Thay Đổi Kiến Thức và Thái Độ của Thai Phụ về Vàng Da Sơ Sinh Tại Bệnh Viện Sản Nhi Tỉnh Phú Yên

Vàng da sơ sinh được định nghĩa là tình trạng da và niêm mạc của trẻ sơ sinh có màu vàng do sự tích tụ bilirubin. Có hai loại chính: vàng da sinh lý (thường vô hại và tự khỏi) và vàng da bệnh lý (do các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn). Việc phân biệt hai loại này rất quan trọng để có hướng xử trí phù hợp. Theo Maisel, nồng độ bilirubin máu từ 10 - 14,8 mg% ngày thứ 3 - 5 sau đẻ ở trẻ đủ tháng và <10 mg% ở trẻ đẻ non tháng được gọi là vàng da sinh lý.

Quá trình chuyển hóa bilirubin ở trẻ sơ sinh khác biệt so với người lớn. Trong bào thai, mẹ đảm nhiệm việc thanh lọc bilirubin. Sau sinh, trẻ phải tự chuyển hóa bilirubin, nhưng chức năng gan chưa hoàn thiện. Các yếu tố như albumin máu thấp, thiếu oxy, và một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến quá trình này. Hồng cầu bị vỡ tại hệ thống liên võng nội mô, bilirubin tự do gắn với albumin huyết thanh, gan chuyển bilirubin tự do thành bilirubin kết hợp.

Sự thiếu kiến thức về vàng da sơ sinh có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, bao gồm tổn thương não, chậm phát triển, và thậm chí tử vong. Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời là yếu tố then chốt để ngăn ngừa những biến chứng này. Vàng da nhân có thể dẫn đến 10% tử vong và 70% di chứng thần kinh và tổn thương não cấp tính đến 51,67% biểu hiện giảm thính lực hoặc điếc ở trẻ sơ sinh.

Thai phụ là người chăm sóc chính của trẻ sơ sinh và cần được trang bị kiến thức đầy đủ về vàng da sơ sinh. Họ cần biết cách nhận biết các dấu hiệu của bệnh, khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện, và cách chăm sóc trẻ tại nhà. Người mẹ là người chăm sóc chính, cần hiểu rõ về cách nhận biết vàng da sơ sinh và quyết định phù hợp, để điều trị kịp thời làm giảm khả năng phát triển biến chứng vĩnh viễn.

Tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Yên, số lượng trẻ nhập viện vì vàng da sơ sinh vẫn còn cao, cho thấy sự cần thiết phải nâng cao nhận thức cho thai phụ. Nhiều trường hợp đến từ tuyến dưới với tình trạng bệnh đã trở nên nghiêm trọng. Theo báo cáo 6 tháng đầu năm 2019 tại khoa Nhi Sơ Sinh tiếp nhận 278 ca vàng da sơ sinh nhập viện, trong đó có nhiều ca từ tuyến dưới chuyển lên vàng da đã có biến chứng nặng phải chuyển tuyến trung ương điều trị.

Nội dung GDSK tập trung vào các khía cạnh quan trọng của vàng da sơ sinh, bao gồm định nghĩa, nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, cách phòng ngừa, và các phương pháp điều trị hiện có. Đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát hiện sớm và đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời. Thông tin gia đình cần biết về vàng da ở trẻ sơ sinh. Hiệu quả giáo dục sức khỏe về vàng da sơ sinh.

GDSK sử dụng nhiều phương pháp truyền đạt thông tin khác nhau, như tư vấn trực tiếp, phát tờ rơi, trình chiếu video, và tổ chức các buổi thảo luận nhóm. Mục tiêu là tạo ra môi trường học tập tích cực và khuyến khích thai phụ đặt câu hỏi và chia sẻ kinh nghiệm. Vai trò người điều dưỡng trong giáo dục sức khỏe. Mô hình ứng dụng. Phương pháp đo lường.

So sánh kiến thức của thai phụ trước và sau GDSK cho thấy sự cải thiện rõ rệt. Nhiều thai phụ trước đây không biết về các dấu hiệu và nguyên nhân của vàng da sơ sinh đã có được kiến thức đầy đủ sau khi tham gia chương trình. Kiến thức đúng trước GDSK 7,1%; Kiến thức ngay sau GDSK 95,7%; sau GDSK một tháng 92,9 p < 0,05 sự khác biệt có ý nghĩa thống kê.

Không chỉ kiến thức, thái độ của thai phụ về vàng da sơ sinh cũng có sự thay đổi tích cực. Họ trở nên chủ động hơn trong việc theo dõi sức khỏe của trẻ, tìm kiếm thông tin, và tuân thủ các hướng dẫn của nhân viên y tế. Thái độ đúng trước GDSK 78,6%. Thái độ đúng ngay sau GDSK 100%; sau GDSK một tháng 98,6%, p < 0,05 sự khác biệt có ý nghĩa thống kê.

Điều dưỡng viên đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin và tư vấn cho thai phụ. Việc tập huấn cho họ về kiến thức chuyên môn và kỹ năng giao tiếp sẽ giúp họ thực hiện công việc này hiệu quả hơn. Cần có những nghiên cứu khác lớn hơn để khẳng định kết quả nghiên cứu này, đồng thời đánh giá việc thực hành của bà mẹ trong việc chăm sóc và phát hiện VDSS.

Tài liệu truyền thông cần được thiết kế sao cho dễ hiểu, hấp dẫn và phù hợp với trình độ dân trí của thai phụ. Sử dụng hình ảnh minh họa, ngôn ngữ đơn giản, và tập trung vào những thông tin quan trọng nhất. Cần có những nghiên cứu khác lớn hơn để khẳng định kết quả nghiên cứu này, đồng thời đánh giá việc thực hành của bà mẹ trong việc chăm sóc và phát hiện VDSS.

Cần có những nghiên cứu tiếp theo để đánh giá hiệu quả lâu dài của GDSK về vàng da sơ sinh, bao gồm việc theo dõi tỷ lệ trẻ nhập viện vì bệnh và đánh giá khả năng thực hành của các bà mẹ. Cần có những nghiên cứu khác lớn hơn để khẳng định kết quả nghiên cứu này, đồng thời đánh giá việc thực hành của bà mẹ trong việc chăm sóc và phát hiện VDSS.

Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của GDSK, cũng như phát triển các phương pháp can thiệp mới và sáng tạo hơn. Cần có những nghiên cứu khác lớn hơn để khẳng định kết quả nghiên cứu này, đồng thời đánh giá việc thực hành của bà mẹ trong việc chăm sóc và phát hiện VDSS.