Quản Lý Hoạt Động Giáo Dục Giá Trị Sống và Kỹ Năng Sống cho Học Sinh Trung Học Cơ Sở

• Tác giả: Lê Đình Huy
• Người hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Công Giáp
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
• Đề tài: Quản Lý Hoạt Động Giáo Dục Giá Trị Sống, Kỹ Năng Sống Cho Học Sinh Trung Học Cơ Sở
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• MỤC LỤC
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 1. Lý do chọn đề tài
• 2. Mục đích nghiên cứu
• 3. Khách thể nghiên cứu và đối tƣợng nghiên cứu
• 4. Phạm vi nghiên cứu
• 5. Giả thuyết khoa học
• 6. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 7. Phƣơng pháp nghiên cứu
• 8. Cấu trúc của luận văn
• 1. CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC GIÁ TRỊ SỐNG, KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ
• 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
• 1.1.1. Trên thế giới
• 1.1.1.1. Các công trình nghiên cứu về giá trị sống
• 1.1.1.2. Các công trình nghiên cứu về kỹ năng sống
• 1.2. Các khái niệm cơ bản
• 1.2.1. Quản lý giáo dục
• 1.2.2. Quản lý nhà trường
• 1.2.3. Gía trị, giá trị sống
• 1.2.4. Kỹ năng sống
• 1.2.5. Giáo dục giá trị sống, kỹ năng sống
• 1.3. Nội dung hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh trung học cơ sở
• 1.4. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi học sinh Trung học cơ sở
• 1.4.1. Sự biến đổi về mặt giải phẩu sinh lý ở lứa tuổi học sinh THCS
• 1.4.2. Sự thay đổi của điều kiện sống
• 1.4.3. Đặc điểm hoạt động học tập ở nhà trường THCS
• 1.4.4. Sự phát triển trí tuệ của học sinh THCS
• 1.4.5. Sự hình thành kiểu quan hệ mới
• 1.4.6. Hoạt động giao tiếp của học sinh THCS với bạn bè
• 1.4.7. Sự hình thành tự ý thức của học sinh THCS
• 1.4.8. Sự hình thành tình cảm ở lứa tuổi học sinh THCS
• 1.5. Nội dung giáo dục GTS, KNS cho học sinh trung học cơ sở
• 1.6. Mối quan hệ biện chứng giữa GTS, KNS
• 1.7. Các hình thức hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh THCS
• 1.8. Quản lý hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh Trung học cơ sở
• 1.8.1. Lập kế hoạch hoá hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh THCS
• 1.8.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh trung học cơ sở
• 1.8.3. Chỉ đạo, điều phối các lực lượng tham gia hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh THCS
• 1.8.4. Giám sát, kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh trung học cơ sở
• 1.8.5. Tăng cường cơ sở vật chất phục vụ cho giáo dục GTS, KNS cho học sinh Trung học cơ sở
• 1.9. Những yếu tố ảnh hƣởng đến việc quản lý hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh Trung học cơ sở
• 1.9.1. Yếu tố chủ quan
• 1.9.2. Yếu tố khách quan
• 1.10. Tiểu kết chƣơng 1
• 2. CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC GIÁ TRỊ SỐNG, KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ DƢƠNG QUANG HUYỆN MỸ HÀO TỈNH HƢNG YÊN
• 2.1. Khái quát chung về xã Dƣơng Quang huyện Mỹ Hào tỉnh Hƣng Yên
• 2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội của xã Dương Quang
• 2.1.2. Tình hình về giáo dục và đào tạo ở xã Dương Quang
• 2.2. Giới thiệu tổ chức khảo sát hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh trƣờng THCS Dƣơng Quang
• 2.2.1. Mục tiêu nghiên cứu khảo sát
• 2.2.2. Nội dung khảo sát
• 2.2.3. Phương pháp tổ chức khảo sát
• 2.2.3.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
• 2.2.3.2. Phương pháp phỏng vấn sâu trao đổi trực tiếp với các đối tượng, tham khảo ý kiến các nhà quản lý, chuyên gia
• 2.2.3.3. Phương pháp quan sát hành vi của học sinh
• 2.3. Thực trạng hoạt động giáo dục GTS, KNS cho HS trƣờng Trung học cơ sở Dƣơng Quang
• 2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV, PHHS và HS trường Trung học cơ sở Dương Quang về các GTS, KNS
• 2.3.2. Thực trạng nhận thức của đội ngũ CBQL,GV, PHHS về tầm quan trọng của hoạt động giáo dục GTS, KNS cho HS trườngTHCS Dương Quang
• 2.3.3. Thực trạng về nội dung giáo dục GTS, KNS cho học sinh trường THCS Dương Quang
• 2.3.4. Thực trạng về hình thức hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh trường THCS Dương Quang
• 2.3.5. Thực trạng phối kết hợp giữa gia đình , nhà trường và các lực lượng khác trong hoạt động giáo dục GTS, KNS cho HS trường THCS Dương Quang
• 2.4. Thực trạng về quản lý hoạt động giáo dục GTS, KNS cho HS trƣờng THCS Dƣơng Quang
• 2.4.1. Nhận thức về tầm quan trọng của quản lý hoạt động giáo dục GTS, KNS cho HS trường THCS Dương Quang
• 2.4.2. Thực trạng về các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục GTS, KNS tại trường THCS Dương Quang
• 2.4.2.1. Thực trạng kế hoạch hóa hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh trường THCS Dương Quang
• 2.4.2.2. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh trường THCS Dương Quang
• 2.4.2.3. Thực trạng công tác chỉ đạo hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh trường THCS Dương Quang
• 2.4.2.4. Thực trạng phối hợp tổ chức hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh trường THCS Dương Quang của các lực lượng xã hội
• 2.4.2.5. Thực trạng công tác kiểm tra đánh giá trong quản lý hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh trường THCS Dương Quang
• 2.5. Những yếu tố ảnh hƣởng đến hiệu quả, chất lƣợng việc quản lý hoạt động giáo dục GTS, KNS cho HS trƣờng THCS Dƣơng Quang
• 2.5.1. Nguyên nhân khách quan
• 2.5.2. Nguyên nhân chủ quan
• 3. CHƢƠNG 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC GIÁ TRỊ SỐNG, KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ DƢƠNG QUANG HUYỆN MỸ HÀO TỈNH HƢNG YÊN
• 3.1. Nguyên tắc đề xuất việc xây dựng và thực hiện các biện pháp quản lý giáo dục GTS, KNS cho HS
• 3.1.1. Đảm bảo mục tiêu và nội dung của chương trình giáo dục Trung học cơ sở
• 3.1.2. Đảm bảo tính hệ thống, tác động đồng bộ vào các yếu tố, các khâu của hoạt động giáo dục GTS, KNS
• 3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn, tính khả thi và phù hợp với đặc thù riêng của trường Trung học cơ sở Dương Quang
• 3.1.4. Đảm bảo mối quan hệ giữa các lực lượng giáo dục (gia đình, nhà trường, các lực lượng xã hội khác)
• 3.2. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động giáo dục GTS, KNS cho HS trƣờng THCS Dƣơng Quang
• 3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm cho các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường về tầm quan trọng của hoạt động giáo dục GTS, KNS trong giai đoạn hiện nay
• 3.2.2. Biện pháp 2: Kế hoạch hóa quản lý hoạt động giáo dục giá trị sống, kỹ năng sống
• 3.2.3. Biện pháp 3: Bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ giáo viên kiến thức và kỹ năng tích hợp việc giáo dục GTS, KNS qua các môn học và thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp
• 3.2.4. Biện pháp 4: Phối hợp với các lực lượng giáo dục trong hoạt động quản lý giáo dục GTS, KNS cho học sinh
• 3.2.5. Biện pháp 5: Đổi mới hình thức tổ chức, phương pháp giáo dục và đánh giá kết quả rèn luyện GTS, KNS của học sinh
• 3.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường đầu tư, quản lý sử dụng có hiệu quả cơ sở vật chất phục vụ hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh
• 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh trƣờng THCS Dƣơng Quang
• 3.4. Khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh trƣờng THCS Dƣơng Quang
• 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm
• 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm
• 3.4.3. Kết quả khảo nghiệm
• 3.5. Tiểu kết chƣơng 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• 1. Với Phòng GD&ĐT huyện
• 2. Với Đảng ủy và UBND xã Dƣơng Quang
• 3. Với trƣờng THCS Dƣơng Quang
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHIẾU KHẢO SÁT Ý KIẾN
• DANH MỤC CÁC BẢNG

I. Tổng Quan Về Quản Lý Giáo Dục Giá Trị Sống THCS 55 ký tự

Giáo dục giá trị sống THCS và kỹ năng sống cho học sinh THCS ngày càng được chú trọng trong bối cảnh xã hội hiện đại. Sự phát triển kinh tế - xã hội mang lại nhiều tiến bộ, nhưng cũng kéo theo những hệ lụy tiêu cực ảnh hưởng đến đạo đức, lối sống của giới trẻ. Do đó, việc quản lý giáo dục kỹ năng sống và giáo dục giá trị đạo đức THCS trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Chỉ thị 40/2008/CT-BGD&ĐT và Nghị quyết số 29 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giáo dục toàn diện, chú trọng phẩm chất, năng lực, đạo đức, lối sống, kỹ năng thực hành và vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống không phải tự nhiên mà có, mà là kết quả của quá trình rèn luyện, học hỏi và trải nghiệm. Nhà trường đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nền tảng ban đầu cho sự phát triển nhân cách và kỹ năng của học sinh, giúp các em sống thành công trong xã hội tương lai.

1.1. Giáo Dục Giá Trị Sống và Kỹ Năng Sống Trên Thế Giới

Từ xa xưa, giáo dục giá trị sống đã được coi trọng như một yếu tố cơ bản thúc đẩy sự phát triển xã hội. Các nhà tư tưởng như Khổng Tử đã đề cao các đức tính như nhân, lễ, nghĩa, trí, tín. Các tác giả cận đại như V.Tugarinov và Tsnunesaburo Makiguchi cũng có những đóng góp quan trọng trong lĩnh vực này. Khổng Tử cho rằng người có đức nhân phải làm được “Cung, khoan, tín, mẫn, huệ”. Kohlberg là một nhà triết học đạo đức nổi tiếng.

1.2. Nghiên Cứu Về Giáo Dục Kỹ Năng Sống Tổng Quan

Nghiên cứu về kỹ năng sống tập trung vào việc trang bị cho học sinh những khả năng cần thiết để đối phó với các thách thức trong cuộc sống. Các nghiên cứu này thường đề cập đến các kỹ năng như giao tiếp, giải quyết vấn đề, tư duy phản biện, làm việc nhóm và tự nhận thức. Việc phát triển kỹ năng mềm cho học sinh giúp các em tự tin, chủ động và thích ứng tốt hơn với môi trường xung quanh.

II. Thách Thức Trong Quản Lý Giáo Dục Giá Trị Sống THCS 58 ký tự

Việc quản lý giáo dục giá trị sống THCS và kỹ năng sống cho học sinh THCS đối mặt với nhiều thách thức. Sự thay đổi nhanh chóng của xã hội, sự du nhập của các giá trị ngoại lai, và áp lực học tập có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự hình thành nhân cách của học sinh. Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong việc giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống còn chưa chặt chẽ. Nguồn lực dành cho giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống còn hạn chế, đặc biệt là ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Cần có những giải pháp đồng bộ và hiệu quả để vượt qua những thách thức này, đảm bảo sự phát triển toàn diện cho học sinh.

2.1. Ảnh Hưởng Của Môi Trường Xã Hội Đến Giá Trị Sống

Môi trường xã hội hiện đại với sự phát triển của công nghệ thông tin và mạng xã hội có thể tạo ra những ảnh hưởng tiêu cực đến giáo dục nhân cách cho học sinh. Học sinh dễ dàng tiếp xúc với những thông tin sai lệch, những giá trị ảo, và những hành vi lệch chuẩn. Do đó, cần tăng cường giáo dục lối sống cho học sinh để giúp các em phân biệt đúng sai và xây dựng những giá trị sống tích cực.

2.2. Thiếu Hụt Nguồn Lực Cho Giáo Dục Kỹ Năng Sống

Việc thiếu hụt nguồn lực, bao gồm cả tài chính, cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên được đào tạo bài bản, là một thách thức lớn trong việc triển khai chương trình giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống. Nhiều trường học, đặc biệt là ở vùng khó khăn, không có đủ điều kiện để tổ chức các hoạt động ngoại khóa, các buổi nói chuyện chuyên đề, hoặc các khóa đào tạo kỹ năng sống cho học sinh.

2.3. Sự Phối Hợp Giữa Gia Đình Nhà Trường và Xã Hội

Sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong việc giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống còn chưa chặt chẽ. Nhiều phụ huynh chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống cho con em mình, hoặc không có thời gian và kiến thức để đồng hành cùng con trong quá trình này. Cần tăng cường sự phối hợp giữa các bên để tạo ra một môi trường giáo dục toàn diện và hiệu quả.

III. Phương Pháp Giáo Dục Kỹ Năng Sống Hiệu Quả Cho THCS 59 ký tự

Để nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, cần áp dụng các phương pháp giảng dạy tích cực, khuyến khích sự tham gia chủ động của học sinh. Các phương pháp như thảo luận nhóm, đóng vai, trò chơi, dự án, và thực hành tình huống giúp học sinh rèn luyện kỹ năng tự nhận thức, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng tư duy phản biện, và kỹ năng hợp tác. Bên cạnh đó, việc tích hợp giá trị sống vào môn học và các hoạt động ngoại khóa cũng là một cách hiệu quả để giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho học sinh.

3.1. Ứng Dụng Phương Pháp Dạy Học Tích Cực Trong KNS

Các phương pháp dạy học tích cực như thảo luận nhóm, đóng vai, trò chơi, dự án, và thực hành tình huống giúp học sinh chủ động tham gia vào quá trình học tập, phát triển kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng lãnh đạo, và kỹ năng ra quyết định. Giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, tạo điều kiện cho học sinh tự khám phá và trải nghiệm.

3.2. Tích Hợp Giá Trị Sống Vào Các Môn Học Chính Khóa

Việc tích hợp giá trị sống vào môn học giúp học sinh nhận thức được tầm quan trọng của các giá trị như yêu thương, tôn trọng, trách nhiệm, trung thực, và công bằng trong cuộc sống. Giáo viên có thể sử dụng các ví dụ, câu chuyện, hoặc tình huống thực tế để minh họa cho các giá trị này.

3.3. Tổ Chức Hoạt Động Ngoại Khóa Giáo Dục Kỹ Năng Sống

Các hoạt động ngoại khóa như câu lạc bộ, đội nhóm, hoạt động tình nguyện, và các buổi nói chuyện chuyên đề giúp học sinh rèn luyện kỹ năng thích ứng, kỹ năng sáng tạo, kỹ năng tự bảo vệ, và kỹ năng phòng chống bạo lực học đường. Các hoạt động này cũng tạo cơ hội cho học sinh giao lưu, học hỏi và phát triển các mối quan hệ xã hội.

IV. Quản Lý Giáo Dục Giá Trị Sống Mô Hình và Đánh Giá 59 ký tự

Để quản lý giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống hiệu quả, cần xây dựng một mô hình quản lý giáo dục giá trị sống phù hợp với điều kiện thực tế của từng trường học. Mô hình này cần bao gồm các yếu tố như lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo điều hành, kiểm tra đánh giá, và tăng cường cơ sở vật chất. Việc đánh giá hiệu quả giáo dục giá trị sống cần được thực hiện thường xuyên và khách quan, dựa trên các tiêu chí cụ thể và rõ ràng.

4.1. Xây Dựng Kế Hoạch Giáo Dục Giá Trị Sống Chi Tiết

Kế hoạch giáo dục giá trị sống cần được xây dựng dựa trên mục tiêu chung của nhà trường và nhu cầu cụ thể của học sinh. Kế hoạch cần xác định rõ các nội dung, phương pháp, hình thức, và thời gian thực hiện, cũng như các nguồn lực cần thiết.

4.2. Tổ Chức Thực Hiện Kế Hoạch Giáo Dục Kỹ Năng Sống

Việc tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cần đảm bảo sự tham gia của tất cả các lực lượng giáo dục, bao gồm giáo viên, học sinh, phụ huynh, và các tổ chức xã hội. Cần tạo ra một môi trường học tập thân thiện, cởi mở, và khuyến khích sự sáng tạo.

4.3. Đánh Giá Hiệu Quả Giáo Dục Giá Trị Sống Khách Quan

Việc đánh giá hiệu quả giáo dục giá trị sống cần được thực hiện dựa trên các tiêu chí cụ thể và rõ ràng, như sự thay đổi trong nhận thức, thái độ, và hành vi của học sinh. Cần sử dụng các phương pháp đánh giá đa dạng, như quan sát, phỏng vấn, và khảo sát.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn Giáo Dục Giá Trị Sống và KNS 57 ký tự

Nghiên cứu về quản lý giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống có thể được ứng dụng vào thực tiễn bằng cách xây dựng các giáo án kỹ năng sống THCS cụ thể, tổ chức các hoạt động giáo dục giá trị sống sáng tạo, và biên soạn các tài liệu giáo dục giá trị sống phù hợp với lứa tuổi học sinh. Bên cạnh đó, việc chia sẻ kinh nghiệm và học hỏi từ các mô hình thành công cũng là một cách hiệu quả để nâng cao chất lượng giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống.

5.1. Xây Dựng Giáo Án Kỹ Năng Sống THCS Chi Tiết

Các giáo án kỹ năng sống THCS cần được xây dựng dựa trên chương trình giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đồng thời phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của học sinh THCS. Giáo án cần xác định rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp, và hình thức tổ chức.

5.2. Tổ Chức Hoạt Động Giáo Dục Giá Trị Sống Sáng Tạo

Các hoạt động giáo dục giá trị sống cần được tổ chức một cách sáng tạo và hấp dẫn, thu hút sự tham gia của đông đảo học sinh. Các hoạt động có thể bao gồm các buổi nói chuyện chuyên đề, các cuộc thi, các hoạt động tình nguyện, và các dự án cộng đồng.

5.3. Biên Soạn Tài Liệu Giáo Dục Giá Trị Sống Phù Hợp

Các tài liệu giáo dục giá trị sống cần được biên soạn một cách khoa học, dễ hiểu, và phù hợp với lứa tuổi học sinh. Tài liệu có thể bao gồm các câu chuyện, các bài tập, các trò chơi, và các tình huống thực tế.

VI. Kết Luận và Tương Lai Giáo Dục Giá Trị Sống 52 ký tự

Giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách và phát triển toàn diện cho học sinh. Để nâng cao hiệu quả giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội, đồng thời áp dụng các phương pháp giảng dạy tích cực và sáng tạo. Trong tương lai, giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cần được chú trọng hơn nữa, đáp ứng yêu cầu của xã hội hiện đại và hội nhập quốc tế.

6.1. Tầm Quan Trọng Của Giáo Dục Giá Trị Sống Toàn Diện

Giáo dục kỹ năng sống toàn diện giúp học sinh phát triển các kỹ năng cần thiết để đối phó với các thách thức trong cuộc sống, đồng thời xây dựng những giá trị sống tích cực, góp phần vào sự phát triển của xã hội.

6.2. Giáo Dục Kỹ Năng Sống Trong Bối Cảnh Hội Nhập

Giáo dục kỹ năng hội nhập quốc tế giúp học sinh tự tin giao tiếp, hợp tác, và làm việc trong môi trường đa văn hóa, đồng thời bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

6.3. Hướng Đến Giáo Dục Kỹ Năng Sống Bền Vững và Nhân Văn

Giáo dục kỹ năng sống vì cộng đồng và giáo dục kỹ năng sống bền vững giúp học sinh nhận thức được trách nhiệm của mình đối với xã hội và môi trường, đồng thời xây dựng những hành vi thân thiện với môi trường và góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập và phát triển kinh tế - xã hội mạnh mẽ, giáo dục giá trị sống (GTS) và kỹ năng sống (KNS) cho học sinh trung học cơ sở (THCS) trở thành một nhiệm vụ cấp thiết nhằm hình thành nhân cách và năng lực sống cho thế hệ trẻ. Tại xã Dương Quang, huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên, với dân số hơn 9.700 người và tổng số 368 học sinh THCS năm học 2016-2017, việc quản lý hoạt động giáo dục GTS, KNS có vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào đánh giá thực trạng quản lý hoạt động giáo dục GTS, KNS tại trường THCS Dương Quang, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm phát triển phẩm chất và kỹ năng cho học sinh.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm học sinh lớp 8 và 9, cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh học sinh tại trường THCS Dương Quang trong giai đoạn từ tháng 11/2016 đến tháng 10/2017. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc góp phần nâng cao nhận thức và hiệu quả quản lý giáo dục GTS, KNS, đồng thời tạo cơ sở khoa học cho các chính sách giáo dục địa phương, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và giáo dục giá trị sống, kỹ năng sống. Quản lý được hiểu là quá trình tác động có mục đích của chủ thể quản lý đến khách thể nhằm đạt mục tiêu tổ chức. Quản lý giáo dục là sự điều hành hệ thống giáo dục nhằm phát triển quy mô và chất lượng giáo dục. Giá trị sống được định nghĩa là những chuẩn mực đạo đức, phẩm chất được cá nhân nhận thức và chi phối hành vi, trong khi kỹ năng sống là khả năng ứng xử tích cực, thích ứng với các thách thức cuộc sống.

Khung lý thuyết còn bao gồm mô hình mối quan hệ biện chứng giữa GTS và KNS, trong đó GTS là nền tảng hình thành KNS, còn KNS là phương tiện thể hiện và củng cố GTS. Các khái niệm chính gồm: quản lý hoạt động giáo dục, quản lý nhà trường, giá trị sống, kỹ năng sống, và hoạt động giáo dục GTS, KNS cho học sinh THCS.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính gồm:

• Khảo sát xã hội học qua phiếu điều tra với 112 người tham gia: 3 cán bộ quản lý, 11 giáo viên, 29 phụ huynh, 69 học sinh lớp 8 và 9.
• Phỏng vấn sâu với các nhà quản lý, chuyên gia giáo dục.
• Quan sát hành vi học sinh trong các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và giờ học tích hợp.
• Phân tích các sản phẩm hoạt động giáo dục như kế hoạch, sáng kiến kinh nghiệm.

Phương pháp phân tích sử dụng thống kê mô tả và suy luận để đánh giá mức độ nhận thức, thực trạng biểu hiện kỹ năng và giá trị sống của học sinh, cũng như hiệu quả quản lý hoạt động giáo dục. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 11/2016 đến tháng 10/2017 tại trường THCS Dương Quang, huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nhận thức về giá trị sống và kỹ năng sống: Trên 80% cán bộ quản lý, giáo viên và phụ huynh đánh giá các giá trị như trung thực (85.7%), hạnh phúc (81.25%), trách nhiệm (80%) là rất phù hợp để giáo dục cho học sinh. Tuy nhiên, giá trị "tự do" chỉ có 44.64% đánh giá rất phù hợp, cho thấy giá trị này chưa được đề cao, ảnh hưởng đến khả năng thể hiện cá nhân của học sinh.

2. Biểu hiện kỹ năng sống của học sinh: Phần lớn học sinh thể hiện kỹ năng sống ở mức trung bình đến yếu, đặc biệt kỹ năng ra quyết định và kiên định có tỷ lệ thấp (khoảng 30% ở mức trung bình-kém). Kỹ năng giao tiếp được đánh giá cao nhất, phù hợp với đặc điểm tâm lý lứa tuổi THCS.

3. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục GTS, KNS: Mức độ nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan trọng của giáo dục GTS, KNS cao hơn phụ huynh, cho thấy sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình còn hạn chế. Nội dung giáo dục hiện tại chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu học sinh, với tỷ lệ kỹ năng được đánh giá tốt và khá còn thấp, nhiều kỹ năng ở mức trung bình và yếu.

4. Phối hợp các lực lượng giáo dục: Nhà trường đã huy động được sự tham gia của giáo viên chủ nhiệm, giáo viên tổng phụ trách, phụ huynh và các tổ chức xã hội nhưng hiệu quả phối hợp chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục GTS, KNS.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát cho thấy mặc dù nhận thức về tầm quan trọng của giáo dục GTS, KNS được đánh giá cao, nhưng biểu hiện thực tế của học sinh còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong các kỹ năng tự nhận thức và ra quyết định. Điều này phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của học sinh THCS, giai đoạn hình thành nhân cách và kỹ năng sống còn non nớt, cần sự hỗ trợ tích cực từ nhà trường và gia đình.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc giáo dục GTS, KNS cần được tích hợp chặt chẽ trong chương trình học và hoạt động ngoài giờ lên lớp, đồng thời tăng cường sự phối hợp giữa các lực lượng giáo dục. Việc quản lý hoạt động này đòi hỏi sự đồng bộ, có kế hoạch rõ ràng, giám sát và đánh giá thường xuyên để điều chỉnh kịp thời.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố mức độ kỹ năng sống của học sinh, bảng tổng hợp nhận thức của các nhóm đối tượng về giá trị sống, cũng như biểu đồ so sánh mức độ phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong quản lý giáo dục GTS, KNS.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các lực lượng giáo dục: Tổ chức các chương trình tập huấn, hội thảo nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh về tầm quan trọng của giáo dục GTS, KNS. Thời gian thực hiện trong 6 tháng đầu năm học, do Phòng GD&ĐT phối hợp với nhà trường chủ trì.

2. Xây dựng và triển khai kế hoạch quản lý hoạt động giáo dục GTS, KNS: Lập kế hoạch chi tiết, tích hợp vào kế hoạch chung của nhà trường, xác định rõ mục tiêu, nội dung, hình thức tổ chức, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ phận. Thời gian xây dựng kế hoạch trong quý I, triển khai trong năm học.

3. Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên: Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng tích hợp giáo dục GTS, KNS vào các môn học và hoạt động ngoài giờ lên lớp, nâng cao năng lực sư phạm và kỹ năng tổ chức hoạt động giáo dục. Thực hiện định kỳ hàng năm, do nhà trường phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên môn.

4. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội: Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ, tổ chức các buổi họp phụ huynh theo chủ đề, huy động các tổ chức xã hội tham gia hoạt động giáo dục GTS, KNS. Thực hiện liên tục trong năm học, do ban giám hiệu và giáo viên chủ nhiệm đảm nhiệm.

5. Đổi mới hình thức tổ chức và phương pháp giáo dục: Áp dụng phương pháp dạy học tích hợp, trải nghiệm sáng tạo, tăng cường hoạt động thực hành, xử lý tình huống, giúp học sinh phát triển kỹ năng thực tế. Thời gian áp dụng từ đầu năm học, do giáo viên bộ môn và giáo viên tổng phụ trách triển khai.

6. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và nguồn lực: Quản lý hiệu quả trang thiết bị, thư viện, phòng học chức năng phục vụ giáo dục GTS, KNS; huy động nguồn lực xã hội hóa giáo dục để bổ sung trang thiết bị. Thực hiện trong năm học, do nhà trường phối hợp với địa phương và các tổ chức xã hội.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý giáo dục trường THCS: Giúp nâng cao năng lực quản lý, xây dựng kế hoạch và tổ chức hoạt động giáo dục GTS, KNS hiệu quả, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

2. Giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn: Cung cấp kiến thức và phương pháp tích hợp giáo dục GTS, KNS vào giảng dạy và hoạt động ngoại khóa, giúp phát triển kỹ năng và phẩm chất học sinh.

3. Phụ huynh học sinh: Hiểu rõ vai trò và cách phối hợp với nhà trường trong việc giáo dục GTS, KNS cho con em, góp phần hình thành nhân cách và kỹ năng sống cho học sinh.

4. Nhà nghiên cứu và hoạch định chính sách giáo dục: Cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để xây dựng các chính sách, chương trình giáo dục phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý và điều kiện địa phương.

Câu hỏi thường gặp

1. Giá trị sống và kỹ năng sống khác nhau như thế nào?
   Giá trị sống là những chuẩn mực đạo đức, phẩm chất mà cá nhân nhận thức và coi trọng, còn kỹ năng sống là khả năng ứng xử tích cực, thích ứng với các tình huống trong cuộc sống. Giá trị sống là nền tảng, kỹ năng sống là phương tiện thể hiện giá trị đó.

2. Tại sao giáo dục GTS, KNS lại quan trọng đối với học sinh THCS?
   Giai đoạn THCS là thời kỳ hình thành nhân cách và phát triển kỹ năng sống. Giáo dục GTS, KNS giúp học sinh phát triển toàn diện, thích ứng với môi trường xã hội, phòng tránh các hành vi tiêu cực và chuẩn bị cho cuộc sống tương lai.

3. Những khó khăn chính trong quản lý hoạt động giáo dục GTS, KNS hiện nay là gì?
   Khó khăn gồm nhận thức chưa đồng bộ giữa các lực lượng giáo dục, nội dung và phương pháp giáo dục chưa phù hợp, phối hợp giữa nhà trường và gia đình còn hạn chế, thiếu nguồn lực và cơ sở vật chất hỗ trợ.

4. Làm thế nào để tích hợp giáo dục GTS, KNS vào chương trình học?
   Thông qua phương pháp dạy học tích hợp, lồng ghép nội dung giáo dục GTS, KNS vào các môn học chính khóa và hoạt động ngoài giờ lên lớp, sử dụng các tình huống thực tế để rèn luyện kỹ năng cho học sinh.

5. Vai trò của phụ huynh trong giáo dục GTS, KNS là gì?
   Phụ huynh là đồng chủ thể giáo dục, hỗ trợ và phối hợp với nhà trường trong việc rèn luyện kỹ năng và hình thành giá trị sống cho con em, tạo môi trường giáo dục nhất quán giữa gia đình và nhà trường.

Kết luận

• Giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống là nhiệm vụ thiết yếu trong giáo dục THCS, góp phần phát triển nhân cách và năng lực sống cho học sinh.
• Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục GTS, KNS tại trường THCS Dương Quang còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong phối hợp các lực lượng giáo dục và nội dung giáo dục chưa phù hợp.
• Mối quan hệ biện chứng giữa GTS và KNS là cơ sở lý luận quan trọng để xây dựng chương trình và biện pháp quản lý hiệu quả.
• Đề xuất các biện pháp quản lý bao gồm nâng cao nhận thức, xây dựng kế hoạch, bồi dưỡng giáo viên, phối hợp gia đình - xã hội, đổi mới phương pháp và tăng cường cơ sở vật chất.
• Các bước tiếp theo cần triển khai thực hiện các biện pháp đề xuất, giám sát, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.

Kêu gọi hành động: Các nhà quản lý giáo dục, giáo viên và phụ huynh cần phối hợp chặt chẽ, chủ động áp dụng các biện pháp quản lý và giáo dục GTS, KNS để góp phần xây dựng thế hệ trẻ phát triển toàn diện, đáp ứng yêu cầu phát triển xã hội hiện đại.