## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới toàn diện giáo dục Việt Nam giai đoạn 2001-2020, việc nâng cao chất lượng quản lý giáo dục trở thành nhiệm vụ trọng tâm nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh với 19 trường trung học cơ sở (THCS), 1 trường THCS tư thục, 40 cán bộ quản lý, 20 hiệu trưởng, 570 giáo viên và gần 9.000 học sinh, đã có nhiều bước phát triển trong giáo dục THCS, đặc biệt là trong công tác bồi dưỡng kỹ năng lập kế hoạch giáo dục cho hiệu trưởng các trường THCS. Tuy nhiên, thực tế cho thấy đội ngũ hiệu trưởng còn hạn chế về kỹ năng lập kế hoạch, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng quản lý và hiệu quả hoạt động nhà trường.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng kỹ năng lập kế hoạch giáo dục của hiệu trưởng các trường THCS tại Bắc Ninh, đánh giá mức độ cần thiết và ảnh hưởng của việc bồi dưỡng kỹ năng này, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực quản lý giáo dục. Nghiên cứu tập trung trong giai đoạn 2010-2013, tại các trường THCS trên địa bàn thành phố Bắc Ninh, với trọng tâm là đội ngũ hiệu trưởng và cán bộ quản lý giáo dục.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng quản lý giáo dục, góp phần phát triển bền vững hệ thống giáo dục địa phương, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho các cơ quan quản lý giáo dục trong việc xây dựng chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục hiện đại, trong đó:

- **Lý thuyết quản lý theo mục tiêu (MBO)**: Nhấn mạnh việc xác định rõ mục tiêu, lập kế hoạch và đánh giá kết quả nhằm nâng cao hiệu quả quản lý.
- **Mô hình năng lực quản lý**: Bao gồm các khái niệm về kỹ năng lập kế hoạch, kỹ năng tổ chức, kỹ năng kiểm soát và kỹ năng lãnh đạo.
- **Khái niệm kỹ năng lập kế hoạch giáo dục**: Là khả năng xác định mục tiêu, xây dựng các bước thực hiện, phân bổ nguồn lực và đánh giá kết quả nhằm đạt được mục tiêu giáo dục của nhà trường.
- **Khái niệm bồi dưỡng kỹ năng**: Quá trình nâng cao kiến thức, kỹ năng và thái độ chuyên môn cho cán bộ quản lý nhằm đáp ứng yêu cầu công việc.
- **Khung pháp lý về quản lý giáo dục và bồi dưỡng cán bộ quản lý**: Căn cứ Thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT quy định về tổ chức giảng dạy, học tập và hoạt động giáo dục tại các cấp học.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu**: Thu thập từ khảo sát thực trạng kỹ năng lập kế hoạch của 19 hiệu trưởng các trường THCS tại Bắc Ninh, phỏng vấn sâu cán bộ quản lý giáo dục và hiệu trưởng, cùng các tài liệu chính thức của Sở Giáo dục và Đào tạo Bắc Ninh.
- **Cỡ mẫu**: 19 hiệu trưởng (toàn bộ hiệu trưởng các trường THCS công lập trên địa bàn).
- **Phương pháp chọn mẫu**: Toàn bộ mẫu nhằm đảm bảo tính đại diện và đầy đủ thông tin.
- **Phương pháp phân tích**: Sử dụng phân tích định lượng với thống kê mô tả, phân tích tần suất, tỷ lệ phần trăm và phân tích định tính qua phỏng vấn để làm rõ các yếu tố ảnh hưởng.
- **Timeline nghiên cứu**: Thực hiện khảo sát và thu thập dữ liệu trong năm 2012, phân tích và đề xuất giải pháp trong năm 2013.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Mức độ kỹ năng lập kế hoạch của hiệu trưởng còn hạn chế**: Khoảng 63% hiệu trưởng chưa thành thạo kỹ năng lập kế hoạch giáo dục, đặc biệt trong việc phân bổ nguồn lực và đánh giá kết quả.
- **Nhu cầu bồi dưỡng kỹ năng lập kế hoạch rất cao**: 100% hiệu trưởng đánh giá việc bồi dưỡng kỹ năng lập kế hoạch là cần thiết và mong muốn được tham gia các khóa đào tạo chuyên sâu.
- **Ảnh hưởng của kỹ năng lập kế hoạch đến hiệu quả quản lý**: Các trường có hiệu trưởng có kỹ năng lập kế hoạch tốt đạt tỷ lệ học sinh giỏi cao hơn 15% so với các trường còn lại.
- **Thời điểm bồi dưỡng kỹ năng phù hợp**: 79% hiệu trưởng đề xuất bồi dưỡng kỹ năng vào đầu năm học để kịp thời xây dựng kế hoạch năm học hiệu quả.

### Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy kỹ năng lập kế hoạch giáo dục là yếu tố then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả quản lý nhà trường. Nguyên nhân hạn chế kỹ năng này xuất phát từ việc chưa có chương trình bồi dưỡng chuyên biệt, thiếu sự phối hợp giữa các cấp quản lý và nhà trường trong công tác đào tạo. So sánh với các nghiên cứu trong ngành giáo dục cho thấy tình trạng này phổ biến ở nhiều địa phương, nhưng Bắc Ninh đã có bước tiến khi tổ chức khảo sát và đề xuất giải pháp cụ thể.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ hiệu trưởng có kỹ năng lập kế hoạch đạt chuẩn và biểu đồ so sánh hiệu quả quản lý giữa các trường có và không có hiệu trưởng được bồi dưỡng kỹ năng.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tổ chức các khóa bồi dưỡng kỹ năng lập kế hoạch chuyên sâu** cho hiệu trưởng các trường THCS, tập trung vào kỹ năng phân bổ nguồn lực và đánh giá kết quả, thực hiện định kỳ hàng năm, do Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì.
- **Xây dựng bộ tài liệu hướng dẫn lập kế hoạch giáo dục chuẩn** phù hợp với đặc thù từng trường, hoàn thành trong vòng 6 tháng và cập nhật hàng năm.
- **Thiết lập hệ thống hỗ trợ trực tuyến và tư vấn chuyên môn** cho hiệu trưởng trong quá trình lập kế hoạch, nhằm nâng cao tính chủ động và hiệu quả công việc.
- **Tăng cường phối hợp giữa các cấp quản lý và nhà trường** trong công tác đào tạo, đánh giá và giám sát việc thực hiện kế hoạch giáo dục, đảm bảo tính liên tục và đồng bộ.
- **Khuyến khích hiệu trưởng áp dụng công nghệ thông tin** trong lập kế hoạch và quản lý giáo dục để nâng cao hiệu quả và minh bạch.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Hiệu trưởng các trường THCS**: Nắm bắt được thực trạng và phương pháp nâng cao kỹ năng lập kế hoạch, từ đó cải thiện hiệu quả quản lý nhà trường.
- **Cán bộ quản lý giáo dục cấp sở, phòng giáo dục**: Có cơ sở khoa học để xây dựng chính sách đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ quản lý giáo dục.
- **Giảng viên và sinh viên ngành Quản lý giáo dục**: Tài liệu tham khảo bổ ích về kỹ năng quản lý và lập kế hoạch giáo dục trong thực tiễn.
- **Các nhà nghiên cứu giáo dục**: Cung cấp dữ liệu thực tiễn và phân tích chuyên sâu về kỹ năng quản lý giáo dục tại địa phương.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao kỹ năng lập kế hoạch lại quan trọng đối với hiệu trưởng?**  
Kỹ năng lập kế hoạch giúp hiệu trưởng xác định mục tiêu, phân bổ nguồn lực và đánh giá hiệu quả hoạt động, từ đó nâng cao chất lượng quản lý và giáo dục.

2. **Hiện trạng kỹ năng lập kế hoạch của hiệu trưởng tại Bắc Ninh ra sao?**  
Khoảng 63% hiệu trưởng chưa thành thạo kỹ năng này, đặc biệt trong khâu phân bổ nguồn lực và đánh giá kết quả.

3. **Làm thế nào để nâng cao kỹ năng lập kế hoạch cho hiệu trưởng?**  
Thông qua các khóa bồi dưỡng chuyên sâu, xây dựng tài liệu hướng dẫn, hỗ trợ tư vấn và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý.

4. **Kỹ năng lập kế hoạch ảnh hưởng thế nào đến kết quả giáo dục?**  
Trường có hiệu trưởng có kỹ năng lập kế hoạch tốt có tỷ lệ học sinh giỏi cao hơn khoảng 15%, cho thấy sự ảnh hưởng tích cực đến chất lượng giáo dục.

5. **Thời điểm nào thích hợp để bồi dưỡng kỹ năng lập kế hoạch?**  
Đa số hiệu trưởng đề xuất bồi dưỡng vào đầu năm học để kịp thời xây dựng kế hoạch và triển khai hiệu quả.

## Kết luận

- Kỹ năng lập kế hoạch giáo dục của hiệu trưởng các trường THCS tại Bắc Ninh còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý.  
- Nhu cầu bồi dưỡng kỹ năng lập kế hoạch là rất cấp thiết và được đồng thuận cao từ đội ngũ hiệu trưởng.  
- Việc nâng cao kỹ năng lập kế hoạch góp phần trực tiếp cải thiện chất lượng giáo dục và hiệu quả hoạt động nhà trường.  
- Đề xuất các giải pháp bồi dưỡng, hỗ trợ kỹ thuật và phối hợp quản lý nhằm nâng cao năng lực quản lý giáo dục.  
- Tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để hoàn thiện mô hình bồi dưỡng kỹ năng lập kế hoạch giáo dục hiệu quả hơn.

**Hành động tiếp theo:** Các cơ quan quản lý giáo dục cần nhanh chóng triển khai các khóa đào tạo, xây dựng tài liệu hướng dẫn và thiết lập hệ thống hỗ trợ kỹ thuật cho hiệu trưởng các trường THCS nhằm nâng cao năng lực quản lý, góp phần phát triển giáo dục bền vững tại địa phương.