I. Tổng Quan Về Quản Lý Môi Trường Tại Mỏ Than Hồng Thái
Sản xuất than đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt tại vùng mỏ Quảng Ninh. Tuy nhiên, hoạt động khai thác than gây ra nhiều tác động tiêu cực đến môi trường, bao gồm lún đất, suy thoái rừng, ô nhiễm nguồn nước và phát sinh chất thải. Mỏ than Hồng Thái là một trong những mỏ chịu ảnh hưởng lớn. Các giải pháp bảo vệ môi trường đã được triển khai, nhưng vẫn còn nhiều tồn tại. Đề tài "Quản lý môi trường trong quá trình khai thác và hoàn nguyên tại mỏ than Hồng Thái, tỉnh Quảng Ninh" nhằm đánh giá công tác quản lý và đề xuất giải pháp tăng cường năng lực quản lý môi trường. Mục tiêu là đánh giá và đề xuất giải pháp định hướng tăng cường năng lực quản lý môi trường cho mỏ than Hồng Thái.
1.1. Vị Trí Địa Lý và Điều Kiện Tự Nhiên Mỏ Than Hồng Thái
Mỏ than Hồng Thái nằm tại xã Hồng Thái Tây, huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. Khu vực này thuộc khoáng sàng than Tràng Bạch, giáp với mỏ than Mạo Khê. Diện tích khoáng sàng theo giấy phép khai thác là 4,208 km2. Khu vực có hệ thống sông suối tập trung về hai phía, chảy ra sông Trung Lương và sông Đá Bạc. Khí hậu mang đặc điểm nhiệt đới gió mùa, với hai mùa rõ rệt. Các công trường khai thác nằm trên sườn núi cao, dễ xảy ra lũ quét và bùn vào mùa mưa.
1.2. Điều Kiện Kinh Tế Xã Hội Khu Vực Mỏ Than Hồng Thái
Khu vực khai thác than thuộc xã Hồng Thái Tây, huyện Đông Triều, Quảng Ninh, là vùng núi cao với dân cư thưa thớt. Mỏ nằm xa các khu dân cư và không thuộc quy hoạch phát triển công nghiệp, đô thị hay dịch vụ. Gần mỏ có quốc lộ 18A, quốc lộ 10, đường sắt quốc gia, đường điện 220 kV, 110 kV và 35 kV. Cảng Bạch Thái Bưởi, bến Cân, bến Dừa, Cảng Điền Công, ga đường sắt Mạo Khê và Yên Dưỡng tạo điều kiện giao thông kinh tế thuận lợi cho việc khai thác than.
II. Phương Pháp Nghiên Cứu Quản Lý Môi Trường Mỏ Than Hồng Thái
Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp và phân tích hệ thống tài liệu, số liệu về môi trường khu vực khai thác. Các tài liệu từ nhiều nguồn khác nhau được hệ thống hóa và phân tích để đánh giá hiện trạng tài nguyên, môi trường. Phương pháp khảo sát thực địa được sử dụng để thu thập tài liệu, số liệu liên quan đến điều kiện tự nhiên, kinh tế, tài nguyên môi trường, số liệu về khai thác, kết quả quan trắc môi trường, đánh giá tác động môi trường và số liệu về hoàn nguyên môi trường mỏ. Phỏng vấn cộng đồng cũng được thực hiện để bổ sung thông tin.
2.1. Tổng Hợp và Phân Tích Tài Liệu Số Liệu Môi Trường Mỏ Than
Phương pháp này tập trung vào việc hệ thống hóa các tài liệu, số liệu rời rạc sẵn có theo định hướng nghiên cứu. Phân tích và đánh giá các tài liệu, số liệu sẵn có, chọn lọc những số liệu, những nhận xét phù hợp nhất về điều kiện tài nguyên môi trường, điều kiện khai thác tại khu vực nghiên cứu. Xử lý số liệu là cần thiết, bao gồm đánh giá đơn thuần và bổ sung thông qua khảo sát thực địa với số liệu cập nhật. Hệ thống hóa các tài liệu bằng bảng biểu thống kê, biểu đồ là cách làm phổ biến nhất.
2.2. Khảo Sát Thực Địa và Thu Thập Dữ Liệu Quản Lý Môi Trường
Mục đích của phương pháp khảo sát thực địa là thu thập tài liệu, số liệu liên quan đến khu vực nghiên cứu, bao gồm điều kiện tự nhiên, kinh tế, tài nguyên môi trường khu vực. Số liệu về khai thác, kết quả quan trắc môi trường, đánh giá tác động môi trường, số liệu về hoàn nguyên môi trường mỏ. Điều tra, phỏng vấn, lấy ý kiến cộng đồng (với nhà quản lý môi trường, người lao động trực tiếp khai thác mỏ và người dân khu vực lân cận khu khai thác) có ý nghĩa rất lớn để bổ sung cho những nhận định, đánh giá về môi trường.
III. Đánh Giá Hiện Trạng Khai Thác Than Tại Mỏ Hồng Thái QN
Tính đến tháng 6 năm 2011, trữ lượng than công nghiệp khu Hồng Thái tính từ mức +30 trở lên đến lộ vỉa còn khoảng 3.101 tấn. Khai trường khu Hồng Thái đã được khai thông bằng ba tầng khai thác chính: +251; +125; +30. Các công trường khai thác của Công ty bao gồm: Công trường Hồng Thái và Công trường Tràng Khê. Than đá được khai thác theo quy trình: Than trong lò được đào, theo băng chuyền tập kết tại bãi, đưa ra nhà máy sàng tuyển, ô tô chở ra cảng chờ xuất khẩu. Việc khai thác được thực hiện bởi công ty than Hồng Thái, việc sàng tuyển và vận chuyển thuộc về đơn vị vận tải cảng.
3.1. Sản Lượng và Quy Trình Khai Thác Than Hiện Tại ở Hồng Thái
Sản lượng khai thác đạt trung bình 500. Ngoài khai thác hầm lò như dự án, trên thực tế vẫn tồn tại việc khai thác lộ thiên, gây ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường khu vực khai trường. Khu vực Hồng Thái đang tiến hành khai thác tại 5 vỉa: V47, V46, V45, V43. Tất cả các lò chợ khu vực khai thác Hồng Thái hiện tại đang áp dụng công nghệ chống cột thủy lực đơn.
3.2. Tác Động Của Khai Thác Lộ Thiên Đến Môi Trường Mỏ Than
Việc khai thác lộ thiên, mặc dù mang lại hiệu quả kinh tế, nhưng lại gây ra những tác động tiêu cực đáng kể đến môi trường. Điều này bao gồm phá vỡ cấu trúc đất, gây xói mòn, ô nhiễm nguồn nước do nước mưa cuốn trôi đất đá và hóa chất, và ảnh hưởng đến cảnh quan tự nhiên. Cần có các biện pháp kiểm soát và giảm thiểu tác động của khai thác lộ thiên để bảo vệ môi trường.
IV. Hiện Trạng Môi Trường Khu Vực Mỏ Than Hồng Thái QN
Hiện trạng môi trường khu vực mỏ than Hồng Thái đang chịu nhiều tác động từ hoạt động khai thác. Các vấn đề chính bao gồm ô nhiễm không khí và tiếng ồn, ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm đất. Cần có các biện pháp quản lý môi trường hiệu quả để giảm thiểu các tác động tiêu cực này. Việc đánh giá hiện trạng môi trường là cơ sở quan trọng để xây dựng các giải pháp quản lý môi trường phù hợp.
4.1. Ô Nhiễm Không Khí và Tiếng Ồn Tại Khu Vực Mỏ Than
Hoạt động khai thác than gây ra ô nhiễm không khí do bụi than phát tán trong quá trình đào, vận chuyển và sàng tuyển than. Tiếng ồn từ các phương tiện và thiết bị khai thác cũng ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động và cộng đồng xung quanh. Cần có các biện pháp kiểm soát bụi và tiếng ồn như phun nước, sử dụng thiết bị giảm tiếng ồn và trồng cây xanh.
4.2. Ô Nhiễm Nguồn Nước Do Khai Thác Than Gây Ra
Nước thải từ quá trình khai thác than chứa nhiều chất ô nhiễm như chất rắn lơ lửng, kim loại nặng và hóa chất. Nước thải này có thể gây ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm, ảnh hưởng đến hệ sinh thái và sức khỏe con người. Cần có hệ thống xử lý nước thải hiệu quả để loại bỏ các chất ô nhiễm trước khi xả ra môi trường.
4.3. Tác Động Đến Môi Trường Đất Do Hoạt Động Khai Thác Than
Hoạt động khai thác than có thể gây ô nhiễm đất do chất thải rắn và nước thải thấm vào đất. Đất bị ô nhiễm có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của cây trồng và sức khỏe con người. Cần có các biện pháp quản lý chất thải rắn và phục hồi đất bị ô nhiễm.
V. Giải Pháp Quản Lý Môi Trường Bền Vững Tại Mỏ Than Hồng Thái
Để quản lý môi trường hiệu quả tại mỏ than Hồng Thái, cần có các giải pháp đồng bộ về công nghệ và quản lý. Các giải pháp công nghệ bao gồm sử dụng công nghệ khai thác than sạch, xử lý nước thải và khí thải, quản lý chất thải rắn. Các giải pháp quản lý bao gồm xây dựng hệ thống quản lý môi trường, tăng cường kiểm tra, giám sát và nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho người lao động và cộng đồng.
5.1. Ứng Dụng Công Nghệ Khai Thác Than Sạch Giảm Ô Nhiễm
Sử dụng công nghệ khai thác than sạch giúp giảm thiểu bụi, tiếng ồn và chất thải. Các công nghệ này bao gồm khai thác than bằng phương pháp thủy lực, sử dụng hệ thống thông gió hiệu quả và áp dụng các biện pháp giảm thiểu bụi tại nguồn.
5.2. Xây Dựng Hệ Thống Xử Lý Nước Thải Mỏ Than Tiên Tiến
Xây dựng hệ thống xử lý nước thải mỏ than tiên tiến giúp loại bỏ các chất ô nhiễm như chất rắn lơ lửng, kim loại nặng và hóa chất. Hệ thống này có thể bao gồm các công đoạn xử lý cơ học, hóa học và sinh học.
5.3. Quản Lý Chất Thải Rắn và Phục Hồi Môi Trường Đất
Quản lý chất thải rắn bao gồm thu gom, phân loại, xử lý và tái chế chất thải. Phục hồi môi trường đất bao gồm cải tạo đất bị ô nhiễm, trồng cây xanh và phục hồi hệ sinh thái.
VI. Đề Xuất Tăng Cường Năng Lực Quản Lý Môi Trường Mỏ Than
Để tăng cường năng lực quản lý môi trường cho mỏ than Hồng Thái, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng. Cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường, nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý môi trường và khuyến khích sự tham gia của cộng đồng vào công tác bảo vệ môi trường.
6.1. Nâng Cao Nhận Thức Về Bảo Vệ Môi Trường Cho Cộng Đồng
Nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho cộng đồng giúp tạo sự đồng thuận và tham gia tích cực vào công tác quản lý môi trường. Các hoạt động nâng cao nhận thức có thể bao gồm tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo, phát tờ rơi và sử dụng các phương tiện truyền thông.
6.2. Tăng Cường Kiểm Tra Giám Sát Thực Thi Pháp Luật Môi Trường
Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường giúp phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong công tác kiểm tra, giám sát.
6.3. Đầu Tư Nguồn Lực Cho Quản Lý và Bảo Vệ Môi Trường Mỏ Than
Đầu tư nguồn lực cho quản lý và bảo vệ môi trường là yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả của công tác này. Nguồn lực này bao gồm kinh phí, nhân lực và trang thiết bị.
