Thực Trạng Sử Dụng Ma Túy Và Yếu Tố Liên Quan Ở Bệnh Nhân Điều Trị Methadone Tại Hải Dương

• Tác giả: Nguyễn Thị Thuận
• Người hướng dẫn: PGS. Hồ Thị Hiền
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Y Tế Công Cộng
• Đề tài: Thực Trạng Sử Dụng Ma Túy Ở Bệnh Nhân Điều Trị Methadone Tại Hải Dương
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hải Dương

• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• TÓM TẮT NGHIÊN CỨU
• MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Một số khái niệm sử dụng trong nghiên cứu
• 1.2. Tình hình sử dụng ma túy và nhiễm HIV
• 1.2.1. Tình hình sử dụng ma túy trên thế giới
• 1.2.2. Tình hình nhiễm HIV trên thế giới
• 1.2.3. Tình hình sử dụng ma túy và nhiễm HIV tại Việt Nam
• 1.2.3.1. Tình hình sử dụng ma túy tại Việt Nam
• 1.2.3.2. Tình hình nhiễm HIV tại Việt Nam
• 1.2.4. Tình hình sử dụng ma túy và nhiễm HIV tại Hải Dương
• 1.2.4.1. Tình hình sử dụng ma túy tại Hải Dương
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Thiết kế nghiên cứu
• 2.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu nghiên cứu
• 2.5. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.6. Xử lý và phân tích số liệu
• 2.7. Biến số nghiên cứu
• 2.8. Chủ đề nghiên cứu định tính
• 2.9. Đạo đức trong nghiên cứu
• 2.10. Hạn chế của nghiên cứu, sai số và biện pháp khắc phục
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Thực trạng sử dụng ma túy trong quá trình điều trị Methadone
• 3.3. Một số yếu tố liên quan đến sử dụng ma túy
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Thực trạng sử dụng ma túy trong điều trị Methadone
• 4.2. Các yếu tố liên quan
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Phụ lục 2: Trích lục hồ sơ bệnh án trong vòng 1 tháng qua
• Phụ lục 3: Hướng dẫn phỏng vấn sâu nhân viên y tế
• Phụ lục 4: Hướng dẫn phỏng vấn sâu bệnh nhân đang điều trị Methadone
• Phụ lục 5: Các biến số nghiên cứu
• Phụ lục 6: Quy trình thu thập số liệu

I. Tổng Quan Về Thực Trạng Sử Dụng Ma Túy Tại Hải Dương

Nghiện ma túy gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cá nhân, gia đình và xã hội. Theo UNODC, năm 2015 có khoảng 247 triệu người sử dụng ma túy. Tại Việt Nam, heroin và thuốc phiện phổ biến, nhưng ATS, đặc biệt là Methamphetamine, tăng nhanh, đặc biệt ở các đô thị lớn. Dịch HIV có tỷ lệ cao trong nhóm TCMT. Chương trình điều trị Methadone (MMT) triển khai từ 2008 cho thấy hiệu quả giảm sử dụng ma túy bất hợp pháp, giảm tiêm chích, và giảm lây truyền HIV. Tuy nhiên, tỷ lệ bỏ trị và chuyển sang sử dụng Methamphetamine kết hợp điều trị Methadone có xu hướng tăng. Để nâng cao hiệu quả điều trị Methadone, cần tìm hiểu thực trạng sử dụng ma túy trong nhóm bệnh nhân MMT. Nghiên cứu này nhằm trả lời câu hỏi về tỷ lệ tái nghiện và các yếu tố liên quan.

1.1. Các Khái Niệm Quan Trọng Về Sử Dụng Ma Túy

Nghiên cứu sử dụng định nghĩa về chất ma túy theo quy định của Chính phủ. Chất dạng thuốc phiện (CDTP) là các chất như thuốc phiện, morphine, heroin, methadone. Người nghiện ma túy là người lệ thuộc vào các chất này. Hành vi sử dụng ma túy được xác định khi bệnh nhân tự báo cáo hoặc xét nghiệm dương tính trong vòng 1 tháng. Hội chứng cai là phản ứng của cơ thể khi cắt hoặc giảm ma túy. ATS là các chất kích thích dạng Amphetamine. Methadone là CDTP tổng hợp không gây khoái cảm ở liều điều trị, có thời gian bán hủy dài. MMT là chương trình điều trị cho người nghiện CDTP bằng Methadone đường uống để ngăn chặn hội chứng cai, giảm tác động của việc sử dụng ma túy bất hợp pháp, và giảm sự thèm muốn.

1.2. Tình Hình Sử Dụng Ma Túy Toàn Cầu Và Ảnh Hưởng Của HIV AIDS

Trên thế giới, tệ nạn ma túy diễn biến phức tạp. Năm 2015, khoảng 247 triệu người sử dụng ma túy. Cần sa là loại phổ biến nhất, tiếp theo là ma túy tổng hợp, CDTP và cocain. Đông Nam Á chịu ảnh hưởng nặng nề bởi ATS, đặc biệt là Methamphetamine. Số lượng Methamphetamine bị bắt giữ tăng gấp bốn lần từ 2009 đến 2014. Sử dụng Methamphetamine kích thích tình dục, tăng nguy cơ quan hệ tình dục không an toàn và lây truyền HIV. Theo UNAIDS, đến cuối năm 2016 có khoảng 35,3 triệu người nhiễm HIV. Số ca tử vong do AIDS giảm nhờ chương trình điều trị ARV, tiếp cận cộng đồng, bao cao su, bơm kim tiêm, và điều trị Methadone.

II. Phân Tích Thực Trạng Sử Dụng Ma Túy Tại Việt Nam Năm 2016

Nghiện ma túy tại Việt Nam có xu hướng giảm nhưng vẫn phức tạp. Heroin vẫn phổ biến, nhưng Methamphetamine tăng nhanh, đặc biệt ở nông thôn. Theo Bộ Công an, cuối năm 2016 có gần 211.000 người nghiện có hồ sơ quản lý, nam giới chiếm đa số. Số lượng người sử dụng Methamphetamine đang gia tăng. Trong năm 2016, nhiều vụ tội phạm về ma túy bị phát hiện. Tính đến cuối năm 2015, toàn quốc có 227.154 người nhiễm HIV đang còn sống và 86.716 người đã tử vong. Trong số người mới nhiễm HIV năm 2015, lây truyền qua đường tình dục chiếm đa số, tiếp theo là lây truyền qua đường máu. Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm TCMT là 9,3%.

2.1. Chi Tiết Tình Hình Sử Dụng Ma Túy Và HIV Tại Hải Dương

Hải Dương có 3456 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý đến cuối năm 2016, chủ yếu là nam giới. Số người điều trị Methadone là 823 người. Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm TCMT có xu hướng giảm, nhưng vẫn là nguyên nhân chính của lây nhiễm HIV tại tỉnh. Tỷ lệ người nhiễm HIV được phát hiện là người nghiện chích ma túy chiếm 43%. Tỉnh Hải Dương nỗ lực trong giáo dục, truyền thông sức khỏe nhằm nâng cao nhận thức về phòng chống ma túy và HIV.

2.2. Các Biện Pháp Điều Trị Methadone Đang Được Triển Khai

Điều trị Methadone là biện pháp hiệu quả trong giảm sử dụng ma túy, giảm lây nhiễm HIV, và cải thiện chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, cần chú ý đến tỷ lệ bỏ trị và chuyển sang sử dụng ma túy khác. Cần có các biện pháp can thiệp phù hợp để nâng cao hiệu quả điều trị Methadone và giảm nguy cơ lây nhiễm HIV. Các chính sách phòng chống ma túy cần được điều chỉnh để phù hợp với tình hình thực tế.

III. Yếu Tố Nguy Cơ Ảnh Hưởng Đến Sử Dụng Ma Túy Sau Methadone

Nghiên cứu chỉ ra một số yếu tố nguy cơ liên quan đến việc tái sử dụng ma túy ở bệnh nhân điều trị Methadone tại Hải Dương. Các yếu tố này bao gồm đặc điểm cá nhân, tiền sử sử dụng ma túy, tình trạng sức khỏe tâm thần, và các yếu tố xã hội. Hiểu rõ các yếu tố nguy cơ này giúp các nhà hoạch định chính sách và các chuyên gia điều trị phát triển các can thiệp hiệu quả hơn. Điều này bao gồm các chương trình tư vấn tâm lý, hỗ trợ xã hội, và các biện pháp can thiệp dựa trên cộng đồng. Việc đánh giá định kỳ tình trạng sử dụng ma túy của bệnh nhân và điều chỉnh phác đồ điều trị Methadone cũng rất quan trọng.

3.1. Ảnh Hưởng Của Tâm Lý Bệnh Nhân Đến Quá Trình Cai Nghiện Ma Túy

Sức khỏe tâm thần đóng vai trò quan trọng trong quá trình cai nghiện ma túy. Các vấn đề như trầm cảm, lo âu, và rối loạn stress sau sang chấn có thể làm tăng nguy cơ tái sử dụng ma túy. Bệnh nhân cần được sàng lọc và điều trị các vấn đề tâm lý này. Các liệu pháp tâm lý như liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) và liệu pháp động lực có thể giúp bệnh nhân đối phó với stress, giải quyết các vấn đề cá nhân, và xây dựng các kỹ năng sống lành mạnh. Hỗ trợ từ gia đình và bạn bè cũng rất quan trọng trong việc duy trì sự ổn định tâm lý của bệnh nhân.

3.2. Tầm Quan Trọng Của Hỗ Trợ Xã Hội Trong Quá Trình Điều Trị Methadone

Hỗ trợ xã hội từ gia đình, bạn bè, và cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp bệnh nhân duy trì quá trình điều trị Methadone và tránh tái sử dụng ma túy. Môi trường sống ổn định, có việc làm, và các mối quan hệ xã hội lành mạnh có thể giảm stress và tăng cường khả năng phục hồi. Các chương trình hỗ trợ việc làm, đào tạo nghề, và xây dựng kỹ năng sống có thể giúp bệnh nhân hòa nhập lại với cộng đồng và tạo dựng một cuộc sống có ý nghĩa.

IV. Hiệu Quả Điều Trị Methadone Và Tỷ Lệ Tái Nghiện Tại Hải Dương

Nghiên cứu đánh giá hiệu quả điều trị Methadone thông qua việc theo dõi tỷ lệ tái nghiện và các chỉ số sức khỏe khác của bệnh nhân. Kết quả cho thấy điều trị Methadone có thể giảm đáng kể tỷ lệ sử dụng ma túy bất hợp pháp và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Tuy nhiên, tỷ lệ tái nghiện vẫn còn đáng kể, cho thấy cần có các biện pháp can thiệp bổ sung để nâng cao hiệu quả điều trị. Cần có các chương trình tư vấn chuyên sâu, hỗ trợ xã hội, và các biện pháp can thiệp dựa trên bằng chứng để giúp bệnh nhân duy trì quá trình cai nghiện và tránh tái sử dụng ma túy.

4.1. Đánh Giá Tác Dụng Phụ Của Methadone Và Ảnh Hưởng Đến Tuân Thủ Điều Trị

Methadone có thể gây ra một số tác dụng phụ, như táo bón, buồn ngủ, và đổ mồ hôi. Các tác dụng phụ này có thể ảnh hưởng đến sự tuân thủ điều trị của bệnh nhân. Bệnh nhân cần được tư vấn về cách đối phó với các tác dụng phụ này. Các biện pháp như điều chỉnh liều lượng Methadone, sử dụng thuốc hỗ trợ, và thay đổi lối sống có thể giúp giảm thiểu các tác dụng phụ và cải thiện sự tuân thủ điều trị.

4.2. Phân Tích Chi Phí Hiệu Quả Điều Trị So Với Các Phương Pháp Khác

Nghiên cứu phân tích chi phí điều trị Methadone so với các phương pháp cai nghiện ma túy khác. Kết quả cho thấy điều trị Methadone là một phương pháp chi phí - hiệu quả, đặc biệt là khi xem xét đến các lợi ích về sức khỏe, xã hội, và kinh tế. Tuy nhiên, cần có các biện pháp để giảm thiểu chi phí điều trị và tăng cường khả năng tiếp cận điều trị cho bệnh nhân, đặc biệt là những người có thu nhập thấp. Điều này bao gồm việc tăng cường nguồn lực cho các trung tâm điều trị Methadone, cải thiện quy trình quản lý, và phát triển các mô hình điều trị dựa trên cộng đồng.

V. Chính Sách Phòng Chống Ma Túy Ảnh Hưởng Đến Điều Trị Methadone

Chính sách phòng chống ma túy của nhà nước có ảnh hưởng lớn đến điều trị Methadone. Các chính sách hỗ trợ điều trị, giảm kỳ thị, và tăng cường tiếp cận dịch vụ có thể cải thiện hiệu quả điều trị. Ngược lại, các chính sách hình sự hóa sử dụng ma túy có thể cản trở bệnh nhân tìm kiếm điều trị. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chính phủ, các tổ chức xã hội, và cộng đồng để xây dựng các chính sách toàn diện và hiệu quả về phòng chống ma túy.

5.1. Đề Xuất Các Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Điều Trị Methadone

Để nâng cao hiệu quả điều trị Methadone, cần có các giải pháp toàn diện, bao gồm: tăng cường tư vấn tâm lý, hỗ trợ xã hội, cung cấp dịch vụ y tế toàn diện, cải thiện sự tuân thủ điều trị, và xây dựng môi trường hỗ trợ. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia điều trị, bệnh nhân, gia đình, và cộng đồng để đảm bảo thành công của quá trình cai nghiện.

5.2. Hướng Dẫn Kiểm Tra Ma Túy Định Kỳ Cho Bệnh Nhân Điều Trị Methadone

Việc kiểm tra ma túy định kỳ là cần thiết để theo dõi tình trạng sử dụng ma túy của bệnh nhân và đánh giá hiệu quả điều trị. Các phương pháp kiểm tra bao gồm xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm máu, và tự báo cáo. Cần có các quy trình rõ ràng về việc kiểm tra ma túy, bảo mật thông tin, và sử dụng kết quả kiểm tra để điều chỉnh phác đồ điều trị.

VI. Nghiên Cứu Khoa Học Về Sử Dụng Ma Túy Và Methadone Tại Việt Nam

Nghiên cứu về sử dụng ma túy và Methadone tại Việt Nam còn hạn chế. Cần có thêm các nghiên cứu khoa học để hiểu rõ hơn về các yếu tố nguy cơ, hiệu quả điều trị, và các biện pháp can thiệp hiệu quả. Các nghiên cứu cần được thực hiện với phương pháp luận chặt chẽ và có sự tham gia của các nhà khoa học, các chuyên gia điều trị, và cộng đồng. Kết quả nghiên cứu cần được sử dụng để xây dựng các chính sách và chương trình phòng chống ma túy dựa trên bằng chứng.

6.1. Kết Luận Về Thực Trạng Sử Dụng Ma Túy Ở Bệnh Nhân Điều Trị Methadone

Nghiên cứu cho thấy thực trạng sử dụng ma túy ở bệnh nhân điều trị Methadone tại Hải Dương còn đáng lo ngại. Cần có các biện pháp can thiệp toàn diện để giảm tỷ lệ tái nghiện và nâng cao hiệu quả điều trị. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chính phủ, các tổ chức xã hội, và cộng đồng là cần thiết để giải quyết vấn đề này.

6.2. Hướng Đi Tương Lai Cho Công Tác Phòng Chống Ma Túy Tại Hải Dương

Công tác phòng chống ma túy tại Hải Dương cần tập trung vào việc giảm cung và cầu ma túy, tăng cường điều trị và phục hồi cho người nghiện, và xây dựng cộng đồng an toàn. Cần có sự đầu tư vào giáo dục, y tế, xã hội, và kinh tế để tạo ra một môi trường sống lành mạnh và giảm nguy cơ sử dụng ma túy.

Tổng quan nghiên cứu

Theo ước tính của Tổ chức phòng chống ma túy và tội phạm Liên hợp quốc (UNODC), năm 2015 có khoảng 247 triệu người trên thế giới trong độ tuổi từ 15 – 64 từng sử dụng ma túy, chiếm khoảng 5% dân số toàn cầu. Tại Việt Nam, heroin và thuốc phiện vẫn là loại ma túy phổ biến nhất, trong khi đó, ma túy tổng hợp dạng Amphetamine, đặc biệt là Methamphetamin, đang gia tăng nhanh chóng tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và Hải Phòng. Chương trình điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone (MMT) được triển khai từ năm 2008 nhằm giảm thiểu tác hại của ma túy và nguy cơ lây nhiễm HIV trong nhóm người nghiện chích ma túy. Tuy nhiên, thực trạng sử dụng ma túy trong quá trình điều trị Methadone vẫn còn phổ biến, với tỷ lệ sử dụng ma túy chung lên đến 37,9%, trong đó 29,4% bệnh nhân còn sử dụng heroin và 11,7% sử dụng Methamphetamin.

Nghiên cứu được thực hiện tại cơ sở điều trị Methadone thành phố Hải Dương từ tháng 10/2016 đến tháng 6/2017 trên 248 bệnh nhân đang điều trị Methadone từ 3 tháng trở lên. Mục tiêu chính của nghiên cứu là mô tả thực trạng sử dụng ma túy và xác định các yếu tố liên quan đến hành vi sử dụng ma túy trong nhóm bệnh nhân này. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả điều trị Methadone, giảm tỷ lệ sử dụng ma túy bất hợp pháp và nguy cơ lây nhiễm HIV, đồng thời góp phần xây dựng các chính sách can thiệp phù hợp tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên Thuyết hành vi vấn đề (Problem Behavior Theory) của Richard Jessor (1987), trong đó hành vi sử dụng ma túy được xem xét dưới tác động qua lại của ba nhóm yếu tố chính: cá nhân, môi trường và hành vi. Các yếu tố cá nhân bao gồm tuổi, giới tính, trình độ học vấn, tình trạng hôn nhân, tiền sử sử dụng ma túy và tình trạng nhiễm HIV. Yếu tố môi trường bao gồm môi trường sống, sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và chính sách điều trị Methadone. Yếu tố hành vi tập trung vào việc tuân thủ điều trị, liều Methadone, thời gian điều trị và tác dụng phụ của Methadone. Khung lý thuyết này giúp phân tích toàn diện các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi sử dụng ma túy trong quá trình điều trị Methadone.

Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng bao gồm: chất dạng thuốc phiện (opioid), Methadone, Methamphetamin (METH), điều trị thay thế nghiện bằng Methadone (MMT), hành vi sử dụng ma túy (SDMT), và các thuật ngữ liên quan đến HIV/AIDS.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp phương pháp định lượng và định tính. Đối tượng nghiên cứu là 248 bệnh nhân đang điều trị Methadone tại cơ sở điều trị Methadone thành phố Hải Dương, được chọn theo phương pháp chọn mẫu toàn bộ, với tiêu chí điều trị từ 3 tháng trở lên và trên 18 tuổi. Ngoài ra, 10 bệnh nhân có sử dụng ma túy trong vòng 1 tháng qua được chọn mẫu chủ đích để phỏng vấn sâu.

Dữ liệu định lượng được thu thập qua phỏng vấn trực tiếp và trích xuất từ hồ sơ bệnh án, sau đó được nhập và xử lý bằng phần mềm SPSS 18. Phân tích số liệu bao gồm thống kê mô tả, kiểm định khi bình phương (χ2) và mô hình hồi quy logistic đa biến để xác định các yếu tố liên quan đến sử dụng ma túy. Dữ liệu định tính được thu thập qua phỏng vấn sâu, ghi âm và phân tích theo chủ đề bằng phương pháp thủ công.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 10/2016 đến tháng 6/2017 tại Trung tâm phòng, chống HIV/AIDS tỉnh Hải Dương. Nghiên cứu đã được Hội đồng đạo đức của Trường Đại học Y tế công cộng phê duyệt, đảm bảo tính tự nguyện và bảo mật thông tin cho người tham gia.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng sử dụng ma túy trong nhóm bệnh nhân điều trị Methadone: Tỷ lệ sử dụng ma túy chung trong 1 tháng qua là 37,9%, trong đó 29,4% sử dụng heroin, 11,7% sử dụng Methamphetamin và 5,2% sử dụng các loại ma túy khác như thuốc lắc và hồng phiến. Tần suất sử dụng ma túy cao, với 65,96% bệnh nhân sử dụng từ 4 lần/tháng trở lên.

2. Đặc điểm nhân khẩu và tiền sử sử dụng ma túy: Phần lớn bệnh nhân là nam giới (98,8%), sống tại thành phố Hải Dương (74,6%), tuổi trung bình 41,2. Khoảng 60,9% bắt đầu sử dụng ma túy dưới 25 tuổi, với thời gian sử dụng trung bình 13,3 năm, trong đó 73% sử dụng trên 10 năm. Tần suất sử dụng heroin trước điều trị cao, 72,2% sử dụng từ 3 lần/ngày trở lên.

3. Yếu tố liên quan đến sử dụng ma túy chung: Qua phân tích đơn biến, các yếu tố có liên quan gồm không có việc làm (OR=2), không có vợ/chồng (OR=2), có người thân/bạn bè sử dụng ma túy (OR=2,2), thời gian sử dụng ma túy trước điều trị trên 10 năm (OR=3), tần suất sử dụng heroin trước điều trị trên 3 lần/ngày (OR=4), thời gian điều trị Methadone dưới 1 năm (OR=2,5) và không tuân thủ điều trị (OR=2,2). Mô hình hồi quy logistic đa biến xác nhận các yếu tố quan trọng gồm có người thân/bạn bè sử dụng ma túy (OR=2,8), thời gian sử dụng ma túy trước điều trị trên 10 năm (OR=2,2), tần suất sử dụng heroin trên 3 lần/ngày (OR=2,7) và thời gian điều trị Methadone dưới 1 năm (OR=2,78).

4. Yếu tố liên quan đến sử dụng heroin: Không có việc làm (OR=3,5), không có vợ/chồng (OR=1,9), có người thân/bạn bè sử dụng ma túy (OR=1,8), thời gian sử dụng ma túy trên 10 năm (OR=21), tần suất sử dụng heroin trên 3 lần/ngày (OR=7,8), liều Methadone dưới 60 mg/ngày (OR=1,7), thời gian điều trị dưới 1 năm (OR=3,9) và không tuân thủ điều trị (OR=2,5) đều có liên quan có ý nghĩa thống kê với việc sử dụng heroin.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ sử dụng ma túy trong nhóm bệnh nhân điều trị Methadone tại Hải Dương vẫn còn cao, đặc biệt là heroin và Methamphetamin. Tỷ lệ sử dụng heroin (29,4%) tương đồng với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, trong khi tỷ lệ sử dụng Methamphetamin (11,7%) phản ánh xu hướng gia tăng của ma túy tổng hợp trong nhóm bệnh nhân MMT. Tần suất sử dụng ma túy cao cho thấy hiệu quả điều trị Methadone còn hạn chế trong việc kiểm soát hành vi sử dụng ma túy.

Các yếu tố cá nhân như không có việc làm, không có vợ/chồng, có người thân/bạn bè sử dụng ma túy, tiền sử sử dụng ma túy lâu năm và tần suất sử dụng cao trước điều trị là những yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến việc tiếp tục sử dụng ma túy trong quá trình điều trị. Thời gian điều trị Methadone dưới 1 năm và không tuân thủ điều trị cũng làm tăng nguy cơ sử dụng ma túy, cho thấy vai trò quan trọng của việc duy trì điều trị và tuân thủ phác đồ.

Liều Methadone dưới 60 mg/ngày liên quan đến việc sử dụng heroin cao hơn, phù hợp với các nghiên cứu cho thấy liều duy trì từ 60-100 mg/ngày giúp giảm hành vi sử dụng ma túy hiệu quả hơn. Tuy nhiên, bệnh nhân điều trị với liều cao hơn có xu hướng chuyển sang sử dụng Methamphetamin, do Methadone không làm mất cảm giác phê của ma túy tổng hợp, tạo ra thách thức mới trong điều trị.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ sử dụng ma túy theo loại (heroin, Methamphetamin, khác) và bảng phân tích hồi quy logistic đa biến minh họa các yếu tố liên quan với giá trị OR và khoảng tin cậy 95%.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường tư vấn tâm lý và giáo dục sức khỏe: Cần triển khai các chương trình tư vấn chuyên sâu nhằm nâng cao nhận thức của bệnh nhân về tác hại của việc sử dụng ma túy tổng hợp trong quá trình điều trị Methadone, đặc biệt tập trung vào nhóm bệnh nhân có liều Methadone cao và tiền sử sử dụng ma túy lâu năm. Thời gian thực hiện: ngay trong năm đầu điều trị. Chủ thể thực hiện: cán bộ y tế và tư vấn viên tại cơ sở điều trị.

2. Bổ sung xét nghiệm phát hiện Methamphetamin tại cơ sở điều trị: Trang bị và áp dụng test phát hiện ma túy tổng hợp để giám sát kịp thời hành vi sử dụng ma túy của bệnh nhân, giúp can thiệp sớm và hiệu quả hơn. Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Trung tâm phòng chống HIV/AIDS tỉnh Hải Dương phối hợp với Sở Y tế.

3. Điều chỉnh liều Methadone phù hợp và cá thể hóa phác đồ điều trị: Kê liều Methadone thích hợp theo từng giai đoạn điều trị, ưu tiên liều duy trì từ 60-80 mg/ngày để giảm sử dụng heroin, đồng thời kết hợp can thiệp tâm lý xã hội cho bệnh nhân có tiền sử nghiện nặng và tần suất sử dụng cao. Thời gian thực hiện: liên tục trong quá trình điều trị. Chủ thể thực hiện: bác sĩ lâm sàng và nhân viên y tế.

4. Tăng cường hỗ trợ việc làm và tái hòa nhập cộng đồng: Phát triển các chương trình đào tạo nghề, tạo việc làm ổn định cho bệnh nhân nhằm giảm thời gian rảnh rỗi và nguy cơ tái sử dụng ma túy. Thời gian thực hiện: trong vòng 1-2 năm. Chủ thể thực hiện: các tổ chức xã hội, chính quyền địa phương và cơ sở điều trị.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhân viên y tế và cán bộ điều trị Methadone: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về hành vi sử dụng ma túy trong quá trình điều trị, giúp cải thiện phác đồ điều trị và can thiệp tâm lý phù hợp.

2. Nhà hoạch định chính sách y tế công cộng: Cung cấp bằng chứng khoa học để xây dựng các chính sách hỗ trợ điều trị nghiện ma túy và phòng chống HIV/AIDS hiệu quả hơn tại địa phương và quốc gia.

3. Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực y tế công cộng và nghiện chất: Tài liệu tham khảo quan trọng cho các nghiên cứu tiếp theo về hành vi sử dụng ma túy, hiệu quả điều trị Methadone và các yếu tố xã hội liên quan.

4. Tổ chức phi chính phủ và cộng đồng hỗ trợ người nghiện: Giúp hiểu rõ hơn về nhu cầu và thách thức của bệnh nhân trong quá trình điều trị, từ đó thiết kế các chương trình hỗ trợ phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

1. Tỷ lệ sử dụng ma túy trong nhóm bệnh nhân điều trị Methadone tại Hải Dương là bao nhiêu?
   Tỷ lệ sử dụng ma túy chung là 37,9%, trong đó 29,4% sử dụng heroin và 11,7% sử dụng Methamphetamin. Tần suất sử dụng cao, với hơn 65% sử dụng từ 4 lần/tháng trở lên.

2. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến việc sử dụng ma túy trong quá trình điều trị Methadone?
   Các yếu tố quan trọng gồm có người thân/bạn bè sử dụng ma túy, thời gian sử dụng ma túy trước điều trị trên 10 năm, tần suất sử dụng heroin trên 3 lần/ngày trước điều trị và thời gian điều trị Methadone dưới 1 năm.

3. Liều Methadone ảnh hưởng thế nào đến hành vi sử dụng ma túy?
   Liều Methadone dưới 60 mg/ngày liên quan đến tỷ lệ sử dụng heroin cao hơn, trong khi liều cao hơn có thể làm giảm sử dụng heroin nhưng lại có xu hướng tăng sử dụng Methamphetamin do Methadone không làm mất cảm giác phê của ma túy tổng hợp.

4. Tại sao bệnh nhân vẫn sử dụng ma túy trong khi đang điều trị Methadone?
   Nguyên nhân bao gồm liều Methadone chưa đủ, thèm nhớ ma túy, ảnh hưởng từ bạn bè, tác dụng phụ của Methadone và cảm giác phê không bị mất khi sử dụng Methamphetamin kết hợp.

5. Các biện pháp nào có thể giảm tỷ lệ sử dụng ma túy trong nhóm bệnh nhân điều trị Methadone?
   Tăng cường tư vấn tâm lý, bổ sung xét nghiệm phát hiện ma túy tổng hợp, điều chỉnh liều Methadone phù hợp, hỗ trợ việc làm và tái hòa nhập cộng đồng là các giải pháp hiệu quả.

Kết luận

• Tỷ lệ sử dụng ma túy trong nhóm bệnh nhân điều trị Methadone tại Hải Dương năm 2017 còn cao, với 37,9% sử dụng ma túy, trong đó heroin chiếm 29,4% và Methamphetamin 11,7%.
• Các yếu tố liên quan đến sử dụng ma túy gồm có người thân/bạn bè sử dụng ma túy, tiền sử sử dụng ma túy lâu năm, tần suất sử dụng cao trước điều trị và thời gian điều trị Methadone dưới 1 năm.
• Liều Methadone dưới 60 mg/ngày làm tăng nguy cơ sử dụng heroin, trong khi liều cao hơn có thể thúc đẩy sử dụng Methamphetamin.
• Cần thiết phải kết hợp điều chỉnh liều Methadone, can thiệp tâm lý xã hội và hỗ trợ việc làm để nâng cao hiệu quả điều trị.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai xét nghiệm phát hiện ma túy tổng hợp, tăng cường tư vấn và xây dựng chính sách hỗ trợ bệnh nhân duy trì điều trị lâu dài.

Luận văn này là tài liệu tham khảo quan trọng cho các cán bộ y tế, nhà hoạch định chính sách và các tổ chức liên quan trong công tác phòng chống ma túy và HIV/AIDS. Để nâng cao hiệu quả điều trị Methadone, cần hành động ngay từ bây giờ nhằm giảm thiểu tác hại của ma túy và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.