Tác động của công nghệ đến chuyển dịch lao động trong ngành chế biến chế tạo Việt Nam

LỜI CAM ĐOAN

1. PHẦN MỞ ĐẦU

2. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU

1.1. Tổng quan nghiên cứu liên quan đến thay đổi công nghệ

1.2. Tổng quan nghiên cứu liên quan đến chuyển dịch cơ cấu lao động

1.3. Tổng quan nghiên cứu về thay đổi công nghệ tác động đến chuyển dịch cơ cấu lao động theo ngành và trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo

1.4. Khoảng trống nghiên cứu

1.5. TIỂU KẾT CHƯƠNG 1

3. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THAY ĐỔI CÔNG NGHỆ VÀ TÁC ĐỘNG CỦA THAY ĐỔI CÔNG NGHỆ ĐẾN CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU LAO ĐỘNG THEO NGÀNH

2.1. Cơ sở lý luận về thay đổi công nghệ

2.2. Khái niệm, phân loại và các thành phần của công nghệ

2.3. Khái niệm thay đổi công nghệ

2.4. Đo lường thay đổi công nghệ

2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến thay đổi công nghệ

2.6. Cơ sở lý luận về chuyển dịch cơ cấu lao động theo ngành

2.7. Khái niệm chuyển dịch cơ cấu lao động theo ngành

2.8. Nội dung chuyển dịch cơ cấu lao động theo ngành

2.9. Tác động của thay đổi công nghệ đến chuyển dịch cơ cấu lao động theo ngành

2.10. Cơ chế tác động của thay đổi công nghệ đến chuyển dịch cơ cấu lao động theo ngành

2.11. Mô hình phân tích tác động của thay đổi công nghệ đến chuyển dịch cơ cấu lao động theo ngành

2.12. Đánh giá tác động của thay đổi đến chuyển dịch cơ cấu lao động theo ngành

2.13. TIỂU KẾT CHƯƠNG 2

4. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1. Quy trình nghiên cứu của luận án

3.2. Dữ liệu nghiên cứu

3.2.1. Dữ liệu thứ cấp

3.2.2. Dữ liệu sơ cấp

3.3. Phương pháp nghiên cứu định tính

3.4. Phương pháp nghiên cứu tài liệu

3.5. Phương pháp phỏng vấn sâu

3.6. Phương pháp nghiên cứu định lượng

3.6.1. Phương pháp thống kê mô tả

3.6.2. Phương pháp phân tích hồi quy

3.7. TIỂU KẾT CHƯƠNG 3

5. CHƯƠNG 4: THỰC TRẠNG TÁC ĐỘNG CỦA THAY ĐỔI CÔNG NGHỆ ĐẾN CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU LAO ĐỘNG TRONG NGÀNH CÔNG NGHIỆP CHẾ BIẾN CHẾ TẠO Ở VIỆT NAM

4.1. Thực trạng thay đổi công nghệ trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo ở Việt Nam

4.1.1. Giới thiệu ngành công nghiệp chế biến chế tạo ở Việt Nam

4.1.2. Đo lường thay đổi công nghệ trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo ở Việt Nam

4.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thay đổi công nghệ trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo ở Việt Nam

4.2. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu lao động trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo ở Việt Nam

4.2.1. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu lao động về quy mô

4.2.2. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu lao động về chất lượng

4.3. Tác động của thay đổi công nghệ đến chuyển dịch cơ cấu lao động trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo ở Việt Nam

4.3.1. Kết quả ước lượng tác động của thay đổi công nghệ đến cầu lao động ngành công nghiệp chế biến chế tạo ở Việt Nam

4.3.2. Phân tích tác động của thay đổi công nghệ đến chuyển dịch cơ cấu lao động trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo ở Việt Nam

4.3.3. Đánh giá chung về tác động của thay đổi công nghệ đến chuyển dịch cơ cấu lao động trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo ở Việt Nam

4.4. TIỂU KẾT CHƯƠNG 4

6. CHƯƠNG 5: BỐI CẢNH, ĐỊNH HƯỚNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY THAY ĐỔI CÔNG NGHỆ GÓP PHẦN CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU LAO ĐỘNG TRONG NGÀNH CÔNG NGHIỆP CHẾ BIẾN CHẾ TẠO Ở VIỆT NAM

5.1. Bối cảnh quốc tế và trong nước đặt ra yêu cầu thay đổi công nghệ trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo ở Việt Nam

5.1.1. Bối cảnh quốc tế

5.1.2. Bối cảnh trong nước

5.2. Định hướng phát triển ngành công nghiệp chế biến chế tạo ở Việt Nam và dự báo tác động của thay đổi công nghệ đến chuyển dịch cơ cấu lao động trong ngành đến năm 2030

5.2.1. Định hướng phát triển ngành công nghiệp chế biến chế tạo ở Việt Nam đến năm 2030

5.2.2. Dự báo tác động của thay đổi công nghệ đến chuyển dịch cơ cấu lao động trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo ở Việt Nam đến năm 2030

5.3. Giải pháp thúc đẩy thay đổi công nghệ góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo ở Việt Nam

5.3.1. Hoàn thiện chính sách thúc đẩy thay đổi công nghệ góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo Việt Nam

5.3.2. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư vào ngành công nghiệp chế biến chế tạo

5.3.3. Nâng cao năng lực công nghệ của ngành công nghiệp chế biến chế tạo

5.3.4. Nâng cao trình độ chuyên môn kỹ thuật và kỹ năng của người lao động trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo

5.3.5. Đáp ứng nhu cầu thị trường về sản phẩm của ngành công nghiệp chế biến chế tạo Việt Nam trên nền tảng phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo

5.4. TIỂU KẾT CHƯƠNG 5

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CÓ NỘI DUNG LIÊN QUAN TRỰC TIẾP ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Tác động của công nghệ đến chuyển dịch lao động

Công nghệ đã trở thành yếu tố quyết định trong việc chuyển dịch lao động trong ngành chế biến chế tạo tại Việt Nam. Sự phát triển của công nghệ thông tin và công nghiệp 4.0 đã tạo ra những thay đổi lớn trong quy trình sản xuất và quản lý. Theo nghiên cứu, tác động của công nghệ không chỉ làm tăng năng suất lao động mà còn dẫn đến sự thay đổi về cơ cấu lao động. Nhiều công việc truyền thống đã bị thay thế bởi máy móc và tự động hóa, dẫn đến tình trạng dư thừa lao động trong một số lĩnh vực. Tuy nhiên, tự động hóa cũng tạo ra cơ hội việc làm mới cho những người lao động có kỹ năng cao hơn. Do đó, việc hiểu rõ về chuyển dịch lao động là rất cần thiết để các nhà quản lý và hoạch định chính sách có thể đưa ra các giải pháp phù hợp.

1.1. Xu hướng chuyển dịch lao động

Xu hướng chuyển dịch lao động trong ngành chế biến chế tạo đang diễn ra mạnh mẽ. Sự thay đổi công nghệ đã làm gia tăng nhu cầu về lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao. Theo số liệu thống kê, tỷ lệ lao động trong ngành chế biến chế tạo có trình độ chuyên môn kỹ thuật đã tăng lên đáng kể trong những năm gần đây. Điều này cho thấy rằng công nghệ không chỉ ảnh hưởng đến số lượng lao động mà còn đến chất lượng lao động. Các doanh nghiệp cần phải đầu tư vào đào tạo nghề để nâng cao kỹ năng cho người lao động, từ đó đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động đang thay đổi nhanh chóng.

II. Tác động kinh tế của công nghệ

Sự thay đổi công nghệ trong ngành chế biến chế tạo không chỉ ảnh hưởng đến lao động mà còn có tác động lớn đến nền kinh tế. Tác động kinh tế của công nghệ thể hiện qua việc tăng trưởng năng suất lao động và giảm chi phí sản xuất. Nghiên cứu cho thấy rằng các doanh nghiệp áp dụng công nghệ mới có khả năng cạnh tranh cao hơn và có thể mở rộng quy mô sản xuất. Điều này không chỉ giúp tăng trưởng kinh tế mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng sự chuyển dịch này có thể dẫn đến sự mất cân bằng trong thị trường lao động, khi mà những lao động không có kỹ năng phù hợp sẽ gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm.

2.1. Hiệu suất lao động

Một trong những yếu tố quan trọng nhất trong chuyển dịch lao động là hiệu suất lao động. Sự áp dụng công nghệ mới đã giúp tăng hiệu suất lao động một cách đáng kể. Theo các nghiên cứu, các doanh nghiệp sử dụng công nghệ hiện đại có thể đạt được năng suất cao hơn từ 20% đến 30% so với các doanh nghiệp sử dụng công nghệ lạc hậu. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí mà còn tạo ra lợi nhuận cao hơn. Tuy nhiên, để đạt được hiệu suất cao, doanh nghiệp cần phải đầu tư vào đào tạo kỹ năng cho người lao động, nhằm đảm bảo rằng họ có thể sử dụng công nghệ một cách hiệu quả.

III. Đề xuất giải pháp thúc đẩy thay đổi công nghệ

Để thúc đẩy thay đổi công nghệ trong ngành chế biến chế tạo, cần có những giải pháp đồng bộ từ phía nhà nước và doanh nghiệp. Một trong những giải pháp quan trọng là hoàn thiện chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong việc đầu tư vào công nghệ mới. Nhà nước cần tạo ra môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp tiếp cận công nghệ hiện đại thông qua các chương trình hỗ trợ tài chính và đào tạo. Đồng thời, cần nâng cao năng lực công nghệ của ngành chế biến chế tạo thông qua việc khuyến khích nghiên cứu và phát triển. Việc này không chỉ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người lao động.

3.1. Nâng cao trình độ chuyên môn kỹ thuật

Để đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động trong bối cảnh công nghiệp 4.0, việc nâng cao trình độ chuyên môn kỹ thuật cho người lao động là rất cần thiết. Các doanh nghiệp cần chủ động tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng cho nhân viên. Ngoài ra, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp để đảm bảo rằng chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu thực tế của thị trường. Việc này không chỉ giúp người lao động có cơ hội việc làm tốt hơn mà còn góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong ngành chế biến chế tạo.

Nghiên cứu tác động của thay đổi công nghệ đến chuyển dịch cơ cấu lao động trong ngành chế biến chế tạo ở Việt Nam