I. Giới thiệu về quản lý đầu tư xây dựng cơ bản
Quản lý đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) là một trong những hoạt động quan trọng nhằm tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật cho nền kinh tế. Đặc biệt, tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên, việc quản lý đầu tư XDCB từ ngân sách Nhà nước (NSNN) đóng vai trò then chốt trong việc phát triển hạ tầng và nâng cao chất lượng đời sống người dân. Theo Bùi Mạnh Cường (2012), đầu tư XDCB không chỉ là hoạt động kinh tế mà còn là yếu tố quyết định cho sự phát triển bền vững của địa phương. Tuy nhiên, thực trạng quản lý đầu tư XDCB tại huyện Đồng Hỷ vẫn còn nhiều bất cập, như thất thoát vốn, lãng phí nguồn lực và chất lượng công trình chưa đạt yêu cầu. Do đó, việc nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư XDCB là cần thiết để đảm bảo sự phát triển đồng bộ và bền vững cho huyện.
1.1. Khái niệm và vai trò của quản lý đầu tư
Quản lý đầu tư XDCB được định nghĩa là sự tác động có tổ chức và có định hướng vào các hoạt động đầu tư nhằm đạt được hiệu quả kinh tế xã hội cao. Theo Mai Văn Bưu (1998), bản chất của quản lý đầu tư XDCB là việc áp dụng các biện pháp đồng bộ để điều chỉnh và kiểm soát các hoạt động đầu tư. Vai trò của quản lý đầu tư XDCB không chỉ dừng lại ở việc phân bổ nguồn vốn mà còn bao gồm việc đảm bảo chất lượng công trình, tiến độ thi công và sự minh bạch trong quá trình thực hiện. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh huyện Đồng Hỷ đang cần cải thiện hạ tầng để phục vụ cho sự phát triển kinh tế - xã hội.
II. Thực trạng quản lý đầu tư xây dựng cơ bản tại huyện Đồng Hỷ
Thực trạng quản lý đầu tư XDCB tại huyện Đồng Hỷ cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Theo số liệu thống kê, tổng vốn đầu tư từ NSNN cho XDCB tại huyện trong năm 2018 đạt 820 tỷ đồng, với nhiều công trình được khởi công. Tuy nhiên, công tác quản lý vẫn còn nhiều hạn chế, như quy hoạch và phân bổ vốn chưa hợp lý, thẩm định dự án chưa chặt chẽ, và công tác giải ngân vốn còn chậm. Những vấn đề này dẫn đến tình trạng thất thoát và lãng phí nguồn vốn, ảnh hưởng đến chất lượng công trình. Đặc biệt, việc lựa chọn nhà thầu và công tác đền bù giải phóng mặt bằng cũng gặp nhiều khó khăn, gây ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện các dự án.
2.1. Đánh giá về công tác quản lý đầu tư
Đánh giá về công tác quản lý đầu tư XDCB tại huyện Đồng Hỷ cho thấy nhiều kết quả tích cực nhưng cũng không ít hạn chế. Mặc dù có sự gia tăng về vốn đầu tư, nhưng hiệu quả sử dụng vốn chưa cao. Nhiều công trình xây dựng không đạt yêu cầu về chất lượng, tiến độ thi công chậm trễ. Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng, cũng như sự thiếu hụt về năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ. Việc áp dụng các quy định pháp luật trong quản lý đầu tư cũng chưa được thực hiện đồng bộ, dẫn đến tình trạng chồng chéo và thiếu minh bạch trong quá trình thực hiện.
III. Giải pháp tăng cường quản lý đầu tư xây dựng cơ bản
Để nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư XDCB tại huyện Đồng Hỷ, cần thực hiện một số giải pháp cụ thể. Trước hết, cần hoàn thiện hệ thống pháp luật và chính sách quản lý đầu tư, đảm bảo tính đồng bộ và khả thi trong thực tiễn. Thứ hai, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý đầu tư, thông qua các chương trình đào tạo và bồi dưỡng chuyên môn. Thứ ba, cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát các dự án đầu tư, nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm. Cuối cùng, việc huy động nguồn vốn từ các thành phần kinh tế khác cũng cần được khuyến khích để giảm áp lực lên ngân sách Nhà nước.
3.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật
Hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý đầu tư XDCB là một trong những giải pháp quan trọng. Cần xây dựng các quy định rõ ràng về quy trình đầu tư, từ khâu lập dự án, thẩm định, đến thực hiện và quyết toán. Điều này không chỉ giúp nâng cao tính minh bạch trong quản lý mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư tham gia vào các dự án. Bên cạnh đó, cần có các cơ chế khuyến khích đầu tư từ khu vực tư nhân và nước ngoài, nhằm đa dạng hóa nguồn vốn cho các dự án xây dựng cơ bản.
