I. Cơ sở lý luận về quản lý chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới
Quản lý chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (CTMTQG XDNTM) là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhằm phát triển kinh tế - xã hội tại các xã nông thôn. Chương trình này không chỉ giúp cải thiện cơ sở hạ tầng mà còn nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân. Theo Nghị định số 209/2004/NĐ-CP, nông thôn mới được định nghĩa là khu vực nông thôn có kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội từng bước hiện đại. Việc quản lý CTMTQG XDNTM cần phải dựa trên các nguyên tắc như phát huy vai trò của người dân, sự tham gia của cả hệ thống chính trị và xã hội. Đặc biệt, việc lồng ghép các chương trình hỗ trợ có mục tiêu vào quá trình xây dựng NTM là rất cần thiết để đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả.
1.1 Khái niệm về nông thôn
Nông thôn được hiểu là nơi cư trú chủ yếu của nông dân, nơi mà nền sản xuất chủ yếu dựa vào nông nghiệp. Theo Đặng Kim Sơn (2008), nông thôn là phần lãnh thổ không thuộc nội thành, nội thị và được quản lý bởi cấp hành chính cơ sở là UBND xã. Sự phát triển nông thôn không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn liên quan đến văn hóa, xã hội và môi trường. Việc xây dựng nông thôn mới không chỉ đơn thuần là cải thiện cơ sở hạ tầng mà còn là nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, giảm nghèo và phát triển bền vững.
II. Thực trạng quản lý chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới tại xã Cổ Lũng
Xã Cổ Lũng, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên đã thực hiện CTMTQG XDNTM với nhiều kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, tỷ lệ hoàn thành các mục tiêu vẫn chưa đạt yêu cầu. Theo báo cáo năm 2018, tỷ lệ hoàn thành chỉ đạt 91,2% so với kế hoạch. Một số chỉ tiêu như tỷ lệ hộ nghèo và thu nhập bình quân trên đầu người vẫn còn thấp. Việc huy động vốn để thực hiện chương trình cũng chỉ đạt 67,7%. Những vấn đề này cho thấy cần có sự cải thiện trong công tác quản lý và thực hiện chương trình. Đặc biệt, cần tăng cường sự phối hợp giữa các tổ chức xã hội và chính quyền địa phương để nâng cao hiệu quả thực hiện.
2.1 Đặc điểm tự nhiên kinh tế xã hội của xã Cổ Lũng
Xã Cổ Lũng có vị trí địa lý thuận lợi với các đầu mối giao thông quan trọng. Tuy nhiên, điều kiện kinh tế xã hội còn nhiều khó khăn. Tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn cao, và thu nhập bình quân của người dân chưa đạt mức mong muốn. Việc phát triển kinh tế nông thôn cần phải gắn liền với việc cải thiện cơ sở hạ tầng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Các chương trình phát triển nông thôn cần được triển khai đồng bộ và có sự tham gia tích cực của người dân để đạt được hiệu quả cao nhất.
III. Giải pháp tăng cường quản lý chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới
Để nâng cao hiệu quả quản lý CTMTQG XDNTM tại xã Cổ Lũng, cần thực hiện một số giải pháp chủ yếu. Đầu tiên, cần tăng cường giám sát và đánh giá các hoạt động của ban quản lý nông thôn mới. Thứ hai, cần nâng cao trình độ cán bộ quản lý, đảm bảo họ có đủ năng lực để thực hiện nhiệm vụ. Thứ ba, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý và các tổ chức xã hội để tạo ra sự đồng thuận trong cộng đồng. Cuối cùng, việc tuyên truyền và vận động người dân tham gia tích cực vào quá trình xây dựng NTM là rất quan trọng.
3.1 Tăng cường giám sát và đánh giá
Giám sát và đánh giá là một phần không thể thiếu trong quản lý CTMTQG XDNTM. Cần thiết lập các chỉ tiêu cụ thể để theo dõi tiến độ thực hiện chương trình. Việc này không chỉ giúp phát hiện kịp thời những vấn đề phát sinh mà còn tạo điều kiện cho việc điều chỉnh các kế hoạch thực hiện. Sự tham gia của người dân trong quá trình giám sát cũng rất quan trọng, giúp tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm trong quản lý.
