Các yếu tố chính ảnh hưởng đến quản lý lợi nhuận: Nghiên cứu trường hợp các công ty bất động sản niêm yết tại Việt Nam

• Tác giả: Mac Minh Phuong
• Người hướng dẫn: Dr. Tran Ngoc Mai
• Trường học: Banking Academy of Vietnam
• Chuyên ngành: Finance
• Đề tài: Key Factors Affecting Earnings Management The Case of Real Estate Listed Firms in Vietnam
• Loại tài liệu: Graduation Thesis
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hanoi

• ACKNOWLEDGEMENT
• PROTESTATION
• 1. CHƯƠNG 1: INTRODUCTION
• 1.1. Rationale of the study
• 1.2. Research objectives and research questions
• 1.3. Research subject and scope of study
• 1.4. Research methodology
• 1.5. Research structure
• 2. CHƯƠNG 2: LITERATURE REVIEW ON FACTORS AFFECTING EARNINGS MANAGEMENT
• 2.1. Concept of earnings management
• 2.2. Definition of earnings management
• 2.3. Purpose of earnings management
• 2.4. Methods of earnings management
• 2.5. Some theories relating to earnings management
• 2.5.1. Asymmetric information theory
• 2.5.2. Models to identify earnings management
• 2.5.2.1. Model of Healy (1985)
• 2.5.2.2. Model of DeAngelo (1986)
• 2.5.2.3. Model of Jones (1991)
• 2.5.2.4. Model of Dechow et al.
• 2.5.2.5. Model of Kothari et al.
• 2.6. Factors affecting earnings management
• 2.7. Consolidated financial statements
• 3. CHƯƠNG 3: RESEARCH METHODOLOGY
• 3.1. Data analysis method
• 4. CHƯƠNG 4: RESEARCH RESULTS AND DISCUSSION
• 4.1. Checking for multicollinearity for pooled OLS model
• 4.2. Checking for the Heteroskedasticity
• 4.3. Check for autocorrelation
• 5. CHƯƠNG 5: CONCLUSIONS AND RECOMMENDATIONS
• 5.1. Recommendations for Stakeholders
• 5.2. Recommendations for real estate listed firms in Vietnam
• 5.3. Implications to the State Agency
• 5.4. Limitations and future research
• LIST OF ABBREVIATIONS
• LIST OF TABLES
• LIST OF FIGURES
• ABSTRACT

I. Tổng Quan Về Quản Lý Lợi Nhuận BĐS Niêm Yết Việt Nam

Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam nhiều thách thức sau đại dịch COVID-19, các công ty bất động sản (BĐS) niêm yết thường tìm kiếm vốn đầu tư. Tuy nhiên, việc tiếp cận nguồn vốn này gặp khó khăn do hiệu quả kinh doanh bị ảnh hưởng. Quản lý lợi nhuận trở thành một công cụ để làm đẹp báo cáo tài chính, thu hút nhà đầu tư. Theo Schipper (1989), quản lý lợi nhuận là sự can thiệp có chủ đích vào quá trình báo cáo tài chính để đạt được lợi ích riêng. Hậu quả của hành vi này là làm sai lệch tình hình tài chính thực tế của doanh nghiệp, gây thiệt hại cho nhà đầu tư. Quản lý lợi nhuận ảnh hưởng đáng kể đến tính minh bạch và sự phát triển lành mạnh của thị trường chứng khoán. Vì vậy, hiểu rõ bản chất và các yếu tố tác động đến quản lý lợi nhuận trong các công ty bất động sản niêm yết là vô cùng quan trọng.

1.1. Định nghĩa Quản lý Lợi nhuận và Mục tiêu

Healy và Wahlen (1999) định nghĩa quản lý lợi nhuận là việc nhà quản lý sử dụng các đánh giá chủ quan và xây dựng các giao dịch để thay đổi báo cáo tài chính, nhằm làm sai lệch tình hình kinh doanh thực tế của công ty. Ronen và Yarri (2008) phân loại quản lý lợi nhuận thành ba nhóm dựa trên mục tiêu công bố thông tin, bao gồm: quản lý lợi nhuận trắng (tăng chất lượng báo cáo tài chính), quản lý lợi nhuận xám (điều chỉnh lợi nhuận để đạt mục tiêu) và quản lý lợi nhuận đen (gian lận tài chính). Mục tiêu chính của quản lý lợi nhuận là thu hút đầu tư, tăng giá cổ phiếu, và đạt được các mục tiêu tài chính ngắn hạn.

1.2. Tầm quan trọng của Báo cáo Tài chính Bất động sản

Theo WangJianHui (2009), quản lý lợi nhuận được sử dụng rộng rãi, làm giảm chất lượng và độ tin cậy của thông tin báo cáo tài chính. Thông tin lợi nhuận là cơ sở để nhà đầu tư và chủ nợ đánh giá hiệu quả hoạt động bất động sản. Nguyen et al. (2020) sử dụng dữ liệu từ Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam và mô hình Beneish để xác định quản lý lợi nhuận, phát hiện ngành BĐS có điểm số cao nhất. Sự phát triển của thị trường bất động sản kéo theo sự tăng trưởng của các ngành phụ trợ, thu hút nhà đầu tư vào cổ phiếu BĐS. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra mối lo ngại về tính minh bạch và khả năng thao túng lợi nhuận của các công ty bất động sản niêm yết.

II. Thách Thức Trong Quản Lý Lợi Nhuận BĐS Niêm Yết Hiện Nay

Thị trường BĐS Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, tạo ra nhiều cơ hội đầu tư và tăng thu nhập. Tuy nhiên, lợi nhuận cao trong lĩnh vực này cũng thu hút sự tham gia của nhiều doanh nghiệp, dẫn đến tình trạng “sốt ảo” và “bong bóng” BĐS. Các công ty bất động sản niêm yết có thể sử dụng quản lý lợi nhuận để làm đẹp báo cáo tài chính, thu hút nhà đầu tư. Việc này gây ra rủi ro cho các nhà đầu tư khi họ đưa ra quyết định dựa trên thông tin sai lệch. Do đó, việc nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý lợi nhuận là cần thiết để bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và đảm bảo sự phát triển bền vững của thị trường bất động sản.

2.1. Rủi ro từ Sốt ảo và Bong bóng Bất động sản

Sự tăng trưởng nhanh chóng của thị trường bất động sản có thể dẫn đến tình trạng “sốt ảo” và “bong bóng”, gây ra rủi ro cho cả doanh nghiệp và nhà đầu tư. Các công ty bất động sản có thể sử dụng quản lý lợi nhuận để thổi phồng giá trị tài sản và tạo ra lợi nhuận ảo, khiến nhà đầu tư đưa ra quyết định sai lầm. Điều này có thể dẫn đến khủng hoảng tài chính khi thị trường điều chỉnh.

2.2. Thiếu Minh bạch và Thông tin sai lệch

Quản lý lợi nhuận làm giảm tính minh bạch của báo cáo tài chính, khiến nhà đầu tư khó đánh giá chính xác tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động bất động sản của doanh nghiệp. Các thủ thuật quản lý lợi nhuận có thể bao gồm: ghi nhận doanh thu sớm, trì hoãn ghi nhận chi phí, và sử dụng các ước tính kế toán chủ quan để điều chỉnh lợi nhuận. Điều này gây khó khăn cho việc ra quyết định đầu tư và có thể dẫn đến thiệt hại tài chính cho nhà đầu tư.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Lợi Nhuận BĐS

Nghiên cứu này sử dụng kết hợp phương pháp nghiên cứu bàn giấy và phương pháp định lượng. Nghiên cứu bàn giấy được sử dụng để thu thập các lý thuyết về quản lý lợi nhuận và tác động của nó đối với quyết định kinh tế, sử dụng các tài liệu thứ cấp như các chủ đề nghiên cứu khoa học, bài báo trên tạp chí từ các tổ chức trong và ngoài nước và hồ sơ tổ chức. Một số mô hình nghiên cứu thực nghiệm từ các nghiên cứu trước đây cũng được đề cập, cùng với những phát hiện và tài liệu tham khảo nghiên cứu trước đây. Cách thứ hai được sử dụng để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý lợi nhuận là định lượng. Dữ liệu được thu thập từ 102 công ty bất động sản niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn 2018-2022. Mô hình hồi quy và mô hình Jones (1991) được sử dụng để xử lý dữ liệu bảng.

3.1. Sử dụng Mô hình Jones 1991 trong Phân tích

Nghiên cứu sử dụng mô hình Jones (1991) để đánh giá quản lý lợi nhuận trong các công ty bất động sản niêm yết. Mô hình này được sử dụng rộng rãi trong các nghiên cứu trước đây và được coi là phù hợp với bối cảnh thị trường Việt Nam. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mô hình này có một số hạn chế và có thể không phản ánh đầy đủ tất cả các khía cạnh của quản lý lợi nhuận.

3.2. Thu thập Dữ liệu từ FiinPro

Dữ liệu được thu thập từ FiinPro, một trong những cơ sở dữ liệu đáng tin cậy nhất tại Việt Nam. Dữ liệu bao gồm thông tin về báo cáo tài chính, hiệu quả hoạt động, và các chỉ số khác liên quan đến quản lý lợi nhuận. Việc sử dụng dữ liệu từ một nguồn uy tín giúp tăng tính tin cậy của kết quả nghiên cứu.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Yếu Tố Tác Động Quản Lý Lợi Nhuận BĐS

Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng các báo cáo tài chính hợp nhất, hiệu quả hoạt động và đòn bẩy tài chính có tác động tích cực đến quản lý lợi nhuận, trong khi quy mô của kiểm toán viên và quy mô doanh nghiệp không có tác động. Cụ thể, các công ty có báo cáo tài chính hợp nhất lớn hơn, hiệu quả hoạt động tốt hơn và đòn bẩy tài chính cao hơn có xu hướng sử dụng quản lý lợi nhuận nhiều hơn. Điều này có thể là do các công ty này có nhiều động lực hơn để làm đẹp báo cáo tài chính để thu hút nhà đầu tư và đáp ứng các yêu cầu của chủ nợ.

4.1. Ảnh hưởng của Báo cáo Tài chính Hợp nhất

Các báo cáo tài chính hợp nhất lớn có thể tạo ra nhiều cơ hội hơn cho quản lý lợi nhuận, do tính phức tạp và khả năng che giấu thông tin. Các công ty có thể sử dụng các giao dịch nội bộ và các thủ thuật kế toán khác để điều chỉnh lợi nhuận trong các công ty con, sau đó hợp nhất vào báo cáo tài chính của công ty mẹ. Điều này gây khó khăn cho việc phát hiện và ngăn chặn quản lý lợi nhuận.

4.2. Tác động của Đòn bẩy Tài chính

Đòn bẩy tài chính cao có thể tạo áp lực cho các công ty phải đạt được các mục tiêu lợi nhuận để đáp ứng các yêu cầu của chủ nợ và tránh vi phạm các điều khoản vay. Điều này có thể dẫn đến việc sử dụng quản lý lợi nhuận để cải thiện báo cáo tài chính và tạo ra một hình ảnh tốt hơn về khả năng trả nợ của công ty. Tuy nhiên, điều này cũng có thể gây ra rủi ro tài chính lớn hơn cho công ty trong dài hạn.

V. Đề Xuất Giải Pháp Giảm Thiểu Quản Lý Lợi Nhuận BĐS Niêm Yết

Nghiên cứu này đề xuất thêm thông tin về quản lý lợi nhuận và đưa ra một số gợi ý cho những người sử dụng báo cáo tài chính để quyết định kinh tế đối với các tập đoàn bất động sản niêm yết. Để giảm thiểu quản lý lợi nhuận, các cơ quan quản lý cần tăng cường giám sát và kiểm tra báo cáo tài chính của các công ty bất động sản niêm yết. Các công ty cần tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong báo cáo tài chính. Nhà đầu tư cần cẩn trọng và phân tích kỹ lưỡng báo cáo tài chính trước khi đưa ra quyết định đầu tư. Ngoài ra, các công ty BĐS cần tập trung vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh cốt lõi, thay vì tìm cách thao túng lợi nhuận.

5.1. Tăng Cường Giám sát và Kiểm tra Báo cáo Tài chính

Các cơ quan quản lý, như Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cần tăng cường giám sát và kiểm tra báo cáo tài chính của các công ty bất động sản niêm yết. Điều này bao gồm việc thực hiện các cuộc kiểm tra định kỳ và đột xuất, cũng như sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu để phát hiện các dấu hiệu quản lý lợi nhuận. Các công ty vi phạm cần bị xử phạt nghiêm khắc để răn đe.

5.2. Nâng cao Tính Minh bạch và Trách nhiệm Giải trình

Các công ty bất động sản niêm yết cần tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong báo cáo tài chính. Điều này bao gồm việc công bố đầy đủ thông tin về các chính sách kế toán, các ước tính kế toán chủ quan, và các giao dịch nội bộ. Các công ty cũng cần có một hệ thống kiểm soát nội bộ mạnh mẽ để ngăn chặn quản lý lợi nhuận.

VI. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Về Lợi Nhuận BĐS

Nghiên cứu này cung cấp bằng chứng về các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý lợi nhuận trong các công ty bất động sản niêm yết tại Việt Nam. Kết quả nghiên cứu có thể giúp các cơ quan quản lý, các công ty và các nhà đầu tư đưa ra các quyết định tốt hơn. Tuy nhiên, nghiên cứu này có một số hạn chế, chẳng hạn như sử dụng mô hình Jones (1991), có thể không hoàn toàn chính xác. Nghiên cứu trong tương lai có thể sử dụng các mô hình khác hoặc xem xét các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến quản lý lợi nhuận.

6.1. Hạn chế của Nghiên cứu và Đề xuất

Hạn chế lớn nhất của nghiên cứu là sử dụng mô hình Jones (1991), một mô hình đã được phát triển từ lâu và có thể không hoàn toàn phù hợp với bối cảnh thị trường hiện tại. Trong tương lai, các nhà nghiên cứu có thể sử dụng các mô hình khác, chẳng hạn như mô hình Dechow et al. (1995), hoặc kết hợp nhiều mô hình để có được kết quả chính xác hơn.

6.2. Các Hướng Nghiên Cứu Mở Rộng

Nghiên cứu trong tương lai có thể xem xét các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến quản lý lợi nhuận, chẳng hạn như chất lượng kiểm toán, cơ cấu sở hữu, và các yếu tố vĩ mô. Nghiên cứu cũng có thể so sánh quản lý lợi nhuận giữa các ngành khác nhau hoặc giữa các quốc gia khác nhau. Ngoài ra, nghiên cứu có thể tập trung vào các thủ thuật quản lý lợi nhuận cụ thể và tác động của chúng đến báo cáo tài chính.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh thị trường bất động sản Việt Nam phát triển nhanh chóng, việc quản lý lợi nhuận (earnings management) của các doanh nghiệp niêm yết trong ngành này ngày càng trở nên quan trọng. Theo dữ liệu thu thập từ 102 công ty bất động sản niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn 2018-2022, với tổng cộng 510 quan sát theo năm, nghiên cứu tập trung phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi quản lý lợi nhuận. Các yếu tố được xem xét bao gồm: báo cáo tài chính hợp nhất, quy mô kiểm toán viên, hiệu quả tài chính, quy mô doanh nghiệp và đòn bẩy tài chính. Mục tiêu chính của luận văn là xác định các nhân tố tác động đến quản lý lợi nhuận nhằm cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà đầu tư, doanh nghiệp và cơ quan quản lý trong việc nâng cao tính minh bạch và hiệu quả của thị trường chứng khoán.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các doanh nghiệp bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn 2018-2022, sử dụng dữ liệu tài chính được trích xuất từ nền tảng FiinPro – một nguồn dữ liệu uy tín trong nước. Việc nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong bối cảnh kinh tế Việt Nam đang phục hồi sau đại dịch Covid-19, khi các doanh nghiệp bất động sản đối mặt với áp lực huy động vốn và quản lý hiệu quả kinh doanh. Kết quả nghiên cứu góp phần làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi quản lý lợi nhuận, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thông tin tài chính và bảo vệ quyền lợi các bên liên quan.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình kinh tế - tài chính để phân tích hành vi quản lý lợi nhuận, bao gồm:

• Lý thuyết thông tin bất đối xứng (Asymmetric Information Theory): Giải thích sự chênh lệch thông tin giữa nhà quản lý và các bên liên quan, dẫn đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận nhằm truyền tải tín hiệu về chất lượng doanh nghiệp.
• Lý thuyết đại diện (Agency Theory): Phân tích mâu thuẫn lợi ích giữa cổ đông (chủ sở hữu) và ban quản lý, trong đó quản lý có thể điều chỉnh lợi nhuận để phục vụ mục tiêu cá nhân.
• Lý thuyết tín hiệu (Signaling Theory): Doanh nghiệp sử dụng các tín hiệu tài chính như lợi nhuận để thu hút nhà đầu tư và giảm bất định thông tin.
• Mô hình Jones (1991) và các biến thể: Được sử dụng để đo lường lợi nhuận tùy ý (discretionary accruals) – chỉ số đại diện cho hành vi quản lý lợi nhuận thông qua các khoản điều chỉnh kế toán.

Các khái niệm chính bao gồm: lợi nhuận tùy ý (discretionary accruals), báo cáo tài chính hợp nhất, quy mô kiểm toán viên, hiệu quả tài chính (ROA), quy mô doanh nghiệp và đòn bẩy tài chính.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu kết hợp phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng. Phương pháp định tính được thực hiện thông qua tổng hợp, phân tích tài liệu thứ cấp từ các nghiên cứu trong và ngoài nước về quản lý lợi nhuận. Phương pháp định lượng sử dụng dữ liệu bảng (panel data) thu thập từ 102 doanh nghiệp bất động sản niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2018-2022, với tổng số 510 quan sát.

Mẫu nghiên cứu được chọn dựa trên tiêu chí có đầy đủ thông tin tài chính cần thiết, dữ liệu được trích xuất từ nền tảng FiinPro. Phương pháp phân tích sử dụng mô hình hồi quy đa biến với biến phụ thuộc là lợi nhuận tùy ý (DA) được đo bằng mô hình Jones (1991). Các biến độc lập gồm: báo cáo tài chính hợp nhất (CONS), quy mô kiểm toán viên (AUDIT), hiệu quả tài chính (ROA), quy mô doanh nghiệp (SIZE) và đòn bẩy tài chính (LV).

Quy trình phân tích bao gồm: thống kê mô tả, kiểm tra ma trận tương quan để phát hiện đa cộng tuyến, và sử dụng các mô hình hồi quy như Pooled OLS, Fixed Effects Model (FEM), Random Effects Model (REM) và Generalized Least Squares (GLS) để đánh giá tác động các yếu tố. Việc lựa chọn mô hình phù hợp dựa trên các kiểm định Breusch-Pagan và Hausman.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng tích cực của báo cáo tài chính hợp nhất đến quản lý lợi nhuận: Khoảng 47,3% doanh nghiệp bất động sản niêm yết sử dụng báo cáo tài chính hợp nhất. Kết quả hồi quy cho thấy biến CONS có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến lợi nhuận tùy ý, cho thấy doanh nghiệp có báo cáo hợp nhất có xu hướng điều chỉnh lợi nhuận cao hơn.

2. Quy mô kiểm toán viên không ảnh hưởng đáng kể: Khoảng 44,9% doanh nghiệp được kiểm toán bởi các công ty kiểm toán Big 4. Tuy nhiên, biến AUDIT không có tác động đáng kể đến hành vi quản lý lợi nhuận, phù hợp với một số nghiên cứu cho rằng quy mô kiểm toán viên không phải là yếu tố quyết định chất lượng kiểm toán trong bối cảnh Việt Nam.

3. Hiệu quả tài chính có tác động tích cực: ROA trung bình là 3,6%, với biến ROA có mối quan hệ tích cực và có ý nghĩa thống kê với lợi nhuận tùy ý, cho thấy các doanh nghiệp có hiệu quả tài chính cao có xu hướng quản lý lợi nhuận để duy trì hoặc nâng cao hình ảnh tài chính.

4. Quy mô doanh nghiệp không ảnh hưởng rõ ràng: Biến SIZE có giá trị trung bình 0,89 nhưng không cho thấy tác động đáng kể đến quản lý lợi nhuận, phản ánh thực tế rằng quy mô doanh nghiệp không phải là yếu tố quyết định hành vi điều chỉnh lợi nhuận trong ngành bất động sản Việt Nam.

5. Đòn bẩy tài chính tác động tích cực: Tỷ lệ nợ trên tổng tài sản trung bình là 51,8%. Biến LV có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa thống kê đến lợi nhuận tùy ý, cho thấy các doanh nghiệp có đòn bẩy cao có xu hướng điều chỉnh lợi nhuận nhằm tránh vi phạm các điều khoản vay hoặc tạo ấn tượng tài chính tích cực.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy báo cáo tài chính hợp nhất, hiệu quả tài chính và đòn bẩy tài chính là những yếu tố quan trọng thúc đẩy hành vi quản lý lợi nhuận trong các doanh nghiệp bất động sản niêm yết tại Việt Nam. Điều này phù hợp với lý thuyết đại diện và thông tin bất đối xứng, khi các nhà quản lý sử dụng các công cụ kế toán để điều chỉnh lợi nhuận nhằm đạt được mục tiêu cá nhân hoặc đáp ứng kỳ vọng của nhà đầu tư.

Việc quy mô kiểm toán viên không ảnh hưởng đáng kể có thể do chất lượng kiểm toán không chỉ phụ thuộc vào quy mô mà còn liên quan đến các yếu tố như quy trình kiểm toán, đạo đức nghề nghiệp và môi trường pháp lý. Kết quả này tương đồng với một số nghiên cứu trong khu vực cho thấy không có sự khác biệt rõ ràng giữa các công ty kiểm toán lớn và nhỏ về kiểm soát quản lý lợi nhuận.

Mối quan hệ tích cực giữa hiệu quả tài chính và quản lý lợi nhuận phản ánh áp lực của các doanh nghiệp trong việc duy trì hình ảnh tài chính tốt để thu hút vốn đầu tư, đặc biệt trong bối cảnh thị trường bất động sản có tính cạnh tranh cao và biến động. Đòn bẩy tài chính cao tạo áp lực trả nợ, khiến doanh nghiệp có động cơ điều chỉnh lợi nhuận để tránh vi phạm hợp đồng vay vốn.

Các dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thanh thể hiện tỷ lệ các doanh nghiệp sử dụng báo cáo hợp nhất và kiểm toán Big 4, biểu đồ đường thể hiện xu hướng ROA và đòn bẩy tài chính qua các năm, cùng bảng hồi quy chi tiết các hệ số và mức ý nghĩa thống kê của từng biến.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường minh bạch và kiểm soát báo cáo tài chính hợp nhất: Các doanh nghiệp cần nâng cao chất lượng lập báo cáo hợp nhất, đồng thời cơ quan quản lý nên ban hành các quy định chặt chẽ hơn về kiểm soát và công bố thông tin nhằm giảm thiểu hành vi quản lý lợi nhuận. Thời gian thực hiện: 1-2 năm; Chủ thể: doanh nghiệp, Bộ Tài chính.

2. Nâng cao chất lượng kiểm toán độc lập: Khuyến khích các doanh nghiệp lựa chọn kiểm toán viên có uy tín và năng lực, đồng thời tăng cường giám sát hoạt động kiểm toán để đảm bảo tính khách quan và chính xác của báo cáo tài chính. Thời gian: liên tục; Chủ thể: doanh nghiệp, các công ty kiểm toán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

3. Giám sát và quản lý đòn bẩy tài chính: Doanh nghiệp cần xây dựng chính sách quản lý rủi ro tài chính hiệu quả, hạn chế sử dụng đòn bẩy quá mức, đồng thời các tổ chức tín dụng cần thắt chặt điều kiện cho vay nhằm giảm áp lực tài chính và hạn chế động cơ quản lý lợi nhuận. Thời gian: 1-3 năm; Chủ thể: doanh nghiệp, ngân hàng, cơ quan quản lý.

4. Tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức về quản lý lợi nhuận: Tổ chức các khóa đào tạo cho nhà quản lý và kế toán về đạo đức nghề nghiệp, các quy định kế toán và tác động tiêu cực của quản lý lợi nhuận nhằm nâng cao ý thức tuân thủ. Thời gian: 6-12 tháng; Chủ thể: các trường đại học, hiệp hội kế toán, doanh nghiệp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý doanh nghiệp bất động sản: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi quản lý lợi nhuận, từ đó xây dựng chính sách tài chính minh bạch và hiệu quả.

2. Nhà đầu tư và phân tích tài chính: Cung cấp cơ sở để đánh giá chất lượng báo cáo tài chính và rủi ro liên quan đến quản lý lợi nhuận trong ngành bất động sản.

3. Cơ quan quản lý nhà nước: Hỗ trợ trong việc xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý, chính sách giám sát nhằm nâng cao tính minh bạch và ổn định của thị trường chứng khoán.

4. Các công ty kiểm toán và tư vấn tài chính: Nâng cao nhận thức về vai trò của kiểm toán trong việc phát hiện và ngăn chặn hành vi quản lý lợi nhuận, từ đó cải thiện chất lượng dịch vụ.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý lợi nhuận là gì và tại sao nó quan trọng?
   Quản lý lợi nhuận là hành vi điều chỉnh các khoản mục kế toán để thay đổi lợi nhuận báo cáo nhằm đạt mục tiêu nhất định. Nó quan trọng vì ảnh hưởng đến tính minh bạch và độ tin cậy của báo cáo tài chính, từ đó tác động đến quyết định đầu tư.

2. Tại sao báo cáo tài chính hợp nhất lại ảnh hưởng đến quản lý lợi nhuận?
   Báo cáo hợp nhất tổng hợp kết quả kinh doanh của công ty mẹ và các công ty con, tạo điều kiện cho nhà quản lý điều chỉnh lợi nhuận thông qua các giao dịch nội bộ, từ đó có thể tăng khả năng quản lý lợi nhuận.

3. Quy mô kiểm toán viên có phải luôn ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán?
   Không nhất thiết. Mặc dù các công ty kiểm toán lớn thường có quy trình nghiêm ngặt hơn, nhưng chất lượng kiểm toán còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như đạo đức nghề nghiệp, môi trường pháp lý và năng lực chuyên môn.

4. Đòn bẩy tài chính ảnh hưởng thế nào đến hành vi quản lý lợi nhuận?
   Doanh nghiệp có đòn bẩy cao thường chịu áp lực trả nợ lớn, dẫn đến động cơ điều chỉnh lợi nhuận để tránh vi phạm hợp đồng vay hoặc tạo ấn tượng tài chính tích cực với nhà đầu tư và ngân hàng.

5. Làm thế nào để giảm thiểu hành vi quản lý lợi nhuận trong doanh nghiệp?
   Tăng cường minh bạch báo cáo tài chính, nâng cao chất lượng kiểm toán, quản lý chặt chẽ đòn bẩy tài chính và đào tạo nâng cao nhận thức về đạo đức nghề nghiệp là các giải pháp hiệu quả để giảm thiểu hành vi này.

Kết luận

• Báo cáo tài chính hợp nhất, hiệu quả tài chính và đòn bẩy tài chính là những yếu tố chính ảnh hưởng tích cực đến hành vi quản lý lợi nhuận của các doanh nghiệp bất động sản niêm yết tại Việt Nam.
• Quy mô kiểm toán viên và quy mô doanh nghiệp không có tác động đáng kể trong bối cảnh nghiên cứu.
• Nghiên cứu sử dụng dữ liệu từ 102 doanh nghiệp bất động sản niêm yết giai đoạn 2018-2022 với 510 quan sát, áp dụng mô hình Jones (1991) để đo lường lợi nhuận tùy ý.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý, nhà đầu tư và cơ quan quản lý trong việc nâng cao tính minh bạch và hiệu quả của thị trường chứng khoán.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, mở rộng nghiên cứu sang các ngành khác và cập nhật dữ liệu mới để theo dõi xu hướng quản lý lợi nhuận trong tương lai.

Hành động ngay: Các doanh nghiệp và cơ quan quản lý nên áp dụng các khuyến nghị nhằm nâng cao chất lượng báo cáo tài chính và giảm thiểu rủi ro từ hành vi quản lý lợi nhuận, góp phần phát triển thị trường bất động sản và thị trường chứng khoán bền vững.