Nghiên Cứu Phương Pháp Thử Dấu Vết Máu Bằng Phenolphthalein Phục Vụ Giám Định Sinh Học Pháp Lý

• Tác giả: Đàm Thị Huệ
• Người hướng dẫn: PGS. TS. Nguyễn Văn Hà
• Trường học: Viện Hàn Lâm Khoa Học và Công Nghệ Việt Nam, Viện Sinh Thái và Tài Nguyên Sinh Vật
• Chuyên ngành: Sinh học thực nghiệm
• Đề tài: Nghiên cứu phương pháp thử định hướng dấu vết máu bằng dung dịch phenolphthalein phục vụ công tác giám định sinh học pháp lý tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 0.3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
• 0.4. Nội dung nghiên cứu
• 0.5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
• 0.6. Cấu trúc của đề tài
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Khái niệm về máu về dấu vết máu
• 1.1.1. Khái niệm về máu
• 1.1.2. Dấu vết máu
• 1.2. Ý nghĩa của giám định dấu vết máu
• 1.3. Phương pháp phát hiện, ghi nhận dấu vết máu tại hiện trường
• 1.4. Cơ sở khoa học, nguyên lý chung của các phương pháp giám định định hướng dấu vết máu
• 1.5. Các phương pháp giám định định hướng dấu vết máu trên thế giới
• 1.6. Phương pháp giám định định hướng dấu vết máu hiện được sử dụng tại Việt Nam
• 1.6.1. Phương pháp Benzidine
• 1.6.2. Bộ test thử định hướng dấu vết máu “hemo test” của Viện kỹ thuật hóa sinh và tài liệu nghiệp vụ - Bộ Công an
• 1.6.3. Cách tiếp cận phương pháp thử định hướng dấu vết máu
• 2. CHƯƠNG 2: NGUYÊN LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Hóa chất, thiết bị và dụng cụ
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Phương pháp pha loãng máu người toàn phần
• 2.2.2. Các phương pháp tiến hành
• 2.2.3. Các phương pháp nghiên cứu bổ trợ
• 2.2.3.1. Phương pháp xác định máu loài theo Ochternoly
• 2.2.3.2. Phương pháp tách DNA bằng Chelex®
• 2.2.3.3. Phương pháp định lượng DNA bằng kit QuantifilerTM Human DNA Quantification
• 2.2.3.4. Sử dụng kỹ thuật PCR bằng bộ kít AmpFlSTR Identifier PCR Amplification Kit để nhân bội ADN từ các dấu vết máu đã được thử bằng phenolphthalein
• 2.2.3.5. Phương pháp điện di huỳnh quang
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Kết quả nghiên cứu
• 3.1.1. Kết quả xác định hóa chất chuyển đổi phenolphthalein từ dạng oxi hóa sang dạng khử
• 3.1.2. Kết quả xác định nồng độ hóa chất tối ưu cho dung dịch thuốc thử
• 3.1.3. Kết quả xác định độ nhạy của dung dịch thuốc thử phenolphthalein
• 3.1.4. Kết quả xác định sự dương tính giả của thuốc thử đối với những chất không phải là máu
• 3.1.5. Nghiên cứu về điều kiện và khả năng bảo quản của bộ kit
• 3.1.6. Thử nghiệm với máu bị phân hủy trong điều kiện môi trường
• 3.1.7. So sánh độ nhạy của thuốc thử đối với các phương pháp phân tích dấu vết máu hiện có
• 3.1.7.1. Với kháng huyết thanh kháng protein người
• 3.1.7.2. Với kít định lượng ADN người (Human Quantifiler) do Applybiosystems (Mỹ) sản xuất
• 3.1.7.3. Với kít truy nguyên cá thể người Identifiler do Applybiosystems (Mỹ) sản xuất
• 3.1.8. So sánh độ nhạy của thuốc thử phenolphthalein với các phương pháp thử định hướng khác
• 3.1.8.1. So sánh với phương pháp benzidine truyền thống
• 3.1.8.2. So sánh với kít phenolphthalein của hãng Medtech (Đức)
• 3.1.8.3. So sánh với kít Hemastix của hãng Roche
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Phương pháp thử dấu vết máu bằng Phenolphthalein

Phương pháp thử dấu vết máu bằng Phenolphthalein là một kỹ thuật quan trọng trong giám định sinh học pháp lý. Phương pháp này sử dụng phenolphthalein làm chất chỉ thị để xác định sự hiện diện của máu trong các mẫu vật. Dấu vết máu được phát hiện thông qua phản ứng hóa học, trong đó phenolphthalein chuyển từ không màu sang màu hồng trong môi trường kiềm khi có sự hiện diện của hemoglobin. Phương pháp này được đánh giá cao về độ nhạy và độ đặc hiệu, đặc biệt trong việc phát hiện các dấu vết máu nhỏ hoặc bị pha loãng.

1.1. Cơ sở khoa học của phương pháp

Cơ sở khoa học của phương pháp thử dấu vết máu bằng Phenolphthalein dựa trên phản ứng oxy hóa khử. Hemoglobin trong máu có khả năng oxy hóa phenolphthalein, khiến nó chuyển sang màu hồng trong môi trường kiềm. Phản ứng này xảy ra do sự hiện diện của ion sắt (Fe2+) trong cấu trúc của hemoglobin. Phương pháp này được sử dụng rộng rãi trong khoa học pháp lý do tính đơn giản và hiệu quả cao.

1.2. Ưu điểm và hạn chế

Phương pháp này có nhiều ưu điểm như độ nhạy cao, dễ thực hiện và chi phí thấp. Tuy nhiên, nó cũng có một số hạn chế, chẳng hạn như khả năng cho kết quả dương tính giả với một số chất có tính oxy hóa mạnh. Điều này đòi hỏi cần có các bước kiểm tra bổ sung để xác nhận kết quả.

II. Ứng dụng trong giám định sinh học pháp lý

Phương pháp thử dấu vết máu bằng Phenolphthalein được ứng dụng rộng rãi trong giám định sinh học pháp lý. Nó giúp xác định sự hiện diện của máu tại hiện trường các vụ án, từ đó cung cấp bằng chứng quan trọng cho quá trình điều tra. Phương pháp này đặc biệt hữu ích trong các vụ án hình sự liên quan đến bạo lực hoặc tai nạn.

2.1. Xác định dấu vết máu tại hiện trường

Trong quá trình khám nghiệm hiện trường, phương pháp thử dấu vết máu bằng Phenolphthalein được sử dụng để nhanh chóng xác định các dấu vết máu có thể bị che khuất hoặc pha loãng. Điều này giúp thu thập chứng cứ một cách hiệu quả và giảm thiểu thời gian xử lý.

2.2. Phân tích mẫu vật trong phòng thí nghiệm

Sau khi thu thập mẫu vật từ hiện trường, các mẫu này được đưa về phòng thí nghiệm để phân tích chi tiết. Phương pháp Phenolphthalein được sử dụng để xác nhận sự hiện diện của máu trước khi tiến hành các bước phân tích ADN tiếp theo.

III. So sánh với các phương pháp khác

Phương pháp thử dấu vết máu bằng Phenolphthalein được so sánh với các phương pháp khác như sử dụng benzidine hoặc Luminol. Mỗi phương pháp có ưu nhược điểm riêng, nhưng Phenolphthalein được ưa chuộng do tính an toàn và hiệu quả cao.

3.1. So sánh với phương pháp Benzidine

Benzidine từng là chất chỉ thị phổ biến trong giám định sinh học pháp lý, nhưng nó có độc tính cao và gây hại cho môi trường. Phenolphthalein được coi là giải pháp thay thế an toàn hơn, với độ nhạy tương đương.

3.2. So sánh với phương pháp Luminol

Luminol là một phương pháp khác được sử dụng để phát hiện dấu vết máu, đặc biệt trong điều kiện thiếu ánh sáng. Tuy nhiên, Luminol có thể bị ảnh hưởng bởi các chất tẩy rửa và đòi hỏi điều kiện phản ứng cụ thể. Phenolphthalein được ưu tiên trong các trường hợp cần độ chính xác cao.

IV. Giá trị thực tiễn và hướng phát triển

Phương pháp thử dấu vết máu bằng Phenolphthalein có giá trị thực tiễn cao trong giám định sinh học pháp lý. Nó không chỉ giúp nâng cao hiệu quả điều tra mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe của người thực hiện và môi trường. Trong tương lai, phương pháp này cần được cải tiến để tăng độ chính xác và giảm thiểu khả năng dương tính giả.

4.1. Ứng dụng trong công tác điều tra

Phương pháp này đã được áp dụng thành công trong nhiều vụ án hình sự tại Việt Nam, giúp thu thập chứng cứ một cách nhanh chóng và hiệu quả. Điều này chứng minh giá trị thực tiễn của phương pháp thử dấu vết máu bằng Phenolphthalein.

4.2. Hướng phát triển trong tương lai

Trong tương lai, cần nghiên cứu thêm để cải thiện độ nhạy và độ đặc hiệu của phương pháp. Đồng thời, việc phát triển các bộ kit thử nghiệm tiện lợi sẽ giúp phương pháp này được ứng dụng rộng rãi hơn trong thực tiễn.