Nghiên cứu quản lý nhà nước đối với quảng cáo ngoài trời tại thành phố Hồ Chí Minh

• Tác giả: Ngô Tố Quyên
• Người hướng dẫn: PGS. Huỳnh Văn Thới
• Trường học: Học viện Khoa học xã hội
• Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
• Đề tài: Quản Lý Nhà Nước Đối Với Quảng Cáo Ngoài Trời Từ Thực Tiễn Thành Phố Hồ Chí Minh
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI QUẢNG CÁO NGOÀI TRỜI
• 1.1. Khái niệm, đặc điểm quản lý nhà nước đối với quảng cáo ngoài trời
• 1.1.1. Khái niệm quảng cáo ngoài trời và quản lý nhà nước đối với quảng cáo ngoài trời
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Khái niệm và Đặc điểm của Quản lý Nhà nước đối với Quảng cáo Ngoài trời

Quảng cáo ngoài trời (QCNT) là một hình thức quảng cáo phổ biến, đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông điệp đến công chúng. Quản lý nhà nước đối với QCNT không chỉ đảm bảo tính hợp pháp mà còn nâng cao hiệu quả của hoạt động quảng cáo. Theo Luật Quảng cáo năm 2012, QCNT được hiểu là việc sử dụng các phương tiện quảng cáo để giới thiệu sản phẩm, dịch vụ đến công chúng. Đặc điểm của QCNT bao gồm tính công khai, khả năng tiếp cận rộng rãi và sự đa dạng về hình thức. Tuy nhiên, QCNT cũng gặp phải nhiều thách thức như tình trạng quảng cáo tự phát, thiếu quy hoạch và quản lý chặt chẽ. Điều này dẫn đến việc nhiều biển quảng cáo không còn phù hợp với quy hoạch đô thị, gây ảnh hưởng đến mỹ quan và an toàn giao thông. Do đó, việc quản lý quảng cáo cần được thực hiện một cách đồng bộ và hiệu quả để đảm bảo QCNT phát triển bền vững.

1.1. Tầm quan trọng của QCNT trong nền kinh tế

QCNT không chỉ là công cụ quảng bá sản phẩm mà còn là phương tiện tạo dựng thương hiệu cho doanh nghiệp. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế, QCNT giúp doanh nghiệp tiếp cận khách hàng một cách nhanh chóng và hiệu quả. Theo thống kê, QCNT có thể tăng cường nhận diện thương hiệu lên đến 80% so với các hình thức quảng cáo khác. Điều này cho thấy ngành quảng cáo đang ngày càng phát triển và đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao, cần có sự can thiệp của nhà nước trong việc quy hoạch và quản lý QCNT. Việc này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quảng cáo mà còn bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và đảm bảo an toàn cho cộng đồng.

II. Thực trạng Quản lý Nhà nước đối với QCNT tại TP

Thực trạng quản lý quảng cáo ngoài trời tại TP.HCM hiện nay cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Mặc dù có sự phát triển mạnh mẽ của QCNT, nhưng việc quản lý vẫn còn nhiều bất cập. Nhiều biển quảng cáo không được cấp phép, không tuân thủ quy định về kích thước, vị trí và chất liệu. Theo báo cáo của ngành văn hóa TP.HCM, tình trạng lấn chiếm không gian công cộng để đặt biển quảng cáo diễn ra phổ biến. Điều này không chỉ gây mất mỹ quan đô thị mà còn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông. Hệ thống pháp luật hiện hành chưa đủ mạnh để xử lý triệt để các vi phạm, dẫn đến tình trạng quảng cáo tự phát, không có quy hoạch rõ ràng. Do đó, cần có những giải pháp mạnh mẽ hơn từ phía nhà nước để nâng cao hiệu lực và hiệu quả trong quản lý dự án quảng cáo.

2.1. Những khó khăn trong việc thực thi pháp luật

Một trong những khó khăn lớn nhất trong việc thực thi pháp luật về QCNT là sự thiếu hiểu biết của các doanh nghiệp về quyền và nghĩa vụ của mình. Nhiều doanh nghiệp không nắm rõ các quy định pháp luật, dẫn đến việc vi phạm mà không hay biết. Bên cạnh đó, sự chồng chéo trong thẩm quyền quản lý giữa các cơ quan nhà nước cũng gây khó khăn trong việc xử lý vi phạm. Theo thống kê, chỉ có khoảng 30% các biển quảng cáo tại TP.HCM được cấp phép hợp lệ. Điều này cho thấy sự cần thiết phải nâng cao nhận thức của các doanh nghiệp và cải thiện quy trình cấp phép quảng cáo để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý truyền thông.

III. Giải pháp nâng cao hiệu quả Quản lý Nhà nước đối với QCNT

Để nâng cao hiệu quả quản lý quảng cáo ngoài trời, cần thực hiện một số giải pháp cụ thể. Thứ nhất, cần hoàn thiện hệ thống pháp luật về QCNT, bổ sung các quy định rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan. Thứ hai, cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho các doanh nghiệp và người dân về quy định của pháp luật liên quan đến QCNT. Thứ ba, cần thiết lập một cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước để tránh tình trạng chồng chéo trong quản lý. Cuối cùng, cần áp dụng công nghệ thông tin trong việc quản lý và giám sát hoạt động QCNT, từ đó nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý dự án quảng cáo.

3.1. Tăng cường công tác thanh tra kiểm tra

Cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra định kỳ và đột xuất đối với các hoạt động QCNT. Việc này không chỉ giúp phát hiện kịp thời các vi phạm mà còn tạo ra răn đe đối với các doanh nghiệp có ý định vi phạm. Theo thống kê, các địa phương có công tác thanh tra, kiểm tra thường xuyên sẽ giảm thiểu được tình trạng quảng cáo tự phát và không phép. Bên cạnh đó, cần có chế tài xử lý nghiêm minh đối với các hành vi vi phạm, từ đó nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của các doanh nghiệp trong lĩnh vực QCNT.

Tổng quan nghiên cứu

Quảng cáo ngoài trời (QCNT) là một trong những hình thức quảng cáo phổ biến và có ảnh hưởng rộng rãi trong đời sống kinh tế - xã hội hiện nay. Tại Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM), đô thị đặc biệt với quy mô dân số khoảng 10 triệu người và diện tích tự nhiên 2.095,39 km², hoạt động QCNT phát triển mạnh mẽ, góp phần thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế và quảng bá sản phẩm, dịch vụ đến người tiêu dùng. Theo thống kê, TP.HCM hiện có trên 2.500 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực quảng cáo, trong đó khoảng 300 công ty quảng cáo thường xuyên và 16 công ty quảng cáo nước ngoài. Doanh thu ngành quảng cáo tại TP.HCM năm 2019 ước đạt 58.369 tỷ đồng, đóng góp tích cực vào tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP).

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của QCNT cũng đặt ra nhiều thách thức về quản lý nhà nước (QLNN), như tình trạng quảng cáo không phép, sai phép, vi phạm quy hoạch, ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị và an toàn giao thông. Luật Quảng cáo năm 2012 cùng các văn bản hướng dẫn thi hành đã tạo hành lang pháp lý cho hoạt động này, nhưng vẫn còn nhiều bất cập trong thực tiễn quản lý. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng QLNN đối với QCNT tại TP.HCM từ năm 2012 đến nay, làm rõ các vấn đề pháp lý phát sinh và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động QLNN của UBND TP.HCM và các cơ quan liên quan, trong bối cảnh pháp luật hiện hành và thực tiễn địa phương. Ý nghĩa nghiên cứu không chỉ góp phần hoàn thiện chính sách pháp luật mà còn hỗ trợ phát triển ngành quảng cáo bền vững, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và giữ gìn mỹ quan đô thị.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cùng quan điểm, chủ trương của Đảng về QLNN. Khung lý thuyết tập trung vào:

• Khái niệm quảng cáo ngoài trời (QCNT): QCNT là việc sử dụng các phương tiện như bảng quảng cáo, băng rôn, biển hiệu, màn hình chuyên quảng cáo đặt ngoài trời để giới thiệu sản phẩm, dịch vụ đến công chúng nhằm mục đích sinh lợi hoặc không sinh lợi.

• Quản lý nhà nước (QLNN): Là hoạt động tổ chức, chỉ đạo của Nhà nước bằng quyền lực nhà nước, chủ yếu thông qua bộ máy hành chính, nhằm điều chỉnh hành vi cá nhân, tổ chức trong lĩnh vực QCNT theo quy định pháp luật.

• Nguyên tắc QLNN đối với QCNT: Bao gồm tuân thủ pháp luật, tuân theo quy hoạch và chính sách phát triển quảng cáo của địa phương, bảo đảm tính khách quan, chính xác và hiệu quả trong hoạt động quảng cáo.

• Mô hình quản lý: Phân cấp quản lý từ Trung ương đến địa phương, với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (BVHTTDL) chịu trách nhiệm chính, phối hợp với các bộ ngành và UBND các cấp thực hiện QLNN.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Luận văn sử dụng dữ liệu thứ cấp từ các văn bản pháp luật (Luật Quảng cáo 2012, Nghị định 181/2013/NĐ-CP, Nghị định 158/2013/NĐ-CP), báo cáo của BVHTTDL, UBND TP.HCM, các tạp chí chuyên ngành, cùng số liệu thống kê về hoạt động quảng cáo tại TP.HCM.

• Phương pháp thu thập: Thu thập tài liệu từ các văn bản pháp luật, sách chuyên khảo, báo cáo thống kê, bài viết khoa học và ý kiến chuyên gia trong lĩnh vực quảng cáo và quản lý nhà nước.

• Phương pháp phân tích: Phân tích, tổng hợp các quy định pháp luật, so sánh các chính sách qua các thời kỳ, đánh giá thực trạng QLNN tại TP.HCM dựa trên số liệu và báo cáo thực tiễn.

• Phương pháp so sánh: So sánh các quy định pháp luật và thực tiễn quản lý giữa các địa phương và thời kỳ để nhận diện điểm mạnh, điểm yếu.

• Phương pháp chuyên gia: Thu thập ý kiến của các nhà nghiên cứu, cán bộ quản lý nhà nước và chuyên gia trong lĩnh vực quảng cáo nhằm đánh giá hiệu quả quản lý và đề xuất giải pháp.

• Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn từ năm 2012 (khi Luật Quảng cáo có hiệu lực) đến năm 2021, nhằm đánh giá tác động của hệ thống pháp luật mới và thực trạng quản lý tại TP.HCM.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Phát triển mạnh mẽ của ngành quảng cáo tại TP.HCM: Với hơn 2.500 doanh nghiệp quảng cáo, trong đó 300 công ty hoạt động thường xuyên và 16 công ty nước ngoài, doanh thu ngành quảng cáo năm 2019 đạt khoảng 58.369 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng ngành quảng cáo cả nước.

2. Số lượng giấy phép quảng cáo được cấp: Từ năm 2013 đến giữa năm 2019, TP.HCM đã cấp phép cho 35.887 trường hợp QCNT, trong đó bảng, biển, pa-nô chiếm 2.652 trường hợp, băng rôn 11.429 trường hợp, các hình thức khác 21.806 trường hợp.

3. Thực trạng vi phạm pháp luật về QCNT: Tình trạng quảng cáo không phép, sai phép, vi phạm quy hoạch, lấn chiếm lòng lề đường, bảng quảng cáo vượt kích thước, nội dung sai sự thật, quảng cáo rao vặt và phát tờ rơi tràn lan ảnh hưởng tiêu cực đến mỹ quan đô thị và an toàn giao thông vẫn còn phổ biến.

4. Chưa có quy hoạch quảng cáo ngoài trời được phê duyệt chính thức: Mặc dù TP.HCM đã xây dựng đề án quy hoạch QCNT đến năm 2030, nhưng do sự ra đời của Luật Quy hoạch mới, đề án vẫn chưa được phê duyệt, gây khó khăn cho công tác quản lý và kiểm soát hoạt động quảng cáo.

Thảo luận kết quả

Ngành quảng cáo tại TP.HCM phát triển nhanh chóng, đóng góp tích cực vào kinh tế địa phương, tuy nhiên, sự phát triển này cũng đặt ra nhiều thách thức cho công tác QLNN. Việc cấp phép quảng cáo được thực hiện tương đối đầy đủ với hàng chục nghìn trường hợp, nhưng vẫn tồn tại nhiều vi phạm do ý thức chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân chưa cao, cùng với sự thiếu đồng bộ trong quy hoạch và quản lý.

So với các nghiên cứu trước đây về QLNN quảng cáo tại các địa phương khác, TP.HCM có quy mô và mức độ phát triển vượt trội, nhưng cũng gặp phải những khó khăn tương tự như việc thiếu quy hoạch đồng bộ, chồng chéo trong quản lý và hạn chế về nguồn lực quản lý. Việc chưa phê duyệt đề án quy hoạch QCNT chính thức làm giảm hiệu quả kiểm soát, dẫn đến tình trạng quảng cáo tràn lan, ảnh hưởng đến cảnh quan đô thị.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện số lượng giấy phép quảng cáo theo năm và loại hình quảng cáo, bảng tổng hợp các vi phạm phổ biến và mức xử phạt tương ứng, giúp minh họa rõ nét thực trạng và hiệu quả quản lý.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện và phê duyệt quy hoạch quảng cáo ngoài trời: UBND TP.HCM cần phối hợp với các sở ngành liên quan đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện và phê duyệt đề án quy hoạch QCNT đến năm 2030, đảm bảo phù hợp với Luật Quy hoạch mới, nhằm tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho công tác quản lý.

2. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm: Cơ quan quản lý cần nâng cao tần suất và hiệu quả thanh tra, kiểm tra hoạt động QCNT, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về vị trí, kích thước, nội dung quảng cáo sai sự thật, nhằm bảo vệ mỹ quan đô thị và quyền lợi người tiêu dùng.

3. Đẩy mạnh phổ biến, giáo dục pháp luật về QCNT: Tăng cường tuyên truyền, đào tạo cho các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động quảng cáo về các quy định pháp luật, quy trình cấp phép và trách nhiệm pháp lý, sử dụng đa dạng hình thức truyền thông phù hợp với từng nhóm đối tượng.

4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý: Xây dựng hệ thống quản lý điện tử về cấp phép, giám sát và xử lý vi phạm QCNT, tận dụng công nghệ 4.0 để nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu thủ tục hành chính và tăng tính minh bạch.

5. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ công chức làm công tác QLNN về QCNT, nhằm nâng cao nhận thức, kỹ năng và hiệu quả thực thi nhiệm vụ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cơ quan quản lý nhà nước về quảng cáo: Giúp hiểu rõ thực trạng, cơ sở pháp lý và các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý QCNT, từ đó xây dựng chính sách phù hợp.

2. Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực quảng cáo: Nắm bắt các quy định pháp luật, thủ tục cấp phép và trách nhiệm pháp lý, giúp hoạt động quảng cáo tuân thủ pháp luật và phát triển bền vững.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Luật, Quản lý nhà nước: Cung cấp tài liệu tham khảo chuyên sâu về QLNN trong lĩnh vực quảng cáo, đặc biệt là quảng cáo ngoài trời tại đô thị lớn.

4. Cơ quan truyền thông và tổ chức xã hội: Hiểu rõ vai trò của quảng cáo trong phát triển kinh tế - xã hội và các vấn đề liên quan đến quản lý, từ đó phối hợp hiệu quả trong công tác tuyên truyền, giám sát.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý nhà nước đối với quảng cáo ngoài trời là gì?
   Quản lý nhà nước đối với QCNT là hoạt động điều chỉnh, kiểm soát của các cơ quan nhà nước nhằm đảm bảo hoạt động quảng cáo diễn ra đúng pháp luật, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và mỹ quan đô thị.

2. Luật Quảng cáo năm 2012 có điểm gì mới so với Pháp lệnh Quảng cáo 2001?
   Luật Quảng cáo 2012 bổ sung quy định về quy hoạch quảng cáo, giảm thủ tục cấp phép, tăng cường kiểm soát quảng cáo trên phương tiện điện tử, đồng thời cải cách thủ tục hành chính nhằm tạo thuận lợi cho tổ chức, cá nhân.

3. Tại sao TP.HCM chưa phê duyệt quy hoạch quảng cáo ngoài trời chính thức?
   Do sự ra đời của Luật Quy hoạch mới, việc phê duyệt đề án quy hoạch QCNT bị tạm ngưng để điều chỉnh phù hợp với quy định mới, gây khó khăn cho công tác quản lý.

4. Những vi phạm phổ biến trong hoạt động quảng cáo ngoài trời tại TP.HCM là gì?
   Bao gồm quảng cáo không phép, sai phép, vi phạm quy hoạch, lấn chiếm lòng lề đường, bảng quảng cáo vượt kích thước, nội dung sai sự thật, quảng cáo rao vặt và phát tờ rơi tràn lan.

5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý quảng cáo ngoài trời?
   Cần hoàn thiện quy hoạch, tăng cường thanh tra, phổ biến pháp luật, ứng dụng công nghệ thông tin và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý.

Kết luận

• QCNT tại TP.HCM phát triển mạnh mẽ, đóng góp quan trọng vào kinh tế địa phương với doanh thu ngành quảng cáo năm 2019 ước đạt 58.369 tỷ đồng.
• Hệ thống pháp luật hiện hành, đặc biệt là Luật Quảng cáo 2012 và các nghị định hướng dẫn, đã tạo hành lang pháp lý cho hoạt động QCNT nhưng còn nhiều bất cập trong thực tiễn quản lý.
• Thực trạng vi phạm pháp luật về QCNT tại TP.HCM vẫn phổ biến, ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị và an toàn giao thông, do thiếu quy hoạch đồng bộ và ý thức chấp hành pháp luật chưa cao.
• Đề án quy hoạch QCNT đến năm 2030 của TP.HCM chưa được phê duyệt chính thức, gây khó khăn cho công tác quản lý và kiểm soát hoạt động quảng cáo.
• Cần triển khai đồng bộ các giải pháp hoàn thiện quy hoạch, tăng cường thanh tra, phổ biến pháp luật, ứng dụng công nghệ và nâng cao năng lực cán bộ để nâng cao hiệu quả QLNN đối với QCNT.

Next steps: Đẩy nhanh phê duyệt quy hoạch QCNT, xây dựng hệ thống quản lý điện tử, tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu và tăng cường phối hợp liên ngành trong quản lý quảng cáo ngoài trời.

Call to action: Các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nhà nghiên cứu cần phối hợp chặt chẽ để xây dựng môi trường quảng cáo ngoài trời phát triển bền vững, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và phát triển kinh tế xã hội tại TP.HCM.