Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục đào tạo, việc nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đại học trở thành một nhiệm vụ trọng tâm. Theo báo cáo của ngành giáo dục, tỷ lệ giảng viên có trình độ thạc sĩ trở lên tại các trường đại học hiện nay chỉ đạt khoảng 60-70%, trong khi yêu cầu chuẩn hóa đội ngũ giảng viên ngày càng cao. Trung tâm Hợp tác Đào tạo và Bồi dưỡng, Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội, được giao nhiệm vụ đào tạo và bồi dưỡng giảng viên nhằm đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục hiện đại. Luận văn tập trung nghiên cứu quản lý hoạt động bồi dưỡng giảng viên tại Trung tâm này theo tiếp cận năng lực, trong giai đoạn năm học 2022-2023, nhằm nâng cao hiệu quả bồi dưỡng, phát triển năng lực chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên đại học.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng giảng viên theo tiếp cận năng lực, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và hội nhập quốc tế. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các khoa, bộ môn của Trường Đại học Giáo dục, với đối tượng khảo sát gồm cán bộ quản lý, giảng viên và học viên tham gia các khóa bồi dưỡng tại Trung tâm. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quản lý bồi dưỡng giảng viên, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực giáo dục đại học, đồng thời hỗ trợ các cơ sở đào tạo trong việc xây dựng và triển khai các chương trình bồi dưỡng theo hướng năng lực.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục hiện đại và mô hình tiếp cận năng lực trong giáo dục. Lý thuyết quản lý giáo dục được vận dụng nhằm phân tích các chức năng quản lý gồm lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra trong hoạt động bồi dưỡng giảng viên. Mô hình tiếp cận năng lực được hiểu là tập hợp các kiến thức, kỹ năng và thái độ cần thiết để thực hiện nhiệm vụ giảng dạy, nghiên cứu khoa học và phục vụ cộng đồng của giảng viên đại học. Ba khái niệm chính được làm rõ gồm: quản lý hoạt động bồi dưỡng giảng viên, tiếp cận năng lực trong giáo dục, và năng lực chuyên môn của giảng viên đại học. Khung lý thuyết này giúp xác định các yếu tố cấu thành và các nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng theo hướng phát triển năng lực toàn diện cho giảng viên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính bao gồm khảo sát ý kiến của 80 cán bộ quản lý, giảng viên và 150 học viên tham gia các khóa bồi dưỡng tại Trung tâm Hợp tác Đào tạo và Bồi dưỡng trong năm học 2022-2023. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng nghiên cứu. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng thống kê mô tả và phân tích so sánh tỷ lệ phần trăm, nhằm đánh giá thực trạng các khía cạnh quản lý như xây dựng mục tiêu, kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra hoạt động bồi dưỡng. Timeline nghiên cứu kéo dài trong 12 tháng, từ tháng 1 đến tháng 12 năm 2023, bao gồm thu thập dữ liệu, xử lý số liệu và đề xuất giải pháp quản lý.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng xây dựng mục tiêu bồi dưỡng: Khoảng 75% cán bộ quản lý và giảng viên đánh giá mục tiêu bồi dưỡng tại Trung tâm được xây dựng phù hợp với yêu cầu phát triển năng lực chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm. Tuy nhiên, 25% cho rằng mục tiêu chưa cụ thể và chưa phản ánh đầy đủ nhu cầu thực tế của giảng viên.

  2. Kế hoạch bồi dưỡng: 68% học viên nhận xét kế hoạch bồi dưỡng được xây dựng chi tiết, có lộ trình rõ ràng, nhưng vẫn còn 32% phản ánh kế hoạch chưa linh hoạt, chưa đáp ứng kịp thời các thay đổi trong yêu cầu đào tạo.

  3. Tổ chức và hình thức bồi dưỡng: Hơn 80% giảng viên hài lòng với hình thức bồi dưỡng kết hợp giữa tập trung và học trực tuyến, giúp tăng tính linh hoạt và hiệu quả học tập. Tuy nhiên, 20% cho biết cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ bồi dưỡng còn hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo.

  4. Kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng: 70% cán bộ quản lý và giảng viên đánh giá công tác kiểm tra, đánh giá được thực hiện nghiêm túc, góp phần nâng cao chất lượng bồi dưỡng. Song vẫn còn 30% ý kiến cho rằng phương pháp đánh giá chưa đa dạng, chưa phản ánh đầy đủ năng lực thực tế của giảng viên.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy Trung tâm đã có những bước tiến quan trọng trong quản lý hoạt động bồi dưỡng giảng viên theo tiếp cận năng lực, đặc biệt là trong xây dựng mục tiêu và tổ chức hình thức bồi dưỡng đa dạng. Nguyên nhân của những hạn chế còn tồn tại chủ yếu do nguồn lực cơ sở vật chất chưa đồng bộ, kế hoạch bồi dưỡng chưa hoàn toàn linh hoạt để thích ứng với nhu cầu đa dạng của giảng viên. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả này tương đồng với xu hướng phát triển bồi dưỡng giảng viên theo năng lực, nhấn mạnh vai trò của công tác quản lý trong việc đảm bảo chất lượng đào tạo. Việc cải tiến phương pháp đánh giá kết quả bồi dưỡng sẽ giúp phản ánh chính xác hơn năng lực thực tế của giảng viên, từ đó nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ hài lòng của các nhóm đối tượng về từng khía cạnh quản lý, giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và hạn chế.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của bồi dưỡng giảng viên: Tổ chức các hội thảo, tập huấn nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giảng viên về vai trò của bồi dưỡng theo tiếp cận năng lực, nhằm nâng cao tỷ lệ tham gia và chất lượng học tập. Thời gian thực hiện trong 6 tháng đầu năm 2024, do Ban Giám hiệu và Trung tâm phối hợp thực hiện.

  2. Hoàn thiện quy hoạch và dự báo nhu cầu bồi dưỡng: Xây dựng hệ thống dự báo nhu cầu bồi dưỡng dựa trên phân tích năng lực hiện tại và yêu cầu phát triển của giảng viên, giúp lập kế hoạch bồi dưỡng sát thực tế hơn. Thời gian triển khai trong quý 3 năm 2024, do Phòng Quản lý Đào tạo chủ trì.

  3. Đa dạng hóa hình thức và phương pháp bồi dưỡng: Kết hợp linh hoạt giữa bồi dưỡng trực tiếp, trực tuyến và tự học có hướng dẫn, đồng thời đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị công nghệ thông tin để hỗ trợ hiệu quả các hình thức này. Thực hiện trong năm học 2024-2025, do Trung tâm Hợp tác Đào tạo và Bồi dưỡng đảm nhiệm.

  4. Cải tiến công tác kiểm tra, đánh giá: Áp dụng các công cụ đánh giá đa chiều, bao gồm đánh giá năng lực thực hành, phản hồi 360 độ và tự đánh giá, nhằm phản ánh chính xác năng lực giảng viên sau bồi dưỡng. Thời gian áp dụng từ đầu năm học 2024-2025, do Ban Kiểm tra và Đánh giá phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục đại học: Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và các giải pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giảng viên theo tiếp cận năng lực, giúp nâng cao hiệu quả công tác quản lý đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.

  2. Giảng viên đại học: Giúp hiểu rõ về vai trò và yêu cầu năng lực trong bồi dưỡng, từ đó chủ động tham gia các hoạt động nâng cao trình độ chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý giáo dục: Cung cấp tài liệu tham khảo về lý luận và thực tiễn quản lý bồi dưỡng giảng viên, hỗ trợ nghiên cứu và học tập chuyên sâu.

  4. Các trung tâm đào tạo và bồi dưỡng giáo viên: Tham khảo mô hình quản lý và các biện pháp nâng cao chất lượng bồi dưỡng giảng viên, áp dụng phù hợp với điều kiện thực tế của đơn vị mình.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý hoạt động bồi dưỡng giảng viên theo tiếp cận năng lực là gì?
    Là quá trình tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra các hoạt động bồi dưỡng nhằm phát triển kiến thức, kỹ năng và thái độ của giảng viên để đáp ứng yêu cầu công việc, dựa trên tiêu chuẩn năng lực cụ thể.

  2. Tại sao cần áp dụng tiếp cận năng lực trong bồi dưỡng giảng viên?
    Tiếp cận năng lực giúp tập trung vào kết quả đầu ra, đảm bảo giảng viên không chỉ có kiến thức mà còn có khả năng vận dụng thực tiễn, nâng cao hiệu quả giảng dạy và nghiên cứu.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp khảo sát kết hợp phân tích thống kê mô tả và so sánh tỷ lệ phần trăm, với cỡ mẫu gồm 80 cán bộ quản lý, giảng viên và 150 học viên.

  4. Những hạn chế chính trong quản lý bồi dưỡng giảng viên hiện nay là gì?
    Bao gồm kế hoạch bồi dưỡng chưa linh hoạt, cơ sở vật chất chưa đồng bộ, phương pháp đánh giá chưa đa dạng và chưa phản ánh đầy đủ năng lực thực tế của giảng viên.

  5. Các biện pháp đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả quản lý bồi dưỡng giảng viên là gì?
    Tăng cường nhận thức, hoàn thiện quy hoạch nhu cầu, đa dạng hóa hình thức bồi dưỡng và cải tiến công tác kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng.

Kết luận

  • Quản lý hoạt động bồi dưỡng giảng viên theo tiếp cận năng lực tại Trung tâm Hợp tác Đào tạo và Bồi dưỡng đã đạt được những kết quả tích cực, góp phần nâng cao năng lực chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên.
  • Thực trạng quản lý còn tồn tại một số hạn chế về kế hoạch, cơ sở vật chất và phương pháp đánh giá, ảnh hưởng đến hiệu quả bồi dưỡng.
  • Đề xuất các biện pháp quản lý cụ thể nhằm nâng cao nhận thức, hoàn thiện quy hoạch, đa dạng hóa hình thức bồi dưỡng và cải tiến kiểm tra, đánh giá.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đại học, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và hội nhập quốc tế.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các biện pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp trong các năm học tiếp theo.

Hành động ngay: Các cơ sở đào tạo và quản lý giáo dục nên áp dụng các giải pháp quản lý bồi dưỡng giảng viên theo tiếp cận năng lực để nâng cao chất lượng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực giáo dục đại học.