Con đường dẫn đến chiến tranh: Pháp và Việt Nam 1944-1947

• Tác giả: Martin Shipway
• Người hướng dẫn: Jolyon Howorth, General Editor
• Trường học: University of Bath
• Chuyên ngành: Modern Languages and International Studies
• Đề tài: The Road to War: France and Vietnam, 1944–1947
• Loại tài liệu: thesis
• Năm xuất bản: 1996
• Địa điểm: New York

• ACKNOWLEDGEMENTS
• NOTE ON TEXT
• Introduction. INTRODUCTION
• Part I. Part I The External and Domestic Parameters of Colonial Policy Making
• 1. The Brazzaville Conference and Its Origins, 1940–1944: Policy Formulation and Myth Making on the Congo
• 2. The Republic Strikes Back, 1944–1945: Brazzaville Policy and the Metropolitan Critique
• 3. ‘We Are in the Midst of Colonial Crisis’: The Response to International and Colonial Change
• 4. The Domestic Parameters of Colonial Policy Making After the Liberation, 1944–1946
• Part II. Part II Policy Making in Indochina and Its Breakdown, 1945–1947
• 5. Calculating the Stakes: Brazzaville Policy and the ‘Return’ to Indochina, December 1943–September 1945
• 6. The Primacy of Action: From the ‘Return’ to Saigon, October 1945, to the Signing of the Accords of 6 March 1946
• 7. Who Rules: Paris or Saigon? The Dalat Conference and the Cochinchina Policy, March–June 1946
• 8. ‘A Round of the Battle We Are Fighting’: The Fontainebleau Conference, June–September 1946
• 9. The Narrowing of French Policy Options, Autumn 1946: The Accords Policy Abandoned?
• 10. ‘The Tonkin Vespers’, December 1946: Burying the Accords Policy
• Conclusion. Conclusion
• Appendix I: The Administrative Structure of the French Empire, 1945
• Appendix II: Chronology of Events in France and Indochina, 1944–1947
• Bibliography
• Index

I. Giới thiệu về Chiến tranh Pháp Việt 1944 1947 Bối cảnh và Nguyên nhân

Nghiên cứu về kinh nghiệm phi thực dân hóa của Pháp thường tập trung vào các cuộc chiến tranh, âm mưu và bê bối. Tuy nhiên, việc mở cửa dần các kho lưu trữ cho phép chúng ta điều tra quá trình này từ bên trong, từ góc độ của giới tinh hoa hoạch định chính sách. Nghiên cứu này, dựa trên các nguồn lưu trữ ở Pháp (lưu trữ ngoại giao và thuộc địa, các bài báo và hồi ký chính thức đã xuất bản, các bài báo riêng), là một nghiên cứu về vai trò và ý định của các nhà hoạch định chính sách trong nền hành chính cấp cao của Pháp, đặc biệt là trong Bộ Thuộc địa. Trọng tâm là trường hợp quan trọng của Đông Dương, nơi 'sự trở lại' của Pháp sau thất bại của Nhật Bản đã dẫn đến cuộc chiến toàn diện giữa chế độ thực dân Pháp và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa của Hồ Chí Minh chỉ trong vòng hơn một năm. Điều này đánh dấu sự khởi đầu của mười bảy năm chiến tranh thuộc địa đối với Pháp, đỉnh điểm của nó đã gây ra sự sụp đổ của Đệ tứ Cộng hòa năm 1958. Ở Đông Dương, nó đã mở ra vòng đầu tiên của cuộc chiến tranh giải phóng kéo dài ba mươi năm khỏi sự thống trị của nước ngoài và nội chiến.

1.1. Tầm quan trọng của Đông Dương trong chính sách thuộc địa Pháp

Đông Dương là tài sản thuộc địa giàu có nhất và đông dân nhất của Pháp; theo hoàn cảnh lịch sử, đây cũng là vấn đề cấp bách nhất mà các nhà hoạch định chính sách thuộc địa phải đối mặt khi Thế chiến II kết thúc. Vì cả hai lý do này, nó được các quan chức ở Paris coi là một trường hợp thử nghiệm, và thậm chí là một mô hình, để xác định không chỉ hình thức hiến pháp, chính trị và hành chính của đế chế thuộc địa Pháp, được đổi tên thành Liên hiệp Pháp, mà còn cả bản chất của mối quan hệ giữa Pháp với các lực lượng quốc gia thuộc địa đang nổi lên. Sự tiến thoái lưỡng nan mà nền hành chính thuộc địa phải đối mặt trong giai đoạn này được thể hiện rõ nhất.

1.2. Mâu thuẫn giữa khôi phục quyền lực và đáp ứng chủ nghĩa dân tộc

Một mặt, một thế hệ các quan chức thuộc địa tự do mới xác định Liên hiệp Pháp là phương tiện khôi phục nước Pháp lên hàng ngũ các Cường quốc sau những tủi nhục của Thế chiến II. Mối quan tâm này đặc biệt được cảm nhận sâu sắc vì nhiều quan chức này là những người ủng hộ sớm của Tướng de Gaulle ở các thuộc địa của Afrique Equatoriale Française và những nơi khác, những người đã 'tập hợp' với de Gaulle vào năm 1940. Nhưng mặt khác, sự kiểm soát của Pháp đối với các thuộc địa của mình là yếu nhất, đồng thời nguyện vọng của người dân thuộc địa ngày càng được các phong trào dân tộc chủ nghĩa bày tỏ rõ ràng và mạnh mẽ hơn, đồng thời rút ra sự tự tin từ cùng một dòng sự kiện đã làm xói mòn sức mạnh của Pháp.

II. Hội nghị Brazzaville 1944 Nỗ lực Cải cách Chính sách Thuộc địa

Chính sách mới được trình bày lần đầu tại Hội nghị Brazzaville vào tháng 1-tháng 2 năm 1944, và do đó được gọi không chính thức là chính sách Brazzaville, về bản chất là một nỗ lực để cân bằng các điều khoản của một phương trình lợi ích đế quốc, hay nói cách khác, để giải quyết một câu đố: làm thế nào để đáp ứng các yêu cầu của chủ nghĩa dân tộc trong khi bảo tồn và thực sự củng cố sự thống nhất đế quốc. Cơ sở cho chính sách mới này là ý tưởng về một Liên bang, hay Liên minh, ràng buộc chính quốc và các thuộc địa. Với sự giàu có rõ ràng của những ý định tốt đẹp được đầu tư vào chính sách mới này, làm thế nào mà chính quyền thuộc địa Pháp lại dính líu một cách vội vã vào một trong những thất bại hoạch định chính sách thảm khốc nhất của mình?

2.1. Phân tích chính sách Brazzaville Ưu điểm và hạn chế

Lập luận về cái nhìn sâu sắc lịch sử, rằng chủ nghĩa liên bang đế quốc là một nỗ lực vụng về để tìm cách giải quyết một vòng tròn và hòa giải các mục tiêu xung đột và vốn không tương thích của chủ nghĩa đế quốc và quyền tự quyết dân tộc, dường như chỉ phù hợp một phần. Nghiên cứu này đặt ra để khám phá đầy đủ hơn những lý do cho sự sụp đổ nhanh chóng của chính sách tự do của Pháp và cho sự sẵn sàng rõ ràng của các quan chức Pháp trong việc đồng ý với sự sụp đổ đó. Những lý do này được tìm kiếm trong một phân tích về các cơ chế chính trị và hành chính cũng như các nền tảng ý thức hệ của việc hoạch định chính sách trong một giai đoạn bất ổn chính trị và không chắc chắn sau khi nước Pháp được giải phóng.

2.2. Sự trỗi dậy của Henri Laurentie và vai trò của Bộ Thuộc địa

Bắt đầu từ một cuộc kiểm tra quan trọng về chính sách Brazzaville như được xác định bởi người đề xuất chính của nó, Henri Laurentie, Giám đốc các vấn đề chính trị tại Bộ Thuộc địa, nghiên cứu cho thấy chính sách mới đã phát triển như thế nào để đáp ứng với nhận thức chính thức về một 'cuộc khủng hoảng thuộc địa', được thể hiện không chỉ ở Đông Dương, mà còn trong các cuộc khủng hoảng ở Đông Algeria và ở Syria, những cuộc khủng hoảng đã nổ ra, như thể theo tín hiệu, vào thời điểm Chiến thắng ở châu Âu.

III. Ảnh hưởng của chính trị nội bộ Pháp đến chính sách Đông Dương 1944 1947

Các quan chức Pháp theo chủ nghĩa tự do đã thể hiện mối quan tâm chưa từng có đối với 'khía cạnh thuộc địa' này của phương trình và đặc biệt là sự hiểu biết sáng suốt về sự cần thiết phải nhượng bộ cho các nhà dân tộc chủ nghĩa địa phương. Ngay cả như vậy, ngay cả một chính sách đế quốc tự do thực sự cũng cần phải được diễn đạt bằng các điều khoản hấp dẫn đối với các giá trị chính quốc Pháp. Điều này đã có một hệ quả không mong muốn là củng cố những huyền thoại lâu đời xung quanh sứ mệnh thuộc địa của Pháp. Thật vậy, nảy sinh từ 'giai đoạn anh hùng' của Gaullism, Brazzaville đã đề xuất những diễn giải mới về huyền thoại thuộc địa, mở ra cho nhiều tác nhân diễn giải bằng cách đưa ra những mối quan tâm ý thức hệ và lợi ích chính trị xung đột.

3.1. Mô hình chính trị nội bộ và những sai lầm trong dự đoán

Theo thời gian, tầm nhìn tự do của các nhà hoạch định chính sách thuộc địa đã bị ô nhiễm, bóp méo và cuối cùng bị đánh bại bởi các tác nhân Pháp theo đuổi các mục tiêu, mặc dù khác biệt với những mục tiêu ban đầu được xác định bởi Laurentie và các đồng nghiệp của ông, nhưng vẫn có thể được trình bày theo các điều khoản của chính sách Brazzaville. Quá trình ô nhiễm hoặc bóp méo này đã ảnh hưởng đến việc hoạch định chính sách thuộc địa theo hai cách chính trong trường hợp cụ thể của Đông Dương. Thứ nhất, các yếu tố chính trị trong nước đã tác động đến quá trình hoạch định chính sách thuộc địa. Người ta cho rằng chính sách mới được xây dựng dựa trên một mô hình chính trị nội bộ ngụ ý. Ban đầu làm việc trong khoảng trống chính trị của 'Nhà nước Kháng chiến' ứng biến của de Gaulle ở Algiers, các nhà hoạch định chính sách cho rằng chính trị sau Giải phóng sẽ hoạt động nhất quán theo một tập hợp các thông số chính trị nhất định; điều này sẽ cho phép chính quyền tập trung vào các yếu tố bên ngoài, coi các yếu tố trong nước là đương nhiên, chẳng hạn như sự nổi bật của chính sách thuộc địa trên chương trình nghị sự chính trị trong nước, khả năng chấp nhận của nó trong một khuôn khổ ý thức hệ nhất định hoặc sự đoàn kết tiếp tục của các thể chế mà chính sách phụ thuộc.

3.2. Cuộc khủng hoảng chính trị nội bộ và sự thích ứng của chính sách

Trên thực tế, giống như phần lớn kế hoạch xuất phát từ Kháng chiến, mô hình ban đầu này bị lỗi, hoặc tốt nhất là quá lạc quan, và không tính đến cuộc khủng hoảng chính trị nội bộ đã thịnh hành trong suốt thời kỳ Chính phủ lâm thời. Do đó, đã có những thay đổi liên tục trong các thông số trong nước chi phối quá trình hoạch định chính sách. Thật vậy, phản ứng thù địch hoặc không hiểu biết đối với chính sách mới tại Brazzaville và trong cuộc tranh luận nội bộ tiếp theo đã cho thấy sự không phù hợp tiềm tàng giữa chính sách Brazzaville và nhận thức của chính quốc, đặc biệt là của Đảng Cộng hòa, về đế chế.

IV. Sự Insubordination và Thay đổi Chính sách ở Đông Dương 1945 1947

Bằng cách này, chính sách đã được điều chỉnh để phản ánh, đặc biệt, tầm quan trọng hoặc ý nghĩa thay đổi của các hệ tư tưởng hoặc xu hướng ý thức hệ có liên quan đến chính sách thuộc địa, chẳng hạn như Gaullism, Republicanism, chống Cộng sản hoặc chủ nghĩa đế quốc lỗi thời. Một quá trình như vậy đôi khi có thể được hình dung như một cách để 'bán' chính sách, trong khi những lúc khác nó chỉ đơn giản là phản ánh sự tiến hóa cực kỳ nhanh chóng của nền chính trị Pháp vào thời điểm này. Khi cách suy nghĩ ý thức hệ của các nhà hoạch định chính sách thay đổi, các mục tiêu của chính sách cũng thay đổi, thường khá tinh tế, đến mức vào cuối năm 1946, chính quyền thuộc địa dường như đã quên mất các mục tiêu ban đầu của mình như đã được đặt ra vào năm 1944-45.

4.1. Biến dạng chính sách do can thiệp nội bộ Ảnh hưởng của cấp dưới

Hình thức đột biến không mong muốn thứ hai mà chính sách Brazzaville trải qua là kết quả của sự can thiệp trực tiếp và cố ý hơn. Đây là sự biến dạng của các đề xuất chính sách do các tác nhân làm việc trong hệ thống phân cấp của chính quyền thuộc địa, nhưng những người này đã chọn cách giải thích sai, bỏ qua hoặc đơn giản là không tuân theo các mệnh lệnh phát ra từ Paris. Tinh thần hành chính của dịch vụ thuộc địa Pháp từ lâu đã dung thứ hoặc khuyến khích sáng kiến độc lập. Tuy nhiên, tác động tích lũy của sự bất ổn chính trị nghiêm trọng ở Paris, những mơ hồ về hành chính liên quan đến chuỗi chỉ huy và quy mô tuyệt đối của vấn đề mà chính quyền thuộc địa phải đối mặt ở Đông Dương, đã thúc đẩy những hành động bất tuân chưa từng có của các nhà quản lý và binh lính làm việc ở xa Paris.

4.2. Sự khác biệt về quan điểm và sự cạnh tranh Paris Sài Gòn

Sự khác biệt về quan điểm chính trị, chức năng hoặc địa lý cũng được làm nổi bật: ngay cả khi cho phép sự xâm nhập của các chương trình nghị sự và lợi ích cá nhân, một sự kiện hoặc chính sách đã mở ra một cách giải thích hoàn toàn khác nhau, tùy thuộc vào việc nó được xem xét từ Paris, Sài Gòn hay, chẳng hạn, nơi nghỉ dưỡng của de Gaulle ở Colombey-les-Deux-Eglises; từ một văn phòng riêng của bộ trưởng hoặc từ các hành lang của Rue Oudinot (khu nhà của Bộ Thuộc địa, đối diện với Invalides ở Paris); từ Dinh Thống đốc ở Sài Gòn hoặc trụ sở chính của Pháp ở Hà Nội. Như sẽ được chỉ ra, những khác biệt về quan điểm và cách giải thích này sẽ dẫn đến, trong trường hợp Đông Dương, sự xuất hiện của sự cạnh tranh giữa hai trung tâm ra quyết định khác nhau, ở Paris và Sài Gòn. Thật vậy, sự bùng nổ chiến tranh ở Đông Dương đã đánh dấu sự giải quyết tạm thời của sự cạnh tranh này có lợi cho Sài Gòn.

V. Giải pháp nào cho The Road to War France and Vietnam

Để đạt được hòa bình và ổn định lâu dài, Pháp và Việt Nam cần thừa nhận sai lầm trong quá khứ, tôn trọng lẫn nhau và hướng tới tương lai. Pháp cần chấp nhận sự độc lập của Việt Nam, đồng thời Việt Nam cần ghi nhận những đóng góp của Pháp trong quá khứ. Cả hai nước cần tập trung vào việc xây dựng mối quan hệ đối tác cùng có lợi, dựa trên sự tôn trọng, tin tưởng và hợp tác. Bằng cách làm như vậy, họ có thể vượt qua bóng ma của chiến tranh và xây dựng một tương lai tươi sáng hơn cho cả hai quốc gia. Sự hiểu biết sâu sắc về những động lực phức tạp dẫn đến cuộc chiến tranh là rất quan trọng để tránh những xung đột tương tự trong tương lai. Phân tích kỹ lưỡng bối cảnh lịch sử, các tác nhân chính và yếu tố tác động cho phép các nhà hoạch định chính sách và nhà ngoại giao điều hướng các mối quan hệ quốc tế một cách thận trọng và sáng suốt hơn.

5.1. Học hỏi từ lịch sử Đề xuất cho chính sách ngoại giao hiện đại

Bài học từ 'The Road to War' có thể áp dụng cho các cuộc xung đột đương đại trên khắp thế giới. Bằng cách đánh giá vai trò của hệ tư tưởng, chủ nghĩa dân tộc, lợi ích kinh tế và tính toán sai lầm, các nhà hoạch định chính sách có thể xác định những rủi ro tiềm ẩn và tìm kiếm các giải pháp hòa bình thông qua đối thoại, thỏa hiệp và tôn trọng các giá trị văn hóa và nguyện vọng chính trị khác nhau. Hơn nữa, một cam kết mạnh mẽ đối với hợp tác đa phương và các tổ chức quốc tế là rất quan trọng để giải quyết các tranh chấp và xây dựng lòng tin giữa các quốc gia.

5.2. Vai trò của các bên liên quan bên ngoài Can thiệp và hậu quả

Nghiên cứu cũng nêu bật tầm quan trọng của việc quản lý sự tham gia của các bên liên quan bên ngoài trong các cuộc xung đột nội bộ. Can thiệp bên ngoài, dù vì mục đích tư tưởng, kinh tế hay chiến lược, có thể làm trầm trọng thêm tình trạng căng thẳng và làm suy yếu các nỗ lực hòa giải. Do đó, các bên liên quan bên ngoài nên ưu tiên các giải pháp ngoại giao, viện trợ nhân đạo và hỗ trợ xây dựng thể chế để thúc đẩy sự ổn định và tự quyết.

VI. Tóm tắt về Chiến tranh Pháp Việt Bài học và Viễn cảnh Tương lai

Cuộc chiến tranh Pháp-Việt, với những cái chết, sự tàn phá và hậu quả lâu dài của nó, vẫn là một lời nhắc nhở rõ ràng về cái giá phải trả cho những thất bại ngoại giao và những tính toán sai lầm ý thức hệ. Bằng cách phân tích những nguyên nhân và diễn biến của cuộc xung đột này, các nhà nghiên cứu và nhà hoạch định chính sách có thể hiểu sâu sắc hơn về sự phức tạp của chiến tranh và tầm quan trọng của việc theo đuổi các con đường hòa bình để giải quyết tranh chấp.

6.1. Ảnh hưởng lâu dài đối với Pháp và Việt Nam Một di sản phức tạp

Di sản của cuộc chiến tranh Pháp-Việt tiếp tục định hình các mối quan hệ giữa hai quốc gia. Mặc dù đã có những tiến bộ đáng kể trong việc hàn gắn vết thương và xây dựng sự hợp tác, những ký ức về xung đột vẫn còn, nhắc nhở chúng ta về sự cần thiết phải tôn trọng lẫn nhau, thông cảm và cam kết giải quyết tranh chấp một cách hòa bình.

6.2. Hướng tới một tương lai hòa bình Hợp tác và hiểu biết lẫn nhau

Hướng tới tương lai, Pháp và Việt Nam nên ưu tiên các sáng kiến thúc đẩy trao đổi văn hóa, hợp tác kinh tế và hợp tác giáo dục. Bằng cách nuôi dưỡng sự hiểu biết và tin tưởng lẫn nhau, họ có thể củng cố mối quan hệ song phương của mình và đóng góp vào một thế giới ổn định và thịnh vượng hơn. Bằng cách ôm lấy bài học từ quá khứ, Pháp và Việt Nam có thể vượt qua những bóng ma của chiến tranh và xây dựng một tương lai tươi sáng hơn cho các thế hệ mai sau.