Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động tuyển dụng nhân lực đóng vai trò then chốt trong quản trị nguồn nhân lực, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Tại Việt Nam, trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nguồn nhân lực chất lượng cao trở thành yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp. Công ty Cổ phần Bưu chính Viettel, với mạng lưới phủ rộng 63 tỉnh thành và hơn 2.700 lao động năm 2022, đang đối mặt với thách thức trong việc tuyển dụng nhân sự phù hợp để đáp ứng nhu cầu mở rộng và nâng cao chất lượng dịch vụ.

Nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng tuyển dụng nhân lực tại Viettel Post trong giai đoạn 2019-2022, làm rõ các ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân tồn tại. Mục tiêu chính là đề xuất các giải pháp hoàn thiện quy trình tuyển dụng nhằm nâng cao hiệu quả, giảm chi phí và tăng sự gắn bó lâu dài của nhân viên với công ty. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các nội dung: xác định nhu cầu và lập kế hoạch tuyển dụng, tuyển mộ, tuyển chọn và đánh giá hiệu quả tuyển dụng. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ Viettel Post phát triển nguồn nhân lực trẻ, năng động, đáp ứng yêu cầu cạnh tranh ngày càng cao của thị trường chuyển phát nhanh và logistics.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị nhân lực hiện đại, trong đó có:

  • Lý thuyết tuyển dụng nhân lực: Tuyển dụng là quá trình tìm kiếm, thu hút và lựa chọn ứng viên phù hợp để đáp ứng nhu cầu sử dụng lao động của tổ chức, bao gồm các bước xác định nhu cầu, tuyển mộ, tuyển chọn và đánh giá hiệu quả.

  • Mô hình quản trị nguồn nhân lực: Tập trung vào mối quan hệ giữa tuyển dụng với các chức năng khác như đào tạo, đánh giá và phát triển nhân sự nhằm tạo ra nguồn lực bền vững.

  • Khái niệm tuyển mộ và tuyển chọn: Tuyển mộ là quá trình thu hút ứng viên từ các nguồn bên trong và bên ngoài, còn tuyển chọn là việc đánh giá và lựa chọn ứng viên phù hợp nhất dựa trên tiêu chuẩn công việc.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: nhu cầu tuyển dụng, kế hoạch tuyển dụng, nguồn tuyển dụng, phương pháp tuyển dụng, hiệu quả tuyển dụng, và các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tuyển dụng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua khảo sát hơn 100 cán bộ, nhân viên và quản lý tại các chi nhánh của Viettel Post bằng bảng hỏi nhằm thu thập ý kiến về hoạt động tuyển dụng, tuyển mộ và tuyển chọn.

  • Dữ liệu thứ cấp: Bao gồm các báo cáo, số liệu thống kê nhân sự từ Phòng Hành chính nhân sự Công ty, các tài liệu liên quan đến chính sách và quy trình tuyển dụng.

Phương pháp phân tích dữ liệu gồm:

  • Phân tích thống kê: Tổng hợp số liệu về cơ cấu lao động, kết quả tuyển dụng theo năm, tỷ lệ sàng lọc ứng viên, chi phí tuyển dụng.

  • Phân tích so sánh: Đối chiếu kết quả tuyển dụng qua các năm 2019-2022 để đánh giá xu hướng và hiệu quả.

  • Phương pháp điều tra xã hội học: Phỏng vấn, khảo sát nhằm đánh giá nhận thức và thái độ của người lao động về quy trình tuyển dụng.

Cỡ mẫu khảo sát là hơn 100 người, được chọn ngẫu nhiên từ các phòng ban và phân xưởng sản xuất nhằm đảm bảo tính đại diện. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2019 đến 2022, với đề xuất giải pháp áp dụng trong giai đoạn 2023-2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu lao động trẻ và chủ yếu là nam giới: Năm 2022, tổng số lao động là 2.710 người, trong đó 95% nằm trong độ tuổi 18-35, phù hợp với đặc thù công việc vận chuyển nhanh. Lao động nam chiếm 80,6%, tập trung chủ yếu ở khối vận hành, trong khi lao động nữ chủ yếu làm việc văn phòng.

  2. Nguồn tuyển dụng bên ngoài chiếm ưu thế: Tỷ lệ tuyển dụng từ nguồn bên ngoài chiếm khoảng 79% năm 2021 và 79,11% năm 2022, trong khi nguồn bên trong chỉ chiếm khoảng 20,89%. Điều này phản ánh sự mở rộng và đa dạng hóa nguồn nhân lực nhưng cũng làm tăng chi phí và thời gian đào tạo.

  3. Quy trình tuyển dụng còn nhiều hạn chế: Việc xác định nhu cầu tuyển dụng chủ yếu mang tính ứng phó, chưa có văn bản cụ thể, dẫn đến dự báo nhân lực chưa sát thực tế. Bản mô tả công việc chưa đầy đủ, ảnh hưởng đến chất lượng tuyển mộ và tuyển chọn.

  4. Chi phí và thời gian tuyển dụng còn cao: Chi phí tuyển dụng bình quân cho một vị trí còn lớn do phải tuyển dụng nhiều lần, đào tạo lại nhân viên mới. Thời gian hoàn thành tuyển dụng chưa đạt tiến độ mong muốn, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ việc lập kế hoạch tuyển dụng chưa khoa học, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban và bộ phận nhân sự. So với một số doanh nghiệp cùng ngành như Công ty Giao hàng nhanh hay Giao hàng tiết kiệm, Viettel Post chưa tận dụng tối đa nguồn tuyển dụng nội bộ và chưa có hệ thống đánh giá hiệu quả tuyển dụng toàn diện.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ tuyển dụng theo nguồn bên trong và bên ngoài qua các năm, bảng thống kê chi phí tuyển dụng và thời gian hoàn thành tuyển dụng theo từng năm để minh họa xu hướng và hiệu quả. Việc cải thiện quy trình tuyển dụng sẽ giúp giảm tỷ lệ nghỉ việc trong thời gian thử việc, nâng cao chất lượng nhân sự và tiết kiệm chi phí.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện công tác lập kế hoạch tuyển dụng: Xây dựng quy trình xác định nhu cầu tuyển dụng rõ ràng, có văn bản cụ thể và dự báo dài hạn dựa trên kế hoạch sản xuất kinh doanh và biến động thị trường lao động. Thời gian thực hiện: 2023-2024. Chủ thể: Ban Giám đốc phối hợp Phòng Hành chính nhân sự.

  2. Đa dạng hóa và tối ưu hóa nguồn tuyển dụng: Tăng cường tuyển dụng nội bộ để tận dụng nguồn nhân lực sẵn có, đồng thời phát triển các kênh tuyển dụng bên ngoài như hợp tác với các trường đại học, trung tâm giới thiệu việc làm. Thời gian: 2023-2025. Chủ thể: Phòng Nhân sự.

  3. Cải tiến quy trình tuyển mộ và tuyển chọn: Xây dựng bản mô tả công việc chi tiết cho từng vị trí, áp dụng các phương pháp đánh giá ứng viên khoa học như trắc nghiệm năng lực, phỏng vấn chuyên sâu, giảm thiểu đánh giá cảm tính. Thời gian: 2023-2024. Chủ thể: Phòng Nhân sự và các phòng ban liên quan.

  4. Đánh giá và giám sát hiệu quả tuyển dụng thường xuyên: Thiết lập hệ thống đánh giá các chỉ số như tỷ lệ sàng lọc, chi phí tuyển dụng, thời gian hoàn thành, tỷ lệ nghỉ việc sau thử việc để điều chỉnh kịp thời. Thời gian: Triển khai từ 2023. Chủ thể: Ban Giám đốc và Phòng Nhân sự.

  5. Đào tạo nâng cao năng lực đội ngũ tuyển dụng: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng tuyển dụng, cập nhật công nghệ thông tin và kỹ thuật phỏng vấn hiện đại cho cán bộ nhân sự. Thời gian: 2023-2024. Chủ thể: Phòng Nhân sự phối hợp với các đơn vị đào tạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ tầm quan trọng của công tác tuyển dụng trong phát triển nguồn nhân lực, từ đó xây dựng chiến lược nhân sự phù hợp với mục tiêu kinh doanh.

  2. Phòng nhân sự và cán bộ tuyển dụng: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về quy trình tuyển dụng, phương pháp đánh giá ứng viên và các giải pháp nâng cao hiệu quả tuyển dụng.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản trị nhân lực: Là tài liệu tham khảo thực tiễn, giúp hiểu rõ các vấn đề thực tế và cách áp dụng lý thuyết vào doanh nghiệp trong lĩnh vực logistics và chuyển phát nhanh.

  4. Các nhà tư vấn nhân sự và đào tạo: Hỗ trợ xây dựng các chương trình đào tạo, tư vấn cải tiến quy trình tuyển dụng phù hợp với đặc thù doanh nghiệp trong ngành bưu chính viễn thông.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao tuyển dụng nhân lực lại quan trọng đối với doanh nghiệp?
    Tuyển dụng nhân lực là bước đầu tiên quyết định chất lượng đội ngũ lao động, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất kinh doanh và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Ví dụ, Viettel Post đã phát triển mạng lưới rộng khắp nhờ đội ngũ nhân viên được tuyển chọn kỹ lưỡng.

  2. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả tuyển dụng?
    Bao gồm hình ảnh và uy tín doanh nghiệp, khả năng tài chính, chính sách nhân sự, năng lực đội ngũ tuyển dụng, đặc điểm thị trường lao động và sự phát triển công nghệ thông tin. Những yếu tố này quyết định khả năng thu hút và giữ chân nhân tài.

  3. Làm thế nào để xác định nhu cầu tuyển dụng chính xác?
    Cần dựa trên kế hoạch sản xuất kinh doanh, phân tích cơ cấu lao động hiện tại, dự báo biến động thị trường và yêu cầu công việc cụ thể. Việc này giúp tránh tuyển dụng thừa hoặc thiếu, tiết kiệm chi phí và thời gian.

  4. Ưu nhược điểm của tuyển dụng nội bộ và bên ngoài là gì?
    Tuyển dụng nội bộ giúp tận dụng nguồn lực sẵn có, giảm chi phí đào tạo nhưng có thể gây xơ cứng và hạn chế sáng tạo. Tuyển dụng bên ngoài đa dạng nguồn ứng viên, mang lại sự đổi mới nhưng tốn kém chi phí và thời gian đào tạo.

  5. Làm sao để đánh giá hiệu quả của hoạt động tuyển dụng?
    Thông qua các chỉ số như tỷ lệ sàng lọc ứng viên, chi phí tuyển dụng bình quân, thời gian hoàn thành tuyển dụng, tỷ lệ nghỉ việc sau thử việc và mức độ hài lòng của nhân viên mới. Việc đánh giá này giúp doanh nghiệp điều chỉnh quy trình phù hợp hơn.

Kết luận

  • Luận văn đã làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng tuyển dụng nhân lực tại Công ty Cổ phần Bưu chính Viettel trong giai đoạn 2019-2022, chỉ ra các ưu điểm và hạn chế trong quy trình tuyển dụng.
  • Nguồn nhân lực chủ yếu là lao động trẻ, nam giới, với tỷ lệ tuyển dụng bên ngoài chiếm ưu thế, phù hợp với đặc thù ngành chuyển phát nhanh.
  • Các hạn chế về lập kế hoạch tuyển dụng, mô tả công việc chưa chi tiết và chi phí tuyển dụng cao cần được khắc phục để nâng cao hiệu quả.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện quy trình tuyển dụng, bao gồm lập kế hoạch, đa dạng hóa nguồn tuyển dụng, cải tiến quy trình tuyển chọn và đánh giá hiệu quả.
  • Khuyến nghị Viettel Post triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2023-2025 nhằm phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

Để tiếp tục phát triển, doanh nghiệp cần hành động ngay bằng việc rà soát và hoàn thiện quy trình tuyển dụng, đồng thời đào tạo đội ngũ nhân sự chuyên nghiệp. Hành động này sẽ tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài của Viettel Post trong thị trường logistics đầy cạnh tranh.