Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, ngành giáo dục Việt Nam nói chung và công tác đào tạo lý luận chính trị nói riêng đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức. Tỉnh Nam Định, với sự phát triển công nghệ thông tin và sự quan tâm đầu tư của chính quyền địa phương, đã và đang thúc đẩy chuyển đổi số trong giáo dục nhằm nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ. Trường Chính trị Trường Chinh tỉnh Nam Định, với gần 70 năm xây dựng và phát triển, là trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chủ chốt của tỉnh, chịu trách nhiệm quản lý và tổ chức đào tạo Trung cấp Lý luận Chính trị (LLCT) cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp cơ sở.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc khảo sát thực trạng quản lý đào tạo Trung cấp LLCT tại Trường Chính trị Trường Chinh trong giai đoạn 2021-2023, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý đào tạo trong bối cảnh chuyển đổi số. Nghiên cứu nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu đổi mới công tác cán bộ trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0 và chuyển đổi số toàn diện.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm Trường Chính trị Trường Chinh tỉnh Nam Định và các trung tâm chính trị cấp huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực chính trị, nâng cao năng lực quản lý, đồng thời góp phần thúc đẩy chuyển đổi số trong giáo dục chính trị tại địa phương. Theo thống kê, từ năm 2021 đến giữa năm 2023, trường đã tổ chức 2-3 lớp Trung cấp LLCT mỗi năm với hơn 100 học viên tham gia, phản ánh nhu cầu đào tạo lớn và đa dạng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý đào tạo và chuyển đổi số trong giáo dục. Trước hết, lý thuyết quản lý đào tạo nhấn mạnh vai trò của quá trình tác động có định hướng của chủ thể quản lý nhằm đạt mục tiêu đào tạo, bao gồm các chức năng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra. Quản lý đào tạo Trung cấp LLCT được hiểu là sự điều hành toàn diện các hoạt động đào tạo nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác bồi dưỡng cán bộ chính trị.

Thứ hai, lý thuyết chuyển đổi số được áp dụng để phân tích sự thay đổi toàn diện trong phương thức quản lý và tổ chức đào tạo thông qua ứng dụng công nghệ số, bao gồm số hóa dữ liệu, ứng dụng phần mềm quản lý, và phát triển nền tảng học tập trực tuyến. Các khái niệm chính bao gồm: chuyển đổi số trong quản lý giáo dục, chuyển đổi số trong giảng dạy và học tập, và các yếu tố ảnh hưởng đến chuyển đổi số như nhận thức lãnh đạo, hạ tầng công nghệ và nguồn nhân lực.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Về lý luận, tác giả phân tích, tổng hợp các văn bản pháp luật, nghị quyết của Đảng và Nhà nước liên quan đến đào tạo Trung cấp LLCT và chuyển đổi số trong giáo dục. Về thực tiễn, nghiên cứu tiến hành khảo sát xã hội học với cỡ mẫu 190 người, bao gồm lãnh đạo sở, ban, ngành, lãnh đạo các huyện, thành phố, giảng viên và học viên đang học Trung cấp LLCT tại trường và các trung tâm chính trị cấp huyện.

Phương pháp thu thập dữ liệu gồm: điều tra bằng phiếu khảo sát, phỏng vấn chuyên gia, quan sát thực tế và phân tích thống kê toán học để xử lý số liệu. Phương pháp chọn mẫu là mẫu phi xác suất, tập trung vào các đối tượng có liên quan trực tiếp đến công tác quản lý và đào tạo Trung cấp LLCT tại địa phương. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2021 đến tháng 6/2023, đảm bảo thu thập dữ liệu cập nhật và phản ánh đúng thực trạng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng xây dựng kế hoạch đào tạo và tuyển sinh: Trường Chính trị Trường Chinh duy trì nền nếp khảo sát nhu cầu đào tạo hàng năm, tuy nhiên phương thức khảo sát còn đơn điệu, chủ yếu qua công văn và thông báo truyền thống. Khoảng 50% lãnh đạo địa phương phối hợp đăng ký nhu cầu học tập trước với nhà trường, 44% đề nghị mở lớp khi có nhu cầu. Việc phổ biến kế hoạch đào tạo chưa rộng rãi, chỉ 40% học viên biết thông tin qua trang thông tin điện tử nhà trường.

  2. Quản lý xây dựng lịch giảng dạy: Lịch giảng dạy được xây dựng thủ công qua phần mềm Word, quy trình kéo dài và dễ xảy ra trùng lịch. Việc này làm giảm hiệu quả quản lý và khó kiểm soát tiến độ giảng dạy.

  3. Quản lý giảng dạy và học viên: Ban Giám hiệu chưa ứng dụng hiệu quả công nghệ trong quản lý giáo án và giám sát giảng dạy. Ý thức học tập của học viên còn thấp, tỷ lệ bỏ tiết và đi muộn chưa được kiểm soát tốt. Việc quản lý học viên chủ yếu dựa trên điểm danh thủ công, thiếu công cụ công nghệ hỗ trợ.

  4. Tổ chức thi và đánh giá kết quả học tập: Hình thức thi chủ yếu là tự luận mở, thi vấn đáp và trắc nghiệm trên giấy. Tỷ lệ học viên đạt khá, giỏi cao (90-100%), nhưng chưa phản ánh đúng ý thức học tập thực tế. Việc ứng dụng công nghệ trong tổ chức thi và chấm thi còn hạn chế.

  5. Cơ sở vật chất và trang thiết bị: Cơ sở vật chất còn thiếu và lạc hậu, tỷ lệ phòng học có điều hòa, máy tính, máy chiếu cố định thấp. Hệ thống camera giám sát lớp học chưa được trang bị đầy đủ. Thư viện và hệ thống quản lý tài liệu còn thủ công, kết nối internet chưa ổn định.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát cho thấy, mặc dù Trường Chính trị Trường Chinh đã có nhiều nỗ lực trong công tác quản lý đào tạo Trung cấp LLCT, nhưng việc ứng dụng công nghệ số trong quản lý và giảng dạy còn hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo. Việc khảo sát nhu cầu đào tạo và tuyển sinh chưa tận dụng hiệu quả các công cụ số, dẫn đến thông tin không kịp thời và chưa minh bạch. Quản lý lịch giảng dạy thủ công làm giảm hiệu quả điều hành, dễ gây trùng lịch và khó kiểm soát.

So với các nghiên cứu trong ngành giáo dục chính trị và chuyển đổi số, kết quả này tương đồng với thực trạng chung của nhiều trường chính trị cấp tỉnh, nơi mà hạ tầng công nghệ và nhận thức về chuyển đổi số còn chưa đồng đều. Việc thiếu hệ thống quản lý học viên hiện đại làm giảm khả năng kiểm soát ý thức học tập và sự tham gia của học viên, dẫn đến tỷ lệ bỏ tiết và học không nghiêm túc cao.

Cơ sở vật chất chưa đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số là một trong những nguyên nhân chính khiến việc ứng dụng công nghệ trong đào tạo và quản lý gặp khó khăn. Việc tổ chức thi và đánh giá chưa áp dụng triệt để công nghệ số cũng làm giảm tính khách quan và hiệu quả của công tác đánh giá.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ học viên biết thông tin tuyển sinh qua các kênh khác nhau, bảng thống kê số lượng lớp đào tạo và học viên qua các năm, cũng như biểu đồ so sánh tỷ lệ ứng dụng công nghệ trong các hoạt động quản lý đào tạo.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Ứng dụng công nghệ thông tin trong khảo sát và xây dựng kế hoạch đào tạo: Triển khai hệ thống khảo sát trực tuyến và phần mềm quản lý nhu cầu đào tạo để cập nhật thông tin nhanh chóng, chính xác. Mục tiêu nâng cao tỷ lệ phối hợp đăng ký nhu cầu lên trên 80% trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu và Phòng Quản lý đào tạo.

  2. Số hóa và tự động hóa quy trình xây dựng lịch giảng dạy: Áp dụng phần mềm chuyên dụng để xây dựng và quản lý lịch giảng, giảm thời gian xây dựng lịch xuống còn dưới 1 tuần, đồng thời tránh trùng lịch. Chủ thể thực hiện: Phòng Quản lý đào tạo phối hợp với các khoa chuyên môn.

  3. Nâng cao hiệu quả quản lý giảng dạy và học viên bằng công nghệ: Lắp đặt hệ thống camera giám sát lớp học, triển khai điểm danh điện tử bằng nhận diện khuôn mặt hoặc thẻ từ, kết nối dữ liệu quản lý học viên với phần mềm quản lý đào tạo. Mục tiêu giảm tỷ lệ bỏ tiết xuống dưới 5% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu, Phòng Quản lý đào tạo.

  4. Đổi mới tổ chức thi và đánh giá kết quả học tập: Áp dụng phần mềm thi trắc nghiệm trực tuyến, chấm thi tự động, kết hợp giám sát công nghệ cao để đảm bảo tính nghiêm túc và khách quan. Chủ thể thực hiện: Phòng Quản lý đào tạo và Hội đồng thi.

  5. Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất và hạ tầng công nghệ: Tăng cường trang bị máy tính, máy chiếu, điều hòa, hệ thống mạng internet tốc độ cao và thư viện điện tử. Mục tiêu hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật trong vòng 3 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu phối hợp với các đơn vị tài trợ và chính quyền địa phương.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo các trường chính trị tỉnh, thành phố: Nghiên cứu giúp nâng cao hiệu quả quản lý đào tạo Trung cấp LLCT, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số, từ đó xây dựng kế hoạch đổi mới phù hợp với thực tiễn địa phương.

  2. Cán bộ quản lý giáo dục và đào tạo: Áp dụng các giải pháp quản lý hiện đại, ứng dụng công nghệ thông tin để cải thiện quy trình đào tạo, giám sát và đánh giá học viên.

  3. Giảng viên và cán bộ đào tạo lý luận chính trị: Tham khảo các phương pháp giảng dạy tích cực, ứng dụng công nghệ số trong soạn thảo giáo án, giảng dạy và đánh giá kết quả học tập.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục, công nghệ giáo dục: Tài liệu tham khảo quý giá về thực trạng và giải pháp chuyển đổi số trong quản lý đào tạo chính trị, góp phần phát triển nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực này.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chuyển đổi số ảnh hưởng thế nào đến quản lý đào tạo Trung cấp LLCT?
    Chuyển đổi số giúp số hóa dữ liệu, tự động hóa quy trình quản lý, nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong công tác đào tạo. Ví dụ, việc ứng dụng phần mềm quản lý giúp giảm thời gian xây dựng lịch giảng và kiểm soát học viên chính xác hơn.

  2. Những khó khăn chính trong quản lý đào tạo Trung cấp LLCT hiện nay là gì?
    Khó khăn gồm phương thức khảo sát nhu cầu đào tạo thủ công, cơ sở vật chất lạc hậu, thiếu hệ thống quản lý học viên hiện đại và tổ chức thi chưa áp dụng công nghệ số đầy đủ.

  3. Làm thế nào để nâng cao ý thức học tập của học viên Trung cấp LLCT?
    Ứng dụng công nghệ điểm danh điện tử, giám sát lớp học bằng camera, kết hợp đánh giá thường xuyên và minh bạch kết quả học tập qua phần mềm giúp nâng cao ý thức học viên.

  4. Vai trò của Ban Giám hiệu trong chuyển đổi số quản lý đào tạo là gì?
    Ban Giám hiệu là chủ thể quyết định, chỉ đạo việc ứng dụng công nghệ, xây dựng quy trình quản lý mới và đảm bảo nguồn lực đầu tư hạ tầng kỹ thuật, đồng thời giám sát chất lượng đào tạo.

  5. Cơ sở vật chất cần được cải thiện những gì để đáp ứng chuyển đổi số?
    Cần nâng cấp hệ thống máy tính, mạng internet tốc độ cao, trang thiết bị giảng dạy hiện đại như máy chiếu, camera giám sát lớp học và xây dựng thư viện điện tử kết nối mạng.

Kết luận

  • Quản lý đào tạo Trung cấp LLCT tại Trường Chính trị Trường Chinh tỉnh Nam Định đã có nhiều đổi mới nhưng còn tồn tại hạn chế trong ứng dụng công nghệ số.
  • Phương thức khảo sát nhu cầu đào tạo và tuyển sinh còn thủ công, ảnh hưởng đến tính kịp thời và chính xác của kế hoạch đào tạo.
  • Cơ sở vật chất kỹ thuật chưa đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, làm giảm hiệu quả quản lý và giảng dạy.
  • Việc tổ chức thi và đánh giá kết quả học tập chưa áp dụng triệt để công nghệ, dẫn đến thiếu khách quan và hiệu quả.
  • Đề xuất các giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, xây dựng lịch giảng, quản lý học viên, tổ chức thi và đầu tư cơ sở vật chất nhằm nâng cao chất lượng đào tạo trong 3 năm tới.

Tiếp theo, các đơn vị quản lý và nhà trường cần triển khai đồng bộ các giải pháp, đồng thời tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý và giảng viên về kỹ năng công nghệ số để đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số trong giáo dục. Đề nghị các cơ quan liên quan phối hợp hỗ trợ nguồn lực và chính sách nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi số hiệu quả.

Hành động ngay hôm nay để xây dựng nền tảng quản lý đào tạo hiện đại, góp phần phát triển đội ngũ cán bộ chính trị vững mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của tỉnh Nam Định và đất nước.