Thực Trạng và Giải Pháp Cho Sự Tham Gia Của Khu Vực Kinh Tế Tư Nhân Trong Phát Triển Cơ Sở Hạ Tầng Giao Thông Đường Bộ Ở Việt Nam

• Tác giả: Bùi Thị Vân
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Duy Dũng
• Trường học: Học viện Khoa học xã hội
• Chuyên ngành: Kinh tế học
• Đề tài: Sự Tham Gia Của Khu Vực Kinh Tế Tư Nhân Vào Phát Triển Kết Cấu Hạ Tầng Giao Thông Đường Bộ Ở Việt Nam: Thực Trạng Và Giải Pháp
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC HỘP
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ và đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 1.2. Các công trình nghiên cứu về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 1.3. Các công trình nghiên cứu về đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 1.4. Tổng quan các công trình nghiên cứu về sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân vào phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 1.5. Nhóm các công trình nghiên cứu chung về khu vực kinh tế tư nhân và vai trò của khu vực này trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 1.6. Nhóm các công trình nghiên cứu về đầu tư theo hình thức hợp tác công tư trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 1.7. Nhóm các công trình nghiên cứu về các nhân tố tác động và rào cản đối với sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân vào phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 1.8. Nhận xét chung về kết quả các công trình đã nghiên cứu
• 1.9. Những khoảng trống đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu
• 1.10. Khung phân tích của luận án
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ SỰ THAM GIA CỦA KHU VỰC KINH TẾ TƯ NHÂN VÀO PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ
• 2.1. Một số nội dung cơ bản về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 2.2. Khái niệm, đặc điểm và phân loại kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 2.3. Phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 2.4. Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 2.5. Một số lý luận cơ bản về sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân vào phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 2.6. Khu vực kinh tế tư nhân và sự tham gia của khu vực này vào cung ứng hàng hóa công cộng
• 2.7. Khái niệm, hình thức và động cơ tham gia của khu vực kinh tế tư nhân vào phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 2.8. Vai trò của khu vực kinh tế tư nhân đối với phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 2.9. Nội dung và phương thức chủ yếu khu vực kinh tế tư nhân tham gia đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 2.10. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân vào phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 2.11. Một số tiêu chí cơ bản đánh giá sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân vào phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 2.12. Kinh nghiệm của các nước về sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân vào phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 2.12.1. Kinh nghiệm của một số nước
• 2.12.2. Bài học rút ra cho Việt Nam
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG THAM GIA CỦA KHU VỰC KINH TẾ TƯ NHÂN VÀO PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ở VIỆT NAM
• 3.1. Hiện trạng kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ở Việt Nam
• 3.2. Chính sách khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân tham gia phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ở Việt Nam
• 3.3. Chính sách huy động nguồn lực từ khu vực kinh tế tư nhân tham gia phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ở Việt Nam qua các giai đoạn
• 3.4. Nhận xét chung về chính sách khuyến khích kinh tế tư nhân tham gia phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ở Việt Nam
• 3.5. Thực trạng sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân vào đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ở Việt Nam
• 3.6. Khái quát chung về các dự án kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ có sự tham gia của khu vực tư nhân theo hình thức PPP ở Việt Nam
• 3.7. Sự đóng góp của khu vực kinh tế tư nhân về vốn đầu tư theo hình thức PPP vào phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ở Việt Nam
• 3.8. Thực trạng về số lượng km đường bộ thực hiện theo hình thức BOT ở nước ta
• 3.9. Thực trạng công tác liên quan đến thu phí sử dụng công trình và cung ứng dịch vụ hạ tầng giao thông đường bộ đầu tư theo hình thức BOT ở nước ta
• 3.10. Đánh giá chung về sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân vào phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ở nước ta
• 3.10.1. Những kết quả đạt được
• 3.10.2. Những tồn tại, hạn chế
• 3.10.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế
• 4. CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỰ THAM GIA CỦA KHU VỰC KINH TẾ TƯ NHÂN VÀO PHÁT TRIỂN KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ở VIỆT NAM
• 4.1. Bối cảnh trong nước và ngoài nước tác động đến việc thu hút khu vực kinh tế tư nhân tham gia phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ở Việt Nam
• 4.1.1. Bối cảnh trong nước
• 4.1.2. Bối cảnh quốc tế tác động đến kinh tế Việt Nam
• 4.2. Quan điểm, định hướng huy động nguồn lực từ khu vực kinh tế tư nhân tham gia phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ở Việt Nam đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030
• 4.2.1. Quan điểm huy động nguồn lực từ khu vực kinh tế tư nhân tham gia phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ở Việt Nam
• 4.2.2. Định hướng phát triển giao thông đường bộ Việt Nam và huy động nguồn lực từ khu vực kinh tế tư nhân tham gia phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn 2030
• 4.3. Một số giải pháp tăng cường và nâng cao hiệu quả sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân vào đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ở Việt Nam
• 4.3.1. Giải pháp nhằm điều hòa lợi ích giữa các chủ thể trong đầu tư phát triển KCHTGTĐB theo hình thức BOT
• 4.3.2. Nhóm giải pháp có liên quan đến nhân tố Nhà nước đối với phát triển kinh tế tư nhân trong lĩnh vực kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
• 4.3.3. Nhóm giải pháp nâng cao năng lực khu vực kinh tế tư nhân
• 4.3.4. Nhóm giải pháp đối với người sử dụng dịch vụ đường bộ và các bên liên quan khác
• 4.3.5. Các giải pháp khác
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân

Sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân vào phát triển cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ tại Việt Nam đã trở thành một yếu tố quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế. Phát triển hạ tầng giao thông không chỉ là nhiệm vụ của Nhà nước mà còn cần sự đóng góp từ khu vực tư nhân. Theo nghiên cứu, việc huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân giúp giảm bớt gánh nặng cho ngân sách nhà nước và tăng cường hiệu quả đầu tư. Các hình thức đầu tư như BOT (Xây dựng - Kinh doanh - Chuyển giao) đã được áp dụng rộng rãi, tạo ra nhiều cơ hội cho các nhà đầu tư tư nhân tham gia vào lĩnh vực này. Tuy nhiên, sự tham gia này cũng gặp phải nhiều thách thức, bao gồm các vấn đề về chính sách và quản lý. Chính vì vậy, việc nghiên cứu và đánh giá thực trạng tham gia của khu vực kinh tế tư nhân là cần thiết để tìm ra giải pháp tối ưu cho sự phát triển bền vững.

1.1. Tầm quan trọng của phát triển hạ tầng giao thông

Hạ tầng giao thông đường bộ đóng vai trò thiết yếu trong việc kết nối các vùng miền, thúc đẩy giao thương và phát triển kinh tế. Phát triển hạ tầng giao thông không chỉ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh. Theo các chuyên gia, một hệ thống giao thông hiện đại và đồng bộ sẽ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Hơn nữa, việc thu hút đầu tư tư nhân vào lĩnh vực này sẽ giúp giảm thiểu áp lực lên ngân sách nhà nước, đồng thời tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người lao động. Tuy nhiên, để đạt được điều này, cần có những chính sách khuyến khích và hỗ trợ từ phía Nhà nước nhằm tạo ra môi trường đầu tư thuận lợi cho khu vực kinh tế tư nhân.

II. Thực trạng tham gia của khu vực kinh tế tư nhân

Thực trạng tham gia của khu vực kinh tế tư nhân vào phát triển cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ tại Việt Nam hiện nay cho thấy nhiều tín hiệu tích cực. Số lượng dự án đầu tư theo hình thức PPP ngày càng tăng, đặc biệt là trong giai đoạn 2011-2015. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết, như sự thiếu minh bạch trong các quy trình đấu thầu và quản lý dự án. Nhiều nhà đầu tư tư nhân gặp khó khăn trong việc tiếp cận thông tin và các chính sách hỗ trợ. Điều này dẫn đến tình trạng một số dự án không đạt được hiệu quả như mong đợi. Theo báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải, mặc dù có sự gia tăng về số lượng dự án, nhưng chất lượng và hiệu quả đầu tư vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển. Do đó, cần có những biện pháp cải thiện để tăng cường sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân trong thời gian tới.

2.1. Các hình thức đầu tư và chính sách khuyến khích

Việt Nam đã áp dụng nhiều hình thức đầu tư khác nhau để thu hút khu vực kinh tế tư nhân tham gia vào phát triển cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ. Hình thức BOT được xem là phổ biến nhất, cho phép các nhà đầu tư tư nhân xây dựng và khai thác công trình trong một khoảng thời gian nhất định. Chính phủ cũng đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích, như Nghị quyết số 13-NQ/TW, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư. Tuy nhiên, thực tế cho thấy vẫn còn nhiều rào cản trong việc thực hiện các chính sách này. Các nhà đầu tư thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn và thông tin cần thiết. Điều này đòi hỏi cần có sự cải cách mạnh mẽ trong chính sách để tạo ra môi trường đầu tư hấp dẫn hơn cho khu vực kinh tế tư nhân.

III. Giải pháp nâng cao hiệu quả tham gia của khu vực kinh tế tư nhân

Để nâng cao hiệu quả tham gia của khu vực kinh tế tư nhân vào phát triển cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ, cần có một số giải pháp cụ thể. Trước hết, cần cải thiện khung pháp lý và chính sách để tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư. Việc xây dựng một hệ thống thông tin minh bạch về các dự án đầu tư sẽ giúp các nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận thông tin và đưa ra quyết định đầu tư. Thứ hai, cần tăng cường hợp tác giữa Nhà nước và khu vực kinh tế tư nhân trong việc triển khai các dự án. Sự phối hợp chặt chẽ sẽ giúp tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao hiệu quả đầu tư. Cuối cùng, cần có các chương trình đào tạo và nâng cao năng lực cho các nhà đầu tư tư nhân để họ có thể tham gia hiệu quả hơn vào các dự án phát triển cơ sở hạ tầng.

3.1. Cải cách chính sách và khung pháp lý

Cải cách chính sách và khung pháp lý là yếu tố then chốt để thu hút khu vực kinh tế tư nhân tham gia vào phát triển cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ. Cần xây dựng một hệ thống pháp luật rõ ràng, minh bạch và dễ hiểu để các nhà đầu tư có thể yên tâm khi tham gia. Các quy định về đấu thầu, quản lý dự án cần được cải thiện để giảm thiểu tình trạng tham nhũng và tiêu cực. Hơn nữa, việc tạo ra các cơ chế hỗ trợ tài chính cho các dự án đầu tư tư nhân cũng rất quan trọng. Chính phủ có thể xem xét việc cung cấp các khoản vay ưu đãi hoặc bảo lãnh tín dụng cho các nhà đầu tư tư nhân để khuyến khích họ tham gia vào lĩnh vực này.