Quản Lý Vốn Đầu Tư Xây Dựng Từ Ngân Sách Nhà Nước: Thực Trạng và Giải Pháp

• Tác giả: Nguyễn Thanh Loan
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền
• Trường học: Trường Đại học Thủy Lợi
• Chuyên ngành: Quản lý xây dựng
• Đề tài: Quản Lý Vốn Đầu Tư Xây Dựng Từ Ngân Sách Nhà Nước: Thực Trạng và Giải Pháp
• Loại tài liệu: luận văn thạc sỹ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hưng Yên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XDCB TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
• 1.1. Cơ sở lý luận về vốn đầu tư XDCB từ ngân sách Nhà nước
• 1.1.1. Một số khái niệm về vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN hiện nay
• 1.1.2. Khái niệm vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN
• 1.1.3. Vị trí và vai trò của vốn đầu tư XDCB từ ngân sách Nhà nước
• 1.2. Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước
• 1.2.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước
• 1.2.2. Chủ thể quản lý và đối tượng quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước
• 1.2.3. Nguyên tắc và phân cấp công tác quản lý nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ Ngân sách nhà nước
• 1.3. Nội dung công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước
• 1.3.1. Quản lý quy hoạch và phân bổ vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước
• 1.3.2. Quản lý công tác giải ngân vốn đầu tư XDCB từ ngân sách nhà nước
• 1.3.3. Quản lý công tác thẩm tra quyết toán dự án hoàn thành
• 1.3.4. Quản lý công tác lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng
• 1.3.5. Quản lý công tác thi công xây dựng công trình
• 1.3.6. Quản lý công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán các dự án hoàn thành
• 1.4. Tiêu chí đánh giá công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước
• 1.4.1. Tiêu chí quy hoạch và phân bổ nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước
• 1.4.2. Chỉ tiêu quản lý công tác giải ngân vốn đầu tư XDCB từ ngân sách nhà nước
• 1.4.3. Chỉ tiêu quản lý công tác thẩm tra quyết toán dự án hoàn thành
• 1.4.4. Chỉ tiêu quản lý công tác lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng
• 1.4.5. Chỉ tiêu quản lý công tác thi công xây dựng công trình
• 1.4.6. Quản lý công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán các dự án hoàn thành
• 1.5. Các nhân tố ảnh hưởng công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước
• 1.5.1. Các nhân tố khách quan
• 1.5.2. Các nhân tố chủ quan ảnh hưởng công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước
• 1.6. Cơ sở thực tiễn của công tác quản lý vốn đầu tư XDCB từ ngân sách nhà nước
• 1.6.1. Các văn bản liên quan đến quản lý đầu tư XDCB từ NSNN
• 1.6.2. Bài học kinh nghiệm quản lý vốn đầu tư XDCB từ ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên
• 1.7. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÙ CỪ GIAI ĐOẠN 2018 - 2020
• 2.1. Giới thiệu chung về huyện Phù Cừ
• 2.1.1. Điều kiện tự nhiên của huyện Phù Cừ
• 2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội huyện Phù Cừ năm 2020
• 2.1.3. Cơ quan quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước huyện Phù Cừ giai đoạn 2018-2020
• 2.2. Thực trạng công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ Ngân sách Nhà nước trên địa bàn huyện Phù Cừ giai đoạn 2018 -2020
• 2.2.1. Thực trạng công tác quản lý quy hoạch và phân bổ vốn đầu tư XDCB từ NSNN
• 2.2.2. Thực trạng quản lý công tác giải ngân vốn đầu tư XDCB từ ngân sách nhà nước
• 2.2.3. Thực trạng công tác quyết toán vốn đầu tư XDCB
• 2.2.4. Thực trạng công tác quản lý công tác lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng
• 2.2.5. Thực trạng quản lý công tác thi công xây dựng công trình
• 2.2.6. Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán
• 2.2.7. Quy trình thực hiện quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN của huyện
• 2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý đầu tư XDCD từ NSNN ở huyện Phù Cừ
• 2.3.1. Nhân tố khách quan
• 2.3.2. Nhân tố chủ quan
• 2.4. Đánh giá thực trạng hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản từ Ngân sách Nhà nước trên địa bàn huyện Phù Cừ
• 2.4.1. Những kết quả đạt được
• 2.4.2. Những tồn tại và nguyên nhân tồn tại
• 2.5. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÙ CỪ GIAI ĐOẠN 2021-2025
• 3.1. Nhu cầu về vốn đầu tư của huyện Phù Cừ
• 3.1.1. Những yêu cầu, định hướng đầu tư
• 3.1.2. Nhu cầu về vốn đầu tư xây dựng cơ bản cho phát triển kinh tế xã hội
• 3.2. Thời cơ và thách thức trong quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN
• 3.2.1. Thách thức
• 3.3. Các giải pháp tăng cường quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ Ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Phù Cừ giai đoạn 2021-2025
• 3.3.1. Tăng cường công tác quản lý quy hoạch và phân bổ đầu tư XDCB
• 3.3.2. Nâng cao chất lượng quản lý công tác giải ngân vốn
• 3.3.3. Tăng cường công tác quyết toán vốn đầu tư XDCB
• 3.3.4. Tăng cường công tác quản lý, lựa chọn nhà thầu
• 3.3.5. Giải pháp quản lý thi công công trình
• 3.3.6. Nâng cao chất lượng quản lý công tác thẩm tra quyết toán hoàn thành
• 3.3.7. Nâng cao chất lượng thanh tra kiểm tra, kiểm toán
• 3.3.8. Tăng cường công tác bồi dưỡng, đào tạo cán bộ làm công tác quản lý đầu tư, quản lý tài chính đầu tư
• 3.3.9. Thực hiện tốt công tác giám sát cộng đồng và công khai tài chính trong đầu tư XDCB
• 3.4. Một số kiến nghị
• 3.4.1. Kiến nghị với Bộ kế hoạch đầu tư
• 3.4.2. Kiến nghị với Sở kế hoạch đầu tư
• 3.5. Kết luận chương 3
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Quản Lý Vốn Đầu Tư Xây Dựng Khái Niệm Vai Trò

Đầu tư xây dựng cơ bản (ĐTXDCB) đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy kinh tế - xã hội, là nền tảng của tăng trưởng bền vững. Nó xây dựng và phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần. Vốn đầu tư là nguồn lực tài chính được huy động và sử dụng cho quá trình này. Vốn đầu tư xây dựng cơ bản là tổng hợp các chi phí để tái sản xuất xã hội bằng tài sản cố định. Theo Nguyễn Văn Chọn, vốn đầu tư XDCB là chỉ tiêu phản ánh toàn bộ chi phí bằng tiền dùng cho xây dựng mới, mở rộng, xây dựng lại và khôi phục tài sản cố định. Vốn đầu tư XDCB từ ngân sách nhà nước (NSNN) là nguồn lực quan trọng, cần được quản lý hiệu quả để đạt được mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

1.1. Khái niệm vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN

Vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN là nguồn tiền do Nhà nước quản lý và phân bổ cho các dự án xây dựng cơ bản. Nguồn vốn này có thể bao gồm vốn ODA, vốn vay ưu đãi, vốn đối ứng và các nguồn vốn khác theo quy định của pháp luật. Việc quản lý và sử dụng vốn NSNN phải tuân thủ các quy định về kế hoạch đầu tư công, đấu thầu, quản lý chất lượng công trình và quyết toán vốn đầu tư. Mục tiêu là đảm bảo hiệu quả đầu tư, tránh thất thoát, lãng phí và tham nhũng.

1.2. Vị trí và vai trò của vốn đầu tư XDCB từ NSNN

Vốn đầu tư XDCB từ NSNN có vai trò then chốt trong việc phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, đặc biệt ở những vùng sâu, vùng xa, nơi khu vực tư nhân ít quan tâm đầu tư. Nguồn vốn này giúp Nhà nước thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an sinh xã hội và quốc phòng an ninh. Việc quản lý hiệu quả vốn đầu tư XDCB từ NSNN góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh của quốc gia và cải thiện đời sống của người dân.

II. Quản Lý Vốn Đầu Tư Công Quy Trình Nguyên Tắc Phân Cấp

Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước là quá trình lập kế hoạch, phân bổ, sử dụng, kiểm tra và đánh giá hiệu quả nguồn vốn này. Quá trình này bao gồm nhiều giai đoạn, từ lập quy hoạch, phê duyệt dự án, đấu thầu, thi công, nghiệm thu, quyết toán đến thanh tra, kiểm tra, kiểm toán. Quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN phải tuân thủ các nguyên tắc về công khai, minh bạch, hiệu quả và trách nhiệm giải trình. Việc phân cấp quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN được thực hiện theo quy định của pháp luật, đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành.

2.1. Khái niệm đặc điểm và vai trò quản lý vốn đầu tư XDCB

Quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN là một hoạt động phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều cơ quan, đơn vị. Đặc điểm của quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN là tính pháp lý cao, quy trình chặt chẽ và sự kiểm soát nghiêm ngặt. Vai trò của quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN là đảm bảo nguồn vốn được sử dụng đúng mục đích, hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí và tham nhũng. Quản lý tốt vốn đầu tư XDCB từ NSNN sẽ góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

2.2. Chủ thể và đối tượng quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản

Chủ thể quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN bao gồm các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, như Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, UBND các cấp và các chủ đầu tư dự án. Đối tượng quản lý là toàn bộ quá trình đầu tư xây dựng cơ bản, từ lập quy hoạch, phê duyệt dự án, đấu thầu, thi công, nghiệm thu, quyết toán đến thanh tra, kiểm tra, kiểm toán. Việc xác định rõ chủ thể và đối tượng quản lý là yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN.

2.3. Nguyên tắc và phân cấp công tác quản lý nguồn vốn đầu tư

Nguyên tắc quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN bao gồm: tuân thủ pháp luật, công khai minh bạch, hiệu quả kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường và trách nhiệm giải trình. Việc phân cấp quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN được thực hiện theo quy định của pháp luật, đảm bảo sự tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cấp, các ngành. Phân cấp rõ ràng giúp nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu tình trạng chồng chéo, trùng lắp và chậm trễ trong quá trình thực hiện dự án.

III. Thách Thức Quản Lý Vốn Đầu Tư Công Thất Thoát Lãng Phí

Mặc dù có vai trò quan trọng, việc quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước vẫn còn nhiều thách thức. Tình trạng thất thoát, lãng phí, tham nhũng trong đầu tư công vẫn diễn ra, gây ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả đầu tư và sự phát triển kinh tế - xã hội. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do quy trình quản lý còn nhiều bất cập, năng lực của cán bộ quản lý còn hạn chế, công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán chưa hiệu quả và sự thiếu minh bạch trong quá trình thực hiện dự án.

3.1. Thực trạng thất thoát và lãng phí vốn đầu tư công

Thực trạng thất thoát vốn đầu tư và lãng phí vốn đầu tư công vẫn còn diễn ra ở nhiều dự án, gây ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả đầu tư và sự phát triển kinh tế - xã hội. Các hình thức thất thoát, lãng phí có thể là: nâng khống giá trị dự án, thi công kém chất lượng, chậm tiến độ, sử dụng vốn sai mục đích và tham nhũng. Việc phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm là yếu tố quan trọng để ngăn chặn tình trạng này.

3.2. Nguyên nhân của thất thoát và lãng phí vốn đầu tư

Nguyên nhân của tình trạng thất thoát và lãng phí vốn đầu tư có thể do nhiều yếu tố, bao gồm: quy trình quản lý còn nhiều bất cập, năng lực của cán bộ quản lý còn hạn chế, công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán chưa hiệu quả, sự thiếu minh bạch trong quá trình thực hiện dự án và sự yếu kém trong công tác giám sát cộng đồng. Việc giải quyết các nguyên nhân này đòi hỏi sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và sự tham gia của toàn xã hội.

3.3. Hậu quả của thất thoát và lãng phí vốn đầu tư công

Hậu quả của tình trạng thất thoát và lãng phí vốn đầu tư là rất nghiêm trọng. Nó làm giảm hiệu quả đầu tư, gây lãng phí nguồn lực của xã hội, làm chậm quá trình phát triển kinh tế - xã hội, làm suy giảm lòng tin của người dân vào bộ máy nhà nước và gây bất ổn xã hội. Việc ngăn chặn tình trạng này là một nhiệm vụ cấp bách, đòi hỏi sự quyết tâm cao của các cấp lãnh đạo và sự tham gia tích cực của toàn xã hội.

IV. Giải Pháp Quản Lý Vốn Đầu Tư Công Nâng Cao Hiệu Quả Minh Bạch

Để nâng cao hiệu quả quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước, cần có các giải pháp đồng bộ và toàn diện. Các giải pháp này bao gồm: hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư công, nâng cao năng lực của cán bộ quản lý, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, đảm bảo công khai, minh bạch trong quá trình thực hiện dự án và tăng cường sự tham gia của cộng đồng vào giám sát đầu tư. Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này sẽ góp phần quan trọng vào việc ngăn chặn tình trạng thất thoát, lãng phí, tham nhũng và nâng cao hiệu quả đầu tư công.

4.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư công

Việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư công là một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý vốn đầu tư. Hệ thống pháp luật cần được rà soát, sửa đổi, bổ sung để đảm bảo tính đồng bộ, minh bạch và phù hợp với thực tiễn. Các quy định về kế hoạch đầu tư công, đấu thầu, quản lý chất lượng công trình và quyết toán vốn đầu tư cần được cụ thể hóa, rõ ràng và dễ thực hiện.

4.2. Nâng cao năng lực cán bộ quản lý đầu tư công

Nâng cao năng lực của cán bộ quản lý đầu tư công là một yếu tố then chốt để đảm bảo hiệu quả quản lý vốn đầu tư. Cán bộ quản lý cần được đào tạo, bồi dưỡng về kiến thức chuyên môn, kỹ năng quản lý và đạo đức công vụ. Việc tuyển dụng, sử dụng và đánh giá cán bộ quản lý cần được thực hiện công khai, minh bạch và khách quan.

4.3. Tăng cường thanh tra kiểm tra kiểm toán đầu tư công

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán đầu tư công là một biện pháp quan trọng để phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, ngăn chặn tình trạng thất thoát, lãng phí và tham nhũng. Công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán cần được thực hiện thường xuyên, định kỳ và đột xuất, đảm bảo tính khách quan, trung thực và hiệu quả.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn Quản Lý Vốn Đầu Tư Xây Dựng Tại Địa Phương

Việc áp dụng các giải pháp quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước vào thực tiễn tại các địa phương là rất quan trọng. Các địa phương cần chủ động rà soát, đánh giá thực trạng quản lý vốn đầu tư công, xác định những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, từ đó xây dựng kế hoạch và giải pháp phù hợp. Việc tăng cường sự phối hợp giữa các cấp, các ngành, đảm bảo công khai, minh bạch và tăng cường sự tham gia của cộng đồng vào giám sát đầu tư là những yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý vốn đầu tư công tại địa phương.

5.1. Đánh giá thực trạng quản lý vốn đầu tư tại địa phương

Các địa phương cần tiến hành đánh giá thực trạng quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước, xác định những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức. Việc đánh giá cần dựa trên các tiêu chí cụ thể, như: hiệu quả sử dụng vốn, tiến độ thực hiện dự án, chất lượng công trình, mức độ tuân thủ pháp luật và sự hài lòng của người dân.

5.2. Xây dựng kế hoạch và giải pháp phù hợp với địa phương

Trên cơ sở đánh giá thực trạng, các địa phương cần xây dựng kế hoạch và giải pháp quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương. Kế hoạch và giải pháp cần được xây dựng một cách khoa học, khả thi và có tính khả thi cao.

5.3. Tăng cường sự tham gia của cộng đồng vào giám sát đầu tư

Tăng cường sự tham gia của cộng đồng vào giám sát đầu tư là một biện pháp quan trọng để đảm bảo tính minh bạch, khách quan và hiệu quả của quá trình đầu tư. Cộng đồng có thể tham gia giám sát thông qua các hình thức như: góp ý kiến vào quy hoạch, kế hoạch đầu tư, tham gia các cuộc họp, hội thảo về dự án, phản ánh thông tin về các hành vi vi phạm pháp luật và đánh giá hiệu quả của dự án.

VI. Tương Lai Quản Lý Vốn Đầu Tư Công Chuyển Đổi Số Bền Vững

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và yêu cầu phát triển bền vững, việc quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước cần có sự chuyển đổi mạnh mẽ. Chuyển đổi số trong quản lý đầu tư công sẽ giúp nâng cao hiệu quả, minh bạch và giảm thiểu rủi ro. Phát triển bền vững trong đầu tư công sẽ đảm bảo các dự án đầu tư không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và xã hội. Việc kết hợp chuyển đổi số và phát triển bền vững sẽ tạo ra một hệ thống quản lý vốn đầu tư công hiệu quả, minh bạch và bền vững.

6.1. Chuyển đổi số trong quản lý đầu tư công

Chuyển đổi số trong quản lý đầu tư công là quá trình ứng dụng các công nghệ số vào các hoạt động quản lý đầu tư, như: lập kế hoạch, phê duyệt dự án, đấu thầu, thi công, nghiệm thu, quyết toán và thanh tra, kiểm tra, kiểm toán. Chuyển đổi số sẽ giúp nâng cao hiệu quả, minh bạch và giảm thiểu rủi ro trong quản lý đầu tư công.

6.2. Phát triển bền vững trong đầu tư công

Phát triển bền vững trong đầu tư công là việc đảm bảo các dự án đầu tư không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và xã hội. Các dự án đầu tư cần được đánh giá tác động môi trường và xã hội một cách kỹ lưỡng, đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường và an sinh xã hội.

6.3. Kết hợp chuyển đổi số và phát triển bền vững

Việc kết hợp chuyển đổi số và phát triển bền vững sẽ tạo ra một hệ thống quản lý vốn đầu tư công hiệu quả, minh bạch và bền vững. Hệ thống này sẽ giúp Nhà nước sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và đảm bảo an sinh xã hội.