Tác Động của Chính Sách Cổ Tức Đến Biến Động Giá Cổ Phiếu ở Các Doanh Nghiệp Niêm Yết trên Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Lê Thái Bảo
• Người hướng dẫn: PGS. Lê Thị Phương Vy
• Trường học: Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng (Tài chính)
• Đề tài: Tác Động Của Chính Sách Cổ Tức Đến Biến Động Giá Cổ Phiếu Ở Các Doanh Nghiệp Niêm Yết Trên Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam
• Loại tài liệu: Đề án tốt nghiệp thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU
• 1.1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu
• 1.2. Mục tiêu và các vấn đề nghiên cứu của đề tài
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Phương pháp nghiên cứu
• 1.5. Ý nghĩa luận văn
• 1.6. Cấu trúc luận văn
• 2. CHƯƠNG 2: LÝ THUYẾT VÀ BẢNG CHỦNG THỰC NGHIỆM
• 2.1. Khái niệm cổ tức
• 2.2. Khái niệm chính sách cổ tức
• 2.3. Cơ sở lý thuyết về chính sách cổ tức
• 2.3.1. Sự độc lập của chính sách cổ tức
• 2.3.2. Sự không độc lập của chính sách cổ tức
• 2.4. Tổng quan các nghiên cứu trước đây trên thế giới
• 2.5. Tổng quan các nghiên cứu trước đây tại Việt Nam
• 2.6. So sánh các nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam
• 2.7. Giả thuyết nghiên cứu
• 2.8. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô hình nghiên cứu
• 3.2. Mô tả và phương pháp đo lường các biến
• 3.2.1. Biến động giá cổ phiếu
• 3.2.2. Tỷ suất cổ tức
• 3.2.3. Tỷ lệ chi trả cổ tức
• 3.2.4. Quy mô doanh nghiệp
• 3.2.5. Tăng trưởng tổng tài sản
• 3.2.6. Biến động thu nhập
• 3.2.7. Nợ dài hạn trên tổng tài sản
• 3.2.8. Sở hữu nhà nước
• 3.2.9. Sở hữu nước ngoài
• 3.3. Quy trình nghiên cứu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Thống kê mô tả
• 4.2. Phân tích tương quan
• 4.3. Kết quả hồi quy
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN
• 5.1. Đối với doanh nghiệp
• 5.2. Đối với nhà đầu tư
• 5.3. Hạn chế và hướng nghiên cứu
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Tác Động Của Chính Sách Cổ Tức 2016 2023

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ, thu hút sự tham gia của đông đảo nhà đầu tư. Biến động giá cổ phiếu, thước đo rủi ro và cơ hội, là một yếu tố then chốt mà nhà đầu tư cần nắm vững. Nghiên cứu của Lintner (1956) nhấn mạnh vai trò quan trọng của chính sách cổ tức trong quyết định đầu tư, thể hiện sự ổn định tài chính và tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp. Nhà đầu tư thường đánh giá cổ tức như một chỉ báo về tình hình hoạt động hiện tại và kỳ vọng lợi nhuận tương lai. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa chính sách cổ tức và biến động giá cổ phiếu còn nhiều tranh cãi, đòi hỏi cần có những nghiên cứu sâu rộng hơn để làm sáng tỏ. Các lý thuyết tài chính như lý thuyết tín hiệu, lý thuyết đại diện, và lý thuyết kỳ vọng đã đề cập đến mối liên hệ này, nhưng kết quả thực nghiệm vẫn chưa có sự thống nhất. Black và Scholes (1974) cũng chỉ ra mối quan hệ chặt chẽ này, củng cố thêm tầm quan trọng của việc nghiên cứu ảnh hưởng của cổ tức tới giá cổ phiếu. Nghiên cứu này tập trung phân tích tác động của chính sách cổ tức đến biến động giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2016-2023.

1.1. Lý do chọn nghiên cứu tác động chính sách cổ tức

Nghiên cứu này tập trung vào lý do tại sao việc nghiên cứu tác động của chính sách cổ tức lại quan trọng trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam. Biến động giá cổ phiếu có thể mang lại lợi nhuận cao nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro lớn. Nhà đầu tư cần hiểu rõ yếu tố này. Theo nghiên cứu, chính sách cổ tức phản ánh sự ổn định và tiềm năng của doanh nghiệp. Black và Scholes (1974) khẳng định mối quan hệ chặt chẽ giữa chính sách cổ tức và biến động giá cổ phiếu. Các lý thuyết tài chính như Miller và Rock (1985) cũng liên quan đến vấn đề này. Nghiên cứu tại Việt Nam còn hạn chế, đòi hỏi thêm nhiều nỗ lực để làm sáng tỏ. Việc tìm hiểu ảnh hưởng của chính sách cổ tức sẽ cung cấp thông tin hữu ích cho nhà đầu tư và doanh nghiệp.

1.2. Mục tiêu nghiên cứu tác động chính sách cổ tức

Mục tiêu chính của nghiên cứu là đánh giá tác động của chính sách cổ tức đến biến động giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam, cụ thể là trong giai đoạn 2016-2023. Nghiên cứu sẽ xác định xem liệu có mối quan hệ đáng kể nào giữa tỷ lệ chi trả cổ tức, lợi suất cổ tức, và sự biến động của giá cổ phiếu. Nghiên cứu cũng xem xét vai trò của các yếu tố khác như quy mô doanh nghiệp, tăng trưởng tài sản, và biến động thu nhập. Đặc biệt, nghiên cứu còn tập trung vào tỷ lệ sở hữu nhà nước và tỷ lệ sở hữu nước ngoài, xem xét ảnh hưởng của chúng đến mối quan hệ giữa chính sách cổ tức và biến động giá cổ phiếu.

II. Thách Thức Mâu Thuẫn Về Ảnh Hưởng Cổ Tức Đến Giá Cổ Phiếu

Mối liên hệ giữa chính sách cổ tức và biến động giá cổ phiếu vẫn là một chủ đề gây tranh cãi trong giới học thuật và giới đầu tư. Các nghiên cứu trước đây đã đưa ra những kết quả trái ngược nhau, tạo ra sự mơ hồ về vai trò thực sự của cổ tức trong việc định hình giá trị cổ phiếu. Một số nghiên cứu cho thấy chính sách cổ tức có tác động tích cực đến biến động giá cổ phiếu, trong khi các nghiên cứu khác lại không tìm thấy mối liên hệ đáng kể nào, thậm chí còn cho thấy tác động tiêu cực. Sự không thống nhất này có thể xuất phát từ sự khác biệt trong phương pháp nghiên cứu, dữ liệu sử dụng, hoặc đặc điểm của từng thị trường chứng khoán. Điều này làm cho việc đưa ra các kết luận chung về tác động của cổ tức trở nên khó khăn. Cần có những nghiên cứu chuyên sâu hơn để giải quyết mâu thuẫn này, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam với những đặc thù riêng.

2.1. Bằng chứng trái chiều tác động chính sách cổ tức

Một số nghiên cứu ủng hộ quan điểm rằng chính sách cổ tức ảnh hưởng tích cực đến giá cổ phiếu. Lintner (1956) cho rằng cổ tức ổn định là tín hiệu tốt. Gordon (1963) khẳng định cổ tức cao thể hiện sự tự tin, làm tăng giá trị cổ phiếu. Baskin (1989) cho thấy tỷ lệ cổ tức và biến động giá cổ phiếu có tương quan dương. Hussainey (2011) cũng tìm thấy mối quan hệ tích cực giữa chính sách cổ tức và giá cổ phiếu tại Anh. Ngược lại, Black và Scholes (1974) phát hiện chính sách cổ tức cao có thể dẫn đến biến động giá cổ phiếu mạnh hơn. Miller và Modigliani (1961) cho rằng trong thị trường hoàn hảo, chính sách cổ tức không ảnh hưởng đến giá trị doanh nghiệp.

2.2. Nghiên cứu hạn chế tác động chính sách cổ tức tại Việt Nam

Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện ở các thị trường phát triển, nhưng tại Việt Nam, số lượng nghiên cứu về tác động của chính sách cổ tức còn hạn chế. Lê và Nguyễn (2020) kết luận cần có nghiên cứu sâu hơn về tác động của chính sách cổ tức trong từng bối cảnh cụ thể. Allen và Rachim (1996) nghiên cứu tại Úc cho thấy tác động không rõ ràng. Sự khác biệt về đặc điểm thị trường và quy định pháp luật có thể dẫn đến những kết quả khác nhau so với các thị trường phát triển. Việc nghiên cứu tác động của chính sách cổ tức tại thị trường Việt Nam sẽ đóng góp vào sự hiểu biết sâu sắc hơn về động lực thị trường và giúp nhà đầu tư và doanh nghiệp đưa ra quyết định phù hợp.

III. Phương Pháp Phân Tích Hồi Quy Tác Động Cổ Tức 2016 2023

Để làm sáng tỏ tác động của chính sách cổ tức đến biến động giá cổ phiếu tại Việt Nam, nghiên cứu này sử dụng phương pháp phân tích hồi quy trên dữ liệu thu thập được từ các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán. Dữ liệu bao gồm các báo cáo tài chính đã được kiểm toán của 100 doanh nghiệp từ năm 2016 đến năm 2023, bao gồm báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ, và bảng cân đối kế toán. Bên cạnh đó, giá cổ phiếu của các doanh nghiệp này cũng được sử dụng để tính toán biến động giá cổ phiếu. Phần mềm Stata được sử dụng để xử lý và phân tích dữ liệu. Nghiên cứu sẽ kiểm tra các giả thuyết về mối quan hệ giữa tỷ lệ chi trả cổ tức, lợi suất cổ tức, và biến động giá cổ phiếu, đồng thời xem xét tác động của các yếu tố kiểm soát như quy mô doanh nghiệp, tăng trưởng tài sản, và biến động thu nhập.

3.1. Mô hình nghiên cứu tác động chính sách cổ tức

Nghiên cứu sẽ sử dụng mô hình hồi quy đa biến để phân tích tác động của chính sách cổ tức đến biến động giá cổ phiếu. Mô hình bao gồm các biến độc lập chính là tỷ suất cổ tức và tỷ lệ chi trả cổ tức. Các biến kiểm soát bao gồm quy mô doanh nghiệp, tăng trưởng tổng tài sản, biến động thu nhập, nợ dài hạn trên tổng tài sản, tỷ lệ sở hữu nhà nước, và tỷ lệ sở hữu nước ngoài. Biến phụ thuộc là biến động giá cổ phiếu. Mô hình sẽ được kiểm định để đảm bảo tính phù hợp và độ tin cậy. Nghiên cứu sẽ sử dụng các kiểm định thống kê như kiểm định Breusch-Pagan, kiểm định F, và kiểm định Hausman để lựa chọn mô hình phù hợp nhất (OLS, REM, FEM).

3.2. Phương pháp đo lường biến tác động chính sách cổ tức

Để đảm bảo tính chính xác và khả năng so sánh của kết quả, các biến số trong mô hình nghiên cứu sẽ được đo lường một cách cẩn thận. Biến động giá cổ phiếu sẽ được tính toán dựa trên độ lệch chuẩn của lợi suất cổ phiếu hàng tháng. Tỷ suất cổ tức được tính bằng cổ tức trên mỗi cổ phiếu chia cho giá cổ phiếu. Tỷ lệ chi trả cổ tức được tính bằng cổ tức trên mỗi cổ phiếu chia cho lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS). Quy mô doanh nghiệp được đo lường bằng logarit tự nhiên của tổng tài sản. Các biến còn lại được tính toán dựa trên dữ liệu từ báo cáo tài chính đã được kiểm toán.

IV. Ứng Dụng Kết Quả Nghiên Cứu Về Chính Sách Cổ Tức Tại Việt Nam

Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp bằng chứng thực nghiệm về mối quan hệ giữa chính sách cổ tức và biến động giá cổ phiếu tại thị trường chứng khoán Việt Nam. Những phát hiện này sẽ có ý nghĩa quan trọng đối với các nhà đầu tư, nhà quản lý doanh nghiệp, và các nhà hoạch định chính sách. Đối với nhà đầu tư, nghiên cứu sẽ giúp họ hiểu rõ hơn về vai trò của cổ tức trong việc định giá cổ phiếu và quản lý rủi ro đầu tư. Đối với nhà quản lý doanh nghiệp, nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin hữu ích để xây dựng chính sách cổ tức phù hợp, nhằm tối đa hóa giá trị doanh nghiệp và thu hút nhà đầu tư. Đối với các nhà hoạch định chính sách, nghiên cứu sẽ giúp họ đánh giá hiệu quả của các quy định hiện hành về cổ tức và đề xuất các giải pháp để cải thiện thị trường chứng khoán.

4.1. Thống kê mô tả ảnh hưởng chính sách cổ tức

Thống kê mô tả sẽ được sử dụng để tóm tắt các đặc điểm cơ bản của dữ liệu, bao gồm giá trị trung bình, độ lệch chuẩn, giá trị lớn nhất, và giá trị nhỏ nhất của các biến số chính. Điều này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về chính sách cổ tức và biến động giá cổ phiếu tại Việt Nam trong giai đoạn nghiên cứu. Thống kê mô tả cũng sẽ giúp xác định các đặc điểm khác biệt giữa các nhóm doanh nghiệp khác nhau (ví dụ: doanh nghiệp có tỷ lệ chi trả cổ tức cao so với doanh nghiệp có tỷ lệ chi trả cổ tức thấp).

4.2. Phân tích tương quan về chính sách cổ tức

Phân tích tương quan sẽ được sử dụng để đánh giá mối quan hệ tuyến tính giữa các biến số trong mô hình. Điều này sẽ giúp xác định xem liệu có mối tương quan đáng kể nào giữa tỷ suất cổ tức, tỷ lệ chi trả cổ tức, và biến động giá cổ phiếu. Phân tích tương quan cũng sẽ giúp phát hiện các mối tương quan bất thường hoặc không mong muốn giữa các biến số, từ đó gợi ý những vấn đề cần được xem xét kỹ hơn trong quá trình phân tích hồi quy.

V. Kết Luận Hàm Ý Cho Doanh Nghiệp Và Nhà Đầu Tư Về Cổ Tức

Nghiên cứu này sẽ đưa ra những kết luận quan trọng về mối quan hệ giữa chính sách cổ tức và biến động giá cổ phiếu tại thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2016-2023. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp các doanh nghiệp đưa ra quyết định sáng suốt hơn về chính sách chi trả cổ tức, đồng thời giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về tác động của cổ tức đến giá trị cổ phiếu và đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả hơn. Nghiên cứu cũng sẽ thảo luận về những hạn chế của nghiên cứu và đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo để tiếp tục khám phá mối quan hệ phức tạp này.

5.1. Hàm ý chính sách cổ tức cho doanh nghiệp

Nghiên cứu sẽ cung cấp cho các doanh nghiệp những hàm ý quan trọng về việc xây dựng chính sách cổ tức phù hợp. Các doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố như khả năng sinh lời, nhu cầu vốn, và kỳ vọng của nhà đầu tư khi đưa ra quyết định về tỷ lệ chi trả cổ tức. Nghiên cứu cũng sẽ giúp các doanh nghiệp hiểu rõ hơn về cách chính sách cổ tức có thể ảnh hưởng đến giá trị cổ phiếu và uy tín của doanh nghiệp trên thị trường.

5.2. Hàm ý về chính sách cổ tức cho nhà đầu tư

Nghiên cứu sẽ giúp các nhà đầu tư hiểu rõ hơn về vai trò của cổ tức trong việc định giá cổ phiếu và quản lý rủi ro đầu tư. Các nhà đầu tư cần xem xét tỷ suất cổ tức, tỷ lệ chi trả cổ tức, và khả năng tăng trưởng cổ tức trong tương lai khi đưa ra quyết định đầu tư. Nghiên cứu cũng sẽ giúp các nhà đầu tư đánh giá rủi ro và cơ hội liên quan đến việc đầu tư vào các cổ phiếu trả cổ tức cao.

Tổng quan nghiên cứu

Thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn 2016-2023 đã chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ với sự tham gia của hàng trăm doanh nghiệp niêm yết và lượng lớn nhà đầu tư. Biến động giá cổ phiếu (BĐGCP) là một chỉ số quan trọng phản ánh mức độ rủi ro và sự không ổn định của thị trường, ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định đầu tư và quản trị doanh nghiệp. Theo ước tính, mức biến động giá cổ phiếu trung bình của các doanh nghiệp niêm yết trong giai đoạn này đạt khoảng 62%, với biên độ dao động từ 0% đến hơn 175%. Vấn đề nghiên cứu tập trung vào tác động của chính sách cổ tức (CSCT) đến biến động giá cổ phiếu, một chủ đề còn nhiều tranh luận và chưa có kết luận thống nhất trong bối cảnh thị trường Việt Nam.

Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là phân tích ảnh hưởng của tỷ suất cổ tức (TSCT) và tỷ lệ chi trả cổ tức (TLCTCT) đến biến động giá cổ phiếu, đồng thời xem xét vai trò của tỷ lệ sở hữu nhà nước và sở hữu nước ngoài trong cấu trúc cổ đông đối với biến động này. Phạm vi nghiên cứu bao gồm 100 doanh nghiệp phi tài chính niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội trong giai đoạn 2016-2023, với tổng cộng 800 quan sát. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý doanh nghiệp, nhà đầu tư và cơ quan quản lý trong việc xây dựng chính sách cổ tức hợp lý, ổn định giá cổ phiếu và giảm thiểu rủi ro trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết tài chính kinh điển và hiện đại để giải thích mối quan hệ giữa chính sách cổ tức và biến động giá cổ phiếu:

• Lý thuyết tín hiệu (Signaling Theory): Đề xuất rằng chính sách cổ tức là tín hiệu về sức khỏe tài chính và triển vọng lợi nhuận của doanh nghiệp, giúp nhà đầu tư dự đoán giá cổ phiếu tương lai.
• Lý thuyết chi phí đại diện (Agency Cost Theory): Cổ tức được xem như công cụ kiểm soát hành vi của nhà quản lý, giảm chi phí đại diện và từ đó ảnh hưởng đến sự ổn định giá cổ phiếu.
• Lý thuyết chú chim trong lòng bàn tay (Bird-in-the-Hand Theory): Nhà đầu tư ưa thích nhận cổ tức ngay lập tức hơn là kỳ vọng lợi nhuận tái đầu tư trong tương lai, ảnh hưởng đến nhu cầu và biến động giá cổ phiếu.
• Lý thuyết hiệu ứng nhóm khách hàng (Clientele Effect): Các nhóm nhà đầu tư khác nhau có sở thích cổ tức khác nhau, ảnh hưởng đến biến động giá cổ phiếu dựa trên cấu trúc cổ đông.

Các khái niệm chính bao gồm biến động giá cổ phiếu (PV), tỷ suất cổ tức (DY), tỷ lệ chi trả cổ tức (DP), quy mô doanh nghiệp (FSI), tăng trưởng tổng tài sản (GA), biến động thu nhập (EV), tỷ lệ nợ dài hạn trên tổng tài sản (LEV), tỷ lệ sở hữu nhà nước (SCA) và tỷ lệ sở hữu nước ngoài (FCA).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu tài chính đã kiểm toán của 100 doanh nghiệp phi tài chính niêm yết trên HSX và HNX trong giai đoạn 2016-2023, thu thập từ các báo cáo tài chính, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và dữ liệu giá cổ phiếu từ các nguồn uy tín như SSI và Fireant.vn. Tổng số quan sát là 800.

Phương pháp phân tích bao gồm:

• Thống kê mô tả và phân tích tương quan để đánh giá đặc điểm dữ liệu và mối quan hệ giữa các biến.
• Hồi quy mô hình dữ liệu bảng (panel data) với các phương pháp: OLS, mô hình tác động cố định (FEM), mô hình tác động ngẫu nhiên (REM).
• Kiểm định F, Hausman và Breusch-Pagan để lựa chọn mô hình phù hợp.
• Kiểm định Wooldridge và Modified Wald để phát hiện hiện tượng tự tương quan và phương sai sai số thay đổi.
• Sử dụng phương pháp ước lượng Feasible Generalized Least Squares (FGLS) để khắc phục các vấn đề về tự tương quan và phương sai sai số không đồng nhất, đảm bảo tính chính xác và tin cậy của kết quả.

Thời gian nghiên cứu kéo dài 8 năm, phù hợp với các biến động kinh tế và chính sách quan trọng của thị trường chứng khoán Việt Nam, đồng thời cho phép so sánh với các nghiên cứu quốc tế.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ suất cổ tức (DY) có mối quan hệ âm với biến động giá cổ phiếu (PV): Kết quả hồi quy FGLS cho thấy hệ số DY là -0.76 với ý nghĩa thống kê ở mức 1%, cho thấy khi tỷ suất cổ tức tăng, biến động giá cổ phiếu giảm. Điều này đồng nhất với các nghiên cứu quốc tế và trong nước, phản ánh rằng cổ tức ổn định giúp giảm rủi ro và sự không chắc chắn trên thị trường.

2. Tỷ lệ chi trả cổ tức (DP) có mối quan hệ cùng chiều nhưng không có ý nghĩa thống kê rõ ràng: Mặc dù DP có xu hướng tăng cùng biến động giá cổ phiếu, kết quả không đủ mạnh để khẳng định tác động đáng kể, phù hợp với một số nghiên cứu trước đây tại Việt Nam.

3. Quy mô doanh nghiệp (FSI) có mối quan hệ dương và có ý nghĩa thống kê với biến động giá cổ phiếu: Hệ số hồi quy cho thấy doanh nghiệp lớn hơn thường có biến động giá cổ phiếu cao hơn, trái ngược với một số lý thuyết cho rằng doanh nghiệp lớn ổn định hơn. Điều này có thể do các doanh nghiệp lớn đa dạng hóa hoạt động, tạo ra sự phức tạp và phản ứng mạnh mẽ hơn của thị trường.

4. Tỷ lệ sở hữu nhà nước (SCA) và sở hữu nước ngoài (FCA) đều có tác động ngược chiều và có ý nghĩa thống kê đến biến động giá cổ phiếu: Cụ thể, tỷ lệ sở hữu nhà nước và nước ngoài tăng lên giúp giảm biến động giá cổ phiếu, cho thấy sự ổn định và niềm tin của nhà đầu tư vào các doanh nghiệp có sự tham gia của các cổ đông này.

5. Các biến tăng trưởng tổng tài sản (GA), biến động thu nhập (EV) và tỷ lệ nợ dài hạn trên tổng tài sản (LEV) không có ý nghĩa thống kê rõ ràng với biến động giá cổ phiếu: Điều này cho thấy các yếu tố này không phải là nhân tố chính ảnh hưởng đến biến động giá cổ phiếu trong giai đoạn và mẫu nghiên cứu.

Thảo luận kết quả

Mối quan hệ âm giữa tỷ suất cổ tức và biến động giá cổ phiếu phản ánh rằng cổ tức ổn định và cao tạo ra sự tin tưởng cho nhà đầu tư, giảm thiểu rủi ro và sự biến động trên thị trường. Kết quả này phù hợp với lý thuyết tín hiệu và lý thuyết chú chim trong lòng bàn tay, đồng thời tương đồng với các nghiên cứu của Hussainey và cộng sự (2011), Hashemijoo và cộng sự (2012).

Tỷ lệ chi trả cổ tức không có tác động rõ ràng có thể do sự đa dạng trong chiến lược chi trả cổ tức của các doanh nghiệp và phản ứng khác nhau của nhà đầu tư. Quy mô doanh nghiệp có mối quan hệ dương với biến động giá cổ phiếu, điều này có thể được giải thích bởi sự đa dạng hóa và phức tạp trong hoạt động của các doanh nghiệp lớn, làm tăng sự không chắc chắn và phản ứng thị trường.

Tác động tích cực của tỷ lệ sở hữu nhà nước và nước ngoài đến sự ổn định giá cổ phiếu cho thấy vai trò quan trọng của các cổ đông lớn trong việc nâng cao quản trị doanh nghiệp, minh bạch thông tin và giảm thiểu rủi ro. Điều này phù hợp với các nghiên cứu của Phan & Trần (2019) và Gelb và cộng sự (2014).

Các biến tăng trưởng tài sản, biến động thu nhập và tỷ lệ nợ dài hạn không có ý nghĩa thống kê có thể do ảnh hưởng của các yếu tố khác chưa được đưa vào mô hình hoặc đặc thù của thị trường Việt Nam trong giai đoạn nghiên cứu. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tương quan và bảng hồi quy chi tiết để minh họa các mối quan hệ này.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường chính sách cổ tức ổn định và hợp lý: Doanh nghiệp nên duy trì tỷ suất cổ tức ổn định nhằm giảm biến động giá cổ phiếu, tạo niềm tin cho nhà đầu tư. Mục tiêu đạt tỷ suất cổ tức trung bình khoảng 6-7% trong vòng 3-5 năm tới. Chủ thể thực hiện là ban lãnh đạo doanh nghiệp và hội đồng quản trị.

2. Khuyến khích sự tham gia của cổ đông nhà nước và nước ngoài: Chính phủ và các cơ quan quản lý nên tạo điều kiện thuận lợi để tăng tỷ lệ sở hữu của nhà nước và nhà đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp niêm yết, nhằm nâng cao tính ổn định và minh bạch. Thời gian thực hiện trong 2-4 năm, phối hợp với các chính sách thu hút đầu tư.

3. Nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp: Doanh nghiệp cần cải thiện quản trị, minh bạch thông tin và kiểm soát rủi ro để giảm biến động giá cổ phiếu, đặc biệt là các doanh nghiệp có quy mô lớn. Đào tạo và áp dụng các chuẩn mực quản trị hiện đại trong 1-3 năm.

4. Tăng cường công bố thông tin và minh bạch thị trường: Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các sở giao dịch cần nâng cao quy định về công bố thông tin liên quan đến chính sách cổ tức và các yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu, giúp nhà đầu tư có thông tin đầy đủ và chính xác. Thực hiện trong vòng 1-2 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý doanh nghiệp: Giúp xây dựng và điều chỉnh chính sách cổ tức phù hợp nhằm ổn định giá cổ phiếu và thu hút nhà đầu tư, nâng cao hiệu quả quản trị tài chính.

2. Nhà đầu tư cá nhân và tổ chức: Cung cấp thông tin về các yếu tố ảnh hưởng đến biến động giá cổ phiếu, hỗ trợ ra quyết định đầu tư chính xác và giảm thiểu rủi ro.

3. Cơ quan quản lý thị trường chứng khoán: Hỗ trợ xây dựng chính sách và quy định nhằm tăng cường minh bạch, ổn định thị trường và bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư.

4. Các nhà nghiên cứu và học giả: Là tài liệu tham khảo quan trọng để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về chính sách cổ tức và biến động giá cổ phiếu trong bối cảnh thị trường mới nổi như Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

1. Chính sách cổ tức ảnh hưởng như thế nào đến biến động giá cổ phiếu?
   Nghiên cứu cho thấy tỷ suất cổ tức cao và ổn định giúp giảm biến động giá cổ phiếu, tạo sự tin tưởng cho nhà đầu tư và giảm rủi ro thị trường.

2. Tỷ lệ chi trả cổ tức có tác động rõ ràng đến biến động giá cổ phiếu không?
   Kết quả nghiên cứu không tìm thấy tác động có ý nghĩa thống kê rõ ràng của tỷ lệ chi trả cổ tức đến biến động giá cổ phiếu, do sự đa dạng trong chiến lược chi trả của doanh nghiệp.

3. Vai trò của cổ đông nhà nước và nước ngoài trong biến động giá cổ phiếu là gì?
   Tỷ lệ sở hữu nhà nước và nước ngoài tăng lên giúp giảm biến động giá cổ phiếu, nhờ nâng cao quản trị doanh nghiệp và sự ổn định trong hoạt động kinh doanh.

4. Quy mô doanh nghiệp ảnh hưởng thế nào đến biến động giá cổ phiếu?
   Doanh nghiệp có quy mô lớn thường có biến động giá cổ phiếu cao hơn, có thể do sự đa dạng hóa hoạt động và phản ứng mạnh mẽ của thị trường.

5. Các yếu tố như tăng trưởng tài sản, biến động thu nhập và nợ dài hạn có ảnh hưởng đến biến động giá cổ phiếu không?
   Nghiên cứu không tìm thấy bằng chứng rõ ràng về ảnh hưởng của các yếu tố này đến biến động giá cổ phiếu trong giai đoạn nghiên cứu.

Kết luận

• Tỷ suất cổ tức có mối quan hệ âm và có ý nghĩa thống kê với biến động giá cổ phiếu, giúp giảm rủi ro và sự không ổn định trên thị trường.
• Tỷ lệ chi trả cổ tức không có tác động rõ ràng đến biến động giá cổ phiếu trong mẫu nghiên cứu.
• Quy mô doanh nghiệp có mối quan hệ dương với biến động giá cổ phiếu, phản ánh sự phức tạp và đa dạng trong hoạt động kinh doanh.
• Tỷ lệ sở hữu nhà nước và nước ngoài góp phần ổn định giá cổ phiếu, giảm biến động và tăng niềm tin nhà đầu tư.
• Các yếu tố tăng trưởng tài sản, biến động thu nhập và tỷ lệ nợ dài hạn không có ảnh hưởng đáng kể đến biến động giá cổ phiếu trong giai đoạn 2016-2023.

Next steps: Khuyến nghị doanh nghiệp và cơ quan quản lý tiếp tục theo dõi, điều chỉnh chính sách cổ tức và cấu trúc cổ đông để ổn định thị trường. Các nghiên cứu tiếp theo nên mở rộng mẫu và bổ sung các yếu tố mới để làm rõ hơn các cơ chế ảnh hưởng.

Call to action: Các nhà quản lý doanh nghiệp, nhà đầu tư và cơ quan quản lý nên áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả quản trị tài chính và đầu tư, góp phần phát triển bền vững thị trường chứng khoán Việt Nam.