I. Cơ sở lý luận về thái độ học tập môn Lịch sử của học sinh trung học phổ thông
Nghiên cứu về thái độ học tập của học sinh trung học phổ thông đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu rõ hơn về tâm lý học của thanh niên. Thái độ học tập không chỉ phản ánh mức độ quan tâm của học sinh đối với môn học mà còn ảnh hưởng đến kết quả học tập. Theo lý thuyết, thái độ học tập bao gồm ba thành phần chính: nhận thức, cảm xúc và hành vi. Nhận thức về môn học ảnh hưởng đến động lực học tập, trong khi cảm xúc có thể tạo ra sự hứng thú hoặc chán nản trong quá trình học. Hành vi là kết quả cuối cùng, thể hiện qua sự tham gia và nỗ lực của học sinh trong học tập. Việc nghiên cứu thái độ học tập môn Lịch sử là cần thiết, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay khi môn học này thường bị xem nhẹ. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến kiến thức lịch sử của học sinh mà còn làm giảm đi ý thức trách nhiệm công dân của họ.
1.1. Tình hình nghiên cứu về thái độ học tập môn Lịch sử của học sinh trung học phổ thông
Nghiên cứu về thái độ học tập môn Lịch sử đã được thực hiện ở nhiều quốc gia, trong đó có cả Việt Nam. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng thanh niên hiện nay thường có thái độ tiêu cực đối với môn Lịch sử, coi đây là môn học phụ. Các nghiên cứu trong nước cho thấy rằng yếu tố nhận thức về tầm quan trọng của môn học ảnh hưởng lớn đến thái độ của học sinh. Cụ thể, một số học sinh nhận thức được vai trò của môn Lịch sử trong việc hình thành nhân cách và trách nhiệm công dân, nhưng lại không có động lực học tập. Điều này dẫn đến việc các em thường không chú trọng đến việc học môn này, ảnh hưởng đến kết quả học tập và sự phát triển toàn diện của bản thân. Cần có những giải pháp thiết thực để cải thiện thái độ học tập của học sinh đối với môn Lịch sử.
II. Tổ chức và phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện nhằm làm rõ thực trạng thái độ học tập của học sinh trung học phổ thông đối với môn Lịch sử. Phương pháp nghiên cứu bao gồm khảo sát thực tiễn thông qua bảng hỏi và phỏng vấn sâu. Đối tượng nghiên cứu là học sinh ở một số trường trung học phổ thông tại Hà Nội. Việc sử dụng bảng hỏi giúp thu thập dữ liệu một cách nhanh chóng và hiệu quả, trong khi phỏng vấn sâu cho phép khai thác những thông tin chi tiết về thái độ và cảm xúc của học sinh đối với môn học. Tâm lý học cho thấy rằng việc hiểu rõ về động cơ và thái độ của học sinh là rất quan trọng trong việc thiết kế các chương trình giảng dạy phù hợp. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp xác định các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ học tập của học sinh, từ đó đưa ra những kiến nghị nhằm cải thiện tình trạng này.
2.1. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của kết quả. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi cá nhân giúp thu thập ý kiến từ một lượng lớn học sinh, trong khi phương pháp phỏng vấn sâu giúp hiểu rõ hơn về cảm xúc và suy nghĩ của học sinh đối với môn Lịch sử. Ngoài ra, phương pháp quan sát cũng được áp dụng để đánh giá hành vi học tập của học sinh trong lớp học. Từ đó, các dữ liệu thu thập được sẽ được phân tích và tổng hợp để đưa ra những kết luận chính xác về thực trạng thái độ học tập của học sinh.
III. Kết quả nghiên cứu thực tiễn về thái độ học tập môn Lịch sử của học sinh trung học phổ thông
Kết quả nghiên cứu cho thấy thực trạng thái độ học tập môn Lịch sử của học sinh trung học phổ thông ở Hà Nội còn nhiều vấn đề cần cải thiện. Phần lớn học sinh nhận thức được tầm quan trọng của môn học, nhưng lại thiếu động lực và hứng thú học tập. Các yếu tố như phương pháp giảng dạy, nội dung chương trình và môi trường học tập có ảnh hưởng lớn đến thái độ của học sinh. Cụ thể, nhiều học sinh cho rằng phương pháp giảng dạy chưa hấp dẫn, không khuyến khích sự sáng tạo và chủ động trong học tập. Điều này dẫn đến việc học sinh không tích cực tham gia vào các hoạt động học tập và không có ý thức tự học. Từ những kết quả này, cần thiết phải có những giải pháp cải thiện, bao gồm việc đổi mới phương pháp giảng dạy, tạo ra môi trường học tập tích cực hơn để khuyến khích học sinh tham gia vào môn Lịch sử.
3.1. Thực trạng thái độ học tập môn Lịch sử của học sinh trung học phổ thông
Thực trạng cho thấy rằng nhiều học sinh vẫn coi môn Lịch sử là môn học phụ, không có sự chú trọng cần thiết. Dữ liệu khảo sát cho thấy chỉ một phần nhỏ học sinh cảm thấy hứng thú với môn học này, trong khi phần lớn còn lại thể hiện thái độ thờ ơ. Các yếu tố như sự thiếu hụt trong chương trình giảng dạy và phương pháp giảng dạy không thu hút đã góp phần vào tình trạng này. Việc thiếu động lực học tập không chỉ ảnh hưởng đến kết quả học tập của học sinh mà còn làm giảm đi sự hiểu biết về lịch sử dân tộc, một vấn đề quan trọng trong việc hình thành nhân cách và trách nhiệm công dân. Cần có những biện pháp cụ thể để cải thiện tình trạng này, nhằm nâng cao thái độ học tập của học sinh đối với môn Lịch sử.
