Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội nhanh chóng của huyện An Dương, thành phố Hải Phòng, việc tăng cường quản lý công tác tài chính trở thành một nhiệm vụ cấp thiết. Theo báo cáo kinh tế xã hội giai đoạn 2019-2023, tổng giá trị sản xuất trên địa bàn huyện đạt hơn 10.148 tỷ đồng, với tốc độ tăng trưởng bình quân 12,8%/năm. Tuy nhiên, quản lý tài chính công tại địa phương vẫn còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng ngân sách và sự phát triển bền vững. Mục tiêu nghiên cứu nhằm nâng cao hiệu quả, tính minh bạch và trách nhiệm trong quản lý tài chính công, đồng thời đề xuất các giải pháp phù hợp để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của huyện trong giai đoạn 2018-2028. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào UBND huyện An Dương, với dữ liệu thu chi ngân sách và các hoạt động quản lý tài chính từ năm 2019 đến 2023. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo nguồn lực tài chính cho các dự án phát triển, nâng cao năng lực quản lý và tạo dựng niềm tin của người dân vào chính quyền địa phương, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý tài chính công và mô hình quản lý ngân sách nhà nước. Lý thuyết quản lý tài chính công nhấn mạnh vai trò của việc thu thập, phân bổ và sử dụng nguồn lực tài chính nhằm đạt được mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Mô hình quản lý ngân sách nhà nước tập trung vào hiệu quả thu chi, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản lý tài chính công. Các khái niệm chính bao gồm:

  • Quản lý tài chính công: Quá trình lập kế hoạch, tổ chức, điều hành và kiểm soát các nguồn lực tài chính của nhà nước nhằm đạt mục tiêu phát triển.
  • Tăng cường quản lý tài chính: Cải tiến các phương pháp, quy trình và công cụ quản lý để nâng cao hiệu quả và minh bạch trong sử dụng ngân sách.
  • Hiệu quả thu ngân sách: Đánh giá mức độ hoàn thành dự toán thu, khả năng huy động nguồn lực tài chính.
  • Hiệu quả chi ngân sách: Đánh giá việc sử dụng ngân sách đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả đầu tư công.
  • Minh bạch tài chính: Công khai, rõ ràng trong quản lý và báo cáo tài chính nhằm tăng cường niềm tin và trách nhiệm giải trình.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích định lượng kết hợp với phân tích định tính.

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thu chi ngân sách, báo cáo kinh tế xã hội huyện An Dương giai đoạn 2019-2023, các văn bản pháp luật liên quan đến quản lý tài chính công, kết quả thanh tra tài chính và khảo sát thực trạng quản lý tài chính tại UBND huyện.
  • Cỡ mẫu: Dữ liệu thu thập từ toàn bộ các phòng ban liên quan đến quản lý tài chính tại UBND huyện An Dương, bao gồm 12 phòng chuyên môn và 16 đơn vị hành chính cấp xã, thị trấn.
  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn toàn bộ các đơn vị có liên quan để đảm bảo tính toàn diện và chính xác trong phân tích.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích thống kê mô tả để đánh giá số liệu thu chi ngân sách, phân tích SWOT để nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong quản lý tài chính. Phân tích so sánh kết quả thu chi với dự toán giao để đánh giá hiệu quả quản lý.
  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu từ năm 2019 đến 2023, đề xuất giải pháp và kế hoạch thực hiện đến năm 2028.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả thu ngân sách tăng rõ rệt: Tổng thu ngân sách địa phương năm 2023 đạt 4.485,65 tỷ đồng, tăng 340% so với năm 2019. Thu ngân sách hàng năm đều vượt chỉ tiêu thành phố giao, thể hiện qua tỷ lệ thực hiện dự toán thu năm 2019 đạt 127,6%. Thuế thu nhập cá nhân tăng bình quân 12,2 tỷ đồng/năm, góp phần điều hòa thu nhập xã hội.
  2. Chi ngân sách được kiểm soát chặt chẽ: Chi ngân sách địa phương năm 2023 đạt 1.302,42 tỷ đồng, với tỷ lệ thực hiện dự toán chi năm 2019 là 101,56%. Việc hạn chế các khoản chi không cần thiết giúp tiết kiệm ngân sách, tăng nguồn lực cho các hoạt động quan trọng.
  3. Giảm nợ công và tăng thanh toán nợ: Công nợ giảm từ 90,7 tỷ đồng năm 2019 xuống còn 75,45 tỷ đồng năm 2023, trong khi thanh toán nợ công tăng từ 25,5 tỷ đồng lên 48,2 tỷ đồng, cho thấy sự cải thiện trong quản lý nợ công.
  4. Minh bạch và trách nhiệm giải trình được nâng cao: Trong giai đoạn 2021-2023, huyện An Dương đã thực hiện 17 cuộc thanh tra tài chính, thu hồi nhiều khoản tiền sai phạm, góp phần tăng thu ngân sách và nâng cao niềm tin của người dân. Tỷ lệ giải quyết các đơn khiếu nại, tố cáo đạt hiệu quả cao, thể hiện sự minh bạch trong quản lý tài chính.

Thảo luận kết quả

Kết quả thu ngân sách tăng mạnh phản ánh sự phát triển kinh tế ổn định của huyện An Dương, đặc biệt là sự đóng góp của các khu công nghiệp và thương mại dịch vụ chiếm tới 84,67% giá trị sản xuất năm 2023. Việc kiểm soát chi tiêu hiệu quả giúp giảm lãng phí, đồng thời tăng cường nguồn lực cho đầu tư phát triển. So với một số địa phương khác, huyện An Dương đã áp dụng thành công các biện pháp quản lý tài chính hiện đại như dự án TABMIS, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại các thách thức như chậm tiến độ giải ngân vốn đầu tư công và chưa hoàn thiện công tác cải cách hành chính, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý tài chính. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh thu chi ngân sách hàng năm, bảng tổng hợp thanh toán nợ công và biểu đồ tỷ lệ giải quyết khiếu nại tố cáo để minh họa rõ nét các kết quả và xu hướng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính: Đẩy mạnh triển khai các hệ thống quản lý tài chính điện tử, tự động hóa quy trình thu chi và báo cáo nhằm nâng cao tính minh bạch và hiệu quả. Chủ thể thực hiện: UBND huyện, Sở Tài chính; Thời gian: 2024-2026.
  2. Nâng cao năng lực cán bộ quản lý tài chính: Tổ chức đào tạo chuyên sâu về quản lý tài chính công, kỹ năng phân tích và kiểm soát ngân sách cho đội ngũ cán bộ tài chính huyện. Chủ thể thực hiện: UBND huyện phối hợp với các cơ sở đào tạo; Thời gian: 2024-2025.
  3. Rà soát, hoàn thiện quy trình và thủ tục hành chính liên quan đến tài chính: Đơn giản hóa thủ tục, tăng cường minh bạch và công khai thông tin tài chính để giảm thiểu sai phạm và tăng cường trách nhiệm giải trình. Chủ thể thực hiện: UBND huyện, các phòng ban liên quan; Thời gian: 2024-2027.
  4. Tăng cường kiểm soát tiến độ giải ngân vốn đầu tư công: Thiết lập hệ thống giám sát chặt chẽ tiến độ giải ngân, xử lý kịp thời các vướng mắc để đảm bảo vốn được sử dụng hiệu quả, đúng kế hoạch. Chủ thể thực hiện: UBND huyện, Sở Tài chính; Thời gian: 2024-2028.
  5. Thúc đẩy hợp tác và liên kết phát triển kinh tế - xã hội: Kết hợp với các doanh nghiệp và cộng đồng để huy động nguồn lực tài chính ngoài ngân sách, tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư và phát triển bền vững. Chủ thể thực hiện: UBND huyện, các tổ chức doanh nghiệp; Thời gian: 2024-2028.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý tài chính công tại các cấp địa phương: Nghiên cứu giúp nâng cao kiến thức và kỹ năng quản lý ngân sách, áp dụng các biện pháp tăng cường quản lý tài chính hiệu quả.
  2. Nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước: Tham khảo để xây dựng chính sách tài chính phù hợp, cải thiện quy trình quản lý ngân sách và nâng cao minh bạch tài chính.
  3. Các tổ chức nghiên cứu và đào tạo về quản lý kinh tế, tài chính công: Sử dụng làm tài liệu tham khảo trong giảng dạy và nghiên cứu chuyên sâu về quản lý tài chính công.
  4. Doanh nghiệp và nhà đầu tư tại địa phương: Hiểu rõ hơn về môi trường tài chính, chính sách thu chi ngân sách, từ đó đưa ra quyết định đầu tư phù hợp và hiệu quả.
  5. Cộng đồng dân cư và các tổ chức xã hội: Nâng cao nhận thức về vai trò của quản lý tài chính công, tham gia giám sát và phản hồi nhằm thúc đẩy minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao việc tăng cường quản lý công tác tài chính lại quan trọng đối với huyện An Dương?
    Việc tăng cường quản lý tài chính giúp đảm bảo nguồn lực ngân sách được sử dụng hiệu quả, minh bạch, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững và nâng cao niềm tin của người dân vào chính quyền địa phương.

  2. Các yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến quản lý tài chính tại huyện An Dương?
    Bao gồm điều kiện kinh tế địa phương, chính sách và quyết định chính trị, năng lực cán bộ quản lý, công nghệ thông tin và tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.

  3. Hiệu quả thu ngân sách của huyện An Dương trong giai đoạn 2019-2023 như thế nào?
    Tổng thu ngân sách năm 2023 đạt 4.485,65 tỷ đồng, tăng 340% so với năm 2019, thu ngân sách hàng năm đều vượt dự toán giao, thể hiện sự phát triển kinh tế ổn định và chính sách thu hút đầu tư hiệu quả.

  4. Làm thế nào để nâng cao tính minh bạch trong quản lý tài chính công?
    Thông qua công khai báo cáo tài chính, tổ chức các cuộc thanh tra định kỳ, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý và tăng cường tương tác với cộng đồng dân cư.

  5. Các biện pháp đề xuất nào giúp cải thiện tiến độ giải ngân vốn đầu tư công?
    Thiết lập hệ thống giám sát tiến độ, xử lý kịp thời các vướng mắc, tăng cường phối hợp giữa các phòng ban và đơn vị liên quan, đồng thời nâng cao năng lực quản lý dự án.

Kết luận

  • Quản lý công tác tài chính tại huyện An Dương đã đạt được nhiều kết quả tích cực, đặc biệt là tăng trưởng thu ngân sách và kiểm soát chi tiêu hiệu quả trong giai đoạn 2019-2023.
  • Việc giảm nợ công và nâng cao tính minh bạch trong quản lý tài chính góp phần xây dựng niềm tin của người dân và nâng cao uy tín chính quyền địa phương.
  • Các thách thức như chậm tiến độ giải ngân vốn đầu tư công và chưa hoàn thiện cải cách hành chính cần được ưu tiên giải quyết.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể về ứng dụng công nghệ, nâng cao năng lực cán bộ, hoàn thiện quy trình và tăng cường giám sát nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính.
  • Tiếp tục theo dõi, đánh giá và điều chỉnh các biện pháp quản lý tài chính trong giai đoạn 2024-2028 để đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội bền vững của huyện An Dương.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công, góp phần xây dựng huyện An Dương phát triển thịnh vượng và bền vững trong tương lai.