Tổng quan nghiên cứu
Tiếng Anh hiện là ngôn ngữ phổ biến toàn cầu với khoảng 750 triệu người học như ngoại ngữ, đóng vai trò quan trọng trong giao tiếp quốc tế, khoa học, kinh tế và giáo dục. Tại Việt Nam, đặc biệt ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, việc nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh ở bậc trung học phổ thông đang được chú trọng nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều học sinh vẫn gặp khó khăn trong việc phát triển kỹ năng ngôn ngữ toàn diện, do phương pháp giảng dạy truyền thống và áp lực thi cử. Trong bối cảnh đó, việc hợp tác với giáo viên Philippines – những người có trình độ tiếng Anh cao và phương pháp giảng dạy sáng tạo – được xem là một giải pháp tiềm năng để cải thiện hiệu quả học tập.
Nghiên cứu này tập trung khảo sát thái độ của giáo viên và học sinh lớp 10 tại Trường THPT Trần Văn Quan, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, đối với việc học tiếng Anh với giáo viên Philippines trong năm học 2022-2023. Tổng cộng có 125 học sinh và 7 giáo viên tham gia khảo sát bằng bảng hỏi và phỏng vấn bán cấu trúc. Mục tiêu chính là đánh giá thái độ nhận thức, cảm xúc và hành vi của các đối tượng nghiên cứu, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển chương trình giảng dạy tiếng Anh, góp phần nâng cao năng lực giao tiếp tiếng Anh cho học sinh và cải thiện phương pháp giảng dạy tại địa phương.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên ba mô hình thái độ chính gồm:
- Mô hình Tripartite (Spooncer, 1992): Thái độ bao gồm ba thành phần cảm xúc (feelings), nhận thức (beliefs) và hành vi (behavior).
- Mô hình ABC (Vainikka, 2015): Gồm ba yếu tố Affect (cảm xúc), Behavior (hành vi) và Cognition (nhận thức).
- Mô hình CAC (Schiffman & Kanuk, 2004): Bao gồm Cognitive (nhận thức), Affective (cảm xúc) và Conative (hành vi).
Ba mô hình này đều nhấn mạnh mối liên hệ chặt chẽ giữa các thành phần nhận thức, cảm xúc và hành vi trong thái độ. Trong nghiên cứu, các khái niệm chính được tập trung gồm: thái độ nhận thức, thái độ cảm xúc, thái độ hành vi; kiến thức văn hóa, từ vựng, ngữ pháp, phát âm; và bốn kỹ năng ngôn ngữ: nghe, nói, đọc, viết.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng thiết kế phương pháp hỗn hợp (mixed methods) kết hợp định lượng và định tính nhằm tăng tính tin cậy và toàn diện.
- Nguồn dữ liệu:
- 125 học sinh lớp 10 tại Trường THPT Trần Văn Quan (120 phiếu khảo sát hợp lệ)
- 7 giáo viên tiếng Anh làm trợ giảng cho giáo viên Philippines
- Phương pháp thu thập dữ liệu:
- Bảng hỏi dạng Likert 5 mức độ, gồm 26 câu hỏi tập trung vào thái độ học tiếng Anh với giáo viên Philippines.
- Phỏng vấn bán cấu trúc với 7 giáo viên nhằm làm rõ quan điểm và trải nghiệm thực tế.
- Phương pháp phân tích:
- Dữ liệu định lượng được xử lý bằng phần mềm SPSS với các thống kê mô tả như trung bình, độ lệch chuẩn, tần suất.
- Dữ liệu phỏng vấn được mã hóa và phân tích nội dung để bổ sung và làm rõ kết quả khảo sát.
- Timeline nghiên cứu:
- Thu thập dữ liệu vào tháng 10 năm 2022
- Phân tích và báo cáo kết quả trong quý đầu năm 2023
Cỡ mẫu được chọn chiếm khoảng 34% tổng số học sinh lớp 10, đảm bảo tính đại diện và phù hợp với điều kiện thực tế. Phương pháp chọn mẫu theo phương pháp thuận tiện và có sự phối hợp của nhà trường nhằm đảm bảo tính khả thi.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Thái độ tích cực của học sinh đối với việc học tiếng Anh với giáo viên Philippines:
- Trung bình điểm thái độ tổng thể đạt khoảng 4.2/5, thể hiện sự đồng thuận cao.
- Các khía cạnh như kiến thức văn hóa, từ vựng, phát âm và ngữ pháp đều nhận được đánh giá tích cực, với điểm trung bình lần lượt là 4.1, 4.3, 4.2 và 4.0.
- Kỹ năng nghe và nói được cải thiện rõ rệt, với hơn 80% học sinh cảm thấy tự tin hơn khi giao tiếp tiếng Anh.
Thái độ tích cực của giáo viên trợ giảng Việt Nam:
- Giáo viên đánh giá cao phương pháp giảng dạy sáng tạo, thân thiện và năng động của giáo viên Philippines.
- Họ nhận thấy sự thay đổi tích cực trong thái độ học tập và sự chủ động của học sinh khi học với giáo viên Philippines.
Sự khác biệt về thái độ giữa giáo viên và học sinh:
- Mặc dù cả hai nhóm đều có thái độ tích cực, giáo viên có xu hướng đánh giá cao hơn về hiệu quả phát âm và kỹ năng giao tiếp của học sinh (trung bình 4.5 so với 4.2 của học sinh).
- Học sinh thể hiện sự hào hứng hơn trong các hoạt động giao tiếp thực tế.
Ảnh hưởng của văn hóa và môi trường học tập:
- Việc học với giáo viên Philippines giúp học sinh mở rộng hiểu biết về văn hóa, tăng sự hứng thú và động lực học tập.
- Môi trường học tập sử dụng tiếng Anh chủ yếu trong lớp tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hành kỹ năng ngôn ngữ.
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy thái độ tích cực của cả giáo viên và học sinh đối với việc học tiếng Anh với giáo viên Philippines phù hợp với các nghiên cứu trước đây về ảnh hưởng tích cực của giáo viên bản ngữ hoặc gần bản ngữ trong việc nâng cao kỹ năng ngôn ngữ. Sự khác biệt nhỏ trong đánh giá giữa hai nhóm có thể do giáo viên có kinh nghiệm chuyên môn sâu hơn và nhận thức rõ hơn về các tiêu chuẩn ngôn ngữ.
Việc học với giáo viên Philippines không chỉ giúp cải thiện kỹ năng ngôn ngữ mà còn thúc đẩy sự phát triển thái độ tích cực thông qua việc tiếp xúc với văn hóa và phương pháp giảng dạy mới. Điều này phù hợp với mô hình Tripartite và ABC, khi các yếu tố nhận thức, cảm xúc và hành vi đều được tác động tích cực.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện điểm trung bình các thành phần thái độ của học sinh và giáo viên, cũng như bảng so sánh tỷ lệ phần trăm các phản hồi tích cực theo từng kỹ năng ngôn ngữ. Các kết quả này góp phần làm rõ vai trò của giáo viên Philippines trong việc nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh tại trường.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường hợp tác và đào tạo liên tục cho giáo viên Việt Nam:
- Tổ chức các khóa bồi dưỡng về phương pháp giảng dạy giao tiếp và kỹ năng hỗ trợ giáo viên Philippines.
- Mục tiêu: Nâng cao năng lực giảng dạy và phối hợp hiệu quả trong vòng 12 tháng.
- Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục tỉnh, Ban giám hiệu trường.
Mở rộng chương trình học tiếng Anh với giáo viên Philippines tại các lớp khác:
- Triển khai thí điểm tại các lớp 11 và 12 nhằm đánh giá hiệu quả mở rộng.
- Mục tiêu: Tăng tỷ lệ học sinh có kỹ năng giao tiếp đạt chuẩn lên 20% trong 2 năm.
- Chủ thể thực hiện: Sở Giáo dục và Đào tạo, nhà trường.
Phát triển tài liệu học tập tích hợp văn hóa Philippines và kỹ năng giao tiếp:
- Soạn thảo tài liệu bổ trợ giúp học sinh hiểu sâu hơn về văn hóa và ngôn ngữ.
- Mục tiêu: Cải thiện thái độ học tập và sự hứng thú của học sinh.
- Chủ thể thực hiện: Giáo viên tiếng Anh, chuyên gia ngôn ngữ.
Tạo môi trường học tập tiếng Anh thực tế và sinh động:
- Tổ chức các câu lạc bộ tiếng Anh, hoạt động ngoại khóa với sự tham gia của giáo viên Philippines.
- Mục tiêu: Tăng cường thực hành giao tiếp, nâng cao kỹ năng mềm cho học sinh.
- Chủ thể thực hiện: Nhà trường, giáo viên, học sinh.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Giáo viên tiếng Anh tại các trường trung học phổ thông:
- Lợi ích: Nắm bắt phương pháp giảng dạy mới, cải thiện kỹ năng hỗ trợ học sinh trong môi trường đa văn hóa.
- Use case: Áp dụng kỹ thuật giảng dạy giao tiếp và phối hợp với giáo viên nước ngoài.
Nhà quản lý giáo dục và phòng giáo dục địa phương:
- Lợi ích: Đánh giá hiệu quả chương trình hợp tác với giáo viên nước ngoài, xây dựng chính sách phát triển ngoại ngữ.
- Use case: Lập kế hoạch đào tạo và mở rộng chương trình tiếng Anh chất lượng cao.
Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Ngôn ngữ Anh, Giáo dục:
- Lợi ích: Tham khảo cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu về thái độ học tập ngoại ngữ.
- Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu liên quan đến giáo dục ngôn ngữ và văn hóa.
Giáo viên nước ngoài và trợ giảng tại Việt Nam:
- Lợi ích: Hiểu rõ văn hóa học sinh Việt Nam, điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp.
- Use case: Tăng cường hiệu quả giảng dạy và giao tiếp trong lớp học.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao thái độ của học sinh lại quan trọng trong việc học tiếng Anh?
Thái độ tích cực giúp học sinh có động lực, tự tin và chủ động trong việc học, từ đó nâng cao hiệu quả tiếp thu ngôn ngữ. Ví dụ, học sinh có thái độ tích cực thường tham gia tích cực vào các hoạt động giao tiếp.Giáo viên Philippines có điểm mạnh gì trong giảng dạy tiếng Anh?
Giáo viên Philippines có trình độ tiếng Anh cao, phát âm chuẩn giọng Mỹ, phương pháp giảng dạy sáng tạo và thân thiện, giúp tạo môi trường học tập năng động và hấp dẫn.Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn này?
Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp khảo sát định lượng qua bảng hỏi và phỏng vấn bán cấu trúc định tính để thu thập dữ liệu toàn diện và chính xác.Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng ở đâu ngoài Trường THPT Trần Văn Quan?
Kết quả có thể áp dụng tại các trường trung học phổ thông khác trong tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và các địa phương có điều kiện tương tự nhằm nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh.Làm thế nào để giáo viên Việt Nam phối hợp hiệu quả với giáo viên Philippines?
Giáo viên Việt Nam cần được đào tạo về phương pháp giảng dạy giao tiếp, kỹ năng hỗ trợ và phối hợp trong lớp học, đồng thời duy trì giao tiếp thường xuyên để chia sẻ kinh nghiệm và điều chỉnh phương pháp phù hợp.
Kết luận
- Giáo viên và học sinh lớp 10 tại Trường THPT Trần Văn Quan có thái độ tích cực đối với việc học tiếng Anh với giáo viên Philippines, thể hiện qua các khía cạnh nhận thức, cảm xúc và hành vi.
- Việc học với giáo viên Philippines giúp cải thiện kỹ năng ngôn ngữ, đặc biệt là nghe và nói, đồng thời mở rộng hiểu biết văn hóa cho học sinh.
- Sự phối hợp giữa giáo viên Việt Nam và giáo viên Philippines là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập.
- Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm phát triển chương trình học tiếng Anh với giáo viên Philippines và nâng cao năng lực giảng dạy của giáo viên trợ giảng Việt Nam.
- Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng chương trình, đào tạo giáo viên, phát triển tài liệu và tạo môi trường học tập thực tế nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tiếng Anh tại địa phương.
Hành động ngay: Các nhà quản lý giáo dục và nhà trường nên xem xét áp dụng các đề xuất trong nghiên cứu để nâng cao hiệu quả dạy và học tiếng Anh, đồng thời khuyến khích sự hợp tác quốc tế trong giáo dục ngoại ngữ.