Thiết Kế và Sử Dụng Đánh Giá Xác Thực Môn Toán Tiểu Học: Phát Triển Năng Lực

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỞ ĐẦU

0.1. Lí do chọn đề tài

0.2. Mục đích nghiên cứu

0.3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

0.4. Giả thuyết khoa học

0.5. Nhiệm vụ nghiên cứu

0.6. Phạm vi của đề tài

0.7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

0.8. Những đóng góp của luận án

0.9. Những luận điểm đưa ra bảo vệ

0.10. Cấu trúc của luận án

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG ĐÁNH GIÁ XÁC THỰC TRONG DẠY HỌC THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC

1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu

1.2. Một số nghiên cứu về đánh giá trong dạy học theo hướng phát triển năng lực

1.3. Một số nghiên cứu về đánh giá xác thực

1.4. Một số vấn đề lí luận về đánh giá trong dạy học theo hướng phát triển năng lực

1.5. Một số khái niệm liên quan

1.6. Đánh giá trong dạy học theo hướng phát triển năng lực

1.7. Một số vấn đề lí luận về đánh giá xác thực

1.8. Khái niệm “đánh giá xác thực”

1.9. Đặc điểm của đánh giá xác thực

1.10. Nhiệm vụ đánh giá xác thực

1.11. Tiêu chí đánh giá xác thực

1.12. Một số công cụ được sử dụng trong đánh giá xác thực

1.13. Đặc điểm học sinh tiểu học

1.14. Đặc điểm tâm lí của HS tiểu học

1.15. Đặc điểm nhận thức của học sinh tiểu học

1.16. Đánh giá xác thực trong dạy học môn Toán theo hướng phát triển năng lực ở tiểu học

1.17. Khái niệm đánh giá xác thực trong dạy học môn Toán theo hướng phát triển năng lực cho học sinh tiểu học

1.18. Mục tiêu và nội dung của chương trình Giáo dục phổ thông môn Toán 2018 cấp tiểu học

1.19. Khả năng áp dụng đánh giá xác thực trong dạy học môn Toán theo hướng phát triển năng lực cho học sinh tiểu học

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG ĐÁNH GIÁ XÁC THỰC TRONG DẠY HỌC MÔN TOÁN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC

2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng

2.2. Mục đích, đối tượng, thời gian khảo sát

2.3. Nội dung khảo sát

2.4. Phương pháp khảo sát

2.5. Phân tích kết quả khảo sát thực trạng

2.6. Thực trạng nhận thức của GVTH về đánh giá trong dạy học môn Toán theo hướng phát triển năng lực cho học sinh

2.7. Thực trạng hoạt động ĐG trong dạy học môn Toán theo hướng phát triển năng lực cho học sinh tiểu học

2.8. Thực trạng sử dụng đánh giá xác thực trong dạy học môn Toán theo hướng phát triển năng lực cho học sinh tiểu học

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2

3. CHƯƠNG 3: ĐỀ XUẤT QUY TRÌNH THIẾT KẾ VÀ MỘT SỐ BIỆN PHÁP SỬ DỤNG ĐÁNH GIÁ XÁC THỰC TRONG DẠY HỌC MÔN TOÁN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC

3.1. Quy trình thiết kế đánh giá xác thực trong dạy học môn Toán theo hướng phát triển năng lực cho học sinh tiểu học

3.2. Nguyên tắc thiết kế đánh giá xác thực trong dạy học môn Toán theo hướng phát triển năng lực cho học sinh tiểu học

3.3. Quy trình thiết kế đánh giá xác thực trong dạy học môn Toán theo hướng phát triển năng lực cho học sinh tiểu học

3.4. Hướng dẫn sử dụng quy trình thiết kế đánh giá xác thực trong dạy học môn Toán theo hướng phát triển năng lực cho học sinh tiểu học

3.5. Một số ví dụ minh họa quy trình thiết kế ĐGXT trong dạy học môn Toán theo hướng phát triển NL cho HS tiểu học

3.6. Điều kiện thực hiện quy trình thiết kế đánh giá xác thực trong dạy học môn Toán theo hướng phát triển năng lực cho học sinh tiểu học

3.7. Đề xuất một số biện pháp sử dụng đánh giá xác thực trong dạy học môn Toán theo hướng phát triển năng lực cho học sinh tiểu học

3.7.1. Tăng cường tổ chức cho học sinh tiếp cận tình huống trong bối cảnh thực hoặc bối cảnh mô phỏng khi tổ chức thực hiện nhiệm vụ ĐGXT

3.7.2. Đưa ra nhận xét có ý nghĩa đối với việc học của học sinh khi thực hiện đánh giá xác thực

3.7.3. Sử dụng phối hợp các công cụ đánh giá khi thực hiện đánh giá xác thực

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3

4. CHƯƠNG 4: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

4.1. Mục đích thực nghiệm

4.2. Địa điểm, thời gian thực nghiệm

4.3. Thời gian thực nghiệm

4.4. Nội dung thực nghiệm

4.5. Thực nghiệm vòng 1

4.6. Thực nghiệm vòng 2

4.7. Đối tượng thực nghiệm

4.8. Phương pháp thực nghiệm

4.9. Phương pháp và công cụ đánh giá kết quả thực nghiệm

4.10. Phương pháp xử lí kết quả thực nghiệm

4.10.1. Phương pháp xử lí kết quả thực nghiệm qua sản phẩm GV thiết kế

4.10.2. Phương pháp xử lí kết quả thực nghiệm qua bài kiểm tra HS

4.10.3. Phương pháp xử lí kết quả thực nghiệm qua quan sát HS

4.11. Tổ chức thực nghiệm

4.11.1. Thực nghiệm vòng 1

4.11.2. Thực nghiệm vòng 2

4.12. Phân tích kết quả thực nghiệm

4.13. Đánh giá chung về kết quả thực nghiệm

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Đánh Giá Xác Thực Toán Tiểu Học Bắt Đầu

Môn Toán đóng vai trò then chốt trong chương trình giáo dục phổ thông, giúp học sinh hình thành những kiến thức và kỹ năng nền tảng. Chương trình mới nhấn mạnh phát triển năng lực toán học chứ không chỉ dừng lại ở việc truyền thụ kiến thức. Đánh giá, theo Thông tư 27/2020/TT-BGDĐT, cần tập trung vào sự hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh. Thay vì chỉ đánh giá kết quả cuối cùng, giáo viên cần quan tâm đến quá trình học tập và rèn luyện của học sinh để đưa ra những nhận xét chính xác và kịp thời. Đánh giá vì sự tiến bộ của học sinh, theo Nguyễn Công Khanh và Đào Thị Oanh, cần được xem như một phần của tiến trình học tập.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Toán Học Và Đánh Giá Năng Lực

Toán học không chỉ cung cấp kiến thức mà còn rèn luyện tư duy logic, khả năng giải quyết vấn đề. Chương trình GDPT 2018 coi trọng việc phát triển các năng lực đặc thù như năng lực tư duy và lập luận toán học, năng lực mô hình hoá toán học, và năng lực giải quyết vấn đề. Việc đánh giá cần bám sát các năng lực này, chú trọng vào việc học sinh có thể vận dụng kiến thức vào thực tế.

1.2. Thay Đổi Trong Quan Điểm Đánh Giá Học Sinh Tiểu Học

Thông tư 27/2020/TT-BGDĐT đánh dấu sự chuyển đổi trong cách đánh giá học sinh tiểu học, từ đánh giá kiến thức sang đánh giá năng lực. Giáo viên cần sử dụng nhiều phương pháp đánh giá khác nhau, như quan sát, đánh giá qua hồ sơ học tập, vấn đáp và kiểm tra viết để thu thập thông tin đầy đủ và chính xác về sự phát triển của học sinh.

II. Thách Thức Giáo Viên Bế Tắc Với Đánh Giá Xác Thực Toán

Mặc dù đã có những thay đổi tích cực trong nhận thức và thực hành đánh giá, nhiều giáo viên tiểu học vẫn gặp khó khăn trong việc thiết kế bài tập đánh giá toán tiểu học theo hướng phát triển năng lực. Việc chuyển đổi từ mục tiêu truyền thụ kiến thức sang phát triển năng lực đòi hỏi giáo viên phải có sự thay đổi về phương pháp và công cụ đánh giá. Giáo viên còn lúng túng trong việc xác định các biểu hiện về năng lực trong các nội dung dạy học và trong bối cảnh thực hiện. Đa số giáo viên chỉ quan tâm nhiều đến mục đích đánh giá kết quả học tập của học sinh so với yêu cầu cần đạt của chương trình mà ít chú trọng đến đánh giá quá trình.

2.1. Khó Khăn Trong Xác Định Biểu Hiện Năng Lực Toán Học

Giáo viên cần có khả năng phân tích nội dung chương trình, xác định các năng lực cần phát triển trong từng bài học và xây dựng các tiêu chí đánh giá cụ thể. Điều này đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về chương trình và phương pháp đánh giá năng lực.

2.2. Thiếu Công Cụ Và Phương Pháp Đánh Giá Năng Lực Toán Tiểu Học

Giáo viên cần được trang bị các công cụ và phương pháp đánh giá đa dạng, phù hợp với từng loại năng lực và nội dung học tập. Việc sử dụng các công cụ đánh giá truyền thống có thể không đủ để đánh giá năng lực giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo của học sinh.

2.3. Áp Lực Về Thời Gian Và Số Lượng Học Sinh Trong Lớp

Việc đánh giá quá trình đòi hỏi giáo viên phải dành nhiều thời gian quan sát, theo dõi và phản hồi cho từng học sinh. Với số lượng học sinh lớn trong một lớp, giáo viên có thể gặp khó khăn trong việc thực hiện đánh giá một cách toàn diện và hiệu quả.

III. Cách Thiết Kế Đánh Giá Xác Thực Môn Toán Tiểu Học 5 Bước

Đánh giá xác thực là một phương pháp đánh giá chú trọng đến việc học sinh vận dụng kiến thức và kỹ năng vào giải quyết các vấn đề thực tiễn. Theo Fook và Sidhu, đánh giá xác thực được học sinh đón nhận và cần trở thành một phần trong chu trình giảng dạy. Nhiệm vụ trong đánh giá xác thực phải xuất phát từ tình huống thực tiễn, đòi hỏi học sinh phải sử dụng kiến thức, kỹ năng có được từ quá trình học tập cũng như vốn kinh nghiệm sống để giải quyết. Việc thiết kế bài tập thực tế môn toán tiểu học không chỉ đánh giá kiến thức mà còn đánh giá khả năng vận dụng kiến thức vào thực tế.

3.1. Bước 1 Xác Định Mục Tiêu Và Năng Lực Cần Đánh Giá

Cần xác định rõ mục tiêu bài học và các năng lực toán học cần đánh giá (ví dụ: năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy và lập luận toán học). Mục tiêu và năng lực cần đánh giá phải phù hợp với nội dung chương trình và trình độ của học sinh.

3.2. Bước 2 Xây Dựng Tình Huống Thực Tiễn Gần Gũi

Tình huống đánh giá nên liên quan đến cuộc sống hàng ngày của học sinh, tạo cơ hội cho học sinh vận dụng kiến thức toán học vào giải quyết các vấn đề thực tế (ví dụ: tính toán chi phí mua sắm, đo đạc diện tích phòng học).

3.3. Bước 3 Thiết Kế Nhiệm Vụ Đánh Giá Phù Hợp

Nhiệm vụ đánh giá cần khuyến khích học sinh sử dụng nhiều kỹ năng khác nhau, như thu thập thông tin, phân tích dữ liệu, đưa ra giải pháp và trình bày kết quả. Nhiệm vụ nên có nhiều mức độ khó khác nhau để phù hợp với trình độ của từng học sinh.

3.4. Bước 4 Xây Dựng Tiêu Chí Đánh Giá Cụ Thể

Tiêu chí đánh giá cần rõ ràng, cụ thể và dễ hiểu, giúp học sinh biết được những gì cần đạt được để được đánh giá tốt. Tiêu chí nên bao gồm các yếu tố như tính chính xác, tính sáng tạo, tính logic và khả năng trình bày.

3.5. Bước 5 Lựa Chọn Công Cụ Đánh Giá Thích Hợp

Có thể sử dụng nhiều công cụ đánh giá khác nhau, như bảng kiểm, phiếu tự đánh giá, phiếu đánh giá đồng đẳng và bài trình bày. Việc lựa chọn công cụ đánh giá phù hợp sẽ giúp giáo viên thu thập thông tin đầy đủ và chính xác về năng lực của học sinh.

IV. Sử Dụng Đánh Giá Xác Thực Trong Dạy Học Toán 3 Biện Pháp Hay

Để sử dụng hiệu quả đánh giá xác thực trong dạy học toán tiểu học, giáo viên cần tạo ra môi trường học tập tích cực và hỗ trợ. Học sinh cần được khuyến khích tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau, đồng thời nhận được phản hồi kịp thời và chi tiết từ giáo viên. Đánh giá quá trình học tập môn toán tiểu học không chỉ giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp dạy học mà còn giúp học sinh nhận ra điểm mạnh, điểm yếu của bản thân và có động lực để cải thiện.

4.1. Tạo Cơ Hội Cho Học Sinh Tiếp Cận Tình Huống Thực Tế

Sử dụng các bài tập và dự án liên quan đến cuộc sống hàng ngày để giúp học sinh thấy được sự liên hệ giữa toán học và thực tế. Khuyến khích học sinh tìm hiểu và giải quyết các vấn đề toán học trong môi trường xung quanh.

4.2. Cung Cấp Phản Hồi Chi Tiết Và Kịp Thời Cho Học Sinh

Phản hồi không chỉ tập trung vào kết quả cuối cùng mà còn chú trọng đến quá trình học tập và cách học sinh giải quyết vấn đề. Phản hồi cần cụ thể, rõ ràng và mang tính xây dựng, giúp học sinh nhận ra điểm mạnh, điểm yếu và có động lực để cải thiện.

4.3. Khuyến Khích Học Sinh Tự Đánh Giá Và Đánh Giá Lẫn Nhau

Tạo cơ hội cho học sinh tự đánh giá quá trình học tập và kết quả đạt được của bản thân. Khuyến khích học sinh đánh giá lẫn nhau theo các tiêu chí đã được thống nhất. Việc tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau giúp học sinh phát triển kỹ năng tự nhận thức, tự điều chỉnh và hợp tác.

V. Nghiên Cứu Hiệu Quả Đánh Giá Xác Thực Phát Triển Năng Lực

Nghiên cứu thực nghiệm cho thấy việc áp dụng đánh giá xác thực trong dạy học toán tiểu học có tác động tích cực đến sự phát triển năng lực của học sinh. Kết quả cho thấy học sinh ở lớp thực nghiệm có sự tiến bộ rõ rệt về khả năng giải quyết vấn đề, tư duy logic và giao tiếp toán học so với học sinh ở lớp đối chứng. Giáo viên cũng đánh giá cao tính hiệu quả của phương pháp này trong việc hỗ trợ học sinh phát triển toàn diện.

5.1. Cải Thiện Khả Năng Giải Quyết Vấn Đề Toán Học

Học sinh được trang bị kỹ năng phân tích tình huống, xác định vấn đề, lựa chọn phương pháp giải quyết và kiểm tra kết quả. Học sinh tự tin hơn khi đối mặt với các bài toán thực tế và có khả năng vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết các vấn đề mới.

5.2. Phát Triển Tư Duy Logic Và Sáng Tạo

Học sinh được khuyến khích suy nghĩ độc lập, tìm kiếm các giải pháp khác nhau và đánh giá tính hiệu quả của từng giải pháp. Học sinh có khả năng lập luận chặt chẽ, đưa ra các kết luận dựa trên bằng chứng và lý lẽ.

5.3. Nâng Cao Kỹ Năng Giao Tiếp Toán Học

Học sinh được tạo cơ hội trình bày ý tưởng, giải thích cách giải quyết vấn đề và thảo luận với bạn bè. Học sinh có khả năng sử dụng ngôn ngữ toán học một cách chính xác và hiệu quả.

VI. Kết Luận Đánh Giá Xác Thực Toán Tiểu Học Tương Lai

Thiết kế và sử dụng đánh giá xác thực môn toán tiểu học là một hướng đi đầy tiềm năng trong việc đổi mới phương pháp đánh giá và nâng cao chất lượng dạy học toán. Việc áp dụng phương pháp này đòi hỏi sự nỗ lực và sáng tạo của giáo viên, sự ủng hộ của nhà trường và sự tham gia tích cực của học sinh. Với những lợi ích đã được chứng minh, đánh giá xác thực hứa hẹn sẽ trở thành một phần không thể thiếu trong chương trình giáo dục toán học tiểu học trong tương lai.

6.1. Cần Tiếp Tục Nghiên Cứu Và Phát Triển Đánh Giá Xác Thực

Nghiên cứu cần tập trung vào việc xây dựng các công cụ và phương pháp đánh giá phù hợp với từng nội dung và trình độ học sinh. Cần có các khóa đào tạo và bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên để nâng cao năng lực thiết kế và sử dụng đánh giá xác thực.

6.2. Tạo Điều Kiện Thuận Lợi Cho Giáo Viên Triển Khai

Nhà trường cần cung cấp tài liệu tham khảo, hỗ trợ kỹ thuật và tạo điều kiện cho giáo viên trao đổi kinh nghiệm. Cần giảm tải áp lực về số lượng học sinh trong lớp để giáo viên có đủ thời gian thực hiện đánh giá một cách hiệu quả.

6.3. Tăng Cường Sự Tham Gia Của Phụ Huynh

Phụ huynh cần được thông tin về phương pháp đánh giá xác thực và vai trò của họ trong quá trình học tập của con em. Phụ huynh có thể hỗ trợ học sinh bằng cách tạo ra môi trường học tập tại nhà, khuyến khích học sinh khám phá và giải quyết các vấn đề toán học trong cuộc sống hàng ngày.

THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG ĐÁNH GIÁ XÁC THỰC TRONG DẠY HỌC MÔN TOÁN THEO HƢỚNG PH¸T TRIÓN N¡NG LùC CHO HäC SINH TIÓU HäC