Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục phổ thông tại Việt Nam, việc nâng cao năng lực tổ chức dạy học của giáo viên tiểu học đóng vai trò then chốt trong việc phát huy tính tích cực học tập của học sinh. Tại huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh, với quy mô gồm 10 trường tiểu học công lập, hơn 300 giáo viên và trên 4000 học sinh, công tác bồi dưỡng năng lực tổ chức dạy học của giáo viên đang được quan tâm nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông 2018. Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức dạy học của giáo viên theo hướng phát huy tính tích cực học tập của học sinh, đồng thời đề xuất các biện pháp nâng cao chất lượng quản lý và bồi dưỡng năng lực này. Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn từ tháng 01/2022 đến tháng 6/2023, với phạm vi khảo sát tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện Yên Phong. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần nâng cao hiệu quả tổ chức dạy học, phát triển năng lực tự học, sáng tạo và chủ động của học sinh, đồng thời hỗ trợ đội ngũ giáo viên tiểu học nâng cao năng lực chuyên môn và phương pháp giảng dạy phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và phát triển năng lực nghề nghiệp của giáo viên. Lý thuyết quản lý được vận dụng nhằm phân tích quá trình hoạch định, tổ chức, chỉ đạo và kiểm soát hoạt động bồi dưỡng năng lực tổ chức dạy học của giáo viên. Mô hình năng lực tổ chức dạy học của giáo viên được xây dựng dựa trên các khái niệm chính: năng lực giảng dạy, kỹ năng giao tiếp, năng lực nghiên cứu khoa học, khả năng phát triển nghề nghiệp và kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học. Ngoài ra, lý thuyết về phát huy tính tích cực học tập của học sinh nhấn mạnh vai trò của giáo viên trong việc thiết kế các hoạt động học tập tương tác, sáng tạo và phù hợp với đặc điểm tâm lý lứa tuổi học sinh tiểu học. Các khái niệm trọng tâm bao gồm: quản lý bồi dưỡng năng lực, năng lực tổ chức dạy học, phát huy tính tích cực học tập của học sinh, và phương pháp bồi dưỡng giáo viên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính bao gồm khảo sát 25 cán bộ quản lý, 300 giáo viên và 410 học sinh tại 10 trường tiểu học công lập trên địa bàn huyện Yên Phong. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng nghiên cứu. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS, sử dụng các kỹ thuật thống kê mô tả và phân tích tương quan để đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức dạy học. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 01/2022 đến tháng 6/2023, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, xử lý và phân tích, cũng như đề xuất biện pháp nâng cao chất lượng quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức dạy học.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức dạy học của giáo viên: Khoảng 70% cán bộ quản lý và giáo viên đánh giá công tác lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực tổ chức dạy học được thực hiện tương đối đầy đủ nhưng còn thiếu tính hệ thống và đồng bộ. Chỉ có khoảng 55% giáo viên tham gia các hoạt động bồi dưỡng theo kế hoạch một cách chủ động và tích cực.

  2. Tổ chức thực hiện bồi dưỡng: Khoảng 60% giáo viên cho biết các hình thức bồi dưỡng chủ yếu là đào tạo chuyên sâu và đào tạo từ xa, tuy nhiên, chỉ 45% cảm thấy các phương pháp bồi dưỡng hiện tại thực sự phù hợp và hiệu quả trong việc nâng cao năng lực tổ chức dạy học.

  3. Chỉ đạo và kiểm tra, đánh giá: Có sự khác biệt rõ rệt trong đánh giá của cán bộ quản lý và giáo viên về hiệu quả chỉ đạo triển khai bồi dưỡng, với 65% cán bộ quản lý đánh giá tích cực trong khi chỉ 50% giáo viên đồng tình. Việc kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng còn mang tính hình thức, chưa thực sự phản ánh đúng năng lực thực tế của giáo viên.

  4. Yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực: Nhận thức và năng lực của cán bộ quản lý, thái độ tích cực của giáo viên, sự chỉ đạo hướng dẫn của cấp trên, phương pháp tổ chức bồi dưỡng và điều kiện cơ sở vật chất được xác định là các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức dạy học.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy công tác quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức dạy học của giáo viên tiểu học tại huyện Yên Phong đã đạt được một số kết quả tích cực, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục. Việc lập kế hoạch bồi dưỡng chưa thực sự đồng bộ và thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan dẫn đến hiệu quả chưa cao. So sánh với các nghiên cứu trong ngành giáo dục phổ thông, tình trạng này tương đồng với thực trạng chung ở nhiều địa phương khác, nơi mà công tác bồi dưỡng giáo viên còn mang tính hình thức và chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông 2018. Việc áp dụng đa dạng các hình thức bồi dưỡng như đào tạo chuyên sâu, đào tạo từ xa và bồi dưỡng theo nhóm chuyên môn được đánh giá là phù hợp với xu hướng phát triển hiện nay, tuy nhiên cần tăng cường đổi mới phương pháp để nâng cao tính tương tác và thực tiễn. Các biểu đồ so sánh mức độ hài lòng của giáo viên và cán bộ quản lý về các khía cạnh quản lý bồi dưỡng sẽ minh họa rõ nét sự khác biệt trong nhận thức và đánh giá hiệu quả. Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc cung cấp cơ sở khoa học để các nhà quản lý giáo dục xây dựng các chính sách và biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức dạy học phù hợp, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao nhận thức và năng lực quản lý của cán bộ quản lý giáo dục: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức dạy học cho cán bộ quản lý trong vòng 12 tháng tới, nhằm nâng cao kỹ năng hoạch định, tổ chức và kiểm soát hoạt động bồi dưỡng.

  2. Đổi mới phương pháp bồi dưỡng giáo viên: Áp dụng các phương pháp bồi dưỡng tích cực, tương tác cao như nghiên cứu bài học, bồi dưỡng theo nhóm chuyên môn và bồi dưỡng trực tuyến kết hợp với thực hành tại lớp học, nhằm tăng cường hiệu quả và tính thực tiễn của các khóa bồi dưỡng.

  3. Tăng cường chỉ đạo và kiểm tra, đánh giá hiệu quả bồi dưỡng: Xây dựng hệ thống kiểm tra, đánh giá định kỳ và liên tục, sử dụng các công cụ đánh giá đa dạng như quan sát lớp học, phỏng vấn và tự đánh giá của giáo viên, nhằm đảm bảo tính khách quan và chính xác trong đánh giá kết quả bồi dưỡng.

  4. Cải thiện điều kiện cơ sở vật chất và trang thiết bị hỗ trợ bồi dưỡng: Đầu tư nâng cấp phòng học, trang thiết bị công nghệ thông tin và tài liệu bồi dưỡng trong vòng 2 năm tới, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động bồi dưỡng năng lực tổ chức dạy học của giáo viên.

Các giải pháp trên cần được phối hợp thực hiện bởi các cấp quản lý giáo dục từ huyện đến trường, đồng thời có sự tham gia tích cực của đội ngũ giáo viên và các chuyên gia giáo dục nhằm đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục cấp huyện và trường tiểu học: Giúp nâng cao năng lực quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên, xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện hiệu quả các hoạt động đào tạo.

  2. Giáo viên tiểu học: Cung cấp kiến thức và phương pháp bồi dưỡng năng lực tổ chức dạy học, giúp phát huy tính tích cực học tập của học sinh, nâng cao chất lượng giảng dạy.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý giáo dục: Là tài liệu tham khảo quý giá về quản lý bồi dưỡng năng lực giáo viên trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông, hỗ trợ nghiên cứu và phát triển chuyên môn.

  4. Các cơ quan quản lý giáo dục và tổ chức đào tạo giáo viên: Hỗ trợ xây dựng chính sách, chương trình bồi dưỡng phù hợp với thực tiễn địa phương, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu học.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao cần bồi dưỡng năng lực tổ chức dạy học của giáo viên tiểu học?
    Bồi dưỡng năng lực giúp giáo viên nâng cao kỹ năng tổ chức các hoạt động dạy học phát huy tính tích cực của học sinh, đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông 2018, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục.

  2. Phương pháp bồi dưỡng nào được đánh giá hiệu quả nhất?
    Phương pháp nghiên cứu bài học kết hợp bồi dưỡng theo nhóm chuyên môn và đào tạo trực tuyến được đánh giá cao về tính tương tác và thực tiễn, giúp giáo viên áp dụng hiệu quả vào giảng dạy.

  3. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả quản lý bồi dưỡng năng lực?
    Nhận thức và năng lực của cán bộ quản lý, thái độ tích cực của giáo viên, sự chỉ đạo hướng dẫn của cấp trên và điều kiện cơ sở vật chất là những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý.

  4. Làm thế nào để kiểm tra, đánh giá hiệu quả bồi dưỡng một cách khách quan?
    Sử dụng đa dạng hình thức đánh giá như quan sát lớp học, phỏng vấn, tự đánh giá và đánh giá đồng nghiệp, kết hợp với kiểm tra định kỳ và liên tục để đảm bảo tính khách quan và chính xác.

  5. Thời gian và phạm vi nghiên cứu của luận văn là gì?
    Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 01/2022 đến tháng 6/2023, khảo sát tại 10 trường tiểu học công lập trên địa bàn huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh, với sự tham gia của 25 cán bộ quản lý, 300 giáo viên và 410 học sinh.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã làm rõ thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức dạy học của giáo viên tiểu học tại huyện Yên Phong còn nhiều hạn chế về kế hoạch, tổ chức và đánh giá.
  • Các yếu tố ảnh hưởng chính bao gồm năng lực quản lý, thái độ giáo viên, chỉ đạo cấp trên và điều kiện cơ sở vật chất.
  • Đề xuất các biện pháp nâng cao nhận thức, đổi mới phương pháp bồi dưỡng, tăng cường kiểm tra đánh giá và cải thiện cơ sở vật chất.
  • Nghiên cứu góp phần cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quản lý và phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả thực tiễn và mở rộng nghiên cứu tại các địa phương khác.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao năng lực tổ chức dạy học của giáo viên, góp phần phát huy tối đa tiềm năng học sinh và nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học tại địa phương.