Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo Nghị quyết số 29-NQ/TW năm 2013, việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non (GVMN) trở thành nhiệm vụ cấp thiết. Huyện Thạch Thất, Thành phố Hà Nội, với quy mô 311 lớp và hơn 47.500 trẻ mầm non năm học 2022-2023, đang đối mặt với thách thức trong quản lý hoạt động đánh giá GVMN theo chuẩn nghề nghiệp. Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng quản lý hoạt động đánh giá GVMN theo chuẩn nghề nghiệp tại các trường mầm non huyện Thạch Thất, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non. Nghiên cứu tập trung khảo sát 7 trường mầm non tiêu biểu trong năm học 2022-2023, với đối tượng là cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quản lý, đồng thời hỗ trợ phát triển năng lực nghề nghiệp của giáo viên, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý hiện đại, trong đó nhấn mạnh bốn chức năng quản lý cơ bản: lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra. Lý thuyết hệ thống được vận dụng để xem xét hoạt động đánh giá GVMN như một hệ thống phức hợp gồm nhiều yếu tố tương tác. Về chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non, nghiên cứu tham khảo các mô hình chuẩn nghề nghiệp quốc tế như của Mỹ, Đức, Anh và Úc, đồng thời vận dụng quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam (Thông tư số 26/2018/TT-BGDĐT). Các khái niệm chính bao gồm: quản lý hoạt động đánh giá, chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non, đánh giá theo hướng tiếp cận năng lực, và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đánh giá.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính gồm khảo sát 120 cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên tại 7 trường mầm non huyện Thạch Thất trong năm học 2022-2023, cùng 30 cuộc phỏng vấn sâu với các cán bộ quản lý và giáo viên nhằm làm rõ thông tin. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi được áp dụng để thu thập dữ liệu định lượng, trong khi phỏng vấn sâu cung cấp dữ liệu định tính. Ngoài ra, nghiên cứu phân tích các văn bản, hồ sơ liên quan đến công tác quản lý đánh giá giáo viên. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm Excel để phân tích thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm và đánh giá thực trạng. Timeline nghiên cứu kéo dài trong năm học 2022-2023, đảm bảo tính cập nhật và phù hợp với điều kiện thực tế địa phương.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng lập kế hoạch đánh giá GVMN: Khoảng 65% trường mầm non tại huyện Thạch Thất đã xây dựng kế hoạch đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp, tuy nhiên chỉ 40% kế hoạch được thực hiện đầy đủ và đúng tiến độ. Việc lập kế hoạch còn thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận quản lý và giáo viên.

  2. Tổ chức thực hiện đánh giá: 70% cán bộ quản lý và giáo viên cho biết hoạt động đánh giá được tổ chức nhưng chưa đồng bộ, thiếu sự linh hoạt trong áp dụng các phương pháp đánh giá. Chỉ 55% giáo viên được đánh giá qua dự giờ và phân tích giờ dạy, trong khi các hình thức đánh giá khác như kiểm tra giáo án, tự đánh giá còn hạn chế.

  3. Chỉ đạo và kiểm tra đánh giá: Khoảng 60% hiệu trưởng thực hiện chỉ đạo đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp, nhưng công tác kiểm tra, giám sát còn yếu, dẫn đến kết quả đánh giá chưa phản ánh chính xác năng lực thực tế của giáo viên. Việc công khai kết quả đánh giá chưa được thực hiện đầy đủ tại 45% trường khảo sát.

  4. Yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đánh giá: Năng lực quản lý của hiệu trưởng và trình độ chuyên môn của giáo viên là hai yếu tố chủ quan quan trọng nhất, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý đánh giá. Về khách quan, điều kiện cơ sở vật chất và kinh phí phục vụ cho hoạt động đánh giá còn hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng và tính liên tục của công tác đánh giá.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy quản lý hoạt động đánh giá GVMN theo chuẩn nghề nghiệp tại huyện Thạch Thất đã được quan tâm nhưng còn nhiều hạn chế trong khâu lập kế hoạch, tổ chức và kiểm tra. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc thiếu sự phối hợp đồng bộ và năng lực quản lý hạn chế là nguyên nhân chính dẫn đến hiệu quả đánh giá chưa cao. Ví dụ, các mô hình chuẩn nghề nghiệp ở Mỹ và Đức nhấn mạnh vai trò của hiệu trưởng trong chỉ đạo và kiểm tra đánh giá, điều này chưa được thực hiện triệt để tại các trường mầm non huyện Thạch Thất. Việc áp dụng các hình thức đánh giá đa dạng và minh chứng rõ ràng sẽ giúp nâng cao tính khách quan và hiệu quả của công tác đánh giá. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ phần trăm các trường thực hiện đầy đủ các bước quản lý đánh giá, bảng so sánh mức độ hài lòng của giáo viên và cán bộ quản lý về quy trình đánh giá, giúp minh họa rõ nét thực trạng và các điểm cần cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường năng lực quản lý cho hiệu trưởng: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kỹ năng quản lý, đặc biệt là kỹ năng lập kế hoạch, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp. Mục tiêu đạt 90% hiệu trưởng được đào tạo trong vòng 12 tháng, do Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp thực hiện.

  2. Đổi mới và đa dạng hóa phương pháp đánh giá: Khuyến khích áp dụng các hình thức đánh giá kết hợp như dự giờ, kiểm tra giáo án, tự đánh giá và đánh giá đồng nghiệp nhằm tăng tính khách quan và toàn diện. Triển khai thí điểm tại 7 trường trong năm học tiếp theo, sau đó nhân rộng.

  3. Cải thiện cơ sở vật chất và kinh phí: Đề xuất cấp trên tăng cường đầu tư trang thiết bị phục vụ công tác đánh giá, đồng thời xây dựng nguồn kinh phí riêng cho hoạt động này nhằm đảm bảo tính liên tục và hiệu quả. Mục tiêu nâng tỷ lệ trường có đủ điều kiện vật chất lên 80% trong 2 năm tới.

  4. Tăng cường phối hợp giữa các lực lượng tham gia đánh giá: Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên và các tổ chức xã hội như công đoàn, ban đại diện cha mẹ học sinh để nâng cao trách nhiệm và hiệu quả đánh giá. Thực hiện ngay trong năm học 2024-2025.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục: Giúp hiểu rõ về quản lý hoạt động đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp, từ đó nâng cao hiệu quả công tác quản lý tại các trường mầm non.

  2. Hiệu trưởng và phó hiệu trưởng các trường mầm non: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng kế hoạch, tổ chức và chỉ đạo hoạt động đánh giá giáo viên một cách khoa học và hiệu quả.

  3. Giáo viên mầm non: Hỗ trợ tự đánh giá năng lực nghề nghiệp, nhận diện điểm mạnh, điểm yếu để xây dựng kế hoạch phát triển bản thân phù hợp với chuẩn nghề nghiệp.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục: Là tài liệu tham khảo quý giá về quản lý giáo dục mầm non, đặc biệt trong lĩnh vực đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp tại địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non là gì?
    Chuẩn nghề nghiệp là hệ thống các yêu cầu về phẩm chất, kiến thức và kỹ năng mà giáo viên mầm non phải đạt được để đáp ứng mục tiêu giáo dục mầm non hiện đại, theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

  2. Tại sao cần quản lý hoạt động đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp?
    Quản lý giúp đảm bảo hoạt động đánh giá được thực hiện khách quan, khoa học, từ đó nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, góp phần cải thiện chất lượng giáo dục mầm non.

  3. Các hình thức đánh giá giáo viên mầm non phổ biến hiện nay?
    Bao gồm dự giờ, kiểm tra giáo án, tự đánh giá, đánh giá đồng nghiệp và đánh giá qua minh chứng công việc, giúp đánh giá toàn diện năng lực và phẩm chất giáo viên.

  4. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả quản lý đánh giá giáo viên?
    Năng lực quản lý của hiệu trưởng và trình độ chuyên môn của giáo viên là hai yếu tố chủ chốt, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và hiệu quả của hoạt động đánh giá.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động đánh giá giáo viên?
    Cần tăng cường đào tạo cán bộ quản lý, đổi mới phương pháp đánh giá, cải thiện điều kiện vật chất và tăng cường phối hợp giữa các lực lượng tham gia đánh giá.

Kết luận

  • Quản lý hoạt động đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp tại huyện Thạch Thất đã được quan tâm nhưng còn nhiều hạn chế trong lập kế hoạch, tổ chức và kiểm tra.
  • Năng lực quản lý của hiệu trưởng và điều kiện cơ sở vật chất là những yếu tố ảnh hưởng lớn đến hiệu quả quản lý đánh giá.
  • Việc áp dụng đa dạng phương pháp đánh giá và tăng cường phối hợp các lực lượng tham gia là cần thiết để nâng cao chất lượng đánh giá.
  • Đề xuất các biện pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực quản lý, cải thiện điều kiện vật chất và đổi mới phương pháp đánh giá trong thời gian tới.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn quan trọng cho công tác quản lý giáo dục mầm non tại địa phương, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

Để tiếp tục phát triển, các trường mầm non huyện Thạch Thất cần triển khai các biện pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả thực hiện trong các năm học tiếp theo. Các cán bộ quản lý và giáo viên được khuyến khích tham khảo và áp dụng kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao năng lực nghề nghiệp và chất lượng giáo dục mầm non.