So sánh cấu trúc động ngữ tiếng Bồ Đào Nha và tiếng Việt hiện đại

LỜI CẢM ƠN

LỜI CAM ĐOAN

KÝ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT

PHẦN MỞ ĐẦU

0.1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu

0.2. Mục đích, ý nghĩa của luận văn

0.3. Nhiệm vụ của luận văn

0.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

0.5. Ngữ liệu nghiên cứu

0.6. Phương pháp nghiên cứu

0.7. Bố cục của luận văn

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT

1.1. Khái niệm đoản ngữ trong tiếng Bồ Đào Nha và trong tiếng Việt

1.2. Khái niệm động ngữ trong tiếng Bồ Đào Nha và trong tiếng Việt

2. CHƯƠNG 2: CẤU TRÚC CỦA ĐỘNG NGỮ TIẾNG BỒ ĐÀO NHA HIỆN ĐẠI

2.1. Vài nét về động ngữ trong tiếng Bồ Đào Nha

2.2. Thành tố trung tâm

2.3. Phân loại thành tố trung tâm theo hình thức tổ chức

2.4. Phân loại thành tố trung tâm theo nghĩa biểu hiện của động từ

2.5. Thành tố phụ trước trung tâm

2.6. Thành tố phụ trước trung tâm là các trợ động từ

2.7. Thành tố phụ trước trung tâm là phó từ

2.8. Thành tố phụ sau trung tâm

2.9. Phân loại theo hình thức tổ chức

2.10. Phân loại theo chức vụ cú pháp

2.11. Thành tố phụ sau là thực từ

2.12. Thành tố phụ sau là hư từ

2.13. Nhận xét về động ngữ tiếng Bồ Đào Nha

3. CHƯƠNG 3: CẤU TRÚC CỦA ĐỘNG NGỮ TIẾNG VIỆT HIỆN ĐẠI

3.1. Vài nét về động ngữ trong tiếng Việt

3.2. Thành tố trung tâm

3.3. Phân loại thành tố trung tâm theo hình thức tổ chức

3.4. Phân loại thành tố trung tâm theo nghĩa biểu hiện

3.5. Thành tố phụ trước trung tâm

3.6. Thành tố phụ trước trung tâm là hư từ

3.7. Thành tố phụ trước trung tâm là thực từ

3.8. Thành tố phụ sau trung tâm

3.9. Phân loại theo hình thức tổ chức

3.10. Phân loại theo chức vụ cú pháp

3.11. Nhận xét về động ngữ tiếng Việt

4. CHƯƠNG 4: SO SÁNH ĐỐI CHIẾU CẤU TRÚC ĐỘNG NGỮ TIẾNG BỒ ĐÀO NHA VÀ ĐỘNG NGỮ TIẾNG VIỆT HIỆN ĐẠI

4.1. So sánh đối chiếu mô hình cấu trúc chung của động ngữ tiếng Bồ Đào Nha và động ngữ tiếng Việt

4.1.1. Điểm tương đồng

4.1.2. Điểm khác biệt

4.2. So sánh đối chiếu thành tố trung tâm của động ngữ tiếng Bồ Đào Nha và động ngữ tiếng Việt

4.2.1. Điểm tương đồng

4.2.2. Cấu trúc của thành tố trung tâm

4.2.3. Điểm khác biệt

4.3. So sánh đối chiếu thành tố phụ trước trung tâm của động ngữ tiếng Bồ Đào Nha và động ngữ tiếng Việt

4.3.1. Điểm tương đồng

4.3.2. Trật tự của phó từ biểu thị ý nghĩa tiếp diễn, đồng nhất

4.3.3. Phó từ phủ định

4.3.4. Điểm khác biệt

4.3.5. Trật tự của các thành tố phụ trước

4.3.6. Ý nghĩa về thời gian

4.3.7. Ý nghĩa tiếp thụ-bị động

4.3.8. Phó từ chỉ thời gian

4.4. So sánh đối chiếu thành tố phụ sau của động ngữ tiếng Bồ Đào Nha và động ngữ tiếng Việt

4.4.1. Điểm tương đồng

4.4.2. Trật tự của các thực từ làm bổ ngữ

4.4.3. Biểu thị ý nghĩa mệnh lệnh

4.4.4. Điểm khác biệt

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về động ngữ

Động ngữ là một trong những đơn vị ngữ pháp cơ bản và phức tạp nhất trong ngôn ngữ. Trong tiếng Bồ Đào Nha, động ngữ được xác định bởi hạt nhân là động từ, có thể biến đổi theo ngôi, số, thời, và thức. Điều này cho phép câu trong tiếng Bồ Đào Nha có thể bỏ chủ ngữ. Ngược lại, trong tiếng Việt, động ngữ không có sự biến đổi hình thái như vậy, mà được nhận diện qua khả năng làm trung tâm cho một cụm từ chính - phụ. Việc hiểu rõ khái niệm động ngữ trong cả hai ngôn ngữ sẽ giúp người học nhận diện và sử dụng chúng một cách chính xác.

1.1. Động ngữ trong tiếng Bồ Đào Nha

Theo Álvaro Gomes, động ngữ trong tiếng Bồ Đào Nha bao gồm hạt nhân là động từ và các thành phần phụ đứng trước và sau động từ. Động từ có thể thay đổi theo nhiều yếu tố như ngôi, số, và thời. Điều này tạo ra sự linh hoạt trong cấu trúc câu, cho phép người nói diễn đạt ý nghĩa một cách rõ ràng và chính xác. Ví dụ, câu "Eu vou comprar esta casa" (Tôi sẽ mua căn nhà này) cho thấy sự kết hợp giữa động từ và các thành phần phụ, tạo thành một động ngữ hoàn chỉnh.

1.2. Động ngữ trong tiếng Việt

Trong tiếng Việt, động ngữ cũng có cấu trúc tương tự nhưng không có sự biến đổi hình thái. Động ngữ được xác định qua động từ làm trung tâm và các thành phần phụ. Ví dụ, trong câu "Tôi sẽ mua căn nhà này", động từ "mua" là thành tố chính, còn "căn nhà này" là thành tố phụ. Sự khác biệt này giữa hai ngôn ngữ cho thấy cách thức mà người học cần tiếp cận để tránh những lỗi giao thoa ngôn ngữ.

II. Cấu trúc động ngữ tiếng Bồ Đào Nha

Cấu trúc động ngữ trong tiếng Bồ Đào Nha có thể được phân loại thành các thành tố trung tâm và thành tố phụ. Thành tố trung tâm thường là động từ, trong khi các thành tố phụ có thể là trợ động từ hoặc phó từ. Việc phân loại này giúp người học hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của động ngữ trong ngữ cảnh câu. Đặc biệt, phó từ chỉ mức độ và thời gian có thể thay đổi vị trí trong câu, điều này tạo ra sự đa dạng trong cách diễn đạt.

2.1. Thành tố trung tâm

Thành tố trung tâm của động ngữ trong tiếng Bồ Đào Nha có thể là một động từ đơn, một chuỗi động từ hoặc một thành ngữ. Điều này cho phép người nói linh hoạt trong việc lựa chọn cấu trúc câu. Ví dụ, câu "Eu estou a comer" (Tôi đang ăn) cho thấy sự kết hợp giữa động từ "estar" và động từ "comer" để tạo thành một động ngữ phức tạp.

2.2. Thành tố phụ

Thành tố phụ trong động ngữ tiếng Bồ Đào Nha có thể đứng trước hoặc sau thành tố trung tâm. Các thành tố phụ này có thể là trợ động từ, phó từ hoặc thực từ. Sự phân loại này không chỉ giúp làm rõ cấu trúc ngữ pháp mà còn giúp người học nhận diện các thành phần trong câu một cách dễ dàng hơn. Ví dụ, phó từ "ainda" (vẫn) có thể đứng trước động từ để nhấn mạnh ý nghĩa tiếp diễn.

III. Cấu trúc động ngữ tiếng Việt

Cấu trúc động ngữ trong tiếng Việt cũng tương tự như trong tiếng Bồ Đào Nha, nhưng có những điểm khác biệt rõ rệt. Thành tố trung tâm là động từ, trong khi các thành tố phụ có thể là hư từ hoặc thực từ. Việc phân tích cấu trúc động ngữ trong tiếng Việt giúp người học nhận diện và sử dụng chúng một cách chính xác trong giao tiếp hàng ngày.

3.1. Thành tố trung tâm

Thành tố trung tâm của động ngữ trong tiếng Việt thường là một động từ, có thể kết hợp với các thành phần khác để tạo thành một động ngữ hoàn chỉnh. Ví dụ, trong câu "Tôi muốn học tiếng Bồ Đào Nha", động từ "muốn" là thành tố chính, còn "học tiếng Bồ Đào Nha" là thành tố phụ. Sự kết hợp này cho thấy cách thức mà động từ có thể làm trung tâm cho một cụm từ phức tạp.

3.2. Thành tố phụ

Thành tố phụ trong động ngữ tiếng Việt có thể là hư từ hoặc thực từ, và chúng thường đứng trước hoặc sau thành tố trung tâm. Sự phân bố của các thành tố phụ này có thể ảnh hưởng đến ý nghĩa của câu. Ví dụ, phó từ "vẫn" có thể đứng trước động từ để nhấn mạnh ý nghĩa tiếp diễn, như trong câu "Tôi vẫn đang học".

IV. So sánh cấu trúc động ngữ tiếng Bồ Đào Nha và tiếng Việt

Việc so sánh cấu trúc động ngữ giữa tiếng Bồ Đào Nha và tiếng Việt cho thấy nhiều điểm tương đồng và khác biệt. Cả hai ngôn ngữ đều có thành tố trung tâm là động từ, nhưng cách thức tổ chức và phân bố các thành tố phụ lại khác nhau. Sự khác biệt này có thể dẫn đến những lỗi giao thoa ngôn ngữ khi người học chuyển từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác.

4.1. Điểm tương đồng

Cả tiếng Bồ Đào Nha và tiếng Việt đều có cấu trúc động ngữ với thành tố trung tâm là động từ. Điều này cho phép người học dễ dàng nhận diện và sử dụng động ngữ trong cả hai ngôn ngữ. Sự tương đồng này cũng giúp người học có thể áp dụng các quy tắc ngữ pháp tương tự khi chuyển đổi giữa hai ngôn ngữ.

4.2. Điểm khác biệt

Sự khác biệt lớn nhất giữa động ngữ tiếng Bồ Đào Nha và tiếng Việt nằm ở cách thức biến đổi hình thái của động từ. Trong tiếng Bồ Đào Nha, động từ có thể thay đổi theo ngôi, số, và thời, trong khi tiếng Việt không có sự biến đổi này. Điều này có thể dẫn đến những khó khăn cho người học khi tiếp cận với ngôn ngữ mới, đặc biệt là trong việc sử dụng động từ một cách chính xác.

Luận văn thạc sĩ: So sánh cấu trúc động ngữ giữa tiếng Bồ Đào Nha và tiếng Việt hiện đại