Đánh giá tai biến môi trường liên quan đến khai thác khoáng sản tại Nghệ An và Hà Tĩnh

• Tác giả: Nguyễn Thị Hòa
• Người hướng dẫn: TS. Trịnh Thành
• Trường học: Trường Đại Học Bách Khoa Hà Nội
• Chuyên ngành: Kỹ thuật môi trường
• Đề tài: Đánh Giá Tai Biến Môi Trường Từ Khai Thác Khoáng Sản Tại Nghệ An - Hà Tĩnh Và Giải Pháp Giảm Thiểu
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TAI BIẾN MÔI TRƯỜNG VÀ HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG KHU VỰC NGHIÊN CỨU
• 1.1. Một số khái niệm, tiêu chuẩn, quy chuẩn sử dụng trong luận án
• 1.1.1. Một số khái niệm
• 1.1.2. Một số tiêu chuẩn, quy chuẩn sử dụng trong luận án
• 1.2. Tổng quan các tai biến môi trường liên quan đến hoạt động khai thác
• 1.2.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu tai biến môi trường liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản trong nước và ngoài nước
• 1.2.1.1. Trên thế giới
• 1.2.1.2. Tại Việt Nam
• 1.2.2. Nguyên tắc lựa chọn các phương pháp phân tích nguy cơ tai biến môi trường
• 1.3. Khái quát chung và hiện trạng môi trường khu vực nghiên cứu
• 1.3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, nhân văn
• 1.3.2. Khái quát đặc điểm địa chất - khoáng sản vùng nghiên cứu
• 1.3.3. Hiện trạng khai thác, chế biến khoáng sản
• 1.3.4. Hiện trạng môi trường tại các khu vực khai thác khoáng sản đặc trưng của vùng nghiên cứu
• 1.4. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CÁCH TIẾP CẬN VÀ CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Cách tiếp cận trong nghiên cứu tai biến môi trường
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Phương pháp thu thập, xử lý và tổng hợp tài liệu
• 2.2.2. Phương pháp nghiên cứu khảo sát địa chất môi trường
• 2.2.3. Phương pháp phân tích ảnh viễn thám kết hợp GIS
• 2.2.4. Phương pháp nghiên cứu địa động lực
• 2.2.5. Phương pháp mô hình hóa môi trường
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Kết quả xây dựng cơ sở dữ liệu tai biến môi trường liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản
• 3.1.1. Kết quả xây dựng cơ sở dữ liệu các vị trí khai thác khoáng sản
• 3.1.2. Kết quả xây dựng cơ sở dữ liệu các điều kiện môi trường
• 3.1.3. Kết quả xây dựng CSDL nền phân tích nguy cơ xảy ra tai biến
• 3.1.4. Kết quả xác định các yếu tố ảnh hưởng đến nguy cơ xảy ra tai biến tại vùng
• 3.1.4.1. Nhóm các yếu tố tự nhiên
• 3.1.4.2. Nhóm các yếu tố liên quan đến công nghệ khai thác, chế biến khoáng sản
• 3.2. Kết quả đánh giá nguy cơ tai biến môi trường liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản khu vực nghiên cứu
• 3.2.1. Kết quả đánh giá nguy cơ xảy ra tai biến trượt lở liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản khu vực nghiên cứu (Vùng Quỳ Hợp và vùng Tương Dương Nghệ An)
• 3.2.2. Kết quả phân vùng lũ bùn đá tại vùng Nghiên cứu (Quỳ Hợp - Nghệ An)
• 3.2.3. Kết quả mô phỏng quá trình lan truyền một số chất gây ô nhiễm môi trường tại một số bãi thải quặng đuôi các khu vực khai thác, chế biến khoáng sản
• 3.2.4. Kết quả phân vùng dự báo nguy cơ ô nhiễm môi trường tại các khu vực khai thác khoáng sản
• 3.3. Phân tích đặc điểm tai biến môi trường liên quan đến các hoạt động khai thác khoáng sản khu vực nghiên cứu
• 3.3.1. Đặc điểm tai biến môi trường liên quan đến công nghệ khai thác
• 3.3.2. Đặc điểm tai biến liên quan đến điều kiện địa chất và loại hình khoáng sản
• 3.4. Phân tích nguyên nhân gây tai biến môi trường tại khu vực Nghiên cứu
• 3.4.1. Nguyên nhân tự nhiên
• 3.4.2. Các nguyên nhân liên quan đến hoạt động nhân sinh
• 3.5. Công tác quản lý nhà nước về khoáng sản và môi trường
• 3.6. Xây dựng giải pháp giảm thiểu và phòng ngừa tai biến môi trường liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản
• 3.6.1. Xây dựng và hoàn thiện các giải pháp tổng thể
• 3.6.2. Các giải pháp cụ thể đối với hoạt động khai thác khoáng sản tại khu vực
• 3.6.3. Xây dựng các giải pháp giảm thiểu các tác nhân gây tai biến
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Đánh giá tai biến môi trường từ khai thác khoáng sản

Hoạt động khai thác khoáng sản tại khu vực Nghệ An - Hà Tĩnh đã gây ra nhiều tai biến môi trường nghiêm trọng. Các nghiên cứu cho thấy, việc khai thác không chỉ làm suy giảm chất lượng đất, nước mà còn ảnh hưởng đến không khí. Theo số liệu thống kê, các tác động môi trường từ khai thác khoáng sản bao gồm ô nhiễm nước, ô nhiễm không khí và sự suy thoái hệ sinh thái. Đặc biệt, các bãi thải và khí thải từ quá trình khai thác đã làm gia tăng mức độ ô nhiễm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng. "Ô nhiễm môi trường từ khai thác khoáng sản không chỉ là vấn đề của riêng ngành mà còn là vấn đề của toàn xã hội".

1.1. Nguyên nhân gây tai biến môi trường

Nguyên nhân chính dẫn đến tai biến môi trường tại Nghệ An - Hà Tĩnh chủ yếu đến từ các hoạt động khai thác tài nguyên không bền vững. Việc sử dụng công nghệ lạc hậu, thiếu các biện pháp bảo vệ môi trường đã làm gia tăng nguy cơ ô nhiễm. Các yếu tố như địa hình, khí hậu cũng góp phần làm tăng mức độ nghiêm trọng của các tai biến. "Cần có các biện pháp quản lý tài nguyên hiệu quả để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường".

1.2. Tác động của tai biến môi trường

Các tác động môi trường từ khai thác khoáng sản không chỉ ảnh hưởng đến hệ sinh thái mà còn đến đời sống của người dân. Ô nhiễm nước và không khí đã dẫn đến nhiều bệnh tật, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. "Sự gia tăng các bệnh liên quan đến ô nhiễm môi trường là một hồi chuông cảnh tỉnh cho các nhà quản lý". Việc đánh giá đúng mức độ tác động của các tai biến môi trường là rất cần thiết để có các giải pháp khắc phục kịp thời.

II. Giải pháp bảo vệ môi trường

Để giảm thiểu tai biến môi trường từ hoạt động khai thác khoáng sản, cần có các giải pháp đồng bộ và hiệu quả. Việc áp dụng công nghệ xanh trong khai thác là một trong những giải pháp quan trọng. Các biện pháp như tái chế chất thải, sử dụng năng lượng tái tạo và cải thiện quy trình khai thác sẽ giúp giảm thiểu ô nhiễm. "Chỉ có sự kết hợp giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường mới đảm bảo sự bền vững cho tương lai".

2.1. Chính sách môi trường

Cần xây dựng và thực hiện các chính sách môi trường chặt chẽ hơn. Các quy định về bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản cần được thực thi nghiêm ngặt. "Chính sách môi trường không chỉ là trách nhiệm của nhà nước mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội".

2.2. Quản lý tài nguyên bền vững

Quản lý tài nguyên một cách bền vững là yếu tố quyết định trong việc giảm thiểu tai biến môi trường. Cần có các chương trình giáo dục cộng đồng về bảo vệ môi trường và khai thác bền vững. "Giáo dục cộng đồng về bảo vệ môi trường sẽ tạo ra những thay đổi tích cực trong nhận thức và hành động của người dân".