Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh thị trường bán lẻ ngày càng cạnh tranh khốc liệt, việc xây dựng và phát triển thương hiệu trở thành yếu tố sống còn đối với doanh nghiệp. Theo báo cáo ngành, Nike là một trong những thương hiệu thời trang thể thao hàng đầu thế giới, đã có mặt tại Việt Nam từ năm 1996 và hiện chiếm thị phần lớn tại hai thành phố lớn là TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội. Nghiên cứu này tập trung vào tác động của trải nghiệm thương hiệu đến giá trị trải nghiệm và sự hài lòng của khách hàng đối với thương hiệu Nike tại Việt Nam trong giai đoạn từ tháng 4 đến tháng 10 năm 2017.
Mục tiêu chính của nghiên cứu là xây dựng và kiểm định mô hình mối quan hệ giữa ba yếu tố: trải nghiệm thương hiệu, giá trị trải nghiệm khách hàng và sự hài lòng của khách hàng. Qua đó, nghiên cứu nhằm đề xuất các giải pháp quản trị giúp gia tăng sự hài lòng của khách hàng, từ đó nâng cao hiệu quả kinh doanh của Nike tại thị trường Việt Nam. Nghiên cứu được thực hiện trên mẫu 352 khách hàng đã và đang sử dụng sản phẩm Nike tại TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội, sử dụng các thang đo chuẩn quốc tế đã được điều chỉnh phù hợp với đặc thù thị trường Việt Nam.
Ý nghĩa của nghiên cứu không chỉ nằm ở việc bổ sung tri thức khoa học về marketing trải nghiệm trong bối cảnh thị trường đang phát triển mà còn cung cấp cơ sở thực tiễn cho các nhà quản trị thương hiệu trong việc xây dựng chiến lược marketing hiệu quả, đặc biệt trong ngành hàng bán lẻ thời trang thể thao.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên ba lý thuyết trọng tâm:
Trải nghiệm thương hiệu: Được định nghĩa bởi Brakus và cộng sự (2009) là phản ứng nội tại và chủ quan của khách hàng về giác quan, tình cảm, trí tuệ và hành vi khi tương tác với thương hiệu. Trải nghiệm thương hiệu gồm bốn thành phần chính: trải nghiệm cảm giác, trải nghiệm tình cảm, trải nghiệm trí tuệ và trải nghiệm hành vi.
Giá trị trải nghiệm khách hàng: Theo Holbrook (1994) và Mathwick và cộng sự (2001), giá trị trải nghiệm khách hàng bao gồm bốn yếu tố: lợi tức đầu tư của khách hàng, sự xuất sắc của dịch vụ, tính thẩm mỹ và sự vui tươi. Giá trị này phản ánh lợi ích nội tại và bề ngoài mà khách hàng nhận được từ quá trình trải nghiệm.
Sự hài lòng của khách hàng: Được hiểu là mức độ cảm nhận của khách hàng sau khi sử dụng sản phẩm, dịch vụ so với kỳ vọng ban đầu (Oliver, 1997). Sự hài lòng là kết quả của quá trình đánh giá tổng thể trải nghiệm mua sắm và tiêu dùng.
Mô hình nghiên cứu đề xuất kiểm định ba giả thuyết chính: trải nghiệm thương hiệu ảnh hưởng tích cực đến giá trị trải nghiệm khách hàng; giá trị trải nghiệm khách hàng ảnh hưởng tích cực đến sự hài lòng; trải nghiệm thương hiệu ảnh hưởng trực tiếp đến sự hài lòng của khách hàng.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng:
Nghiên cứu định tính: Thực hiện phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm với các chuyên gia marketing, quản trị thương hiệu và khách hàng Nike nhằm điều chỉnh thang đo phù hợp với thị trường Việt Nam. Qua đó, hình thành thang đo nháp với 32 biến quan sát (12 biến trải nghiệm thương hiệu, 16 biến giá trị trải nghiệm khách hàng, 4 biến sự hài lòng).
Nghiên cứu định lượng sơ bộ: Khảo sát 101 khách hàng tại TP. Hồ Chí Minh bằng bảng câu hỏi Likert 7 điểm để đánh giá độ tin cậy (Cronbach’s alpha > 0,7) và phân tích nhân tố khám phá (EFA) nhằm xác định cấu trúc thang đo.
Nghiên cứu định lượng chính thức: Khảo sát 352 khách hàng tại TP. Hồ Chí Minh (280 mẫu) và Hà Nội (120 mẫu) theo phương pháp lấy mẫu định mức. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 20 và AMOS, thực hiện phân tích độ tin cậy, EFA, phân tích nhân tố khẳng định (CFA) và mô hình cấu trúc tuyến tính (SEM) để kiểm định mô hình và giả thuyết nghiên cứu. Phương pháp Bootstrap được sử dụng để kiểm định tính tin cậy của các ước lượng.
Quy trình nghiên cứu được thực hiện trong vòng 7 tháng, từ tháng 4 đến tháng 10 năm 2017, đảm bảo tính khoa học và độ tin cậy cao cho kết quả nghiên cứu.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Ảnh hưởng tích cực của trải nghiệm thương hiệu đến giá trị trải nghiệm khách hàng: Kết quả SEM cho thấy hệ số chuẩn hóa là 0,62 (p < 0,01), chứng minh trải nghiệm thương hiệu có tác động mạnh mẽ đến giá trị trải nghiệm khách hàng. Điều này đồng nghĩa với việc khi khách hàng có trải nghiệm thương hiệu tích cực, giá trị mà họ nhận được từ trải nghiệm cũng tăng lên đáng kể.
Giá trị trải nghiệm khách hàng tác động tích cực đến sự hài lòng: Hệ số chuẩn hóa giữa giá trị trải nghiệm và sự hài lòng là 0,58 (p < 0,01), cho thấy giá trị trải nghiệm là nhân tố trung gian quan trọng thúc đẩy sự hài lòng của khách hàng đối với thương hiệu Nike.
Ảnh hưởng gián tiếp của trải nghiệm thương hiệu đến sự hài lòng thông qua giá trị trải nghiệm: Mặc dù ảnh hưởng trực tiếp của trải nghiệm thương hiệu đến sự hài lòng có hệ số thấp hơn (0,21, p < 0,05), nhưng ảnh hưởng gián tiếp thông qua giá trị trải nghiệm là đáng kể, làm tăng tổng ảnh hưởng lên 0,57. Đây là phát hiện mới, bổ sung cho các nghiên cứu trước đây.
Độ tin cậy và giá trị hội tụ của các thang đo: Các thang đo trải nghiệm thương hiệu, giá trị trải nghiệm khách hàng và sự hài lòng đều đạt hệ số Cronbach’s alpha trên 0,8, giá trị hội tụ (AVE) trên 0,5, đảm bảo tính hợp lệ và tin cậy của mô hình.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu quốc tế như Brakus và cộng sự (2009), Mathwick và cộng sự (2001) nhưng có sự mở rộng khi phát hiện vai trò trung gian quan trọng của giá trị trải nghiệm khách hàng trong mối quan hệ giữa trải nghiệm thương hiệu và sự hài lòng. Điều này cho thấy tại thị trường Việt Nam, khách hàng không chỉ đánh giá thương hiệu qua cảm nhận trực tiếp mà còn dựa trên giá trị mà trải nghiệm mang lại.
Sự khác biệt về văn hóa và kinh tế giữa Việt Nam và các nước phát triển có thể giải thích cho mức độ ảnh hưởng gián tiếp cao hơn. Ngoài ra, việc Nike tập trung vào chiến lược marketing trải nghiệm từ năm 2009 đã tạo điều kiện thuận lợi để khách hàng có những trải nghiệm đa chiều, từ đó nâng cao giá trị trải nghiệm và sự hài lòng.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ đường thể hiện mối quan hệ giữa ba biến chính, hoặc bảng hệ số tương quan và hệ số chuẩn hóa trong mô hình SEM để minh họa rõ ràng các tác động trực tiếp và gián tiếp.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường trải nghiệm cảm giác và tình cảm tại điểm bán: Nike nên đầu tư cải thiện không gian cửa hàng, âm thanh, ánh sáng và các yếu tố kích thích giác quan nhằm tạo ra trải nghiệm cảm giác tích cực, từ đó nâng cao giá trị trải nghiệm khách hàng. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Bộ phận quản lý cửa hàng và marketing.
Phát triển các chương trình tương tác trí tuệ và hành vi: Tổ chức các sự kiện, workshop, trải nghiệm thử sản phẩm để kích thích sự tò mò và hành vi tích cực của khách hàng với thương hiệu. Mục tiêu tăng tỷ lệ khách hàng tham gia sự kiện lên 20% trong vòng 1 năm; Chủ thể: Bộ phận marketing và sự kiện.
Nâng cao chất lượng dịch vụ và chăm sóc khách hàng: Đào tạo nhân viên về kỹ năng giao tiếp, tư vấn nhằm tạo ra sự xuất sắc trong dịch vụ, góp phần gia tăng giá trị trải nghiệm và sự hài lòng. Thời gian: 3 tháng; Chủ thể: Bộ phận nhân sự và quản lý cửa hàng.
Xây dựng hệ thống phản hồi và đo lường trải nghiệm khách hàng thường xuyên: Áp dụng công nghệ thu thập ý kiến khách hàng qua các kênh trực tuyến và trực tiếp để kịp thời điều chỉnh chiến lược marketing trải nghiệm. Mục tiêu đạt tỷ lệ phản hồi khách hàng trên 70% trong 6 tháng; Chủ thể: Bộ phận marketing và IT.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Nhà quản trị marketing và thương hiệu: Có thể áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược marketing trải nghiệm hiệu quả, nâng cao sự hài lòng và trung thành của khách hàng.
Sinh viên và học viên cao học ngành Quản trị kinh doanh, Marketing: Tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng, cũng như mô hình nghiên cứu về trải nghiệm thương hiệu.
Các doanh nghiệp trong ngành bán lẻ thời trang thể thao: Tham khảo để hiểu rõ hơn về vai trò của trải nghiệm thương hiệu và giá trị trải nghiệm trong việc giữ chân khách hàng và phát triển thị trường.
Nhà nghiên cứu và chuyên gia tư vấn marketing: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để phát triển các nghiên cứu tiếp theo hoặc tư vấn chiến lược cho các thương hiệu tại thị trường đang phát triển.
Câu hỏi thường gặp
Trải nghiệm thương hiệu là gì và tại sao nó quan trọng?
Trải nghiệm thương hiệu là phản ứng chủ quan của khách hàng về giác quan, cảm xúc, trí tuệ và hành vi khi tương tác với thương hiệu. Nó quan trọng vì tạo ra giá trị gia tăng vô hình, ảnh hưởng đến sự hài lòng và trung thành của khách hàng.Giá trị trải nghiệm khách hàng được đo lường như thế nào?
Giá trị trải nghiệm khách hàng được đo qua bốn yếu tố: lợi tức đầu tư, sự xuất sắc của dịch vụ, tính thẩm mỹ và sự vui tươi. Các yếu tố này phản ánh lợi ích nội tại và bề ngoài mà khách hàng nhận được từ trải nghiệm.Mối quan hệ giữa trải nghiệm thương hiệu và sự hài lòng khách hàng ra sao?
Trải nghiệm thương hiệu ảnh hưởng tích cực đến sự hài lòng khách hàng, cả trực tiếp và gián tiếp thông qua giá trị trải nghiệm khách hàng. Trải nghiệm tích cực giúp khách hàng hài lòng hơn và có xu hướng trung thành với thương hiệu.Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
Luận văn sử dụng phương pháp kết hợp định tính (phỏng vấn chuyên gia, thảo luận nhóm) và định lượng (khảo sát với mẫu 352 khách hàng), phân tích dữ liệu bằng SPSS và SEM để kiểm định mô hình và giả thuyết.Làm thế nào để doanh nghiệp áp dụng kết quả nghiên cứu này?
Doanh nghiệp có thể tập trung cải thiện trải nghiệm cảm giác, tình cảm, trí tuệ và hành vi của khách hàng tại điểm bán, nâng cao chất lượng dịch vụ và xây dựng hệ thống phản hồi khách hàng để gia tăng giá trị trải nghiệm và sự hài lòng.
Kết luận
- Trải nghiệm thương hiệu có tác động tích cực và mạnh mẽ đến giá trị trải nghiệm khách hàng đối với thương hiệu Nike tại Việt Nam.
- Giá trị trải nghiệm khách hàng đóng vai trò trung gian quan trọng trong việc nâng cao sự hài lòng của khách hàng.
- Ảnh hưởng gián tiếp của trải nghiệm thương hiệu đến sự hài lòng thông qua giá trị trải nghiệm là phát hiện mới, góp phần mở rộng lý thuyết marketing trải nghiệm.
- Các thang đo và mô hình nghiên cứu được kiểm định đạt độ tin cậy và giá trị hội tụ cao, phù hợp với đặc thù thị trường Việt Nam.
- Đề xuất các giải pháp quản trị nhằm nâng cao trải nghiệm thương hiệu và giá trị trải nghiệm, góp phần gia tăng sự hài lòng và trung thành của khách hàng trong giai đoạn tiếp theo.
Nghiên cứu mở ra hướng đi mới cho các nhà quản trị thương hiệu và các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực marketing trải nghiệm tại thị trường đang phát triển. Để tiếp tục phát triển, các nghiên cứu tiếp theo nên mở rộng phạm vi khảo sát và tích hợp thêm các yếu tố văn hóa, xã hội ảnh hưởng đến trải nghiệm khách hàng. Các nhà quản lý được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để tối ưu hóa chiến lược marketing và nâng cao hiệu quả kinh doanh.