Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh giáo dục mầm non ngày càng được xã hội quan tâm, việc nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên mầm non trở thành nhiệm vụ trọng tâm. Trường Cao đẳng Sư phạm Yên Bái, với lịch sử đào tạo hơn 50 năm, đã xây dựng chuẩn đầu ra ngành Giáo dục Mầm non từ năm 2010 nhằm đảm bảo sinh viên (SV) sau khi tốt nghiệp có đủ năng lực chuyên môn và phẩm chất nghề nghiệp. Hoạt động thực tập sư phạm (TTSP) là giai đoạn then chốt giúp SV vận dụng kiến thức lý thuyết vào thực tiễn, đồng thời là cơ sở để đánh giá năng lực sư phạm của SV. Tuy nhiên, công tác quản lý hoạt động đánh giá kết quả TTSP theo chuẩn đầu ra còn nhiều khó khăn, như việc giáo viên mầm non tại cơ sở thực tập chưa nắm rõ nội dung, công cụ đánh giá, dẫn đến đánh giá mang tính cảm tính, thiếu khách quan.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả TTSP của SV ngành Giáo dục Mầm non theo chuẩn đầu ra tại Trường CĐSP Yên Bái, từ đó đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý, góp phần cải thiện chất lượng đào tạo. Khảo sát được thực hiện trên 25 cán bộ quản lý (CBQL) và giảng viên trường CĐSP, 50 CBQL và giáo viên mầm non tại các cơ sở thực tập, cùng 112 SV ngành mầm non khóa 2013-2016. Nghiên cứu có phạm vi tập trung vào hoạt động đánh giá kết quả TTSP cuối khóa của SV ngành Giáo dục Mầm non tại Trường CĐSP Yên Bái trong giai đoạn 2013-2016.

Việc quản lý hiệu quả hoạt động đánh giá kết quả TTSP không chỉ giúp SV nhận thức rõ năng lực của bản thân, mà còn cung cấp thông tin quan trọng cho nhà trường trong việc điều chỉnh chương trình đào tạo, nâng cao chất lượng giáo dục mầm non tại địa phương. Đây là một trong những chỉ số quan trọng phản ánh chất lượng đào tạo và sự phát triển bền vững của ngành Giáo dục Mầm non.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và đánh giá kết quả học tập, trong đó:

  • Lý thuyết quản lý giáo dục: Quản lý giáo dục được hiểu là hệ thống các tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý nhằm điều hành, phối hợp các hoạt động giáo dục để đạt được mục tiêu đề ra. Quản lý hoạt động đánh giá kết quả TTSP là quá trình định hướng, kiểm soát nhằm đảm bảo đánh giá khách quan, chính xác theo chuẩn đầu ra.

  • Lý thuyết đánh giá theo chuẩn đầu ra (Criterion-referenced assessment): Đánh giá dựa trên việc so sánh năng lực của người học với các tiêu chuẩn, chuẩn mực đã được xác định trước, không so sánh với người khác. Chuẩn đầu ra ngành Giáo dục Mầm non được xây dựng dựa trên các kiến thức, kỹ năng và thái độ cần thiết để SV có thể thực hiện tốt công tác chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non.

Các khái niệm chính bao gồm: thực tập sư phạm, chuẩn đầu ra, đánh giá kết quả thực tập sư phạm, quản lý hoạt động đánh giá, công cụ đánh giá, và phân cấp quản lý trong hoạt động đánh giá.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp các phương pháp sau:

  • Phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích, tổng hợp các tài liệu, văn bản pháp luật, các công trình nghiên cứu liên quan đến quản lý giáo dục, đánh giá kết quả TTSP và chuẩn đầu ra ngành Giáo dục Mầm non.

  • Phương pháp điều tra khảo sát: Thu thập dữ liệu thực tiễn qua phiếu điều tra với 187 người tham gia gồm 25 CBQL và giảng viên trường CĐSP, 50 CBQL và giáo viên mầm non tại các cơ sở thực tập, và 112 SV ngành mầm non. Phiếu khảo sát bao gồm các câu hỏi đóng và mở nhằm đánh giá nhận thức, thực trạng quản lý và đánh giá kết quả TTSP.

  • Phương pháp phỏng vấn sâu: Phỏng vấn CBQL trường mầm non, giáo viên hướng dẫn thực tập và SV để làm rõ các vấn đề liên quan đến quản lý và đánh giá kết quả TTSP.

  • Phương pháp quan sát: Quan sát trực tiếp hoạt động thực tập của SV tại các trường mầm non để đánh giá thực trạng áp dụng các phương pháp đánh giá.

  • Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động sư phạm: Phân tích giáo án, đồ dùng dạy học do SV thực hiện trong quá trình thực tập.

  • Phương pháp thống kê: Xử lý dữ liệu định lượng bằng phần mềm thống kê, tính tỷ lệ phần trăm, điểm trung bình để đánh giá mức độ thực hiện và hiệu quả quản lý.

Thời gian nghiên cứu tập trung vào khóa học 2013-2016 tại Trường CĐSP Yên Bái, với phạm vi khảo sát các hoạt động đánh giá kết quả TTSP của SV ngành Giáo dục Mầm non theo chuẩn đầu ra.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của hoạt động đánh giá kết quả TTSP

    • 92% CBQL trường CĐSP và 90% CBQL, giáo viên mầm non tại cơ sở thực tập đánh giá hoạt động đánh giá kết quả TTSP theo chuẩn đầu ra là rất quan trọng.
    • 93,3% SV cũng đồng thuận với nhận định này, cho thấy sự thống nhất cao về vai trò của hoạt động đánh giá trong quá trình đào tạo.

  2. Thực trạng thực hiện các nội dung đánh giá của giáo viên mầm non

    • Mức độ thực hiện các nội dung đánh giá chăm sóc và giáo dục trẻ đạt điểm trung bình từ 2,63 đến 2,71 trên thang điểm 3, trong đó công tác tổ chức quản lý nhóm lớp đạt 2,69; vệ sinh, chăm sóc trẻ đạt 2,71; nuôi dưỡng trẻ đạt 2,7; tổ chức hoạt động học và chơi của trẻ đạt khoảng 2,63-2,65.
    • Điều này cho thấy giáo viên mầm non thực hiện đánh giá khá tốt các nội dung chuyên môn, tuy nhiên vẫn còn khoảng cách để đạt mức xuất sắc.

  3. Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả TTSP

    • Công tác lập kế hoạch đánh giá được thực hiện có hệ thống, tuy nhiên việc phối hợp giữa trường CĐSP và các trường mầm non còn hạn chế, ảnh hưởng đến tính đồng bộ và khách quan của đánh giá.
    • Việc quản lý phương pháp, hình thức đánh giá chưa được đổi mới nhiều, vẫn chủ yếu dựa vào quan sát và nhận xét cảm tính.
    • Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động đánh giá còn thiếu thốn, kinh phí đào tạo do Nhà nước cấp hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng quản lý.

  4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đánh giá

    • Chương trình đào tạo chưa hoàn toàn đồng bộ với chuẩn đầu ra, đặc biệt về thời lượng thực hành và rèn luyện kỹ năng sư phạm.
    • Cơ chế phối hợp giữa trường CĐSP và trường mầm non chưa chặt chẽ, dẫn đến sự thiếu thống nhất trong công tác đánh giá.
    • Nhận thức của CBQL, giảng viên và giáo viên mầm non về quản lý và đánh giá còn chưa đồng đều, có sự e ngại khi chuyển đổi phương pháp đánh giá mới.
    • Kinh phí đào tạo hạn chế làm giảm hiệu quả đầu tư cho công tác đánh giá và hỗ trợ sinh viên thực tập.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy nhận thức chung về tầm quan trọng của hoạt động đánh giá kết quả TTSP theo chuẩn đầu ra là rất tích cực, tạo tiền đề thuận lợi cho việc cải tiến quản lý. Tuy nhiên, thực trạng quản lý và đánh giá còn nhiều hạn chế, đặc biệt là sự phối hợp giữa các bên liên quan và việc áp dụng các phương pháp đánh giá khoa học, khách quan.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành giáo dục mầm non và quản lý giáo dục, tình trạng đánh giá mang tính cảm tính, thiếu công cụ chuẩn hóa là vấn đề phổ biến. Việc thiếu kinh phí và cơ sở vật chất cũng là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến chất lượng đánh giá. Các nghiên cứu trước đây cũng nhấn mạnh vai trò của sự phối hợp chặt chẽ giữa trường đào tạo và cơ sở thực tập để nâng cao hiệu quả đánh giá.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ thể hiện tỷ lệ nhận thức về tầm quan trọng, điểm trung bình các nội dung đánh giá, và sơ đồ phân cấp quản lý hoạt động đánh giá kết quả TTSP. Bảng tổng hợp mức độ thực hiện các nội dung đánh giá cũng giúp minh họa rõ nét thực trạng hiện tại.

Việc nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động đánh giá kết quả TTSP sẽ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên mầm non, đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục tại địa phương và cả nước.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đổi mới công tác lập kế hoạch đánh giá kết quả TTSP

    • Xây dựng kế hoạch đánh giá chi tiết, bám sát chuẩn đầu ra, có sự tham gia phối hợp chặt chẽ giữa trường CĐSP và các trường mầm non.
    • Thời gian thực hiện: Triển khai ngay trong năm học tiếp theo.
    • Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu trường CĐSP phối hợp với Ban giám hiệu các trường mầm non.

  2. Đổi mới quản lý quy trình đánh giá kết quả TTSP

    • Chuẩn hóa quy trình đánh giá, xây dựng bộ tiêu chí, công cụ đánh giá khoa học, định lượng rõ ràng.
    • Tổ chức tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ đánh giá cho giáo viên mầm non và giảng viên trường CĐSP.
    • Thời gian: Tập huấn và áp dụng trong vòng 6 tháng.
    • Chủ thể: Phòng đào tạo, khoa Giáo dục Mầm non, phối hợp với các trường mầm non.

  3. Quản lý thông tin trong đánh giá kết quả TTSP

    • Xây dựng hệ thống lưu trữ, tổng hợp kết quả đánh giá minh bạch, dễ dàng truy cập và phản hồi.
    • Sử dụng phần mềm quản lý dữ liệu đánh giá để nâng cao hiệu quả và tính chính xác.
    • Thời gian: Triển khai trong 1 năm.
    • Chủ thể: Phòng công nghệ thông tin và phòng đào tạo trường CĐSP.

  4. Xây dựng cơ chế phối hợp giữa trường CĐSP và trường mầm non

    • Thiết lập quy chế phối hợp rõ ràng về trách nhiệm, quyền hạn trong công tác đánh giá kết quả TTSP.
    • Tăng cường giao lưu, trao đổi kinh nghiệm giữa giảng viên và giáo viên mầm non.
    • Thời gian: Ban hành quy chế trong 6 tháng, duy trì hoạt động thường xuyên.
    • Chủ thể: Ban giám hiệu trường CĐSP và các trường mầm non.

  5. Sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất, trang thiết bị và kinh phí

    • Đầu tư nâng cấp trang thiết bị phục vụ đánh giá và thực tập sư phạm.
    • Tăng cường huy động nguồn lực xã hội hóa để bổ sung kinh phí.
    • Thời gian: Lập kế hoạch đầu tư trong năm học tới.
    • Chủ thể: Ban giám hiệu trường CĐSP, phòng tài chính và các đối tác liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục tại các trường cao đẳng sư phạm

    • Lợi ích: Nắm bắt thực trạng và giải pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả TTSP theo chuẩn đầu ra, từ đó nâng cao hiệu quả công tác quản lý đào tạo.
    • Use case: Xây dựng kế hoạch cải tiến công tác đánh giá tại đơn vị mình.

  2. Giảng viên và giáo viên hướng dẫn thực tập sư phạm ngành Giáo dục Mầm non

    • Lợi ích: Hiểu rõ các tiêu chí, công cụ và phương pháp đánh giá chuẩn xác, khách quan, góp phần nâng cao chất lượng hướng dẫn và đánh giá SV.
    • Use case: Áp dụng các phương pháp đánh giá khoa học trong thực tế giảng dạy và hướng dẫn.

  3. Sinh viên ngành Giáo dục Mầm Non

    • Lợi ích: Nắm được yêu cầu chuẩn đầu ra và quy trình đánh giá kết quả TTSP, từ đó chủ động rèn luyện, hoàn thiện năng lực nghề nghiệp.
    • Use case: Tự đánh giá năng lực bản thân, chuẩn bị tốt cho kỳ thực tập và công việc tương lai.

  4. Các nhà nghiên cứu và chuyên gia giáo dục

    • Lợi ích: Tham khảo cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý đánh giá kết quả TTSP theo chuẩn đầu ra, làm nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo.
    • Use case: Phát triển các đề tài nghiên cứu về quản lý giáo dục và đào tạo giáo viên mầm non.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao cần đánh giá kết quả thực tập sư phạm theo chuẩn đầu ra?
    Đánh giá theo chuẩn đầu ra giúp đảm bảo SV đạt được các năng lực cần thiết, phản ánh đúng chất lượng đào tạo, đồng thời cung cấp thông tin để nhà trường điều chỉnh chương trình đào tạo phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

  2. Ai là người chịu trách nhiệm chính trong quản lý hoạt động đánh giá kết quả TTSP?
    Quản lý hoạt động đánh giá là sự phối hợp giữa trường CĐSP (đơn vị đào tạo) và các trường mầm non (cơ sở thực tập), trong đó CBQL và giảng viên trường CĐSP chịu trách nhiệm xây dựng kế hoạch, công cụ đánh giá; giáo viên mầm non thực hiện đánh giá trực tiếp.

  3. Các phương pháp đánh giá kết quả TTSP phổ biến hiện nay là gì?
    Phương pháp quan sát, vấn đáp, nghiên cứu sản phẩm hoạt động sư phạm (giáo án, đồ dùng dạy học), kết hợp với các phiếu đánh giá tiêu chuẩn hóa giúp đánh giá toàn diện năng lực SV.

  4. Những khó khăn chính trong quản lý hoạt động đánh giá kết quả TTSP là gì?
    Bao gồm thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên, công cụ đánh giá chưa chuẩn hóa, đánh giá mang tính cảm tính, hạn chế về cơ sở vật chất và kinh phí, cũng như nhận thức chưa đồng đều của các chủ thể tham gia.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động đánh giá kết quả TTSP?
    Cần đổi mới quy trình, chuẩn hóa công cụ đánh giá, tăng cường tập huấn cho giáo viên, xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa trường đào tạo và cơ sở thực tập, đồng thời đầu tư cơ sở vật chất và huy động nguồn lực tài chính hợp lý.

Kết luận

  • Quản lý hoạt động đánh giá kết quả thực tập sư phạm của SV ngành Giáo dục Mầm Non theo chuẩn đầu ra tại Trường CĐSP Yên Bái còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong phối hợp giữa các bên và áp dụng công cụ đánh giá khoa học.
  • Nhận thức của CBQL, giảng viên và giáo viên mầm non về tầm quan trọng của hoạt động đánh giá là tích cực, tạo điều kiện thuận lợi cho cải tiến quản lý.
  • Các yếu tố ảnh hưởng chính gồm chương trình đào tạo, cơ chế phối hợp, nhận thức của các chủ thể và kinh phí đào tạo.
  • Đề xuất các biện pháp đổi mới công tác lập kế hoạch, quy trình đánh giá, quản lý thông tin, xây dựng cơ chế phối hợp và sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất, kinh phí.
  • Tiếp tục triển khai nghiên cứu, áp dụng các giải pháp trong thời gian tới nhằm nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên mầm non, đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục địa phương và quốc gia.

Call-to-action: Các đơn vị đào tạo và cơ sở thực tập cần phối hợp chặt chẽ, áp dụng các biện pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả quản lý và đánh giá kết quả thực tập sư phạm, góp phần đào tạo đội ngũ giáo viên mầm non chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.