Quản Lý Nhà Nước Về Bảo Hiểm Xã Hội Tại Thành Phố Đà Nẵng

Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một hệ thống an sinh xã hội quan trọng, đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ gặp phải các sự kiện rủi ro như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc tử vong. BHXH không chỉ là một chính sách xã hội mà còn là một công cụ kinh tế, giúp ổn định thị trường lao động và giảm thiểu gánh nặng cho ngân sách nhà nước. Theo Luật BHXH số 58/2014/QH13, BHXH là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động,... trên cơ sở đóng vào quỹ BHXH.

Quản lý nhà nước về BHXH là hoạt động của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhằm điều hành, kiểm soát và giám sát việc thực hiện chính sách BHXH, đảm bảo quyền lợi của người tham gia và sự bền vững của hệ thống. Mục tiêu chính của quản lý nhà nước về BHXH là xây dựng và duy trì một hệ thống BHXH hiệu quả, công bằng, minh bạch, đáp ứng nhu cầu của người lao động và phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước. Theo tài liệu nghiên cứu, quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội giúp định rõ trách nhiệm của người sử dụng lao động và người lao động trong việc đóng quỹ bảo hiểm và trách nhiệm của nhà nước đối với ngành bảo hiểm xã hội.

Hệ thống BHXH tại Đà Nẵng bao gồm nhiều thành phần tham gia, mỗi thành phần đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hoạt động hiệu quả của hệ thống. Các thành phần chính bao gồm: cơ quan quản lý BHXH Đà Nẵng, người sử dụng lao động, người lao động, các tổ chức đại diện cho người lao động và người sử dụng lao động, các cơ sở y tế cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh cho người tham gia BHYT, và các cơ quan thanh tra, kiểm tra giám sát việc thực hiện chính sách BHXH.

Số lượng người lao động tham gia BHXH tại Đà Nẵng đã tăng lên đáng kể trong những năm gần đây, tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận người lao động chưa tham gia BHXH, đặc biệt là trong khu vực kinh tế phi chính thức. Việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH là một trong những thách thức lớn đối với công tác quản lý nhà nước về BHXH tại Đà Nẵng. Theo số liệu thống kê tổng số đơn vị đang tham gia bảo hiểm xã hội tại Đà Nẵng cuối năm 2016 là 5.888 đơn vị.

Công tác thu BHXH tại Đà Nẵng đã đạt được những kết quả tích cực, tuy nhiên, tình trạng nợ đọng BHXH vẫn còn diễn ra, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động và sự bền vững của quỹ BHXH. Việc quản lý chi BHXH cũng cần được thực hiện chặt chẽ, đảm bảo chi đúng đối tượng, đúng chế độ, và phòng ngừa các hành vi gian lận, trục lợi quỹ BHXH. Số tiền nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp là 122. Trong đó số đơn vị nợ đọng từ 3 tháng trở lên là 827 đơn vị trên tổng số 5.888 đơn vị chiếm 14,05%, với số tiền 98.

Một số vấn đề nổi cộm trong công tác quản lý nhà nước về BHXH tại Đà Nẵng hiện nay bao gồm: tình trạng nợ đọng BHXH, tình trạng gian lận, trục lợi quỹ BHXH, sự hạn chế trong năng lực của cán bộ quản lý, và sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan. Việc giải quyết các vấn đề này đòi hỏi sự nỗ lực của các cấp, các ngành, và sự tham gia tích cực của người dân và doanh nghiệp.

Khung pháp lý và chính sách về BHXH cần được rà soát, sửa đổi, bổ sung để phù hợp với tình hình thực tế và đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước. Cần tập trung vào việc hoàn thiện các quy định về đối tượng tham gia, mức đóng, chế độ hưởng, và quản lý quỹ BHXH. Luật BHXH số 58/2014/QH13 là luật bảo hiểm xã hội mới về chế độ bảo hiểm cho người lao động được bổ sung và sửa đổi so với Luật bảo hiểm xã hội 2006, là khung pháp lý cao nhất để điều chỉnh mọi vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội.

Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về BHXH cần được đẩy mạnh, đa dạng hóa hình thức, và hướng đến các đối tượng khác nhau, đặc biệt là người lao động trong khu vực kinh tế phi chính thức. Cần nâng cao nhận thức của người dân về vai trò, ý nghĩa của BHXH, và quyền lợi, trách nhiệm của người tham gia. Thực tế cho thấy nhận thức của một bộ phận chủ sử dụng lao động, người lao động về bảo hiểm xã hội còn hạn chế.

Đội ngũ cán bộ quản lý BHXH cần được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, và phẩm chất đạo đức. Cần xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ năng lực, trình độ để thực hiện tốt công tác quản lý BHXH, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công việc.

Cơ sở dữ liệu tập trung về BHXH cần được xây dựng một cách đồng bộ, thống nhất, và liên thông giữa các cơ quan liên quan. Cơ sở dữ liệu này sẽ cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác về người tham gia BHXH, quá trình đóng, hưởng, và các thông tin khác liên quan đến BHXH.

Các dịch vụ công trực tuyến về BHXH cần được triển khai một cách rộng rãi, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong việc tiếp cận thông tin, thực hiện các thủ tục hành chính liên quan đến BHXH. Các dịch vụ này cần được thiết kế thân thiện, dễ sử dụng, và đảm bảo an toàn, bảo mật thông tin.

Các phần mềm quản lý BHXH cần được ứng dụng một cách rộng rãi, giúp tự động hóa các quy trình nghiệp vụ, giảm thiểu sai sót, và nâng cao hiệu quả công việc. Các phần mềm này cần được thiết kế phù hợp với đặc thù của công tác quản lý BHXH, và được cập nhật thường xuyên để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công việc.

Kế hoạch thanh tra, kiểm tra BHXH cần được xây dựng một cách khoa học, dựa trên phân tích rủi ro và đánh giá tình hình thực tế. Kế hoạch cần xác định rõ mục tiêu, đối tượng, nội dung, và thời gian thanh tra, kiểm tra.

Đội ngũ thanh tra viên BHXH cần được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, và kỹ năng thanh tra, kiểm tra. Cần xây dựng đội ngũ thanh tra viên có đủ năng lực, trình độ để thực hiện tốt công tác thanh tra, kiểm tra BHXH, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công việc.

Các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH cần được xử lý nghiêm minh, đúng quy định của pháp luật. Cần tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chức năng để phát hiện, điều tra, và xử lý các hành vi vi phạm. Bên cạnh đó, tình trạng các đơn vị sử dụng lao động không chấp hành đầy đủ các quy định, có biểu hiện lạm dụng, trục lợi quỹ bảo hiểm với phương thức ngày càng tinh vi biểu hiện qua việc làm giả hồ sơ để thanh toán chế độ ốm đau, thai sản, trợ cấp một lần.

Trong tương lai, hệ thống BHXH tại Đà Nẵng sẽ tiếp tục phát triển, mở rộng đối tượng tham gia, và nâng cao chất lượng dịch vụ. Các chính sách BHXH sẽ được hoàn thiện để phù hợp với tình hình thực tế và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người dân.

Các khuyến nghị chính sách cho công tác quản lý BHXH tại Đà Nẵng bao gồm: tăng cường đầu tư cho công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về BHXH; nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý BHXH; đẩy mạnh ứng dụng CNTT vào quản lý BHXH; và tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách BHXH.

Các hướng nghiên cứu tiếp theo về BHXH tại Đà Nẵng có thể tập trung vào: đánh giá tác động của chính sách BHXH đối với người lao động và doanh nghiệp; nghiên cứu các mô hình quản lý BHXH hiệu quả; và đề xuất các giải pháp để mở rộng đối tượng tham gia BHXH, đặc biệt là trong khu vực kinh tế phi chính thức.