chính sách giá và nâng cao chất lượng dịch vụ bổ sung để đáp ứng kỳ vọng khách hàng.

  5. Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng cho các công ty du lịch khác không?
    Mô hình IPA và các kết quả phân tích có tính ứng dụng rộng rãi, các công ty du lịch khác có thể tham khảo để đánh giá và nâng cao chất lượng dịch vụ phù hợp với đặc thù riêng của mình.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã ứng dụng thành công mô hình IPA để đánh giá chất lượng dịch vụ tại Công ty Du lịch Xứ Đà, xác định rõ các yếu tố quan trọng và mức độ thực hiện hiện tại.
  • Kết quả cho thấy sự tăng trưởng ổn định về lượng khách và doanh thu trong giai đoạn 2011-2013, nhưng vẫn tồn tại khoảng cách giữa kỳ vọng và thực hiện dịch vụ.
  • Các yếu tố như an toàn, thái độ nhân viên và chính sách giá được khách hàng đánh giá cao về tầm quan trọng nhưng cần cải thiện về mức độ thực hiện.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực nhân viên, cải thiện quy trình xử lý phản hồi, điều chỉnh giá cả và phát triển sản phẩm dịch vụ mới.
  • Nghiên cứu góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn trong quản trị chất lượng dịch vụ du lịch, mở hướng cho các nghiên cứu tiếp theo và ứng dụng thực tế trong ngành.

Khuyến nghị các nhà quản lý và chuyên gia trong lĩnh vực du lịch áp dụng mô hình IPA để định kỳ đánh giá và cải tiến chất lượng dịch vụ, từ đó nâng cao sự hài lòng và giữ vững vị thế cạnh tranh trên thị trường.