Luận án tiến sĩ: Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp và chất lượng quan hệ người tiêu dùng qua vai trò trung gian của giá trị khách hàng và công bằng giá

• Tác giả: Nguyễn Nhan Như Ngọc
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Hữu Lam
• Trường học: Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
• Đề tài: Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và chất lượng quan hệ giữa người tiêu dùng với doanh nghiệp: Vai trò trung gian của giá trị khách hàng và công bằng giá
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ kinh tế
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 1.1. Lý do lựa chọn chủ đề nghiên cứu
• 1.2. Cơ sở từ thực tiễn
• 1.3. Cơ sở từ tổng quan các nghiên cứu liên quan
• 1.4. Vấn đề nghiên cứu
• 1.5. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.6. Đối tượng nghiên cứu
• 1.7. Phạm vi nghiên cứu
• 1.8. Phương pháp nghiên cứu của luận án
• 1.9. Đóng góp mới của luận án
• 1.9.1. Đóng góp về mặt lý thuyết
• 1.9.2. Đóng góp về mặt thực tiễn
• 1.10. Cấu trúc của luận án
• 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.1. Lý thuyết trao đổi xã hội
• 2.2. Lý thuyết quy kết
• 2.3. Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp
• 2.3.1. Các lý thuyết trách nhiệm xã hội và các cách tiếp cận
• 2.3.2. Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp
• 2.4. Chất lượng quan hệ của người tiêu dùng với doanh nghiệp
• 2.4.1. Marketing mối quan hệ
• 2.4.2. Chất lượng quan hệ
• 2.4.3. Các nghiên cứu tiêu biểu trong và ngoài nước liên quan đến trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và chất lượng quan hệ
• 2.4.4. Mối quan hệ giữa trách nhiệm xã hội và chất lượng quan hệ
• 2.5. Giá trị khách hàng
• 2.5.1. Khái niệm và nền tảng lý thuyết của giá trị khách hàng
• 2.5.2. Mối quan hệ giữa trách nhiệm xã hội và giá trị khách hàng
• 2.5.3. Mối quan hệ giữa giá trị khách hàng và chất lượng quan hệ
• 2.5.4. Vai trò trung gian của giá trị khách hàng trong mối quan hệ giữa trách nhiệm xã hội và chất lượng quan hệ
• 2.6. Công bằng giá
• 2.6.1. Nền tảng lý thuyết nghiên cứu về công bằng giá
• 2.6.2. Công bằng giá
• 2.6.3. Mối quan hệ giữa trách nhiệm xã hội và công bằng giá
• 2.6.4. Mối quan hệ giữa công bằng giá và chất lượng quan hệ
• 2.6.5. Vai trò trung gian của công bằng giá trong mối quan hệ giữa trách nhiệm xã hội và chất lượng quan hệ
• 2.6.6. Mối quan hệ giữa giá trị khách hàng và công bằng giá
• 2.6.7. Vai trò trung gian của giá trị khách hàng trong mối quan hệ giữa trách nhiệm xã hội và công bằng giá
• 2.7. Sự tác động khác biệt của trách nhiệm xã hội khi thay đổi giá 10%
• 2.8. Tóm tắt các giả thuyết và mô hình nghiên cứu
• 3. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Quy trình nghiên cứu của luận án
• 3.2. Phương pháp nghiên cứu
• 3.2.1. Phương pháp nghiên cứu của luận án
• 3.2.2. Phương pháp nghiên cứu ở giai đoạn sơ bộ
• 3.2.3. Phương pháp nghiên cứu ở giai đoạn chính thức
• 3.3. Nghiên cứu sơ bộ
• 3.3.1. Xây dựng thang đo cho khái niệm giá trị đạo đức
• 3.3.2. Xây dựng kịch bản và hiệu chỉnh thang đo các khái niệm
• 3.4. Nghiên cứu chính thức
• 3.4.1. Thiết kế mẫu
• 3.4.2. Công cụ thu thập dữ liệu: Bảng câu hỏi
• 3.4.3. Phương pháp thu thập dữ liệu
• 3.4.4. Phân tích dữ liệu
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu chính thức
• 4.2. Đánh giá thang đo bằng phần mềm thống kê SPSS
• 4.2.1. Hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha
• 4.2.2. Phân tích nhân tố khám phá EFA
• 4.3. Đánh giá mô hình đo lường và mô hình cấu trúc bằng PLS-SEM
• 4.3.1. Đánh giá mô hình đo lường
• 4.3.2. Kiểm định sai lệch đo lường do phương pháp (CMB)
• 4.3.3. Kiểm định sự bất biến đo lường
• 4.3.4. Đánh giá mô hình cấu trúc
• 4.4. Kiểm định các giả thuyết
• 4.4.1. Kiểm định giả thuyết H1
• 4.4.2. Kiểm định giả thuyết H2
• 4.4.3. Kiểm định giả thuyết H3
• 4.4.4. Kiểm định giả thuyết H4
• 4.4.5. Kiểm định giả thuyết H5
• 4.4.6. Kiểm định giả thuyết H6
• 4.4.7. Kiểm định giả thuyết H7
• 4.4.8. Kiểm định giả thuyết H8
• 4.4.9. Kiểm định giả thuyết H9
• 4.4.10. Kiểm định giả thuyết H10
• 4.4.11. Phân tích biểu đồ tầm quan trọng – hiệu suất (IPMA)
• 4.5. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 5. KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý QUẢN TRỊ
• 5.1. Kết quả nghiên cứu
• 5.2. Hàm ý quản trị
• 5.3. Hạn chế của nghiên cứu và đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan nghiên cứu

Chương này trình bày lý do lựa chọn chủ đề nghiên cứu, bao gồm cơ sở từ thực tiễn và khoảng trống nghiên cứu. Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp (CSR) đã trở thành một phong trào toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến quá trình sản xuất và tác động xã hội của sản phẩm. Tại Việt Nam, CSR được du nhập thông qua các chương trình của các công ty đa quốc gia như Honda, Microsoft, và VinaCapital. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của CSR, dẫn đến các hành vi thiếu trách nhiệm như gây ô nhiễm môi trường, vi phạm quy định lao động. Nghiên cứu này nhằm tìm hiểu nhận thức của người tiêu dùng về CSR và tác động của nó đến chất lượng quan hệ người tiêu dùng.

1.1. Cơ sở từ thực tiễn

CSR đã trở thành một yếu tố quan trọng trong chiến lược kinh doanh toàn cầu. Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến các vấn đề như bảo vệ môi trường, đạo đức kinh doanh, và điều kiện lao động. Tại Việt Nam, các chương trình CSR của các công ty đa quốc gia đã góp phần nâng cao nhận thức về trách nhiệm xã hội. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp trong nước vẫn chưa thực hiện đầy đủ CSR, dẫn đến các vụ việc tiêu cực như xả thải gây ô nhiễm, vi phạm quy định lao động. Điều này đặt ra yêu cầu cần nghiên cứu sâu hơn về tác động của CSR đến nhận thức và hành vi của người tiêu dùng.

1.2. Cơ sở từ tổng quan nghiên cứu

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp tổng quan hệ thống để xác định khoảng trống kiến thức về CSR và chất lượng quan hệ người tiêu dùng. Các nghiên cứu trước đây đã tập trung vào tác động của CSR đến lòng trung thành của khách hàng, nhưng ít nghiên cứu đề cập đến vai trò trung gian của giá trị khách hàng và công bằng giá. Tổng quan hệ thống giúp xác định các yếu tố cần thiết để xây dựng mô hình nghiên cứu, bao gồm mối quan hệ giữa CSR, giá trị khách hàng, công bằng giá, và chất lượng quan hệ.

II. Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu

Chương này trình bày các lý thuyết nền tảng của nghiên cứu, bao gồm lý thuyết trao đổi xã hội và lý thuyết quy kết. Lý thuyết trao đổi xã hội giải thích mối quan hệ giữa CSR và chất lượng quan hệ người tiêu dùng thông qua sự trao đổi giá trị giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng. Lý thuyết quy kết tập trung vào cách người tiêu dùng đánh giá động cơ của doanh nghiệp khi thực hiện CSR. Nghiên cứu cũng đề xuất mô hình nghiên cứu với giá trị khách hàng và công bằng giá đóng vai trò trung gian trong mối quan hệ giữa CSR và chất lượng quan hệ.

2.1. Lý thuyết trao đổi xã hội

Lý thuyết trao đổi xã hội nhấn mạnh rằng mối quan hệ giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng được xây dựng dựa trên sự trao đổi giá trị. Khi doanh nghiệp thực hiện CSR, người tiêu dùng cảm nhận được giá trị gia tăng từ sản phẩm và dịch vụ, từ đó cải thiện chất lượng quan hệ. Lý thuyết này cung cấp cơ sở để phân tích tác động của CSR đến nhận thức và hành vi của người tiêu dùng.

2.2. Lý thuyết quy kết

Lý thuyết quy kết tập trung vào cách người tiêu dùng đánh giá động cơ của doanh nghiệp khi thực hiện CSR. Nếu người tiêu dùng tin rằng CSR được thực hiện vì lợi ích xã hội thực sự, họ sẽ có thái độ tích cực hơn đối với doanh nghiệp. Ngược lại, nếu CSR được coi là một chiến lược marketing, người tiêu dùng có thể nghi ngờ và giảm sự tin tưởng. Lý thuyết này giúp giải thích vai trò của giá trị khách hàng và công bằng giá trong mối quan hệ giữa CSR và chất lượng quan hệ.

III. Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy CSR có tác động tích cực đến chất lượng quan hệ người tiêu dùng, cả trực tiếp và gián tiếp thông qua giá trị khách hàng. Tuy nhiên, công bằng giá không đóng vai trò trung gian đáng kể. Điều này cho thấy người tiêu dùng đánh giá cao các hoạt động CSR của doanh nghiệp và cảm nhận được giá trị gia tăng từ sản phẩm, nhưng công bằng giá không phải là yếu tố quyết định chính trong việc cải thiện chất lượng quan hệ. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng CSR có thể tối ưu hóa giá trị khách hàng, từ đó nâng cao chất lượng quan hệ.

3.1. Tác động của CSR đến chất lượng quan hệ

CSR có tác động trực tiếp và tích cực đến chất lượng quan hệ người tiêu dùng. Khi doanh nghiệp thực hiện các hoạt động CSR, người tiêu dùng cảm nhận được sự cam kết của doanh nghiệp đối với xã hội, từ đó tăng cường sự tin tưởng và lòng trung thành. Điều này phù hợp với lý thuyết trao đổi xã hội, trong đó CSR được coi là một hình thức trao đổi giá trị giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng.

3.2. Vai trò trung gian của giá trị khách hàng

Giá trị khách hàng đóng vai trò trung gian quan trọng trong mối quan hệ giữa CSR và chất lượng quan hệ. Khi doanh nghiệp thực hiện CSR, người tiêu dùng cảm nhận được giá trị gia tăng từ sản phẩm và dịch vụ, từ đó cải thiện chất lượng quan hệ. Điều này cho thấy CSR không chỉ mang lại lợi ích xã hội mà còn tạo ra giá trị kinh tế cho doanh nghiệp thông qua việc tối ưu hóa giá trị khách hàng.