ĐIỀU CHỈNH TƯƠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN LỊCH SỬ VÀ ĐỊA LÝ LỚP 6 Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN QUỲNH NHAI, TỈNH SƠN LA THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƯỜI HỌC

Thế giới đang chứng kiến những biến đổi sâu sắc về khoa học kỹ thuật và kinh tế. Điều này đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng thích ứng và sáng tạo. Việt Nam cần đổi mới giáo dục để đáp ứng yêu cầu này. Nghị quyết 29-NQ/TW nhấn mạnh việc chuyển từ truyền thụ kiến thức sang phát triển năng lực và phẩm chất của người học. Quản lý dạy học cần tập trung vào việc tạo ra môi trường học tập tích cực, nơi học sinh có thể phát huy tối đa tiềm năng của mình. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cụ thể hóa mục tiêu này thông qua việc xác định các năng lực cốt lõi và năng lực đặc thù của từng môn học. Điều này đòi hỏi sự thay đổi trong cách tiếp cận, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học.

Môn Lịch Sử và Địa Lý lớp 6 đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành kiến thức và kỹ năng nền tảng cho học sinh. Với tính tích hợp, môn học này giúp học sinh hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh, từ lịch sử hình thành đến các đặc điểm địa lý tự nhiên và xã hội. Chương trình mới yêu cầu giáo viên phải đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường hoạt động trải nghiệm và thực hành để giúp học sinh phát triển năng lực tư duy, giải quyết vấn đề và hợp tác. Đồng thời, việc đánh giá cũng cần được thực hiện một cách linh hoạt và đa dạng, chú trọng đến quá trình và kết quả học tập của từng học sinh.

Đa số giáo viên tại THCS Quỳnh Nhai chưa được đào tạo bài bản về phương pháp dạy học tích hợp. Nhiều giáo viên còn lúng túng trong việc lựa chọn và sử dụng các phương pháp dạy học phù hợp với chương trình mới. Bên cạnh đó, thiếu thốn về cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học cũng là một trở ngại lớn. Các phòng học chức năng, thiết bị thí nghiệm, bản đồ, tranh ảnh, và tài liệu tham khảo còn thiếu hoặc chưa đáp ứng được yêu cầu. Điều này ảnh hưởng đến khả năng tổ chức các hoạt động trải nghiệm và thực hành cho học sinh.

Một số cán bộ quản lý và giáo viên chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc phát triển năng lực cho học sinh. Họ vẫn còn quen với phương pháp dạy học truyền thống, chú trọng vào việc truyền thụ kiến thức một chiều. Đồng thời, sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong việc giáo dục học sinh còn lỏng lẻo. Gia đình chưa quan tâm đúng mức đến việc học tập của con em, và xã hội chưa tạo ra môi trường giáo dục lành mạnh. Điều này làm giảm hiệu quả của quá trình dạy học.

Mục tiêu dạy học cần được xây dựng dựa trên chương trình giáo dục phổ thông 2018 và đặc điểm của học sinh THCS Quỳnh Nhai. Cần xác định rõ các năng lực và phẩm chất mà học sinh cần đạt được sau mỗi bài học và mỗi chủ đề. Mục tiêu cần cụ thể, đo lường được, có thể đạt được, liên quan và có thời hạn (SMART). Đồng thời, cần đảm bảo tính khả thi và phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường và địa phương.

Nội dung dạy học cần được lựa chọn và sắp xếp một cách khoa học, đảm bảo tính chính xác, cập nhật và thiết thực. Cần lựa chọn những kiến thức cơ bản, cốt lõi và có tính ứng dụng cao trong thực tiễn. Đồng thời, cần tích hợp các kiến thức liên môn để giúp học sinh hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa các lĩnh vực khác nhau. Cần sắp xếp nội dung theo một trình tự logic, từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, để giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng và hiệu quả.

Việc kiểm tra đánh giá trong quản lý hoạt động dạy học là vô cùng quan trọng. Đánh giá cần phải bám sát vào năng lực của người học. Hiện nay việc đánh giá định kỳ và thường xuyên cần có sự đổi mới sáng tạo. Các hình thức đánh giá cần phải đa dạng để có thể đánh giá khách quan nhất năng lực của học sinh. Đánh giá cũng cần có sự góp ý của các bên liên quan để đảm bảo tính minh bạch và công bằng.

Phương pháp dạy học cần chuyển từ truyền thụ kiến thức một chiều sang phát huy tính tích cực và chủ động của học sinh. Cần tăng cường sử dụng các phương pháp dạy học tích cực như dạy học dự án, dạy học theo nhóm, dạy học giải quyết vấn đề. Giáo viên cần đóng vai trò là người hướng dẫn, hỗ trợ và tạo điều kiện cho học sinh tự khám phá và lĩnh hội kiến thức. Cần khuyến khích học sinh đặt câu hỏi, thảo luận và tranh luận để phát triển tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề.

Cần tạo điều kiện cho học sinh được tham gia vào các hoạt động trải nghiệm, thực hành và nghiên cứu. Có thể tổ chức các buổi tham quan di tích lịch sử, bảo tàng, hoặc các địa điểm du lịch địa phương. Có thể tổ chức các hoạt động ngoại khóa như thi tìm hiểu lịch sử, vẽ tranh về địa lý, hoặc làm mô hình các công trình kiến trúc. Cần khuyến khích học sinh tự nghiên cứu, tìm hiểu và khám phá những điều mới lạ về lịch sử và địa lý.

Việc đổi mới phương pháp dạy học sẽ mang lại hiệu quả cao. Để học sinh hiểu rõ hơn về nội dung và nâng cao năng lực tư duy, giáo viên cần có nhiều phương pháp khác nhau. Một số phương pháp có thể áp dụng như: Phương pháp trực quan, phương pháp nêu vấn đề, phương pháp thảo luận nhóm, phương pháp đóng vai, phương pháp trò chơi, phương pháp luyện tập thực hành,...

Có rất nhiều phần mềm và ứng dụng hỗ trợ giảng dạy môn Lịch Sử và Địa Lý, ví dụ như PowerPoint, Prezi, Canva, Google Earth, Google Maps, ... Giáo viên có thể sử dụng các phần mềm này để tạo ra các bài giảng điện tử sinh động và hấp dẫn, với nhiều hình ảnh, video và âm thanh. Đồng thời, có thể sử dụng các ứng dụng để tạo ra các trò chơi và bài tập tương tác, giúp học sinh ôn tập và củng cố kiến thức.

Có thể sử dụng các công cụ trực tuyến như Google Forms, Quizizz, Kahoot, ... để tổ chức các hoạt động tương tác và đánh giá trực tuyến. Giáo viên có thể tạo ra các bài kiểm tra, bài tập trắc nghiệm, hoặc các câu hỏi thảo luận để đánh giá kiến thức và kỹ năng của học sinh. Đồng thời, có thể sử dụng các công cụ này để thu thập phản hồi từ học sinh về chất lượng bài giảng và phương pháp dạy học.

Cần xây dựng mối quan hệ chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong việc giáo dục học sinh. Nhà trường cần thông báo thường xuyên cho gia đình về tình hình học tập và rèn luyện của con em. Gia đình cần quan tâm và tạo điều kiện cho con em học tập tốt. Xã hội cần tạo ra môi trường giáo dục lành mạnh và khuyến khích học sinh tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao và xã hội.

Cần xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa giáo viên và học sinh, tạo ra môi trường học tập thân thiện và cởi mở. Giáo viên cần lắng nghe và tôn trọng ý kiến của học sinh, khuyến khích học sinh đặt câu hỏi và thảo luận. Cần tạo ra các hoạt động nhóm và các trò chơi để giúp học sinh gắn kết và học hỏi lẫn nhau. Đồng thời, cần xử lý công bằng và nhân ái các trường hợp vi phạm kỷ luật.