Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng giáo dục mầm non, đặc biệt tại các vùng miền núi như huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam. Theo số liệu khảo sát năm học 2019-2020, huyện Núi Thành có 20 trường mầm non với tổng số 489 cán bộ quản lý và giáo viên, trong đó 100% giáo viên đạt chuẩn và 81% trên chuẩn trình độ đào tạo. Tuy nhiên, thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn còn nhiều hạn chế, như nhận thức chưa đầy đủ của cán bộ quản lý và giáo viên, nội dung bồi dưỡng chưa phong phú, phương pháp bồi dưỡng còn mang tính lý thuyết, chưa thu hút được sự tham gia tích cực của giáo viên.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non tại 20 trường trên địa bàn huyện Núi Thành trong năm học 2019-2020, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp, nâng cao hiệu quả bồi dưỡng chuyên môn, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Nghiên cứu tập trung vào các khía cạnh như nhận thức, nhu cầu bồi dưỡng, thời gian, nội dung, hình thức và phương pháp bồi dưỡng, cũng như công tác quản lý kế hoạch, tổ chức thực hiện và kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm 20 trường mầm non công lập và ngoài công lập trên địa bàn huyện Núi Thành, với đối tượng khảo sát là cán bộ quản lý và giáo viên mầm non. Thời gian nghiên cứu tập trung trong năm học 2019-2020. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non, góp phần phát triển giáo dục mầm non huyện Núi Thành nói riêng và tỉnh Quảng Nam nói chung.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, trong đó:

  • Lý thuyết quản lý giáo dục: Quản lý giáo dục được hiểu là tác động có hệ thống, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến toàn bộ các phần tử trong hệ thống giáo dục nhằm đảm bảo vận hành hiệu quả và đạt mục tiêu giáo dục. Quản lý trường học là sự tác động có chủ đích của cán bộ quản lý đến các yếu tố, nguồn lực trong nhà trường để thực hiện mục tiêu giáo dục.

  • Lý thuyết quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn: Hoạt động bồi dưỡng chuyên môn là quá trình đào tạo liên tục nhằm cập nhật, nâng cao kiến thức, kỹ năng và năng lực chuyên môn cho giáo viên. Quản lý hoạt động này bao gồm các chức năng kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra, đánh giá nhằm đảm bảo hoạt động bồi dưỡng đạt hiệu quả cao.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý, quản lý giáo dục, quản lý trường học, quản lý trường mầm non, bồi dưỡng chuyên môn, quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tiễn:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập dữ liệu từ 20 trường mầm non trên địa bàn huyện Núi Thành, với đối tượng khảo sát gồm 50 cán bộ quản lý (20 hiệu trưởng, 30 phó hiệu trưởng) và 200 giáo viên mầm non.

  • Phương pháp thu thập dữ liệu: Sử dụng phiếu hỏi khảo sát để thu thập ý kiến về nhu cầu, nhận thức, thời gian, nội dung, hình thức bồi dưỡng và công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn.

  • Phương pháp phân tích: Áp dụng các công thức toán thống kê để xử lý dữ liệu định lượng, tính toán tỷ lệ phần trăm, so sánh các chỉ số nhằm đánh giá thực trạng và rút ra kết luận khoa học.

  • Timeline nghiên cứu: Khảo sát được tiến hành từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2020, kết quả phục vụ đề xuất biện pháp quản lý cho giai đoạn 2020-2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhu cầu bồi dưỡng chuyên môn cao: 74,8% cán bộ quản lý và giáo viên rất mong muốn được bồi dưỡng chuyên môn, 14,4% mong muốn, chỉ 10,8% không mong muốn. Điều này cho thấy nhu cầu cập nhật, nâng cao kiến thức và kỹ năng của đội ngũ giáo viên mầm non là rất lớn.

  2. Nhận thức chưa đầy đủ về vai trò bồi dưỡng chuyên môn: Một số cán bộ quản lý và giáo viên chưa nhận thức đúng và đầy đủ về tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, dẫn đến việc tham gia chưa tích cực và hiệu quả chưa cao.

  3. Nội dung và phương pháp bồi dưỡng còn hạn chế: Nội dung bồi dưỡng chưa phong phú, chưa sát với thực tế và nhu cầu của giáo viên. Phương pháp bồi dưỡng chủ yếu là thuyết trình, mang tính lý thuyết, chưa tạo điều kiện cho giáo viên tự học, trao đổi và thực hành.

  4. Cơ sở vật chất và điều kiện hỗ trợ còn thiếu: Một số trường chưa có đầy đủ phòng học, thiết bị hỗ trợ cho hoạt động bồi dưỡng, ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả của các khóa bồi dưỡng.

  5. Công tác quản lý kế hoạch và kiểm tra, đánh giá còn yếu: Việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chưa sát với nhu cầu thực tế, công tác kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng chưa được thực hiện thường xuyên và nghiêm túc.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của các hạn chế trên xuất phát từ nhiều yếu tố khách quan và chủ quan. Về khách quan, điều kiện kinh tế - xã hội và cơ sở vật chất của huyện Núi Thành còn nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến nguồn lực dành cho giáo dục mầm non. Về chủ quan, nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về bồi dưỡng chuyên môn chưa đồng đều, phương pháp bồi dưỡng chưa đổi mới, chưa phát huy được tính chủ động, sáng tạo của người học.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, hoạt động bồi dưỡng chuyên môn tại huyện Núi Thành còn chưa đạt được mức độ thực tiễn và hiệu quả như các địa phương phát triển hơn hoặc các quốc gia có hệ thống giáo dục tiên tiến. Ví dụ, các nước như Singapore, Malaysia đã áp dụng các hình thức bồi dưỡng đa dạng, tập trung vào phát triển năng lực sư phạm và đổi mới phương pháp giảng dạy.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ nhu cầu bồi dưỡng của cán bộ quản lý và giáo viên, bảng tổng hợp các hạn chế về nội dung, phương pháp và điều kiện cơ sở vật chất, giúp minh họa rõ nét thực trạng và các điểm cần cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về hoạt động bồi dưỡng chuyên môn
    Tổ chức các hội thảo, tập huấn nâng cao nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của bồi dưỡng chuyên môn. Mục tiêu đạt 90% cán bộ quản lý và giáo viên nhận thức đúng trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Núi Thành.

  2. Đổi mới xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn
    Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng dựa trên khảo sát nhu cầu thực tế của giáo viên, đảm bảo nội dung sát với yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục mầm non. Thực hiện kế hoạch chi tiết cho từng năm học giai đoạn 2020-2025. Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trường mầm non.

  3. Tổ chức bộ máy quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn thống nhất và hiệu quả
    Thành lập tổ chuyên trách quản lý bồi dưỡng chuyên môn tại Phòng Giáo dục và các trường, phân công rõ nhiệm vụ, tăng cường phối hợp giữa các cấp quản lý. Thực hiện trong 6 tháng đầu năm 2021. Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục và Đào tạo, Ban giám hiệu các trường.

  4. Đổi mới phương pháp và hình thức bồi dưỡng chuyên môn
    Áp dụng các phương pháp bồi dưỡng tích cực, tương tác, thực hành, tự học có hướng dẫn, kết hợp với công nghệ thông tin. Tổ chức các chuyên đề, hội thảo, dự giờ, thao giảng để nâng cao kỹ năng thực tiễn. Triển khai thí điểm trong năm học 2021-2022. Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục và Đào tạo, các trường mầm non.

  5. Tăng cường điều kiện hỗ trợ cho hoạt động bồi dưỡng
    Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, phòng học, thiết bị nghe nhìn phục vụ bồi dưỡng chuyên môn. Bảo đảm 100% trường có đủ điều kiện trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ủy ban nhân dân huyện, Phòng Giáo dục và Đào tạo.

  6. Kiểm tra, đánh giá thường xuyên và đổi mới công tác thi đua, khen thưởng
    Xây dựng hệ thống kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng chuyên môn theo chuẩn nghề nghiệp, gắn với thi đua khen thưởng để khuyến khích giáo viên tích cực tham gia. Thực hiện từ năm học 2020-2021. Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục và Đào tạo, các trường mầm non.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục các cấp
    Giúp hiểu rõ về thực trạng và các giải pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, từ đó nâng cao hiệu quả công tác quản lý giáo dục mầm non.

  2. Hiệu trưởng và phó hiệu trưởng các trường mầm non
    Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn phù hợp với đặc thù trường mình, nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên.

  3. Giáo viên mầm non
    Nắm bắt nhu cầu, phương pháp và nội dung bồi dưỡng chuyên môn, từ đó chủ động tham gia các hoạt động bồi dưỡng nhằm nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng sư phạm.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục
    Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp khảo sát và các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, phục vụ cho các nghiên cứu tiếp theo hoặc ứng dụng thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non lại quan trọng?
    Bồi dưỡng chuyên môn giúp giáo viên cập nhật kiến thức, nâng cao kỹ năng sư phạm, đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục, từ đó nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ.

  2. Những khó khăn chính trong quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn tại huyện Núi Thành là gì?
    Bao gồm nhận thức chưa đầy đủ của cán bộ quản lý và giáo viên, nội dung và phương pháp bồi dưỡng chưa phù hợp, cơ sở vật chất hạn chế và công tác kiểm tra, đánh giá chưa hiệu quả.

  3. Phương pháp bồi dưỡng nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả?
    Đổi mới phương pháp theo hướng tích cực, tương tác, thực hành, kết hợp tự học có hướng dẫn và ứng dụng công nghệ thông tin, tạo điều kiện cho giáo viên chủ động và sáng tạo trong học tập.

  4. Làm thế nào để xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn sát với nhu cầu thực tế?
    Thực hiện khảo sát nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên và cán bộ quản lý, phân tích thực trạng, từ đó xây dựng kế hoạch với nội dung, hình thức và thời gian phù hợp, có tính khả thi cao.

  5. Ai là chủ thể chính chịu trách nhiệm quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn?
    Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện là chủ thể chính, phối hợp với các trường mầm non và các cấp quản lý khác để tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra và đánh giá hoạt động bồi dưỡng chuyên môn.

Kết luận

  • Hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non tại huyện Núi Thành có nhu cầu rất cao nhưng còn nhiều hạn chế về quản lý, nội dung và phương pháp bồi dưỡng.
  • Nghiên cứu đã khảo sát thực trạng tại 20 trường mầm non với sự tham gia của 250 cán bộ quản lý và giáo viên, cung cấp số liệu cụ thể làm cơ sở đề xuất giải pháp.
  • Đề xuất 7 biện pháp quản lý trọng tâm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, bao gồm nâng cao nhận thức, đổi mới kế hoạch, tổ chức bộ máy, phương pháp bồi dưỡng, điều kiện hỗ trợ, kiểm tra đánh giá và thi đua khen thưởng.
  • Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng trong giai đoạn 2020-2025 và làm cơ sở cho việc mở rộng áp dụng tại các địa phương có điều kiện tương tự trên toàn quốc.
  • Khuyến nghị các cấp quản lý giáo dục, hiệu trưởng và giáo viên mầm non tích cực triển khai các biện pháp đề xuất để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, góp phần phát triển giáo dục mầm non bền vững.

Hành động tiếp theo: Các đơn vị liên quan cần xây dựng kế hoạch triển khai chi tiết các biện pháp, tổ chức tập huấn nâng cao nhận thức và đổi mới phương pháp bồi dưỡng, đồng thời tăng cường kiểm tra, đánh giá để đảm bảo hiệu quả thực tiễn.