Luận án tiến sĩ về phát triển năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh cho học sinh lớp 1-2 qua truyện tranh

• Tác giả: Nguyễn Thị Hương Giang
• Người hướng dẫn: TS Nguyễn Thị Hạnh
• Trường học: Trường Đại Học Sư Phạm Hà Nội 2
• Chuyên ngành: Giáo Dục Học
• Đề tài: Phát Triển Năng Lực Đọc Hiểu Văn Bản Có Hình Ảnh Cho Học Sinh Lớp 1, 2 Qua Sử Dụng Truyện Tranh
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 1.1. Lí do chọn đề tài
• 1.2. Mục đích nghiên cứu
• 1.3. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Giả thuyết khoa học
• 1.5. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 1.6. Phương pháp nghiên cứu
• 1.7. Những luận điểm khoa học phải bảo vệ
• 1.8. Những đóng góp của luận án
• 1.9. Cấu trúc luận án
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU VĂN BẢN CÓ HÌNH ẢNH CHO HỌC SINH LỚP 1, 2 QUA SỬ DỤNG TRUYỆN TRANH
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
• 1.1.1. Những nghiên cứu về năng lực và phát triển năng lực cho học sinh tiểu học
• 1.1.1.1. Những nghiên cứu về năng lực
• 1.2. Văn bản có hình ảnh cho học sinh lớp 1, 2 qua sử dụng truyện tranh
• 1.2.1. Đặc trưng của văn bản có hình ảnh
• 1.2.2. Năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh
• 1.2.2.1. Năng lực đọc hiểu
• 1.2.2.2. Năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh
• 1.3. Dạy học phát triển năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh cho học sinh lớp 1, 2 qua sử dụng truyện tranh
• 1.3.1. Mục tiêu dạy học nhằm phát triển năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh cho học sinh lớp 1, 2
• 1.3.2. Nội dung dạy học nhằm phát triển năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh cho học sinh lớp 1, 2
• 1.3.3. Phương pháp dạy học nhằm phát triển năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh của học sinh lớp 1, 2
• 1.3.4. Đánh giá kết quả phát triển năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh của học sinh lớp 1, 2
• 1.4. Đặc điểm của học sinh lớp 1, 2 đối với việc phát triển năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh qua sử dụng truyện tranh
• 1.4.1. Trí tưởng tượng và sáng tạo của học sinh lớp 1, 2
• 1.4.2. Tư duy trực quan của học sinh lớp 1, 2
• 1.5. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU VĂN BẢN CÓ HÌNH ẢNH CHO HỌC SINH LỚP 1, 2 QUA SỬ DỤNG TRUYỆN TRANH
• 2.1. Dạy học phát triển năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh cho học sinh lớp 1, 2 ở một số nước trên thế giới
• 2.2. Mục tiêu dạy học
• 2.3. Nội dung dạy học, phương pháp dạy học
• 2.4. Đánh giá kết quả đọc hiểu
• 2.5. Thực trạng dạy học phát triển năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh cho học sinh lớp 1, 2 ở Việt Nam qua khảo sát
• 2.5.1. Mục đích, phạm vi khảo sát
• 2.5.2. Nội dung khảo sát
• 2.5.3. Phương pháp và kĩ thuật khảo sát
• 2.5.4. Kết quả khảo sát
• 2.5.5. Nhận định chung về thực trạng dạy học phát triển năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh cho học sinh lớp 1, 2
• 2.6. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU VĂN BẢN CÓ HÌNH ẢNH CHO HỌC SINH LỚP 1, 2 QUA SỬ DỤNG TRUYỆN TRANH
• 3.1. Giới thiệu quá trình thực nghiệm
• 3.2. Mục đích, quy mô, đối tượng và địa bàn thực nghiệm
• 3.3. Nội dung thực nghiệm
• 3.4. Phương pháp và kĩ thuật tiến hành
• 3.5. Phân tích kết quả thực nghiệm
• 3.6. So sánh kết quả đọc hiểu văn bản có hình ảnh sau thực nghiệm giữa nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng
• 3.7. Phân tích tương quan giữa kết quả đọc hiểu và các biện pháp phát triển năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh qua sử dụng truyện tranh ở lớp 1, 2
• 3.8. Đánh giá chung về thực nghiệm
• 3.8.1. Về sự phù hợp của các biện pháp phát triển năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh cho học sinh lớp 1, 2 qua sử dụng truyện tranh
• 3.8.2. Về tác động của các biện pháp phát triển năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh qua sử dụng truyện tranh ở lớp 1, 2
• 3.9. Kết luận chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 4.1. Kết luận chương 4
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ
• DANH MỤC VIẾT TẮT CHỮ
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH

I. Cơ sở lý luận của việc phát triển năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh cho học sinh lớp 1 2 qua sử dụng truyện tranh

Năng lực đọc hiểu là một trong những năng lực quan trọng trong giáo dục tiểu học. Đặc biệt, việc phát triển năng lực đọc hiểu cho học sinh lớp 1 và 2 thông qua truyện tranh đã trở thành một xu hướng giáo dục hiện đại. Truyện tranh không chỉ giúp học sinh tiếp cận văn bản một cách dễ dàng mà còn kích thích trí tưởng tượng và khả năng tư duy của các em. Theo nghiên cứu, truyện tranh giáo dục có thể được xem là một loại văn bản đa phương thức, kết hợp giữa ngôn ngữ và hình ảnh, giúp học sinh dễ dàng nắm bắt nội dung và ý nghĩa của văn bản. Việc sử dụng truyện tranh trong dạy học không chỉ giúp học sinh phát triển năng lực đọc hiểu mà còn tạo ra môi trường học tập thú vị và hấp dẫn.

1.1. Đặc điểm của học sinh lớp 1 2

Học sinh lớp 1 và 2 thường có đặc điểm tâm lý và nhận thức đặc trưng. Ở độ tuổi này, trẻ em thường có trí tưởng tượng phong phú và khả năng tư duy trực quan cao. Việc sử dụng truyện tranh trong dạy học giúp các em dễ dàng hình dung và hiểu nội dung văn bản thông qua hình ảnh. Hơn nữa, truyện tranh còn giúp phát triển kỹ năng đọc và phát triển ngôn ngữ cho học sinh. Các hoạt động đọc hiểu qua hình ảnh không chỉ giúp trẻ em tiếp thu kiến thức mà còn khuyến khích các em tham gia vào quá trình học tập một cách chủ động. Điều này rất quan trọng trong việc hình thành thói quen đọc sách cho trẻ, từ đó nâng cao năng lực đọc hiểu của các em trong tương lai.

1.2. Phương pháp dạy học phát triển năng lực đọc hiểu

Để phát triển năng lực đọc hiểu cho học sinh lớp 1 và 2 qua truyện tranh, giáo viên cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực. Một trong những phương pháp hiệu quả là tổ chức các hoạt động đọc sách cho trẻ kết hợp với việc thảo luận về nội dung truyện. Giáo viên có thể sử dụng các câu hỏi mở để khuyến khích học sinh suy nghĩ và bày tỏ ý kiến của mình về câu chuyện. Bên cạnh đó, việc sử dụng các hình ảnh minh họa trong truyện tranh cũng giúp học sinh dễ dàng liên kết giữa nội dung và hình ảnh, từ đó nâng cao khả năng đọc hiểu văn bản có hình ảnh. Các hoạt động này không chỉ giúp học sinh phát triển năng lực đọc hiểu mà còn tạo ra sự hứng thú trong việc học tập.

II. Thực trạng phát triển năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh cho học sinh lớp 1 2

Thực trạng dạy học năng lực đọc hiểu cho học sinh lớp 1 và 2 qua truyện tranh hiện nay cho thấy nhiều điểm cần cải thiện. Mặc dù truyện tranh được sử dụng trong một số lớp học, nhưng chưa được áp dụng rộng rãi và hiệu quả. Nhiều giáo viên vẫn còn e ngại trong việc tích hợp truyện tranh vào chương trình giảng dạy. Điều này dẫn đến việc học sinh không được tiếp cận với các loại văn bản đa phương thức, ảnh hưởng đến khả năng đọc hiểu của các em. Theo khảo sát, nhiều học sinh vẫn gặp khó khăn trong việc phân tích và hiểu nội dung văn bản có hình ảnh. Do đó, cần có những biện pháp cụ thể để nâng cao chất lượng dạy học năng lực đọc hiểu cho học sinh lớp 1 và 2.

2.1. Khảo sát thực trạng dạy học

Khảo sát thực trạng dạy học cho thấy rằng nhiều giáo viên chưa có đủ kiến thức và kỹ năng để áp dụng truyện tranh vào giảng dạy. Họ thường gặp khó khăn trong việc lựa chọn tài liệu học tập phù hợp và thiết kế các hoạt động học tập hiệu quả. Hơn nữa, một số giáo viên vẫn còn giữ quan điểm truyền thống, chỉ tập trung vào việc giảng dạy lý thuyết mà không chú trọng đến việc phát triển năng lực đọc hiểu cho học sinh. Điều này dẫn đến việc học sinh không có cơ hội thực hành và trải nghiệm với các loại văn bản đa phương thức, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của các em.

2.2. Đánh giá kết quả đọc hiểu

Kết quả đánh giá cho thấy rằng học sinh lớp 1 và 2 có năng lực đọc hiểu còn hạn chế. Nhiều em không thể phân tích và hiểu được nội dung của truyện tranh một cách sâu sắc. Việc thiếu hụt các hoạt động thực hành và trải nghiệm với truyện tranh đã dẫn đến sự thiếu tự tin trong việc đọc hiểu văn bản có hình ảnh. Để khắc phục tình trạng này, cần có những biện pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực đọc hiểu cho học sinh, bao gồm việc tổ chức các buổi đọc sách, thảo luận nhóm và các hoạt động tương tác khác.

III. Một số biện pháp phát triển năng lực đọc hiểu văn bản có hình ảnh cho học sinh lớp 1 2

Để phát triển năng lực đọc hiểu cho học sinh lớp 1 và 2 qua truyện tranh, cần áp dụng một số biện pháp cụ thể. Đầu tiên, giáo viên cần xác định rõ yêu cầu cần đạt về năng lực đọc hiểu cho học sinh. Việc lựa chọn và thiết kế truyện tranh phù hợp với độ tuổi và khả năng của học sinh là rất quan trọng. Thứ hai, xây dựng hệ thống câu hỏi và bài tập phát triển năng lực đọc hiểu cho học sinh qua truyện tranh cũng cần được chú trọng. Cuối cùng, tổ chức các hoạt động đọc rộng để tăng cường năng lực đọc hiểu cho học sinh là một biện pháp hiệu quả.

3.1. Xác định yêu cầu cần đạt

Xác định yêu cầu cần đạt về năng lực đọc hiểu là bước đầu tiên trong việc phát triển năng lực đọc hiểu cho học sinh. Giáo viên cần nắm rõ các tiêu chí đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh để có thể thiết kế các hoạt động học tập phù hợp. Việc này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về nội dung văn bản mà còn giúp các em phát triển khả năng tư duy và phân tích. Hơn nữa, việc xác định yêu cầu cần đạt cũng giúp giáo viên có cơ sở để đánh giá kết quả học tập của học sinh một cách chính xác và khách quan.

3.2. Lựa chọn và thiết kế truyện tranh

Lựa chọn và thiết kế truyện tranh phù hợp là một yếu tố quan trọng trong việc phát triển năng lực đọc hiểu cho học sinh. Giáo viên cần chú ý đến nội dung, hình ảnh và cách trình bày của truyện tranh để đảm bảo rằng nó phù hợp với độ tuổi và khả năng của học sinh. Việc sử dụng truyện tranh có nội dung phong phú và hình ảnh sinh động sẽ giúp học sinh dễ dàng tiếp cận và hiểu nội dung văn bản. Đồng thời, giáo viên cũng cần thiết kế các hoạt động học tập liên quan đến truyện tranh để khuyến khích học sinh tham gia và phát triển năng lực đọc hiểu một cách hiệu quả.