Quản Lý Chi Thường Xuyên Từ Ngân Sách Nhà Nước Của Sở Tài Chính Tỉnh Cao Bằng

• Tác giả: Phạm Đức Ân
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Hồng Tâm
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
• Đề tài: Quản Lý Chi Thường Xuyên Từ Ngân Sách Nhà Nước Tại Sở Tài Chính Tỉnh Cao Bằng
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA SỞ TÀI CHÍNH
• 1.1. Cơ sở lý luận về Ngân sách Nhà nước và quản lý chi thường xuyên từ Ngân sách Nhà nước của Sở Tài chính
• 1.2. Khái niệm, đặc điểm, phân loại và vai trò của NSNN
• 1.3. Chi Ngân sách Nhà nước
• 1.4. Chi thường xuyên Ngân sách Nhà nước
• 1.5. Quản lý chi thường xuyên Ngân sách Nhà nước của Sở Tài chính
• 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi thường xuyên từ Ngân sách Nhà nước của Sở Tài chính
• 1.7. Kinh nghiệm thực tiễn về quản lý chi thường xuyên NSNN
• 1.8. Kinh nghiệm trong quản lý chi thường xuyên Ngân sách Nhà nước tại một số địa phương
• 1.9. Bài học kinh nghiệm cho Sở Tài chính tỉnh Cao Bằng
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Câu hỏi nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.4. Phương pháp tổng hợp số liệu
• 2.5. Phương pháp phân tích
• 2.6. Các chỉ tiêu đánh giá kết quả hoạt động quản lý chi thường xuyên từ NSNN
• 2.7. Nhóm chỉ tiêu đánh giá kết quả chi thường xuyên từ ngân sách
• 2.8. Các chỉ tiêu đánh giá về kết quả công tác quản lý chi NSNN cấp tỉnh
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN TỪ NSNN CỦA SỞ TÀI CHÍNH TỈNH CAO BẰNG
• 3.1. Khái quát chung về Sở Tài chính tỉnh Cao Bằng
• 3.2. Cơ cấu tổ chức của Sở Tài chính tỉnh Cao Bằng
• 3.3. Nhiệm vụ, quyền hạn của Sở Tài chính tỉnh Cao Bằng
• 3.4. Tổng quan tình hình chi Ngân sách tại Sở Tài chính tỉnh Cao Bằng giai đoạn 2017 - 2019
• 3.5. Thực trạng quản lý chi thường xuyên Ngân sách Nhà nước tại Sở Tài chính tỉnh Cao Bằng giai đoạn 2017 - 2019
• 3.6. Hoạt động tham mưu cho cấp trên trong quản lý chi thường xuyên từ Ngân sách Nhà nước
• 3.7. Quản lý lập, phân bổ dự toán chi thường xuyên từ NSNN
• 3.8. Quản lý công tác điều hành, chấp hành dự toán chi thường xuyên từ Ngân sách Nhà nước của Sở Tài chính
• 3.9. Quản lý quyết toán và kiểm tra, kiểm toán chi thường xuyên Ngân sách Nhà nước
• 3.10. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chi thường xuyên từ Ngân sách Nhà nước tại Sở Tài chính tỉnh Cao Bằng
• 3.10.1. Nhân tố chủ quan
• 3.10.2. Nhân tố khách quan
• 3.11. Đánh giá chung về công tác quản lý chi thường xuyên từ Ngân sách Nhà nước tại Sở Tài chính tỉnh Cao Bằng
• 3.11.1. Kết quả đạt được
• 3.11.2. Những hạn chế, khó khăn. Nguyên nhân hạn chế
• 4. CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA SỞ TÀI CHÍNH, TỈNH CAO BẰNG
• 4.1. Mục tiêu và phương hướng của công tác quản lý chi thường xuyên từ Ngân sách Nhà nước tại Sở Tài chính tỉnh Cao Bằng trong giai đoạn 2021 - 2025
• 4.2. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên từ Ngân sách Nhà nước tại Sở Tài chính tỉnh Cao Bằng trong giai đoạn tới
• 4.3. Nhóm giải pháp cho công tác lập dự toán chi thường xuyên từ NSNN
• 4.4. Nhóm giải pháp cho công tác triển khai chấp hành chi thường xuyên từ Ngân sách Nhà nước
• 4.5. Nhóm giải pháp cho công tác quyết toán chi thường xuyên từ Ngân sách Nhà nước
• 4.6. Nhóm giải pháp cho công tác thanh tra quyết toán chi thường xuyên từ Ngân sách Nhà nước
• 4.7. Nhóm giải pháp khác
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Quản Lý Chi Thường Xuyên Từ Ngân Sách Nhà Nước

Quản lý chi thường xuyên từ ngân sách nhà nước (NSNN) là một lĩnh vực quan trọng trong quản lý tài chính công. Nó liên quan đến việc phân bổ và sử dụng nguồn lực tài chính để duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước, cung cấp dịch vụ công và thực hiện các chính sách kinh tế - xã hội. Theo Điều 4 của Luật NSNN năm 2015, NSNN bao gồm toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định. Quản lý hiệu quả chi thường xuyên góp phần quan trọng vào sự ổn định và phát triển bền vững của đất nước. Việc quản lý này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành, đặc biệt là vai trò của Sở Tài chính trong việc tham mưu, điều hành và kiểm soát.

1.1. Khái niệm và đặc điểm của Ngân sách Nhà nước

Ngân sách Nhà nước (NSNN) là kế hoạch tài chính toàn diện của quốc gia, bao gồm dự toán thu và chi trong một khoảng thời gian nhất định. NSNN có các đặc điểm chính như: gắn liền với quyền lực kinh tế - chính trị của Nhà nước, là hoạt động phân phối lại nguồn tài chính, gắn chặt với sở hữu Nhà nước và tuân thủ nguyên tắc không hoàn trả trực tiếp. NSNN bao gồm ngân sách trung ương và ngân sách địa phương. Ngân sách trung ương là ngân sách của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và các cơ quan khác ở trung ương. Ngân sách địa phương bao gồm ngân sách cấp tỉnh, ngân sách cấp huyện và ngân sách cấp xã.

1.2. Vai trò của Ngân sách Nhà nước trong phát triển kinh tế

Ngân sách Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế, định hướng phát triển sản xuất, điều tiết thị trường và bình ổn giá cả. NSNN là công cụ tài chính để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, bù đắp những khiếm khuyết của kinh tế thị trường, đảm bảo công bằng xã hội và bảo vệ môi trường. NSNN có vai trò huy động nguồn tài chính để đảm bảo nhu cầu chi tiêu của Nhà nước và thực hiện sự cân đối thu chi tài chính của Nhà nước. Nhà nước sử dụng NSNN như là công cụ tài chính để kiềm chế lạm phát, ổn định thị trường, giá cả cũng như giải quyết các nguy cơ tiềm ẩn về bất ổn chính trị.

II. Chi Thường Xuyên Từ Ngân Sách Tổng Quan và Phân Loại

Chi thường xuyên từ ngân sách nhà nước là việc sử dụng quỹ NSNN để duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước, cung cấp dịch vụ công và thực hiện các chính sách kinh tế - xã hội. Đây là một bộ phận quan trọng của chi NSNN, chiếm tỷ trọng lớn và có vai trò quyết định đến hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách. Chi NSNN là việc phân phối và sử dụng quỹ NSNN nhằm đảm bảo thực hiện chức năng của Nhà nước theo những nguyên tắc nhất định. Chi NSNN là quá trình phân phối lại các nguồn tài chính đã được tập trung vào NSNN và đưa chúng đến mục đích sử dụng. Do đó, chi NSNN là những việc cụ thể không chỉ dừng lại trên các định hướng mà phải phân bổ cho từng mục tiêu, từng hoạt động và từng công việc thuộc chức năng của Nhà nước.

2.1. Đặc điểm của chi Ngân sách Nhà nước

Chi Ngân sách Nhà nước có những đặc điểm riêng biệt. Thứ nhất, gắn với bộ máy Nhà nước và những nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã hội mà Nhà nước đảm đương trong từng thời kỳ. Thứ hai, gắn với quyền lực của Nhà nước. Thứ ba, đánh giá hiệu quả phải xem xét trên tầm vĩ mô. Thứ tư, chi Ngân sách Nhà nước là những khoản chi không hoàn trả trực tiếp. Thứ năm, chi Ngân sách Nhà nước là một bộ phận cấu thành luồng vận động tiền tệ và nó gắn liền với sự vận động của các phạm trù giá trị khác, như: giá cả, tiền lương, tỷ giá hối đoái…

2.2. Phân loại chi Ngân sách Nhà nước chi tiết nhất

Chi NSNN được phân loại thành nhiều loại khác nhau, bao gồm: chi đầu tư phát triển và chi thường xuyên. Chi đầu tư phát triển bao gồm: Chi đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội không có khả năng thu hồi vốn; Chi đầu tư và hỗ trợ cho các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế, các tổ chức tài chính của Nhà nước; góp vốn cổ phần liên doanh vào các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực cần thiết có sự tham gia của Nhà nước theo quy định của pháp luật; Chi bổ sung dự trữ Nhà nước; Chi đầu tư phát triển thuộc các Chương trình mục tiêu Quốc gia, dự án Nhà nước; Chi các khoản đầu tư phát triển khác theo quy định của pháp luật. Chi thường xuyên bao gồm: Chi các hoạt động sự nghiệp giáo dục, đào tạo, y tế, xã hội, văn hóa, thông tin, văn học nghệ thuật, thể dục, thể thao, khoa học, công nghệ và các sự nghiệp xã hội khác; Chi các hoạt động sự nghiệp kinh tế; Chi các hoạt động của cơ quan Nhà nước; Chi các hoạt động của Đảng Cộng sản Việt Nam; Chi hoạt động của Ủy ban mặt trận tổ quốc Việt Nam, Liên đoàn Lao động Việt Nam, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Cựu chiến binh Việt Nam; Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Nông dân...

III. Quy Trình Quản Lý Chi Thường Xuyên Tại Sở Tài Chính

Quy trình quản lý chi thường xuyên tại Sở Tài chính bao gồm nhiều giai đoạn, từ lập dự toán, phân bổ, điều hành, chấp hành đến quyết toán và kiểm tra, kiểm toán. Mỗi giai đoạn đều có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sử dụng ngân sách nhà nước hiệu quả và đúng mục đích. Sở Tài chính đóng vai trò trung tâm trong việc tham mưu cho UBND tỉnh về các chính sách tài chính, đồng thời thực hiện chức năng quản lý nhà nước về ngân sách trên địa bàn tỉnh. Để có thể mang lại hiệu quả tốt hơn trong công tác sử dụng NSNN nhằm thực hiện chức tốt năng nhiệm vụ, Sở Tài chính tỉnh Cao Bằng cơ quan quản lý ngân sách của Cao Bằng đã luôn nỗ lực cố gắng thực hiện tốt công việc của mình.

3.1. Lập và phân bổ dự toán chi thường xuyên từ NSNN

Giai đoạn lập dự toán là bước khởi đầu quan trọng, đòi hỏi sự chính xác và sát thực tế. Sở Tài chính cần phối hợp với các đơn vị liên quan để xây dựng dự toán chi tiết, phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Sau khi dự toán được phê duyệt, Sở Tài chính tiến hành phân bổ ngân sách cho các đơn vị sử dụng, đảm bảo công khai, minh bạch và đúng quy định.

3.2. Điều hành và chấp hành dự toán chi thường xuyên

Trong quá trình điều hành, Sở Tài chính cần theo dõi chặt chẽ tình hình thực hiện dự toán của các đơn vị, kịp thời điều chỉnh khi có phát sinh. Việc chấp hành dự toán phải tuân thủ đúng quy trình, thủ tục và đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả. Tình hình kinh tế xã hội của tỉnh Cao Bằng còn gặp nhiều khó khăn và vẫn đang là một tỉnh hưởng trợ cấp cân đối từ ngân sách trung ương, trong khi nhu cầu chi thường xuyên ngân sách địa phương không ngừng tăng.

3.3. Quyết toán và kiểm tra kiểm toán chi thường xuyên

Giai đoạn quyết toán và kiểm tra, kiểm toán nhằm đánh giá hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước và phát hiện các sai phạm (nếu có). Sở Tài chính cần thực hiện nghiêm túc công tác này, đồng thời có biện pháp xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm. Điều này gây ảnh hưởng không tốt đến việc khai thác các nguồn lực cho việc thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội của các địa phương.

IV. Thực Trạng Quản Lý Chi Thường Xuyên Tại Tỉnh Cao Bằng

Thực trạng quản lý chi thường xuyên từ ngân sách nhà nước tại tỉnh Cao Bằng hiện nay còn nhiều hạn chế, bất cập. Việc sử dụng ngân sách chưa thực sự hiệu quả, còn lãng phí, thất thoát. Công tác quản lý chi còn phân ra nhiều lĩnh vực với nhiều hình thức khác nhau dẫn đến tình trạng chồng chéo, khó theo dõi tổng thể; chưa có cơ chế quy trách nhiệm trong thực hiện một số nghiệp vụ chi cụ thể; chưa có cơ chế tổng thể và thống nhất để kiểm soát giá mua sắm một số hàng hóa dịch vụ một cách chặt chẽ và có hiệu quả nhất; cán bộ chuyên trách còn có tình trạng chưa am hiểu đầy đủ về quản lý NSNN và chưa được đào tạo đồng đều; mức độ công khai minh bạch trong chi tiêu ngân sách (NS) còn hạn chế…

4.1. Đánh giá hiệu quả quản lý chi thường xuyên

Việc đánh giá hiệu quả quản lý chi thường xuyên cần dựa trên các tiêu chí cụ thể, như: tỷ lệ giải ngân, mức độ tiết kiệm, hiệu quả sử dụng ngân sách và tác động đến phát triển kinh tế - xã hội. Cần có sự đánh giá khách quan, toàn diện để xác định những điểm mạnh, điểm yếu và đề xuất giải pháp cải thiện.

4.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi thường xuyên

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi thường xuyên, bao gồm: thể chế, chính sách, năng lực cán bộ, hệ thống thông tin và công tác kiểm tra, giám sát. Để nâng cao hiệu quả quản lý, cần có giải pháp đồng bộ để khắc phục những hạn chế của các yếu tố này.

V. Giải Pháp Nâng Cao Quản Lý Chi Thường Xuyên Tại Cao Bằng

Để nâng cao hiệu quả quản lý chi thường xuyên từ ngân sách nhà nước tại tỉnh Cao Bằng, cần có các giải pháp đồng bộ, tập trung vào các lĩnh vực: hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường công khai, minh bạch và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin. Để góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế - xã hội mà Đảng bộ và chính quyền địa phương đã đặt ra trong bối cảnh nguồn lực tài chính hạn hẹp, công tác quản lý chi thường xuyên từ ngân sách Ngân sách Nhà nước tỉnh cần phải quản lý hết sức chặt chẽ, linh hoạt, tiết kiệm và có hiệu quả.

5.1. Hoàn thiện thể chế và chính sách về quản lý chi

Cần rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý chi thường xuyên, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất và phù hợp với thực tiễn. Đồng thời, cần xây dựng các quy trình, thủ tục rõ ràng, minh bạch để tạo thuận lợi cho các đơn vị sử dụng ngân sách.

5.2. Nâng cao năng lực cán bộ quản lý ngân sách

Cần tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý ngân sách, trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết để thực hiện tốt nhiệm vụ. Đồng thời, cần có chính sách đãi ngộ hợp lý để thu hút và giữ chân cán bộ giỏi.

5.3. Tăng cường công khai minh bạch trong quản lý chi

Cần công khai thông tin về dự toán, quyết toán ngân sách, các quy trình, thủ tục và kết quả kiểm tra, kiểm toán. Đồng thời, cần tạo điều kiện để người dân tham gia giám sát việc sử dụng ngân sách nhà nước.

VI. Ứng Dụng CNTT Trong Quản Lý Chi Thường Xuyên Giải Pháp

Ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) là một giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý chi thường xuyên. CNTT giúp tự động hóa các quy trình, giảm thiểu sai sót, tăng cường khả năng kiểm soát và cung cấp thông tin kịp thời cho việc ra quyết định. Do vậy, thực hiện công tác quản lý chi TX NSNN chưa đáp ứng yêu cầu quản lý và cải cách thủ tục hành chính trong xu thế đẩy mạnh mở cửa và hội nhập quốc tế.

6.1. Xây dựng hệ thống thông tin quản lý ngân sách

Cần xây dựng hệ thống thông tin quản lý ngân sách (MIS) hiện đại, tích hợp các chức năng: lập dự toán, phân bổ, điều hành, chấp hành, quyết toán và kiểm tra, kiểm toán. Hệ thống MIS cần đảm bảo tính bảo mật, an toàn và dễ sử dụng.

6.2. Triển khai các ứng dụng quản lý chi trực tuyến

Cần triển khai các ứng dụng quản lý chi trực tuyến, cho phép các đơn vị sử dụng ngân sách thực hiện các giao dịch trực tuyến, giảm thiểu thời gian và chi phí. Đồng thời, cần tăng cường bảo mật thông tin và đảm bảo an toàn cho các giao dịch trực tuyến.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2017-2019, công tác quản lý chi thường xuyên từ Ngân sách Nhà nước (NSNN) tại Sở Tài chính tỉnh Cao Bằng đã thu hút sự quan tâm đặc biệt do vai trò quan trọng của chi thường xuyên trong phát triển kinh tế - xã hội. Chi thường xuyên chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng chi NSNN, đảm bảo hoạt động bình thường của bộ máy nhà nước và các nhiệm vụ xã hội thiết yếu. Tuy nhiên, thực tế cho thấy công tác quản lý chi thường xuyên còn tồn tại nhiều hạn chế như chi sai chế độ, vượt mức quy định, lãng phí và thiếu minh bạch. Tỉnh Cao Bằng là một tỉnh miền núi còn nhiều khó khăn, phụ thuộc vào nguồn trợ cấp cân đối từ ngân sách trung ương, trong khi nhu cầu chi thường xuyên ngày càng tăng cao. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc nâng cao hiệu quả quản lý chi thường xuyên nhằm tiết kiệm và sử dụng nguồn lực tài chính một cách hợp lý.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung đánh giá thực trạng công tác quản lý chi thường xuyên từ NSNN tại Sở Tài chính tỉnh Cao Bằng trong giai đoạn 2017-2019, làm cơ sở đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý trong giai đoạn 2021-2025. Phạm vi nghiên cứu bao gồm toàn bộ hoạt động quản lý chi thường xuyên từ NSNN do Sở Tài chính tỉnh Cao Bằng thực hiện, với dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo ngân sách và khảo sát sơ cấp thu thập trong tháng 5-6/2020. Ý nghĩa nghiên cứu không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách địa phương mà còn góp phần ổn định kinh tế xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng và phát triển bền vững tỉnh Cao Bằng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý ngân sách nhà nước, tập trung vào:

• Lý thuyết Ngân sách Nhà nước (NSNN): Định nghĩa NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định nhằm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước. NSNN bao gồm ngân sách trung ương và ngân sách địa phương, với đặc điểm thu chi gắn chặt với quyền lực kinh tế - chính trị và không hoàn trả trực tiếp.

• Lý thuyết về Chi thường xuyên NSNN: Chi thường xuyên là các khoản chi tiêu nhằm duy trì hoạt động thường xuyên của bộ máy nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội và thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Chi thường xuyên có tính ổn định, chu kỳ và chủ yếu mang tính tiêu dùng, không tạo ra tài sản hữu hình nhưng có vai trò quan trọng trong ổn định chính trị, xã hội và phát triển bền vững.

• Mô hình quản lý chi thường xuyên NSNN: Quản lý chi thường xuyên bao gồm các khâu lập dự toán, chấp hành dự toán, quyết toán và thanh tra, kiểm tra chi tiêu. Mô hình này nhấn mạnh vai trò của các cơ quan quản lý như Sở Tài chính trong việc tham mưu, thẩm định, giám sát và kiểm soát chi tiêu nhằm đảm bảo chi đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả.

Các khái niệm chính bao gồm: dự toán chi thường xuyên, chấp hành dự toán, quyết toán ngân sách, kiểm tra, kiểm toán chi thường xuyên, và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi như năng lực cán bộ, chính sách pháp luật, điều kiện kinh tế - xã hội và môi trường pháp lý.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Nghiên cứu sử dụng dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo ngân sách, văn bản pháp luật, tài liệu nghiên cứu liên quan và số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát, phỏng vấn cán bộ quản lý tại Sở Tài chính và các đơn vị sử dụng ngân sách tỉnh Cao Bằng.

• Phương pháp thu thập số liệu: Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát bảng hỏi với mẫu gồm toàn bộ 79 cán bộ Sở Tài chính và 291 cán bộ từ các đơn vị sử dụng ngân sách, được chọn theo công thức Slovin với sai số 5%. Bảng hỏi sử dụng thang đo Likert 5 mức độ để đánh giá các khía cạnh quản lý chi thường xuyên.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả để trình bày số liệu tuyệt đối, bình quân, tốc độ tăng trưởng chi ngân sách; phương pháp so sánh để đánh giá biến động dự toán và quyết toán chi theo năm và địa bàn; phân tích định tính để làm rõ các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp.

• Timeline nghiên cứu: Thu thập số liệu sơ cấp trong tháng 5-6/2020, phân tích và tổng hợp dữ liệu trong các tháng tiếp theo, hoàn thiện luận văn trong năm 2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tình hình chi thường xuyên từ NSNN giai đoạn 2017-2019: Tổng dự toán chi thường xuyên của tỉnh Cao Bằng tăng trung bình khoảng 7% mỗi năm, phản ánh nhu cầu chi tiêu ngày càng cao. Tuy nhiên, tỷ lệ chi vượt dự toán chiếm khoảng 12%, cho thấy công tác lập dự toán còn chưa sát thực tế.

2. Hiệu quả quản lý dự toán và chấp hành chi: Khoảng 85% đơn vị sử dụng ngân sách thực hiện đúng quy trình lập dự toán, nhưng chỉ có khoảng 70% đơn vị chấp hành dự toán đúng hạn và đúng mục đích. Tình trạng chi sai chế độ, vượt mức quy định và chi không đúng mục đích vẫn còn xảy ra với tỷ lệ khoảng 8%.

3. Công tác quyết toán và kiểm tra: Việc quyết toán chi ngân sách được thực hiện đúng thời hạn với tỷ lệ hoàn thành trên 90%. Tuy nhiên, công tác thanh tra, kiểm tra chi thường xuyên còn hạn chế, chỉ đạt khoảng 65% kế hoạch thanh tra được thực hiện, dẫn đến khó phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm.

4. Yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi thường xuyên: Năng lực cán bộ quản lý được đánh giá ở mức trung bình khá (điểm trung bình 3,4 trên thang Likert 5), trong khi sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan còn yếu, chính sách pháp luật chưa đồng bộ và điều kiện kinh tế xã hội khó khăn ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trong quản lý chi thường xuyên là do công tác lập dự toán chưa dự báo chính xác nhu cầu thực tế, dẫn đến chênh lệch giữa dự toán và thực hiện. So với một số địa phương như Lạng Sơn và Bắc Ninh, Cao Bằng còn gặp khó khăn về nguồn lực tài chính và trình độ cán bộ, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý. Việc thanh tra, kiểm tra chưa được thực hiện thường xuyên và sâu sát cũng làm giảm khả năng phát hiện sai phạm, gây lãng phí ngân sách.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng dự toán chi thường xuyên theo năm, bảng so sánh tỷ lệ chấp hành dự toán giữa các đơn vị, và biểu đồ tròn phân bổ các khoản chi sai chế độ. Những kết quả này nhấn mạnh sự cần thiết phải nâng cao năng lực quản lý, hoàn thiện chính sách và tăng cường kiểm soát chi tiêu để đảm bảo sử dụng ngân sách hiệu quả, tiết kiệm.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực cán bộ quản lý ngân sách: Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ về quản lý chi thường xuyên cho cán bộ Sở Tài chính và các đơn vị sử dụng ngân sách nhằm nâng cao trình độ và ý thức trách nhiệm. Thời gian thực hiện: 2021-2023.

2. Hoàn thiện quy trình lập dự toán chi thường xuyên: Áp dụng các phương pháp dự báo khoa học, kết hợp phân tích dữ liệu thực tế và dự báo kinh tế xã hội để xây dựng dự toán sát với nhu cầu thực tế, giảm thiểu chênh lệch giữa dự toán và thực hiện. Chủ thể thực hiện: Sở Tài chính phối hợp Sở Kế hoạch và Đầu tư, thời gian: 2021-2022.

3. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát chi thường xuyên: Xây dựng kế hoạch thanh tra kiểm tra chi tiết, tăng cường kiểm soát chặt chẽ các khoản chi, xử lý nghiêm các vi phạm để nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách. Thời gian: liên tục từ 2021 đến 2025, chủ thể: Phòng Thanh tra Sở Tài chính.

4. Đẩy mạnh công khai, minh bạch thông tin ngân sách: Công khai dự toán, quyết toán và kết quả thanh tra trên các phương tiện truyền thông và trang thông tin điện tử để tăng cường sự giám sát của cộng đồng và các cơ quan chức năng. Thời gian: triển khai ngay từ năm 2021, chủ thể: Sở Tài chính.

5. Phối hợp liên ngành hiệu quả: Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý tài chính, kế hoạch, kiểm toán và các đơn vị sử dụng ngân sách nhằm đồng bộ trong quản lý chi thường xuyên, tránh chồng chéo và lãng phí. Thời gian: 2021-2025.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý ngân sách tại các Sở Tài chính địa phương: Giúp nâng cao hiểu biết về quy trình quản lý chi thường xuyên, áp dụng các giải pháp thực tiễn để cải thiện hiệu quả quản lý ngân sách.

2. Lãnh đạo các đơn vị sử dụng ngân sách: Hỗ trợ trong việc lập dự toán, chấp hành dự toán và quyết toán ngân sách đúng quy định, nâng cao trách nhiệm và hiệu quả sử dụng nguồn vốn nhà nước.

3. Giảng viên và sinh viên ngành Quản lý kinh tế, Tài chính công: Cung cấp tài liệu tham khảo thực tiễn về quản lý chi thường xuyên NSNN, phục vụ nghiên cứu và giảng dạy chuyên sâu.

4. Các cơ quan thanh tra, kiểm toán và quản lý nhà nước: Là cơ sở để xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm toán hiệu quả, phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm trong quản lý chi ngân sách.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý chi thường xuyên từ NSNN là gì?
   Quản lý chi thường xuyên là quá trình lập dự toán, chấp hành dự toán, quyết toán và kiểm tra các khoản chi tiêu nhằm duy trì hoạt động thường xuyên của bộ máy nhà nước và các nhiệm vụ xã hội, đảm bảo chi đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả.

2. Tại sao chi thường xuyên chiếm tỷ trọng lớn trong ngân sách?
   Chi thường xuyên bao gồm các khoản chi cho hoạt động hành chính, sự nghiệp giáo dục, y tế, an ninh quốc phòng và các chính sách xã hội, là các nhiệm vụ liên tục và thiết yếu nên chiếm phần lớn ngân sách.

3. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý chi thường xuyên?
   Bao gồm năng lực cán bộ quản lý, chính sách pháp luật, điều kiện kinh tế - xã hội, sự phối hợp giữa các cơ quan và môi trường pháp lý. Những yếu tố này quyết định khả năng lập dự toán chính xác, chấp hành và kiểm soát chi tiêu hiệu quả.

4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý chi thường xuyên?
   Cần tăng cường đào tạo cán bộ, hoàn thiện quy trình lập dự toán, tăng cường thanh tra kiểm tra, công khai minh bạch thông tin và phối hợp liên ngành chặt chẽ.

5. Công tác thanh tra, kiểm tra chi thường xuyên có vai trò gì?
   Giúp phát hiện sai phạm, ngăn ngừa tiêu cực, đảm bảo chi tiêu đúng quy định, tiết kiệm ngân sách và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính công.

Kết luận

• Quản lý chi thường xuyên từ NSNN tại Sở Tài chính tỉnh Cao Bằng giai đoạn 2017-2019 còn nhiều hạn chế như chi sai chế độ, vượt dự toán và công tác kiểm tra chưa hiệu quả.
• Năng lực cán bộ, chính sách pháp luật và điều kiện kinh tế xã hội là những yếu tố ảnh hưởng quan trọng đến hiệu quả quản lý chi thường xuyên.
• Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm đào tạo cán bộ, hoàn thiện quy trình lập dự toán, tăng cường thanh tra kiểm tra và minh bạch thông tin.
• Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn cao, hỗ trợ Sở Tài chính tỉnh Cao Bằng nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách trong giai đoạn 2021-2025.
• Khuyến nghị các cơ quan liên quan phối hợp chặt chẽ để triển khai các giải pháp, góp phần phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Cao Bằng bền vững.

Để tiếp tục phát huy hiệu quả nghiên cứu, các bước tiếp theo cần tập trung vào triển khai đào tạo cán bộ, hoàn thiện hệ thống chính sách và xây dựng kế hoạch thanh tra kiểm tra chi tiết. Mời các cơ quan quản lý và đơn vị sử dụng ngân sách tham khảo và áp dụng các kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chi thường xuyên từ NSNN.