## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh giáo dục phổ thông hiện nay, hoạt động trải nghiệm sáng tạo (HĐTNST) của học sinh trung học cơ sở (THCS) đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển toàn diện năng lực và nhân cách học sinh. Tại thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh, với dân số khoảng 130.106 người và 19 trường THCS, hoạt động trải nghiệm sáng tạo chưa được quan tâm đúng mức, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục toàn diện. Qua khảo sát thực trạng, tỷ lệ học sinh có học lực yếu và kém còn chiếm khoảng 3,7%, trong khi số học sinh giỏi cấp tỉnh tăng từ 45 lên 62 em trong 5 năm (2010-2015). Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý HĐTNST của học sinh ở các trường THCS thị xã Quảng Yên, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động trải nghiệm sáng tạo ngoài giờ học chính khóa, gắn với giáo dục đạo đức và kỹ năng sống, trong giai đoạn 2010-2015 tại các trường THCS trên địa bàn thị xã. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hoàn thiện công tác quản lý giáo dục trải nghiệm sáng tạo, góp phần phát triển năng lực sáng tạo và kỹ năng thực hành cho học sinh THCS.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

- **Lý thuyết trải nghiệm sáng tạo**: Trải nghiệm được hiểu là kết quả của sự tương tác giữa con người với thế giới khách quan, bao gồm kiến thức, kỹ năng, tình cảm và ý chí. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo giúp học sinh phát triển năng lực nhận thức và giải quyết vấn đề qua việc vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn.
- **Lý thuyết quản lý giáo dục**: Quản lý hoạt động trải nghiệm sáng tạo bao gồm các chức năng lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá nhằm đảm bảo chất lượng và hiệu quả hoạt động.
- **Khái niệm chính**: Hoạt động trải nghiệm sáng tạo, quản lý hoạt động trải nghiệm sáng tạo, năng lực sáng tạo, kỹ năng sống, giáo dục toàn diện.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu**: Dữ liệu thu thập từ khảo sát thực trạng tại 19 trường THCS thị xã Quảng Yên, bao gồm phiếu hỏi, phỏng vấn cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh; tài liệu ngành giáo dục và các văn bản pháp luật liên quan.
- **Phương pháp phân tích**: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phân tích định tính và định lượng để đánh giá thực trạng và hiệu quả quản lý HĐTNST.
- **Cỡ mẫu và chọn mẫu**: Khảo sát trên toàn bộ 19 trường THCS với sự tham gia của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh đại diện, đảm bảo tính đại diện và khách quan.
- **Timeline nghiên cứu**: Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn 2014-2015, tập trung đánh giá thực trạng 5 năm gần nhất (2010-2015).

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Nhận thức về HĐTNST**: 85% cán bộ quản lý và giáo viên nhận thức rõ tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong phát triển năng lực học sinh. Tuy nhiên, chỉ khoảng 60% học sinh đánh giá cao vai trò của hoạt động này.
- **Thực trạng tổ chức hoạt động**: 70% trường THCS đã xây dựng kế hoạch tổ chức HĐTNST nhưng chỉ 55% kế hoạch được thực hiện đầy đủ và hiệu quả. Các hình thức tổ chức phổ biến gồm câu lạc bộ, trò chơi, tham quan dã ngoại và hội thi.
- **Khó khăn trong quản lý**: 65% giáo viên cho biết thiếu nguồn lực về cơ sở vật chất và tài chính là rào cản lớn nhất; 40% phản ánh thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
- **Kết quả giáo dục**: Tỷ lệ học sinh có học lực khá, giỏi tăng từ 50,1% lên 63,8% trong 5 năm, đồng thời tỷ lệ học sinh yếu, kém giảm từ 10,05% xuống còn 3,7%, cho thấy sự cải thiện tích cực trong chất lượng giáo dục toàn diện.

### Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy quản lý hoạt động trải nghiệm sáng tạo tại các trường THCS thị xã Quảng Yên đã đạt được những bước tiến đáng kể, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Nguyên nhân chính là do sự nhận thức đúng đắn của cán bộ quản lý và giáo viên về vai trò của HĐTNST, cùng với việc xây dựng kế hoạch tổ chức bài bản. Tuy nhiên, hạn chế về nguồn lực vật chất và sự phối hợp giữa các lực lượng giáo dục vẫn còn là thách thức lớn. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc tổ chức đa dạng hình thức trải nghiệm và tăng cường vai trò chủ thể của học sinh là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ thực hiện kế hoạch HĐTNST và bảng so sánh chất lượng học sinh qua các năm, giúp minh họa rõ nét sự tiến bộ và những điểm cần cải thiện.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tăng cường bồi dưỡng nhận thức** cho cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về tầm quan trọng của HĐTNST nhằm nâng cao sự chủ động và tích cực tham gia (đạt 90% nhận thức đúng trong 2 năm tới, do Sở GD&ĐT và các trường thực hiện).
- **Xây dựng kế hoạch HĐTNST khoa học, phù hợp** với điều kiện thực tế và đặc điểm tâm lý học sinh, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả (hoàn thành kế hoạch chuẩn hóa trong năm học tiếp theo, do Ban giám hiệu và tổ chuyên môn chịu trách nhiệm).
- **Bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn cho giáo viên** để đa dạng hóa hình thức tổ chức và nâng cao chất lượng hoạt động trải nghiệm sáng tạo (tổ chức ít nhất 3 khóa đào tạo/năm, do Sở GD&ĐT phối hợp với các trung tâm đào tạo).
- **Nâng cao vai trò chủ thể của học sinh** trong các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, khuyến khích sáng tạo và tự quản lý (phát triển các câu lạc bộ học sinh chủ động trong 3 năm tới, do nhà trường và Đoàn Thanh niên thực hiện).
- **Đảm bảo các điều kiện cơ sở vật chất và tài chính** thông qua huy động nguồn lực xã hội hóa giáo dục, hỗ trợ từ phụ huynh và các tổ chức xã hội (tăng ngân sách hỗ trợ ít nhất 20% trong 2 năm, do Ban giám hiệu và Hội cha mẹ học sinh phối hợp).
- **Tăng cường kiểm tra, đánh giá công tác tổ chức HĐTNST** để kịp thời điều chỉnh và nâng cao hiệu quả (xây dựng bộ tiêu chí đánh giá chuẩn trong năm học tới, do Sở GD&ĐT và nhà trường thực hiện).

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Cán bộ quản lý giáo dục**: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng và biện pháp quản lý hiệu quả hoạt động trải nghiệm sáng tạo, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện tại các trường THCS.
- **Giáo viên THCS**: Áp dụng các phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo đa dạng, phát huy vai trò chủ thể của học sinh, nâng cao kỹ năng sư phạm và tổ chức hoạt động ngoại khóa.
- **Nhà nghiên cứu giáo dục**: Tham khảo cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động trải nghiệm sáng tạo, làm nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực giáo dục kỹ năng sống và phát triển năng lực học sinh.
- **Chính quyền địa phương và các tổ chức xã hội**: Hiểu rõ vai trò phối hợp trong việc hỗ trợ nguồn lực và tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động trải nghiệm sáng tạo, góp phần phát triển giáo dục bền vững tại địa phương.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là gì?**  
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là các hoạt động giáo dục ngoài giờ học chính khóa, giúp học sinh vận dụng kiến thức vào thực tiễn, phát triển kỹ năng sống và năng lực sáng tạo thông qua các hình thức như câu lạc bộ, trò chơi, tham quan, hội thi.

2. **Tại sao quản lý hoạt động trải nghiệm sáng tạo lại quan trọng?**  
Quản lý tốt giúp đảm bảo hoạt động được tổ chức bài bản, hiệu quả, phát huy tối đa tiềm năng của học sinh, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện và phát triển nhân cách học sinh.

3. **Những khó khăn phổ biến trong quản lý HĐTNST là gì?**  
Thiếu nguồn lực về cơ sở vật chất, tài chính, hạn chế về năng lực tổ chức của giáo viên, và sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội là những khó khăn chính.

4. **Làm thế nào để nâng cao vai trò chủ thể của học sinh trong HĐTNST?**  
Khuyến khích học sinh tự tổ chức, tham gia xây dựng kế hoạch, phát huy sáng tạo và tự đánh giá kết quả hoạt động, tạo môi trường học tập tích cực và thân thiện.

5. **Các biện pháp nào giúp nâng cao hiệu quả quản lý HĐTNST?**  
Tăng cường bồi dưỡng nhận thức và nghiệp vụ cho cán bộ quản lý, giáo viên; xây dựng kế hoạch khoa học; huy động nguồn lực; đa dạng hóa hình thức tổ chức; và tăng cường kiểm tra, đánh giá thường xuyên.

## Kết luận

- Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là yếu tố then chốt trong phát triển năng lực và nhân cách học sinh THCS.  
- Quản lý hiệu quả HĐTNST góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện tại các trường THCS thị xã Quảng Yên.  
- Các yếu tố ảnh hưởng chính gồm nhận thức của cán bộ quản lý, năng lực tổ chức của giáo viên, nguồn lực vật chất và sự phối hợp các lực lượng giáo dục.  
- Đề xuất các biện pháp quản lý thiết thực, khả thi nhằm khắc phục khó khăn và phát huy hiệu quả hoạt động trải nghiệm sáng tạo.  
- Tiếp tục nghiên cứu và áp dụng các mô hình quản lý tiên tiến để phát triển bền vững hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong giáo dục phổ thông.

**Hành động tiếp theo:** Các trường THCS cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các bên liên quan để nâng cao hiệu quả quản lý và tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo, góp phần phát triển toàn diện học sinh.