Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động bồi dưỡng giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp là một trong những yếu tố then chốt góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục Việt Nam. Tại huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định, với hơn 14 trường mầm non công lập và đội ngũ giáo viên khoảng 280 người, công tác bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp đang được quan tâm nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều giáo viên chưa đạt chuẩn chức danh nghề nghiệp, còn hạn chế về kiến thức chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ và ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp tại các trường mầm non trên địa bàn huyện Tuy Phước trong giai đoạn 2021-2023, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên. Nghiên cứu tập trung khảo sát 310 đối tượng gồm cán bộ quản lý và giáo viên mầm non, sử dụng phương pháp lấy mẫu xác suất và phân tích số liệu bằng phần mềm Excel.

Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần hoàn thiện cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên mầm non, đồng thời hỗ trợ các cấp quản lý địa phương trong việc xây dựng kế hoạch, tổ chức và kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục mầm non, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết quản lý giáo dục trọng tâm: lý thuyết quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên và lý thuyết chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non. Lý thuyết quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên nhấn mạnh vai trò của các cấp quản lý trong việc lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. Lý thuyết chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non được quy định trong Thông tư số 26/2018/TT-BGD&ĐT, bao gồm 5 tiêu chuẩn và 15 tiêu chí về phẩm chất nhà giáo, phát triển chuyên môn, xây dựng môi trường giáo dục, phát triển mối quan hệ nhà trường - gia đình - xã hội, sử dụng ngoại ngữ và công nghệ thông tin.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Giáo viên mầm non: người thực hiện công tác nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ theo chương trình giáo dục mầm non.
  • Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non: hệ thống tiêu chuẩn đánh giá phẩm chất và năng lực nghề nghiệp của giáo viên.
  • Hoạt động bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp: quá trình cập nhật, nâng cao kiến thức, kỹ năng và phẩm chất theo yêu cầu chuẩn nghề nghiệp.
  • Quản lý hoạt động bồi dưỡng: sự tác động có mục đích của các cấp quản lý nhằm tổ chức và kiểm soát hiệu quả hoạt động bồi dưỡng giáo viên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn.

  • Nguồn dữ liệu: thu thập từ 310 đối tượng khảo sát gồm 280 giáo viên và 30 cán bộ quản lý tại 14 trường mầm non công lập huyện Tuy Phước trong năm học 2021-2023.
  • Phương pháp chọn mẫu: lấy mẫu xác suất ngẫu nhiên nhằm đảm bảo tính đại diện cho tổng thể.
  • Phương pháp thu thập dữ liệu: khảo sát bằng bảng hỏi và phỏng vấn sâu cán bộ quản lý, giáo viên.
  • Phương pháp phân tích: sử dụng thống kê mô tả (phần trăm, điểm trung bình) và phân tích định tính qua phần mềm Excel để đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng.
  • Timeline nghiên cứu: khảo sát và thu thập dữ liệu trong giai đoạn 2021-2023, phân tích và đề xuất biện pháp trong năm 2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về vai trò hoạt động bồi dưỡng: 85% cán bộ quản lý và giáo viên đồng ý rằng hoạt động bồi dưỡng theo chuẩn nghề nghiệp rất cần thiết để nâng cao năng lực chuyên môn và nghiệp vụ. Tuy nhiên, 15% còn lại chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng này.

  2. Thực trạng nội dung và hình thức bồi dưỡng: Khoảng 70% giáo viên tham gia các lớp bồi dưỡng tập trung do Phòng GD&ĐT tổ chức, trong khi chỉ 40% tham gia bồi dưỡng tại chỗ hoặc tự bồi dưỡng. Nội dung bồi dưỡng chủ yếu tập trung vào phát triển chuyên môn nghiệp vụ (chiếm 60%), còn các nội dung về ứng dụng công nghệ thông tin và ngoại ngữ chỉ đạt khoảng 30%.

  3. Điều kiện hỗ trợ bồi dưỡng: 65% giáo viên đánh giá cơ sở vật chất phục vụ bồi dưỡng còn hạn chế, đặc biệt về thiết bị công nghệ và tài liệu học tập. Kinh phí hỗ trợ bồi dưỡng được đánh giá ở mức trung bình với 55% đồng ý là chưa đủ đáp ứng nhu cầu.

  4. Kết quả bồi dưỡng: 75% giáo viên đạt mức đánh giá khá trở lên về năng lực chuyên môn sau bồi dưỡng, tuy nhiên vẫn còn 10% chưa đạt chuẩn nghề nghiệp theo quy định. Việc kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng chưa được thực hiện đồng bộ và thường xuyên.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát cho thấy hoạt động bồi dưỡng giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp tại huyện Tuy Phước đã đạt được những bước tiến tích cực, đặc biệt trong việc nâng cao nhận thức và phát triển chuyên môn cho giáo viên. Tuy nhiên, hạn chế về hình thức bồi dưỡng đa dạng và điều kiện cơ sở vật chất còn ảnh hưởng đến hiệu quả bồi dưỡng. So sánh với các nghiên cứu trong nước, tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn nghề nghiệp tại Tuy Phước tương đối cao nhưng vẫn thấp hơn mức trung bình của một số địa phương phát triển hơn.

Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc quản lý hoạt động bồi dưỡng chưa thực sự chặt chẽ, kế hoạch bồi dưỡng chưa sát với nhu cầu thực tế của giáo viên, cũng như thiếu sự đầu tư đồng bộ về cơ sở vật chất và kinh phí. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong bồi dưỡng còn hạn chế, trong khi đây là yếu tố quan trọng trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ giáo viên tham gia các hình thức bồi dưỡng khác nhau, bảng so sánh mức độ đánh giá điều kiện hỗ trợ và biểu đồ tròn phân bố kết quả đánh giá năng lực sau bồi dưỡng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện kế hoạch bồi dưỡng: Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp sát với nhu cầu thực tế của giáo viên và đặc điểm từng trường, cập nhật định kỳ hàng năm. Chủ thể thực hiện: Phòng GD&ĐT huyện Tuy Phước, thời gian: triển khai ngay từ năm học 2023-2024.

  2. Đa dạng hóa hình thức bồi dưỡng: Tăng cường bồi dưỡng tại chỗ, bồi dưỡng trực tuyến và tự bồi dưỡng nhằm nâng cao tính linh hoạt và hiệu quả. Chủ thể thực hiện: Hiệu trưởng các trường mầm non, thời gian: trong vòng 2 năm tới.

  3. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất: Cải thiện phòng học, trang thiết bị công nghệ thông tin, tài liệu học tập phục vụ bồi dưỡng giáo viên. Chủ thể thực hiện: UBND huyện phối hợp Phòng GD&ĐT, thời gian: kế hoạch đầu tư giai đoạn 2023-2025.

  4. Nâng cao năng lực quản lý: Tổ chức tập huấn nâng cao năng lực quản lý công tác bồi dưỡng cho cán bộ quản lý các trường mầm non. Chủ thể thực hiện: Sở GD&ĐT và Phòng GD&ĐT, thời gian: tổ chức định kỳ hàng năm.

  5. Xây dựng hệ thống đánh giá hiệu quả bồi dưỡng: Thiết lập quy trình kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng đồng bộ, khách quan, làm cơ sở điều chỉnh và nâng cao chất lượng bồi dưỡng. Chủ thể thực hiện: Phòng GD&ĐT và các trường mầm non, thời gian: áp dụng từ năm học 2023-2024.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục mầm non: Nghiên cứu giúp nâng cao năng lực quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên, xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện hiệu quả.

  2. Giáo viên mầm non: Hiểu rõ về chuẩn nghề nghiệp, các yêu cầu bồi dưỡng và phương pháp tự bồi dưỡng để nâng cao năng lực chuyên môn và nghiệp vụ.

  3. Nhà hoạch định chính sách giáo dục: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách, quy định và đầu tư phát triển đội ngũ giáo viên mầm non.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục: Là tài liệu tham khảo về quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp trong bối cảnh đổi mới giáo dục.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao phải bồi dưỡng giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp?
    Bồi dưỡng giúp giáo viên cập nhật kiến thức, kỹ năng và phẩm chất đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ, đồng thời đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành giáo dục mầm non.

  2. Các hình thức bồi dưỡng giáo viên phổ biến hiện nay là gì?
    Bao gồm bồi dưỡng tập trung tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng tại chỗ trong trường, bồi dưỡng trực tuyến và tự bồi dưỡng. Mỗi hình thức có ưu điểm riêng, cần kết hợp linh hoạt để đạt hiệu quả cao.

  3. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả bồi dưỡng giáo viên?
    Ngoài nội dung và phương pháp bồi dưỡng, điều kiện cơ sở vật chất, kinh phí hỗ trợ và năng lực quản lý của cán bộ quản lý đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả bồi dưỡng.

  4. Làm thế nào để đánh giá kết quả bồi dưỡng giáo viên một cách khách quan?
    Cần xây dựng bộ tiêu chí đánh giá dựa trên chuẩn nghề nghiệp, kết hợp đánh giá qua bài kiểm tra, quan sát thực tế, phản hồi từ học viên và đồng nghiệp, đồng thời thực hiện đánh giá định kỳ.

  5. Giáo viên có thể tự bồi dưỡng như thế nào để nâng cao năng lực?
    Giáo viên nên chủ động nghiên cứu tài liệu chuyên môn, tham gia các khóa học trực tuyến, trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp và áp dụng kiến thức vào thực tiễn giảng dạy để nâng cao năng lực nghề nghiệp.

Kết luận

  • Hoạt động bồi dưỡng giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp tại huyện Tuy Phước đã đạt được những kết quả tích cực nhưng còn nhiều hạn chế về nội dung, hình thức và điều kiện hỗ trợ.
  • Quản lý hoạt động bồi dưỡng cần được hoàn thiện qua các khâu lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra, đánh giá đồng bộ, sát thực tế.
  • Các yếu tố khách quan như kinh tế - xã hội, văn bản pháp luật và yếu tố chủ quan như năng lực quản lý, nhận thức giáo viên ảnh hưởng lớn đến hiệu quả bồi dưỡng.
  • Đề xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng bồi dưỡng, bao gồm hoàn thiện kế hoạch, đa dạng hóa hình thức, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và nâng cao năng lực quản lý.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các cấp quản lý giáo dục địa phương trong việc phát triển đội ngũ giáo viên mầm non đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện đại.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý giáo dục huyện Tuy Phước cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá và điều chỉnh để nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng giáo viên mầm non.