I. Tín Ngưỡng Người Khmer
Tín ngưỡng của người Khmer là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa và tâm linh của họ. Tín ngưỡng người Khmer không chỉ đơn thuần là niềm tin mà còn là sự kết nối giữa con người với các thế lực siêu nhiên. Các tín ngưỡng này thường gắn liền với các lễ hội, trong đó có lễ hội đua ghe Ngo. Lễ hội này không chỉ là một sự kiện thể thao mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thể hiện lòng biết ơn đối với các vị thần và tổ tiên. Theo nghiên cứu, tín ngưỡng này đã hình thành từ lâu đời và được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, tạo nên một bản sắc văn hóa đặc trưng cho người Khmer Kiên Giang. Những tín ngưỡng này không chỉ ảnh hưởng đến đời sống vật chất mà còn tác động mạnh mẽ đến đời sống tinh thần của cộng đồng. Như một nhà nghiên cứu đã chỉ ra: "Tín ngưỡng là hạt nhân của văn hóa làng/cộng đồng, giúp con người vượt qua những khó khăn trong cuộc sống."
1.1. Khái Niệm Tín Ngưỡng
Tín ngưỡng được định nghĩa là niềm tin của con người được thể hiện thông qua các lễ nghi và phong tục tập quán. Tín ngưỡng dân gian của người Khmer thường liên quan đến việc thờ cúng tổ tiên, các vị thần và các yếu tố tự nhiên. Những tín ngưỡng này không chỉ mang tính chất tâm linh mà còn có vai trò quan trọng trong việc duy trì các giá trị văn hóa truyền thống. Theo Luật Tín ngưỡng, tôn giáo năm 2016, tín ngưỡng được xem là một phần thiết yếu trong đời sống tinh thần của con người, giúp họ tìm kiếm sự bình an và hạnh phúc. Việc thực hành tín ngưỡng không chỉ là một hoạt động cá nhân mà còn là một hoạt động cộng đồng, gắn kết mọi người lại với nhau trong một không gian văn hóa chung.
II. Lễ Hội Đua Ghe Ngo
Lễ hội đua ghe Ngo là một trong những lễ hội quan trọng nhất của người Khmer Kiên Giang. Lễ hội này diễn ra vào giữa rằm tháng 10 âm lịch hàng năm, thu hút đông đảo người dân tham gia. Đây không chỉ là một cuộc đua thuyền mà còn là dịp để người dân thể hiện lòng biết ơn đối với các vị thần đã che chở cho họ. Lễ hội này mang đậm bản sắc văn hóa của người Khmer, thể hiện sự đoàn kết và tinh thần cộng đồng. Theo một nghiên cứu, lễ hội này còn có tác dụng tích cực trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Một nhà nghiên cứu đã nhấn mạnh: "Lễ hội đua ghe Ngo không chỉ là một sự kiện thể thao mà còn là một biểu tượng của văn hóa và tín ngưỡng của người Khmer."
2.1. Ý Nghĩa Tâm Linh
Lễ hội đua ghe Ngo không chỉ đơn thuần là một hoạt động thể thao mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Người dân tham gia lễ hội với tâm thế tôn kính, thể hiện lòng biết ơn đối với Trời Phật và các vị thần linh. Trong lễ hội, các nghi thức cúng bái được thực hiện để cầu mong sự bình an và thịnh vượng cho cộng đồng. Những nghi thức này không chỉ thể hiện tín ngưỡng mà còn là cách để người dân kết nối với nhau, tạo nên một không khí đoàn kết và gắn bó. Như một nhà nghiên cứu đã chỉ ra: "Lễ hội đua ghe Ngo là dịp để người dân thể hiện lòng thành kính và sự biết ơn đối với các thế lực siêu nhiên, đồng thời củng cố tinh thần cộng đồng."
III. Thực Trạng Tín Ngưỡng Trong Lễ Hội
Thực trạng tín ngưỡng trong lễ hội đua ghe Ngo của người Khmer tại huyện Giồng Riêng, tỉnh Kiên Giang đang gặp nhiều thách thức. Mặc dù lễ hội vẫn thu hút đông đảo người tham gia, nhưng việc tổ chức còn nhiều bất cập. Nhiều người dân, đặc biệt là những hộ nghèo, không có điều kiện tham gia do chi phí cao. Điều này dẫn đến tình trạng phân hóa trong cộng đồng, khi một số người có khả năng tham gia trong khi những người khác lại bị loại trừ. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng: "Việc thực hành tín ngưỡng trong lễ hội đua ghe Ngo cần được điều chỉnh để đảm bảo tính công bằng và bình đẳng cho tất cả mọi người."
3.1. Giải Pháp Phát Huy Giá Trị Tín Ngưỡng
Để phát huy giá trị của tín ngưỡng trong lễ hội đua ghe Ngo, cần có những giải pháp cụ thể. Chính quyền địa phương cần có chính sách hỗ trợ cho những hộ nghèo để họ có thể tham gia lễ hội. Bên cạnh đó, việc tổ chức lễ hội cần được quản lý chặt chẽ hơn để tránh tình trạng lãng phí và mất trật tự. Một số ý kiến cho rằng: "Cần có sự phối hợp giữa các cấp chính quyền và cộng đồng để tổ chức lễ hội một cách hiệu quả, đảm bảo tính bền vững và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của người Khmer."
