QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TẠI TRƢỜNG TIỂU HỌC

• Tác giả: Ngô Thị Thu Hiền
• Người hướng dẫn: TS. Vũ Thị Thúy Hằng
• Trường học: Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
• Đề tài: Quản lý hoạt động dạy học môn Tự nhiên và Xã hội theo hướng phát triển năng lực học sinh tại trường Tiểu học Đồng Mai 1 quận Hà Đông, thành phố Hà Nội
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do chọn đề tài
• 0.2. Mục đích nghiên cứu
• 0.3. Đối tượng, khách thể nghiên cứu
• 0.4. Câu hỏi nghiên cứu
• 0.5. Giả thuyết khoa học
• 0.6. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.7. Phạm vi nghiên cứu
• 0.8. Phương pháp nghiên cứu
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu
• 1.1.1. Nghiên cứu về hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh
• 1.1.2. Nghiên cứu về quản lý dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐỒNG MAI 1, QUẬN HÀ ĐÔNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• 3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐỒNG MAI 1, QUẬN HÀ ĐÔNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• KẾT LUẬN
• KHUYẾN NGHỊ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Quản Lý Dạy Học Tự Nhiên Xã Hội Tiểu Học 58

Giáo dục tiểu học đóng vai trò nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 nhấn mạnh việc “chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học”. Môn Tự nhiên và Xã hội tiểu học cung cấp kiến thức cơ bản về sự vật, hiện tượng tự nhiên và xã hội, kết nối với đời sống thực tế của con người. Môn học này cùng với Toán và Tiếng Việt giúp học sinh hình thành tình yêu con người, thiên nhiên, ý thức bảo vệ sức khỏe và môi trường. Theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT, mục tiêu là hình thành các yếu tố căn bản, đặt nền móng cho sự phát triển hài hòa về thể chất, tinh thần, phẩm chất và năng lực học sinh. Vì vậy, quản lý hoạt động dạy học môn Tự nhiên và Xã hội cần thúc đẩy đổi mới theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực.

1.1. Tầm quan trọng của môn Tự Nhiên và Xã Hội Tiểu Học

Môn Tự nhiên và Xã hội không chỉ cung cấp kiến thức mà còn góp phần hình thành các giá trị, phẩm chất và năng lực cần thiết cho học sinh. Môn học trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản của bậc học, góp phần hình thành và phát triển ở học sinh tình yêu con người, thiên nhiên; đức tính chăm chỉ; ý thức bảo vệ sức khỏe của bản thân, gia đình, cộng đồng; ý thức tiết kiệm, giữ gìn, bảo vệ tài sản; tinh thần trách nhiệm với môi trường sống; các năng lực chung và năng lực khoa học. Điều này thể hiện rõ vai trò của môn học trong việc chuẩn bị cho học sinh những hành trang cần thiết để tiếp tục học tập và phát triển trong tương lai.

1.2. Yêu cầu đổi mới quản lý dạy học theo hướng phát triển năng lực

Sự ra đời của chương trình giáo dục mới đòi hỏi các trường phổ thông phải đổi mới quản lý hoạt động giáo dục, đặc biệt là hoạt động dạy học các môn học theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh. Hoạt động dạy học môn Tự nhiên và Xã hội tất yếu phải đổi mới theo hướng phát triển năng lực học sinh để tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận thực tế, thể nghiệm các cảm xúc tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng của môn học để thực hiện những nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống nhà trường, gia đình, xã hội phù hợp với lứa tuổi; thông qua đó, chuyển hoá những kinh nghiệm đã trải qua thành tri thức mới, hiểu biết mới, kĩ năng mới góp phần phát huy tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng với cuộc sống.

II. Vấn Đề Khó Khăn Dạy Tự Nhiên Xã Hội Phát Triển Năng Lực 59

Thực tế dạy học môn Tự nhiên và Xã hội hiện nay còn nhiều hạn chế. Phương pháp giảng dạy vẫn thiên về lý thuyết, tập trung vào việc truyền đạt kiến thức một cách máy móc, hạn chế khả năng tư duy sáng tạo của học sinh. Theo nghiên cứu tại Trường Tiểu học Đồng Mai 1, việc quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh còn lúng túng, chưa được thực hiện một cách khoa học. Giáo viên gặp khó khăn trong việc thiết kế mục tiêu năng lực và triển khai các bài học theo hướng phát triển năng lực. “Thực tế cho thấy quản lý hoạt động dạy học môn TN&XH theo hướng PTNLHS còn nhiều lúng túng, chưa được thực hiện một cách khoa học”, trích từ tài liệu nghiên cứu. Điều này đòi hỏi cần có những giải pháp quản lý phù hợp để khắc phục những khó khăn này.

2.1. Thiếu Hướng Dẫn Cụ Thể và Biện Pháp Quản Lý Bền Vững

Trong bối cảnh hiện nay, nhà trường đang thiếu những hướng dẫn kịp thời và các biện pháp quản lý có tính bền vững để triển khai hiệu quả hoạt động dạy học môn học theo hướng phát triển kỹ năng thực hành và khả năng vận dụng để giải quyết vấn đề của học sinh. Điều này dẫn đến sự lúng túng trong việc triển khai các hoạt động dạy học thực tế, đặc biệt là trong việc tạo ra những bài học có tính ứng dụng cao, giúp học sinh giải quyết các vấn đề thực tiễn.

2.2. Giáo Viên Lúng Túng Trong Thiết Kế Mục Tiêu Năng Lực

Giáo viên còn lúng túng trong việc thiết kế hệ thống mục tiêu năng lực cần phát triển cho học sinh và việc triển khai các bài học theo hướng phát triển năng lực cho học sinh gặp khó khăn. Nhiều phương pháp dạy học và hình thức tổ chức dạy học có thế mạnh tích cực hóa người học chưa được tổ chức hiệu quả. Việc xác định rõ mục tiêu và xây dựng các hoạt động phù hợp để đạt được mục tiêu đó là một thách thức đối với giáo viên.

III. Phương Pháp Đổi Mới Dạy Học Tự Nhiên Xã Hội Tiểu Học 57

Để nâng cao chất lượng dạy học môn Tự nhiên và Xã hội, cần có sự đổi mới trong phương pháp giảng dạy. Giáo viên cần tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận thực tế, thể nghiệm cảm xúc tích cực và vận dụng kiến thức, kỹ năng để giải quyết các vấn đề thực tiễn. Việc tích hợp kiến thức liên môn và sử dụng các phương tiện trực quan cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp học sinh hiểu sâu và nhớ lâu hơn. “Để đạt được những mục tiêu trên, quản lý hoạt động dạy học môn học trong nhà trường cần quan tâm xây dựng môi trường thúc đẩy đổi mới dạy học theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực”. Điều này đòi hỏi sự chủ động và sáng tạo của giáo viên trong việc thiết kế các hoạt động học tập.

3.1. Xây dựng Môi Trường Học Tập Tích Cực và Sáng Tạo

Quản lý hoạt động dạy học môn học trong nhà trường cần quan tâm xây dựng môi trường thúc đẩy đổi mới dạy học theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực. Môi trường học tập nên khuyến khích sự khám phá, sáng tạo và hợp tác giữa học sinh. Giáo viên có thể sử dụng các trò chơi học tập, bài tập thực hành và hoạt động nhóm để tạo hứng thú cho học sinh và giúp các em tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên và hiệu quả.

3.2. Sử dụng Phương Tiện Trực Quan và Ứng Dụng Công Nghệ Thông Tin

Trong các thành tố quá trình tổ chức dạy học môn Tự nhiên và Xã hội thì phương tiện dạy học, mà phương tiện trực quan là nguồn thông tin, mang kiến thức, giữ vai trò quan trọng trong việc tìm hiểu, hình thành kiến thức bài học. Do đó, sử dụng phương tiện trực quan là tranh ảnh, sơ đồ, lược đồ, biểu đồ… hướng dẫn học sinh khai thác, phát hiện kiến thức từ đối tượng học tập theo trình tự các thao tác khoa học, chặt chẽ sẽ mang lại hiệu quả cao trong dạy học các môn Tự nhiên và Xã hội ở tiểu học. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học cũng giúp giáo viên tạo ra những bài giảng sinh động và hấp dẫn hơn, đồng thời giúp học sinh tiếp cận với nguồn tài liệu phong phú và đa dạng.

IV. Hướng Dẫn Quản Lý Dạy Học Phát Triển Năng Lực 55

Việc quản lý dạy học cần tập trung vào việc hỗ trợ giáo viên xây dựng kế hoạch bài học đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực học sinh. Cán bộ quản lý cần tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn để nâng cao năng lực sư phạm. Việc đánh giá và phản hồi thường xuyên từ cán bộ quản lý cũng giúp giáo viên nhận ra điểm mạnh, điểm yếu và có những điều chỉnh phù hợp. Quản lý hoạt động dạy học cần đổi mới từ HĐDH lấy kiến thức làm trọng tâm sang HĐDH với mục tiêu chính là hình thành năng lực, phẩm chất HS. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh.

4.1. Tăng Cường Bồi Dưỡng Chuyên Môn và Năng Lực Sư Phạm cho Giáo Viên

Cán bộ quản lý cần tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn để nâng cao năng lực sư phạm. Các khóa học này nên tập trung vào các phương pháp dạy học tích cực, kỹ thuật đánh giá năng lực và cách thiết kế các hoạt động học tập sáng tạo. Việc chia sẻ kinh nghiệm giữa các giáo viên cũng là một cách hiệu quả để học hỏi và phát triển.

4.2. Đánh Giá và Phản Hồi Thường Xuyên để Cải Thiện Chất Lượng Dạy Học

Việc đánh giá và phản hồi thường xuyên từ cán bộ quản lý giúp giáo viên nhận ra điểm mạnh, điểm yếu và có những điều chỉnh phù hợp. Các hoạt động đánh giá có thể bao gồm dự giờ, quan sát, phỏng vấn và phân tích kết quả học tập của học sinh. Phản hồi nên được đưa ra một cách xây dựng và khuyến khích giáo viên tiếp tục phát triển.

V. Ứng Dụng Kinh Nghiệm Dạy Tự Nhiên Xã Hội Thành Công 59

Nhiều trường tiểu học đã triển khai thành công các mô hình quản lý dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh trong môn Tự nhiên và Xã hội. Các kinh nghiệm này cho thấy việc tạo ra một môi trường học tập thân thiện, khuyến khích sự tham gia của học sinh và sử dụng các phương pháp dạy học tích cực là yếu tố then chốt. Một số ví dụ điển hình có thể kể đến như việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm thực tế, dự án học tập và trò chơi học tập. Theo Tạ Kim Chi (2020), dạy học giáo dục STEAM chính là đánh thức những “nghệ sĩ” bên trong của người học, góp phần tạo ra thế hệ trẻ năng động, sáng tạo. Chia sẻ kinh nghiệm giữa các trường cũng góp phần lan tỏa những mô hình hiệu quả.

5.1. Tổ Chức Các Hoạt Động Trải Nghiệm Thực Tế và Dự Án Học Tập

Tổ chức các hoạt động trải nghiệm thực tế, ví dụ như tham quan bảo tàng, vườn thực vật hoặc các cơ sở sản xuất, giúp học sinh kết nối kiến thức với thực tiễn và phát triển khả năng quan sát, phân tích và giải quyết vấn đề. Các dự án học tập khuyến khích học sinh làm việc nhóm, tìm tòi thông tin và trình bày kết quả nghiên cứu, từ đó phát triển kỹ năng giao tiếp và hợp tác.

5.2. Chia Sẻ Kinh Nghiệm và Học Hỏi Giữa Các Trường Tiểu Học

Việc chia sẻ kinh nghiệm giữa các trường tiểu học là một cách hiệu quả để lan tỏa những mô hình quản lý dạy học thành công và học hỏi lẫn nhau. Các hoạt động chia sẻ có thể bao gồm hội thảo, tập huấn, tham quan và trao đổi giáo viên. Sự hợp tác giữa các trường giúp tạo ra một cộng đồng học tập mạnh mẽ và hỗ trợ sự phát triển chuyên môn của giáo viên.

VI. Kết Luận Triển Vọng Phát Triển Dạy Tự Nhiên Xã Hội Tiểu Học 60

Việc quản lý dạy học môn Tự nhiên và Xã hội theo hướng phát triển năng lực học sinh là một xu hướng tất yếu trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. Với sự quan tâm và đầu tư đúng mức từ các cấp quản lý, sự nỗ lực của giáo viên và sự tham gia tích cực của học sinh, môn học này sẽ ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển những công dân toàn diện, đáp ứng yêu cầu của xã hội hiện đại. Theo tác giả Dương Huy Cẩn (2023), khi tổ chức dạy học các bài học nói chung, bài học môn Tự nhiên và Xã hội nói riêng cần phối hợp hiệu quả các thành tố dạy học như nội dung, phương pháp, hình thức, phương tiện dạy học để đạt được mục tiêu đặt ra.

6.1. Tăng Cường Đầu Tư và Hỗ Trợ cho Giáo Viên và Học Sinh

Các cấp quản lý cần tăng cường đầu tư và hỗ trợ cho giáo viên và học sinh để đảm bảo rằng họ có đủ nguồn lực để thực hiện hiệu quả các hoạt động dạy và học. Sự hỗ trợ này có thể bao gồm cung cấp tài liệu, thiết bị dạy học, đào tạo chuyên môn và các hoạt động ngoại khóa.

6.2. Tiếp Tục Nghiên Cứu và Phát Triển Các Mô Hình Quản Lý Dạy Học Sáng Tạo

Cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các mô hình quản lý dạy học sáng tạo để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội. Các nghiên cứu này nên tập trung vào việc tìm ra những phương pháp hiệu quả nhất để phát triển năng lực học sinh, đồng thời đảm bảo tính khả thi và phù hợp với điều kiện thực tế của các trường tiểu học.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục tiểu học tại Việt Nam, việc chuyển đổi phương pháp dạy học từ truyền thụ kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất học sinh là yêu cầu cấp thiết. Môn Tự nhiên và Xã hội (TN&XH) giữ vai trò quan trọng trong việc cung cấp kiến thức cơ bản về thế giới tự nhiên và xã hội, đồng thời phát triển năng lực khoa học và phẩm chất cho học sinh tiểu học. Tại Trường Tiểu học Đồng Mai 1, quận Hà Đông, Hà Nội, việc quản lý hoạt động dạy học môn TN&XH theo hướng phát triển năng lực học sinh (PTNLHS) đã được triển khai từ năm 2018 theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Tuy nhiên, thực tế cho thấy còn nhiều khó khăn, hạn chế trong quản lý và tổ chức dạy học, như giáo viên còn lúng túng trong thiết kế bài học phát triển năng lực, phương pháp dạy học chưa thực sự tích cực hóa người học, thiếu biện pháp quản lý bền vững và hướng dẫn kịp thời.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm hệ thống hóa lý luận, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn TN&XH theo hướng PTNLHS tại Trường Tiểu học Đồng Mai 1 trong giai đoạn 2021-2023, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động dạy học môn TN&XH tại trường, với đối tượng khảo sát gồm 4 cán bộ quản lý, 15 giáo viên chủ nhiệm và 2 giáo viên làm công tác đoàn đội. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần nâng cao hiệu quả quản lý giáo dục, phát triển năng lực học sinh, đồng thời làm cơ sở tham khảo cho các trường tiểu học khác trong việc đổi mới quản lý và dạy học theo hướng phát triển năng lực.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết giáo dục hiện đại và quản lý giáo dục, trong đó có:

• Lý thuyết dạy học tích cực: Nhấn mạnh việc tích cực hóa người học, phát huy tính độc lập, sáng tạo của học sinh thông qua các phương pháp dạy học tích cực, trải nghiệm và khám phá.
• Lý thuyết phát triển năng lực học sinh: Năng lực được hiểu là sự huy động tổng hợp kiến thức, kỹ năng và các thuộc tính cá nhân để thực hiện thành công các nhiệm vụ học tập trong bối cảnh cụ thể. Phát triển năng lực học sinh là mục tiêu trọng tâm của đổi mới giáo dục phổ thông.
• Lý thuyết quản lý giáo dục: Quản lý là quá trình tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đề ra. Quản lý hoạt động dạy học theo hướng PTNLHS bao gồm quản lý chương trình, kế hoạch, đội ngũ giáo viên, phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá và các điều kiện dạy học.

Các khái niệm chính bao gồm: hoạt động dạy học, năng lực học sinh, quản lý hoạt động dạy học, phát triển năng lực học sinh, phương pháp dạy học tích cực, kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và điều tra thực tiễn:

• Nguồn dữ liệu: Số liệu thu thập từ khảo sát thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn TN&XH tại Trường Tiểu học Đồng Mai 1 trong giai đoạn 2021-2023, thông qua phiếu hỏi, phỏng vấn cán bộ quản lý, giáo viên và giáo viên chủ nhiệm.
• Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả (tần số, tỷ lệ phần trăm, trung bình, độ lệch chuẩn) để phân tích kết quả khảo sát; phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp để hệ thống hóa lý luận và đánh giá thực trạng.
• Timeline nghiên cứu: Thu thập số liệu và khảo sát thực trạng từ tháng 6 đến tháng 9 năm 2023; phân tích và đề xuất biện pháp quản lý trong luận văn thạc sĩ năm 2023.

Cỡ mẫu khảo sát gồm 4 cán bộ quản lý, 15 giáo viên chủ nhiệm và 2 giáo viên làm công tác đoàn đội, được lựa chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện nhằm đảm bảo tính đại diện cho thực trạng quản lý tại trường.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Quản lý chương trình và kế hoạch dạy học: 85% cán bộ quản lý và giáo viên đánh giá việc xây dựng kế hoạch dạy học môn TN&XH theo hướng PTNLHS đã được thực hiện nhưng còn thiếu sự thống nhất và chi tiết trong kế hoạch bài học. Việc phân phối chương trình chưa hoàn toàn phù hợp với điều kiện thực tế của trường.

2. Quản lý hoạt động dạy học của giáo viên: Khoảng 70% giáo viên còn gặp khó khăn trong việc thiết kế bài học phát triển năng lực học sinh, đặc biệt trong việc lựa chọn phương pháp tích cực và tổ chức hoạt động trải nghiệm. Chỉ 60% giáo viên thường xuyên sử dụng phương tiện trực quan và công nghệ thông tin hỗ trợ dạy học.

3. Quản lý hoạt động học tập của học sinh: 75% giáo viên cho biết học sinh chưa thực sự chủ động và tích cực trong học tập môn TN&XH, động cơ học tập chưa được khơi dậy đầy đủ. Việc phân loại năng lực học sinh để tổ chức dạy học phân hóa còn hạn chế.

4. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập: 65% giáo viên và cán bộ quản lý nhận định việc kiểm tra, đánh giá theo hướng phát triển năng lực chưa được thực hiện thường xuyên và toàn diện, chủ yếu tập trung vào đánh giá kiến thức cuối kỳ. Việc sử dụng các hình thức đánh giá đa dạng còn hạn chế.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên là do cán bộ quản lý và giáo viên chưa có đầy đủ năng lực chuyên môn và kỹ năng quản lý đổi mới dạy học theo hướng PTNLHS. Việc thiếu các biện pháp quản lý bền vững, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội cũng ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý. So với các nghiên cứu tại các địa phương khác như Thành phố Hồ Chí Minh và Quảng Ninh, kết quả khảo sát tại Trường Tiểu học Đồng Mai 1 tương đồng về những khó khăn trong đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ giáo viên thực hiện các hoạt động đổi mới dạy học, biểu đồ tròn về mức độ tích cực của học sinh trong học tập, và bảng tổng hợp các biện pháp quản lý hiện tại và mức độ hiệu quả theo đánh giá của cán bộ quản lý.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là làm rõ thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn TN&XH theo hướng PTNLHS tại một trường tiểu học điển hình, từ đó đề xuất các giải pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, góp phần thực hiện thành công chương trình giáo dục phổ thông mới.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường bồi dưỡng năng lực chuyên môn và quản lý cho cán bộ quản lý và giáo viên: Tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu về quản lý dạy học theo hướng PTNLHS, phương pháp dạy học tích cực và kiểm tra đánh giá đổi mới. Thời gian thực hiện trong vòng 6 tháng, do Phòng Giáo dục và Đào tạo phối hợp với trường tổ chức.

2. Xây dựng và hoàn thiện kế hoạch dạy học chi tiết, thống nhất: Hiệu trưởng chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch bài học theo hướng phát triển năng lực, đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế và đặc điểm học sinh. Thực hiện ngay trong năm học 2023-2024.

3. Đổi mới phương pháp dạy học và hình thức tổ chức lớp học: Khuyến khích giáo viên sử dụng đa dạng phương pháp tích cực như học theo dự án, trải nghiệm thực tế, thí nghiệm, trò chơi giáo dục và ứng dụng công nghệ thông tin. Chủ động tạo môi trường học tập tích cực, phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh. Thực hiện liên tục trong các năm học.

4. Nâng cao hiệu quả kiểm tra, đánh giá theo hướng phát triển năng lực: Xây dựng hệ thống câu hỏi, bài tập phát triển năng lực, tổ chức đánh giá thường xuyên, đa dạng hình thức đánh giá (tự luận, trắc nghiệm, sản phẩm học tập, thuyết trình). Phối hợp với gia đình quản lý việc tự học của học sinh. Thực hiện từ năm học 2023-2024.

5. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học: Đầu tư phòng thí nghiệm, thiết bị trực quan, công nghệ thông tin phục vụ dạy học môn TN&XH theo hướng PTNLHS. Kết hợp vận động sự hỗ trợ từ gia đình và xã hội để tổ chức các hoạt động trải nghiệm ngoài nhà trường. Lập kế hoạch đầu tư trong 2 năm tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý giáo dục tiểu học: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực, từ đó áp dụng các biện pháp quản lý hiệu quả tại trường mình.

2. Giáo viên môn Tự nhiên và Xã hội: Nắm bắt các phương pháp dạy học tích cực, cách thiết kế bài học phát triển năng lực học sinh, đổi mới kiểm tra đánh giá, nâng cao chất lượng giảng dạy.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản lý giáo dục: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn về quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh.

4. Phòng Giáo dục và Đào tạo các quận, huyện: Là tài liệu tham khảo để xây dựng các chương trình bồi dưỡng, hướng dẫn chuyên môn và chính sách quản lý giáo dục tiểu học phù hợp với yêu cầu đổi mới.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh là gì?
   Là quá trình cán bộ quản lý tác động có tổ chức đến hoạt động dạy học của giáo viên và học sinh nhằm phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất học sinh, không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn phát huy kỹ năng vận dụng, sáng tạo và giải quyết vấn đề.

2. Tại sao cần đổi mới phương pháp dạy học môn Tự nhiên và Xã hội?
   Phương pháp truyền thống tập trung vào ghi nhớ kiến thức khiến học sinh thiếu hứng thú và không phát triển được năng lực thực hành, tư duy sáng tạo. Đổi mới phương pháp giúp học sinh tích cực tham gia, trải nghiệm, phát triển kỹ năng và phẩm chất cần thiết.

3. Các khó khăn phổ biến trong quản lý hoạt động dạy học theo hướng PTNLHS là gì?
   Bao gồm thiếu kỹ năng quản lý đổi mới của cán bộ quản lý, giáo viên chưa thành thạo phương pháp tích cực, thiếu trang thiết bị hỗ trợ, kiểm tra đánh giá chưa toàn diện và sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.

4. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả dạy học theo hướng phát triển năng lực?
   Sử dụng các hình thức đánh giá đa dạng như quan sát, sản phẩm học tập, thuyết trình, kiểm tra thường xuyên và định kỳ, tập trung đánh giá năng lực vận dụng kiến thức, kỹ năng giải quyết vấn đề và phẩm chất học sinh.

5. Vai trò của gia đình và xã hội trong quản lý hoạt động dạy học theo hướng PTNLHS?
   Gia đình và xã hội hỗ trợ tạo môi trường học tập tích cực, phối hợp quản lý việc học tập của học sinh, cung cấp nguồn lực cho các hoạt động trải nghiệm, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện.

Kết luận

• Quản lý hoạt động dạy học môn Tự nhiên và Xã hội theo hướng phát triển năng lực học sinh là yêu cầu cấp thiết trong đổi mới giáo dục tiểu học hiện nay.
• Thực trạng tại Trường Tiểu học Đồng Mai 1 cho thấy nhiều hạn chế trong quản lý chương trình, phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá và điều kiện dạy học.
• Các yếu tố ảnh hưởng gồm năng lực cán bộ quản lý, nhận thức và kỹ năng giáo viên, điều kiện cơ sở vật chất và sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình, xã hội.
• Đề xuất các biện pháp quản lý cụ thể nhằm nâng cao chất lượng dạy học theo hướng PTNLHS, bao gồm bồi dưỡng chuyên môn, đổi mới phương pháp, hoàn thiện kế hoạch, nâng cao kiểm tra đánh giá và đầu tư trang thiết bị.
• Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các trường tiểu học khác trong việc đổi mới quản lý và dạy học, góp phần thực hiện thành công chương trình giáo dục phổ thông mới.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong năm học 2023-2024, tổ chức đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp.

Call to action: Các nhà quản lý và giáo viên cần chủ động tiếp cận, học tập và áp dụng các biện pháp quản lý đổi mới để nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học theo hướng phát triển năng lực học sinh.