Nghiên Cứu Trò Chơi Trong Kịch Của Samuel Beckett Thập Niên 1960

Lý thuyết trò chơi trong văn học đã được các nhà nghiên cứu trên thế giới quan tâm từ lâu. Tuy nhiên, việc vận dụng lý thuyết này ở Việt Nam còn hạn chế, chủ yếu tập trung vào khái niệm chung và yếu tố ngôn ngữ. Nghiên cứu này hướng đến việc phân tích trò chơi ở nhiều khía cạnh: cốt truyện, nhân vật, và các yếu tố khác liên quan. Trò chơi trong kịch không chỉ là giải trí mà còn là công cụ để khám phá ý nghĩa và bản chất của cuộc sống. Nó cho phép tác giả và khán giả thử nghiệm, đặt câu hỏi và tìm kiếm những câu trả lời mới về sự tồn tại.

Samuel Beckett là một tác giả lớn của chủ nghĩa hậu hiện đại, với những đóng góp quan trọng cho văn học thế giới. Tuy nhiên, ở Việt Nam, các nghiên cứu về ông còn hạn chế. Thập niên 1960 là giai đoạn Beckett sáng tác nhiều vở kịch thể nghiệm, sử dụng các yếu tố vô lý và tối giản. Luận văn tập trung vào giai đoạn này để khai thác sâu sắc phong cách viết của Beckett và ảnh hưởng của Beckett đến sân khấu thế giới. Nghiên cứu này mong muốn góp phần đưa các tác phẩm của Beckett đến gần hơn với độc giả Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh các sáng tác hậu hiện đại ngày càng trở nên phổ biến.

Kịch Beckett thường phản ánh sự vô nghĩa và tuyệt vọng của con người trong một thế giới hậu hiện đại. Các nhân vật thường bị mắc kẹt trong những tình huống lặp đi lặp lại, không có lối thoát. Họ cố gắng tìm kiếm ý nghĩa, nhưng thường thất bại. Sự cô đơn và sự chờ đợi là những chủ đề phổ biến trong kịch Beckett, đặc biệt là trong Waiting for Godot. Việc giải mã những cảm xúc tiêu cực này là một thách thức lớn đối với người đọc và người xem.

Phong cách viết của Beckett đặc trưng bởi sự tối giản trong ngôn ngữ và cốt truyện. Các đối thoại thường ngắn gọn, sáo rỗng và không truyền tải được nhiều thông tin. Cốt truyện thường đơn giản, lặp đi lặp lại hoặc thậm chí không có cốt truyện. Điều này tạo ra một cảm giác vô nghĩa và tuyệt vọng. Việc phân tích ngôn ngữ trong kịch Beckett và cấu trúc cốt truyện tối giản là chìa khóa để hiểu được ý nghĩa của các tác phẩm.

Trong kịch Beckett, nhân vật thường không có tên, tuổi, hoặc quá khứ rõ ràng. Họ thường được gọi bằng những cái tên chung chung hoặc chỉ được mô tả bằng những đặc điểm ngoại hình. Điều này khiến họ trở nên phiếm diện và khó đồng cảm. Sự thiếu hụt thông tin về nhân vật tạo ra một cảm giác xa lạ và khó hiểu. Khán giả buộc phải tự mình điền vào những khoảng trống, tạo ra một mối liên hệ cá nhân với các nhân vật vô lý. Sự cô đơn và sự tồn tại trần trụi của họ được đẩy lên mức cao nhất.

Hành động nhân vật bị giảm thiểu, đơn điệu, nhàm chán. Các nhân vật thường tham gia vào những hành động lặp đi lặp lại, không có mục đích rõ ràng. Điều này tạo ra một cảm giác vô nghĩa và tuyệt vọng. Thậm chí, ý chí của họ cũng bị triệt tiêu, khiến họ trở thành những con rối bị điều khiển bởi số phận. Tính lặp lại và sự thiếu vắng ý chí là những đặc điểm quan trọng trong việc xây dựng nhân vật trong kịch Beckett.

Trong kịch Beckett, thường không có các biến cố lớn hoặc xung đột kịch tính. Thay vào đó, các nhân vật thường đối diện với những vấn đề tồn tại mang tính trừu tượng và triết học. Sự thiếu vắng biến cố tạo ra một cảm giác tĩnh lặng và trì trệ. Khán giả được mời gọi tập trung vào những chi tiết nhỏ nhặt, những khoảnh khắc thoáng qua và những suy tư nội tâm của nhân vật.

Tính lặp lại là một đặc điểm nổi bật trong cốt truyện của kịch Beckett. Các tình huống, đối thoại và hành động thường được lặp lại nhiều lần, tạo ra một cảm giác vô nghĩa và tuyệt vọng. Cốt truyện cũng thường phi tuyến tính, không có sự phát triển rõ ràng hoặc kết thúc thỏa mãn. Sự kết hợp giữa tính lặp lại và cấu trúc phi tuyến tính tạo ra một hiệu ứng độc đáo, thách thức những kỳ vọng truyền thống về cốt truyện.

Trong kịch Beckett, ngôn ngữ thường bị suy thoái, trở nên sáo rỗng, vô nghĩa và không truyền tải được thông tin. Ngôn ngữ bị giảm thiểu nhường chỗ cho sự im lặng. Đôi khi, sự im lặng thậm chí còn quan trọng hơn ngôn ngữ, thể hiện sự cô đơn, tuyệt vọng và sự vô nghĩa của cuộc sống. Phong cách viết của Beckett tạo ra một không gian để khán giả suy ngẫm và tìm kiếm ý nghĩa trong sự vắng mặt của ngôn ngữ.

Các đối thoại trong kịch Beckett thường rời rạc, không kết nối và không dẫn đến một kết luận rõ ràng. Các nhân vật thường nói những điều vô nghĩa hoặc lặp lại những câu nói sáo rỗng. Đôi khi, họ chỉ độc thoại nội tâm, không tương tác với nhau. Cấu trúc đối thoại đặc biệt này phản ánh sự cô đơn và sự thiếu kết nối giữa con người trong một thế giới vô lý.

Trong Come and Go (Đến và đi), tính lặp lại và sự ngắn gọn tạo ra một hiệu ứng ám ảnh. Ba người phụ nữ gặp nhau, chia sẻ những bí mật và rồi lại rời đi. Cấu trúc lặp đi lặp lại của vở kịch nhấn mạnh sự vô nghĩa và tính chất chu kỳ của cuộc sống. Sự tồn tại của họ dường như bị định sẵn, không có sự thay đổi hay tiến triển. Việc diễn giải ý nghĩa của vở kịch đòi hỏi người xem phải chú ý đến những chi tiết nhỏ nhặt và khám phá những ý nghĩa tiềm ẩn trong sự lặp lại.

Trong Breath (Hơi thở), Beckett đẩy sự tối giản trong kịch đến giới hạn cuối cùng. Vở kịch chỉ bao gồm một tiếng khóc, một tiếng hít thở và một đống rác. Tuy ngắn gọn, Breath gợi ra những câu hỏi sâu sắc về sự tồn tại, sự vô nghĩa và sự tuyệt vọng. Người xem được mời gọi tự mình điền vào những khoảng trống và tạo ra ý nghĩa từ những yếu tố tối giản này. Kịch Beckett tạo ra không gian cho những suy tư về số phận con người.