I. Tổng Quan Tác Động Vốn Con Người Đến Phát Triển Tài Chính
Phát triển đã trở thành cơ hội thúc đẩy sự tiến bộ của nhiều quốc gia. Trong chiến lược phát triển, nhiều quốc gia đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế lên hàng đầu. Đã có giai đoạn khi đánh giá về sự phát triển của mỗi quốc gia người ta thường dựa vào các chỉ số kinh tế và GDP. Tuy nhiên, chỉ dựa vào các chỉ số kinh tế để đánh giá sự phát triển của mỗi quốc gia không thể phản ánh được đầy đủ các mặt trong đời sống xã hội. Kinh tế đóng một vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình phát triển. Nhưng để đánh giá sự phát triển toàn diện của một quốc gia thì rõ ràng các chỉ số kinh tế không phải là thước đo hoàn hảo. Tăng trưởng kinh tế chỉ mới phản ánh được một mặt của quá trình phát triển xã hội loài người. Con người còn có những nhu cầu khác như giáo dục, sức khỏe. Các nhà khoa học đã nảy sinh ra cách thức tiếp cận mới về phát triển, đó chính là khái niệm vốn con người. Báo cáo của IMF (2015) cho thấy Việt Nam được xếp ở nhóm nước có chỉ số phát triển thị trường tài chính thấp nhất.
1.1. Tổng Quan Về Vốn Con Người và Phát Triển Kinh Tế
Theo Sehrawat & Giri (2017), sự phát triển của ngành tài chính và phát triển nguồn nhân lực là yếu tố quan trọng cho tăng trưởng kinh tế. Lĩnh vực tài chính phát triển với nguồn nhân lực thấp dẫn đến tăng trưởng kinh tế thấp. Chỉ số phát triển con người (HDI) được sử dụng như một thước đo phát triển vốn nhân lực, bao gồm giáo dục, y tế hay chất lượng cuộc sống. Việt Nam được xếp vào nhóm nước có chỉ số phát triển con người mức trung bình. Nghiên cứu hiện tại nhằm mục đích kiểm tra và đánh giá được tác động của vốn con người đến phát triển tài chính ở Việt Nam.
1.2. Tầm Quan Trọng Của Giáo Dục Trong Phát Triển Vốn Con Người
UNDP (1992) cho rằng, con người là của cải thực sự của một quốc gia. Mục tiêu thiết yếu của phát triển là tạo ra môi trường thuận lợi để con người có cuộc sống dài, khỏe mạnh và sáng tạo. Khoa (2013) cho rằng, vốn con người của một quốc gia được hình thành và tích lũy bởi nhiều yếu tố, trong đó yếu tố cơ bản nhất là y tế và giáo dục. Giáo dục đóng vai trò quan trọng nhất tạo nên chất lượng của vốn con người. Lutz & Goujon (2001) cho rằng ở cấp độ khu vực và toàn nền kinh tế, lực lượng lao động có trình độ giáo dục tốt được xem là nhân tố đầu tiên tác động đến trình độ phát triển công nghệ kỹ thuật và phát triển kinh tế.
II. Thách Thức Phát Triển Tài Chính Tại Việt Nam Phân Tích
Theo Vân (2017), hai điểm nghẽn chính cản trở trình độ phát triển tài chính Việt Nam là môi trường kinh doanh và môi trường thể chế. Trình độ phát triển về lượng của hệ thống ngân hàng Việt Nam mặc dù đã có sự tăng trưởng, nhưng mức độ ổn định hệ thống còn thấp. Hệ thống ngân hàng Việt Nam mới chỉ phát triển về mặt số lượng, trong khi quy mô vốn nhỏ lẻ, chất lượng tín dụng và đảm bảo rủi ro tín dụng còn nhiều bất cập, rủi ro về thanh khoản cao. Nợ xấu vẫn tiếp tục là thách thức không nhỏ đối với nỗ lực lành mạnh hóa hệ thống ngân hàng thương mại, đe dọa sự phát triển bền vững của hệ thống tài chính và làm tăng rủi ro của hệ thống tài chính.
2.1. Mối Quan Hệ Giữa Giáo Dục và Phát Triển Tài Chính Bền Vững
Wajdi Bardi & Saif Eddine (2016) cho rằng, sự phát triển tài chính có thể bắt đầu một quá trình tăng trưởng khi sự phát triển giáo dục đã đạt đến một ngưỡng nhất định đảm bảo lợi nhuận tối thiểu cho đầu tư sản xuất và hoạt động trung gian. Ít hay nhiều thì yếu tố giáo dục hay rộng hơn là vốn con người đã dần manh nha trong các nghiên cứu đi trước và được nhận định là có ảnh hưởng đến phát triển tài chính. Các nghiên cứu ban đầu chủ yếu tập trung vào mối quan hệ phát triển tài chính và tăng trưởng kinh tế mà bỏ qua mối quan hệ giữa phát triển tài chính và vốn nhân lực (Hatemi & Shamsuddin, 2016).
2.2. So Sánh Phát Triển Tài Chính Của Việt Nam So Với Khu Vực
Dữ liệu từ Quỹ Tiền tệ quốc tế IMF (2020) cho thấy mức độ phát triển tài chính của Việt Nam so với các quốc gia trong khu vực còn khá thấp, tốc độ gia tăng trong giai đoạn 2000 – 2017 từ mức 0.29 điểm, trong khi các quốc gia như Thái Lan con số này là 0.70 vào năm 2017, Malaysia từ mức 0. Rõ ràng, mức độ phát triển tài chính của Việt Nam tuy có tăng nhưng còn khá khiêm tốn.
III. Phương Pháp Nghiên Cứu Tác Động Vốn Con Người Đến Tài Chính
Hội (2017) cho rằng, mức độ phát triển tài chính ở Việt Nam chủ yếu dựa vào hệ thống ngân hàng và các tổ chức tín dụng và được đánh giá qua hai tiêu chí: độ sâu tài chính và mức độ tiếp cận tài chính. Tác giả cũng lý giải nguyên nhân để giải thích cho thực tế mức độ phát triển tài chính của Việt Nam thấp bởi thực tế như đã nêu phát triển tài chính ở Việt Nam phụ thuộc nhiều vào hệ thống ngân hàng thương mại, trên thực tế các ngân hàng chủ yếu phát triển ở các thành phố và đô thị lớn, nơi tập trung nhiều doanh nghiệp và người có thu nhập cao. Ngoài ra, Việt Nam cũng là một quốc gia nông nghiệp và đang dần chuyển đổi cơ cấu phát triển kinh tế do vậy hệ thống ngân hàng tuy có phát triển nhiều về số lượng nhưng tổng thể đại diện cho phát triển tài chính vẫn còn thấp. Một nguyên nhân khách quan khác có thể thấy rõ là mức độ phát triển tài chính của Việt Nam cũng chịu rủi ro rất lớn từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu vào cuối năm 2008 đầu 2009.
3.1. Mô Hình ARDL Đánh Giá Ảnh Hưởng Của Vốn Con Người
Nghiên cứu tác động của vốn con người đến phát triển tài chính ở Việt Nam được thực hiện bằng phương pháp định lượng thông qua mô hình phân phối trễ tự hồi quy ( Autoregressive Distributed Lag: ARDL) được đề xuất bởi Pesaran, Shin & Smith (1996). Sau khi thực hiện hồi quy theo phương pháp ARDL, nghiên cứu tiến hành các kiểm định cần thiết để khẳng định mức độ phù hợp của mô hình.
3.2. Các Biến Số Đo Lường Vốn Con Người và Phát Triển Tài Chính
Ibrahim (2018) cho rằng, vai trò của vốn con người và phát triển tài chính đối với tăng trưởng kinh tế là rất quan trọng, một mặt vốn con người tác động đến phát triển tài chính và mặt khác thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Vấn đề nghiên cứu của đề tài là tìm hiểu tác động của vốn con người đến phát triển tài chính ở Việt Nam qua đó gợi mở những chính sách nhằm nâng cao vốn con người đối với sự phát triển tài chính ở Việt Nam.
IV. Ứng Dụng Tác Động Thực Tế Của Vốn Con Người Tại Việt Nam
Nghiên cứu sẽ cho thấy được mức độ tác động của vốn con người đến phát triển tài chính ở Việt Nam là như thế nào. Có nhiều nghiên cứu khác nhau về chủ đề tác động của vốn con người đến phát triển tài chính, tuy nhiên mỗi nghiên cứu đều cho ra các kết quả khác nhau đối với nhiều nền kinh tế khác nhau. Tại Việt Nam các công trình nghiên cứu liên quan đến vốn con người và phát triển tài chính rất hạn chế, chưa thực sự có nhiều đề tài đánh giá và lượng hóa được mối quan hệ này một cách rõ ràng. Vì vậy nghiên cứu này nhằm cung cấp thêm cơ sở khoa học cho việc đánh giá tác động của vốn xã hội đến phát triển tài chính ở Việt Nam, qua đó gợi ý chính sách nhằm phát huy tối đa vốn con người trong sự phát triển tài chính ở Việt Nam hiện nay.
4.1. Phân Tích Thực Trạng Đầu Tư Vào Vốn Con Người Tại Việt Nam
Phân tích chi tiết về các khoản đầu tư vào giáo dục đại học, đào tạo nghề và các chương trình nâng cao kỹ năng cho người lao động ở Việt Nam. Đánh giá hiệu quả của các chương trình này đối với năng suất lao động và khả năng cạnh tranh của lực lượng lao động Việt Nam.
4.2. Đánh Giá Ảnh Hưởng Của Chính Sách Phát Triển Nguồn Nhân Lực
Nghiên cứu ảnh hưởng của các chính sách phát triển do chính phủ ban hành đối với việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong các ngành công nghiệp khác nhau ở Việt Nam.
V. Kết Luận Khuyến Nghị Chính Sách Phát Triển Vốn Con Người
Đề tài nghiên cứu nhằm xem xét tác động của vốn con người đến phát triển tài chính ở Việt Nam. Chương một: Giới thiệu tổng quan về vấn đề nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu, mục tiêu nghiên cứu và ý nghĩa của nghiên cứu qua đó cho thấy sự cần thiết của đề tài. Chương hai: Chương tổng quan về lý thuyết, đây là chương quan trọng nhằm cung cấp các lý thuyết chính, các mô hình đi trước, các nghiên cứu trước trên thế giới và tại Việt Nam một cách có hệ thống qua đó xây dựng được nền tảng lý thuyết vững chắc cho đề tài nghiên cứu.
5.1. Tóm Tắt Kết Quả Nghiên Cứu và Hàm Ý Chính Sách
Tổng hợp các kết quả nghiên cứu chính về mối quan hệ giữa vốn con người và phát triển tài chính ở Việt Nam. Đề xuất các hàm ý chính sách cụ thể nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường tài chính.
5.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Vốn Con Người và FDI
Đề xuất các hướng nghiên cứu tiếp theo để khám phá sâu hơn về tác động của vốn con người đến FDI và vai trò của các yếu tố vốn xã hội và vốn thể chất trong quá trình phát triển kinh tế của Việt Nam.
