I. Tổng Quan Về Quản Lý Kiểm Tra Nội Bộ Trường Tiểu Học
Kiểm tra nội bộ (KTNB) là một chức năng quan trọng của cán bộ quản lý nhà trường. Thủ tướng Phạm Văn Đồng khẳng định: “Không thanh tra, kiểm tra tức là tước một khí giới của người quản lý”. Thông qua hoạt động kiểm tra, nhà quản lý mới thấy được một cách chính xác, khách quan hình hình thực tế hoạt động của nhà trường. Từ đó, đánh giá đúng đắn những ưu điểm, hạn chế, hoặc những sai phạm của cán bộ, công chức, viên chức hay của chính bản thân hoạt động quản lý. Điều này giúp nhà quản lý đưa ra chủ trương, biện pháp khắc phục, điều chỉnh, sửa chữa nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giáo dục đào tạo của nhà trường. Do đó, công tác kiểm tra (KTNB) trong trường học đóng vai trò như một kênh thông tin ngược, phản hồi đến hoạt động quản lý trường học. Song, để thông tin được chính xác, trường học cần dựa trên cơ sở khoa học, khách quan, công tâm trong hoạt động KTNB. Điều này giúp nhà quản lý nắm bắt được tâm tư của đối tượng kiểm tra, đồng thời làm chủ được cảm xúc của mình, đưa ra quyết định công bằng, hợp lý, không gây căng thẳng cho đối tượng trong quá trình kiểm tra.
1.1. Vai Trò Của Kiểm Tra Nội Bộ Trong Quản Lý Giáo Dục
Giáo dục học và khoa học quản lý giáo dục giúp cho nhà quản lý nắm được mục tiêu, nội dung, phương pháp hành kiểm khoa học. Pháp luật trong mục tiêu đào tạo học sinh, mục tiêu môn học của chương trình, hướng dẫn giảng dạy môn học, công tác chủ nhiệm và đặc điểm đối tượng, phạm vi của chuẩn đánh giá. Các khoa học này giúp cho nhà quản lý thực hiện khoa học hành kiểm, đánh giá một cách chính xác, khách quan hoạt động giáo dục đào tạo của nhà trường. Mặc dù hoạt động kiểm tra nhà trường mang tính pháp lý, song hoạt động kiểm tra và kết quả của trưởng nhà trường không được hành kiểm một cách tùy tiện mà phải dựa trên nghiên cứu, bản chất pháp lý. Hành động kiểm tra phải đúng pháp luật. Kiểm tra trường học là hoạt động mang tính pháp lý được quy định trong các văn bản pháp quy của Nhà nước và Bộ Giáo dục và Đào tạo như Luật Giáo dục, Luật Thanh tra, Nghị định, Thông tư hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Như vậy, quy định thanh tra, điều lệ nhà trường chính là cơ sở pháp lý cho hoạt động KTNB nhà trường.
1.2. Mục Tiêu Của Hoạt Động Kiểm Tra Nội Bộ Trường Tiểu Học
Hoạt động kiểm tra nội bộ hướng đến việc đảm bảo chất lượng và hiệu quả của các hoạt động giáo dục và quản lý trong nhà trường. Nó giúp phát hiện và khắc phục kịp thời những sai sót, hạn chế, đồng thời thúc đẩy sự phát triển và đổi mới trong nhà trường. Kiểm tra nội bộ cũng góp phần xây dựng một môi trường làm việc minh bạch, công bằng và trách nhiệm, tạo điều kiện cho sự phát triển của cả giáo viên và học sinh. Hoạt động này không chỉ là việc tìm kiếm lỗi sai mà còn là cơ hội để học hỏi, cải thiện và nâng cao chất lượng giáo dục.
II. Thực Trạng Quản Lý Kiểm Tra Nội Bộ Thách Thức Hạn Chế
Do yêu cầu thực tiễn giáo dục đào tạo, hoạt động giáo dục dạy học ở trường ngày càng phức tạp và đa dạng. Đối tượng quản lý nhà trường cũng đa dạng, phong phú, nhiều nội dung quản lý phức tạp. Giáo dục là sản phẩm của quá trình hình thành nhân cách con người, hoạt động này không cho phép những sản phẩm phế phẩm. Hiệu trưởng nhà trường hành kiểm thường xuyên (hay định kỳ) chung giáo dục trong nhà trường nói chung, công tác kiểm tra hoạt động, công tác mối quan hệ trường phát triển kiểm tra phòng ngừa đánh giá chính xác kết quả hoạt động nhằm động viên giúp đỡ uốn nắn chỉnh sửa cho phù hợp mục tiêu kế hoạch, rút kinh nghiệm quản lý hoàn thiện chủ trương quản lý mới phù hợp hơn, đảm bảo nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động giáo dục đào tạo nhà trường. Trước những yêu cầu mới, đội ngũ còn hạn chế về năng lực chuyên môn nghiệp vụ, kết quả giảng dạy và học tập chưa đáp ứng yêu cầu mới. Đây là một trong những nguyên nhân của việc công tác KTNB trường học chưa được thực hiện tốt.
2.1. Nguyên Nhân Của Hạn Chế Trong Kiểm Tra Nội Bộ
Nhiều nhà quản lý chưa nhận thức đầy đủ và đúng đắn về chức năng của kiểm tra, coi kiểm tra chỉ là hình thức, kiểm tra bình xếp, kiểm điểm. Từ đó, người quản lý chưa có được những thông tin chính xác, chưa định hướng đúng đắn, dẫn đến chưa điều chỉnh những sai sót trong trường học cũng như chưa phát huy được sức mạnh của nhà trường. Chúng ta chưa được mạng lưới kiểm tra hoạt động dạy và học đưa nhà trường vào cương nếp nhiệm vụ năm học. Mặt khác, trong những năm qua công tác kiểm tra trường học ở quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ được chức hành thường xuyên, đem lại nhiều kết quả thiết thực như duy trì cương nếp hoạt động dạy và học, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường nói chung, trường học nói riêng. Thời gian gần đây bộc lộ một số hạn chế biểu hiện trong công tác quản lý hoạt động KTNB các trường học chưa thường xuyên, không đúng hình thức phương pháp; mức độ nhận thức và năng lực của một số cán bộ quản lý, mục tiêu quản lý nhà trường, người đứng đầu còn hạn chế.
2.2. Ảnh Hưởng Của Hạn Chế Đến Chất Lượng Giáo Dục
Do vậy, trong bối cảnh được giao trọng trách, người trưởng cần phải có chức năng kiểm tra đánh giá hoạt động của chức mình; định kỳ khảo đánh giá thực trạng quản lý hoạt động KTNB nhà trường và đề xuất biện pháp quản lý hiệu quả. Kết quả của quả nghiên cứu này góp phần thực hóa Chiến lược giáo dục giai đoạn 2020 và Nghị quyết 29-NQ/TW ngày tháng năm 2013 Ban chấp hành Trung ương Tám Khóa Bằng nhiệm vụ nghiệp vụ giáo dục phương hướng những phân tích chọn “Quản lý hoạt động kiểm tra các trường học quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ” nghiên cứu.
III. Cách Nâng Cao Hiệu Quả Quản Lý Kiểm Tra Nội Bộ
Để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động kiểm tra nội bộ, cần có một hệ thống các giải pháp đồng bộ và toàn diện. Các giải pháp này cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức và năng lực của cán bộ quản lý, đổi mới nội dung và phương pháp kiểm tra, tăng cường sự phối hợp giữa các bộ phận trong nhà trường, và đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quá trình kiểm tra. Đồng thời, cần có sự đầu tư về nguồn lực và cơ sở vật chất để hỗ trợ cho hoạt động kiểm tra nội bộ được thực hiện một cách hiệu quả.
3.1. Đào Tạo Nâng Cao Năng Lực Cán Bộ Quản Lý
Cần tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ quản lý về công tác kiểm tra nội bộ. Nội dung đào tạo cần tập trung vào các kiến thức, kỹ năng về lập kế hoạch kiểm tra, thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả kiểm tra, và xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình kiểm tra. Đồng thời, cần tạo điều kiện cho cán bộ quản lý được tham gia các hội thảo, diễn đàn để trao đổi kinh nghiệm và học hỏi các mô hình kiểm tra nội bộ hiệu quả.
3.2. Đổi Mới Nội Dung Và Phương Pháp Kiểm Tra
Nội dung kiểm tra cần được cập nhật thường xuyên để phù hợp với các quy định mới của ngành giáo dục và các yêu cầu thực tiễn của nhà trường. Phương pháp kiểm tra cần được đổi mới theo hướng tăng cường tính chủ động, sáng tạo của người được kiểm tra. Cần sử dụng các công cụ, phương tiện hiện đại để hỗ trợ cho quá trình kiểm tra, như phần mềm quản lý kiểm tra, hệ thống camera giám sát, và các thiết bị đo lường, đánh giá.
3.3. Tăng Cường Phối Hợp Giữa Các Bộ Phận
Cần xây dựng một cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận trong nhà trường, như ban giám hiệu, tổ chuyên môn, và các bộ phận chức năng khác. Cơ chế này cần đảm bảo rằng các thông tin về hoạt động kiểm tra được chia sẻ kịp thời và đầy đủ, và các vấn đề phát sinh được giải quyết một cách nhanh chóng và hiệu quả. Đồng thời, cần khuyến khích sự tham gia của tất cả các thành viên trong nhà trường vào quá trình kiểm tra, để tạo ra một môi trường làm việc cởi mở, minh bạch và trách nhiệm.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Mô Hình Kiểm Tra Nội Bộ Hiệu Quả
Việc xây dựng và triển khai một mô hình kiểm tra nội bộ hiệu quả là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. Mô hình này cần được thiết kế phù hợp với đặc điểm và điều kiện cụ thể của từng trường, đồng thời đảm bảo tính khoa học, khách quan, và khả thi. Mô hình kiểm tra nội bộ hiệu quả cần bao gồm các yếu tố như mục tiêu kiểm tra rõ ràng, nội dung kiểm tra toàn diện, phương pháp kiểm tra phù hợp, đội ngũ kiểm tra có năng lực, và cơ chế phản hồi và cải tiến liên tục.
4.1. Xây Dựng Kế Hoạch Kiểm Tra Chi Tiết
Kế hoạch kiểm tra cần được xây dựng dựa trên các mục tiêu và nhiệm vụ của nhà trường, đồng thời phải phù hợp với các quy định của ngành giáo dục. Kế hoạch kiểm tra cần xác định rõ các nội dung kiểm tra, thời gian kiểm tra, đối tượng kiểm tra, và phương pháp kiểm tra. Đồng thời, cần dự trù các nguồn lực cần thiết để thực hiện kế hoạch kiểm tra.
4.2. Thực Hiện Kiểm Tra Theo Kế Hoạch
Quá trình kiểm tra cần được thực hiện theo đúng kế hoạch đã được phê duyệt. Cần đảm bảo tính khách quan, trung thực, và công bằng trong quá trình kiểm tra. Đồng thời, cần thu thập đầy đủ các thông tin, bằng chứng để phục vụ cho việc đánh giá kết quả kiểm tra.
4.3. Đánh Giá Kết Quả Và Đề Xuất Giải Pháp
Kết quả kiểm tra cần được đánh giá một cách khách quan, toàn diện, và chính xác. Cần xác định rõ các ưu điểm, hạn chế, và nguyên nhân của các hạn chế. Trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp khắc phục và cải tiến để nâng cao chất lượng giáo dục.
V. Kết Luận Tầm Quan Trọng Của Kiểm Tra Nội Bộ
Quản lý hoạt động kiểm tra nội bộ đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo và nâng cao chất lượng giáo dục tại các trường tiểu học. Việc thực hiện hiệu quả công tác này không chỉ giúp phát hiện và khắc phục những sai sót, hạn chế mà còn tạo động lực thúc đẩy sự phát triển và đổi mới trong nhà trường. Đầu tư vào quản lý kiểm tra nội bộ là đầu tư vào tương lai của giáo dục.
5.1. Đề Xuất Các Giải Pháp Cải Thiện
Để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động kiểm tra nội bộ, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý giáo dục, nhà trường, và các tổ chức xã hội. Đồng thời, cần có sự đầu tư về nguồn lực và cơ sở vật chất để hỗ trợ cho hoạt động kiểm tra nội bộ được thực hiện một cách hiệu quả. Cần khuyến khích sự tham gia của tất cả các thành viên trong nhà trường vào quá trình kiểm tra, để tạo ra một môi trường làm việc cởi mở, minh bạch và trách nhiệm.
5.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo
Trong tương lai, cần có thêm các nghiên cứu về các mô hình kiểm tra nội bộ hiệu quả, các phương pháp đánh giá chất lượng giáo dục, và các giải pháp nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý. Đồng thời, cần có sự đánh giá định kỳ về hiệu quả của các hoạt động kiểm tra nội bộ để có những điều chỉnh và cải tiến phù hợp.
