Dạy Học Âm Nhạc Trong Giờ Ngoại Khóa Cho Sinh Viên Sư Phạm Tiểu Học Tại Trường Cao Đẳng Sư Phạm Lạng Sơn

• Tác giả: Nguyễn Thu Hà
• Người hướng dẫn: PGS.TS Trịnh Hoài Thu
• Trường học: Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn
• Chuyên ngành: Lý luận và Phương pháp dạy học Âm nhạc
• Đề tài: Phương Pháp Dạy Học Âm Nhạc Trong Giờ Ngoại Khóa Tại Trường Cao Đẳng Sư Phạm Lạng Sơn
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
• 1.1. Một số khái niệm
• 1.2. Dạy học, dạy học âm nhạc
• 1.3. Hoạt động ngoại khóa
• 1.4. Âm nhạc dân gian các dân tộc Tày - Nùng tỉnh Lạng Sơn
• 1.4.1. Đời sống văn hóa của đồng bào các dân tộc Tày - Nùng ở Lạng Sơn
• 1.4.2. Đặc điểm âm nhạc trong hát Sli, Lượn của các dân tộc Tày - Nùng tỉnh Lạng Sơn
• 1.5. Thực trạng dạy học dân ca và dân ca các dân tộc Tày - Nùng ở Trường CĐSP Lạng Sơn
• 1.6. Vài nét về trường CĐSP Lạng Sơn và Tổ Âm nhạc
• 1.7. Khả năng âm nhạc và việc cần thiết bổ sung một số bài Sli, Lượn vào hoạt động ngoại khóa trường
• 1.8. Dạy hát dân ca các dân tộc Tày - Nùng trong trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn
• 1.9. Tiểu kết
• 2. CHƯƠNG 2: BIỆN PHÁP DẠY HỌC HÁT SLI VÀ HÁT LƯỢN CỦA CÁC DÂN TỘC TÀY NÙNG TRONG HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA
• 2.1. Vai trò của việc bổ sung một số bài hát Sli, Lượn vào hoạt động ngoại khóa ở Trường CĐSP Lạng Sơn
• 2.2. Góp phần bảo tồn và phát huy giá trị dân ca các dân tộc Tày - Nùng ở Lạng Sơn
• 2.3. Góp phần làm sinh động thêm cho các hoạt động ngoại khóa
• 2.4. Đề xuất một số biện pháp dạy hát Sli, Lượn trong hoạt động ngoại khóa
• 2.4.1. Lựa chọn bài bản
• 2.4.2. Kỹ thuật hát Sli, Lượn
• 2.4.3. Biện pháp dạy học
• 2.5. Thực nghiệm sư phạm
• 2.5.1. Mục đích thực nghiệm
• 2.5.2. Đối tượng thực nghiệm và giảng viên
• 2.5.3. Thời gian thực nghiệm
• 2.5.4. Nội dung thực nghiệm
• 2.5.5. Kết quả thực nghiệm
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Phương Pháp Dạy Học Âm Nhạc Ngoại Khóa CĐSP

Âm nhạc dân gian, đặc biệt là dân ca, đóng vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của người Việt. Việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa này, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế, là vô cùng cần thiết. Tại Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn, nơi có đông đảo sinh viên là con em các dân tộc thiểu số, việc đưa phương pháp dạy học âm nhạc vào giờ ngoại khóa có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Điều này không chỉ giúp sinh viên hiểu rõ hơn về âm nhạc truyền thống của dân tộc mình mà còn góp phần bồi đắp tình yêu quê hương, đất nước. Theo nghiên cứu của Vi Hồng Nhân, dân ca là "tiếng hát tâm tình của mọi lứa tuổi, là tâm hồn của dân tộc".

1.1. Khái niệm về dân ca và vai trò trong giáo dục âm nhạc

Dân ca là những bài hát do nhân dân sáng tác, lưu truyền qua hình thức truyền miệng. Nó phản ánh cuộc sống lao động, tâm tư tình cảm và phong tục tập quán của mỗi dân tộc. Trong giáo dục âm nhạc, dân ca đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách, bồi dưỡng tâm hồn và khơi gợi tình yêu quê hương đất nước. Phạm Phúc Minh từng ví các nốt nhạc trong dân ca như "những chuỗi ngọc vô giá, muôn màu muôn sắc của tổ tiên ta đã sáng tạo ra".

1.2. Đặc điểm âm nhạc dân gian Tày Nùng tại Lạng Sơn

Lạng Sơn là nơi sinh sống của nhiều dân tộc thiểu số, trong đó Tày và Nùng chiếm số lượng lớn. Âm nhạc dân gian Tày - Nùng mang đậm bản sắc văn hóa của vùng núi phía Bắc, với các làn điệu đặc trưng như Sli, Lượn, Then. Những làn điệu này không chỉ là hình thức giải trí mà còn là phương tiện giao tiếp, trao đổi tình cảm và thể hiện bản sắc văn hóa của cộng đồng. Hoàng Văn Páo đã nghiên cứu sâu về những nét đẹp văn hóa ẩm thực, văn hóa tinh thần của con em dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn.

II. Thách Thức Dạy Học Âm Nhạc Ngoại Khóa Tại CĐSP Lạng Sơn

Mặc dù có ý nghĩa quan trọng, việc dạy học âm nhạc trong giờ ngoại khóa tại Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Sự mai một của âm nhạc truyền thống trong giới trẻ, thiếu hụt nguồn tài liệu và cơ sở vật chất, cũng như hạn chế về phương pháp sư phạm âm nhạc là những thách thức lớn. Nhiều sinh viên, dù là người dân tộc Tày, Nùng, lại không biết hát hoặc còn rụt rè khi tham gia biểu diễn các làn điệu Sli, Lượn. Điều này cho thấy sự cần thiết phải có những giải pháp hiệu quả để khơi dậy niềm đam mê và ý thức bảo tồn văn hóa âm nhạc trong sinh viên.

2.1. Thực trạng tiếp cận âm nhạc dân tộc của sinh viên sư phạm

Phần lớn sinh viên Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn là con em các dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, sự quan tâm và hiểu biết của các em về âm nhạc dân tộc còn hạn chế. Nhiều em cảm thấy Sli, Lượn là những bài hát khó hát, không yêu thích thể loại âm nhạc dân gian này và chưa thấy được giá trị to lớn của nó trong đời sống tinh thần. Theo thống kê, sinh viên hệ CĐSP Tiểu học có tỷ lệ dân tộc Tày chiếm 61%, dân tộc Nùng chiếm 28%.

2.2. Hạn chế về nguồn lực và phương pháp giảng dạy âm nhạc

Nguồn tài liệu và cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy học âm nhạc dân tộc còn thiếu thốn. Đội ngũ giáo viên còn hạn chế về cả số lượng lẫn phương pháp trong việc truyền dạy hát Sli, Lượn cho sinh viên. Điều này đòi hỏi cần có sự đầu tư và đổi mới trong công tác đào tạo giáo viên và xây dựng chương trình ngoại khóa âm nhạc phù hợp.

III. Phương Pháp Dạy Hát Sli Lượn Hiệu Quả Trong Ngoại Khóa

Để khắc phục những khó khăn trên, cần có những phương pháp dạy học phù hợp và hiệu quả. Việc lựa chọn các bài hát Sli, Lượn đơn giản, dễ hát, gần gũi với đời sống sinh viên là rất quan trọng. Bên cạnh đó, cần chú trọng đến việc tạo môi trường học tập vui vẻ, thoải mái, khuyến khích sự tham gia tích cực của sinh viên. Sử dụng các phương tiện trực quan sinh động, kết hợp với các hoạt động thực hành, biểu diễn sẽ giúp sinh viên dễ dàng tiếp thu và ghi nhớ kiến thức. Theo kinh nghiệm của nhiều giáo viên, việc tạo ra các buổi giao lưu, tọa đàm với các nghệ nhân dân gian cũng là một cách hiệu quả để truyền cảm hứng và khơi dậy niềm đam mê âm nhạc truyền thống.

3.1. Lựa chọn bài hát phù hợp với trình độ sinh viên

Việc lựa chọn bài hát Sli, Lượn cần dựa trên trình độ và khả năng của sinh viên. Nên bắt đầu với những bài hát có giai điệu đơn giản, lời ca dễ hiểu, gần gũi với đời sống hàng ngày. Dần dần, có thể nâng cao độ khó của bài hát để thử thách và phát triển khả năng của sinh viên. Cần chú ý đến việc lựa chọn các bài hát mang tính giáo dục cao, thể hiện những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc.

3.2. Ứng dụng các kỹ thuật dạy hát Sli Lượn đặc trưng

Kỹ thuật hát Sli, Lượn có những đặc trưng riêng, đòi hỏi người dạy phải nắm vững và truyền đạt lại cho sinh viên. Cần chú trọng đến việc hướng dẫn sinh viên cách lấy hơi, nhả chữ, điều chỉnh giọng hát sao cho phù hợp với từng làn điệu. Sử dụng các bài tập luyện thanh, luyện giọng phù hợp sẽ giúp sinh viên cải thiện kỹ năng ca hát và tự tin hơn khi biểu diễn.

3.3. Tạo môi trường học tập âm nhạc dân gian hứng thú

Môi trường học tập đóng vai trò quan trọng trong việc khơi dậy niềm đam mê âm nhạc dân gian trong sinh viên. Cần tạo ra một không gian học tập vui vẻ, thoải mái, khuyến khích sự tham gia tích cực của sinh viên. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, giao lưu văn hóa, biểu diễn âm nhạc sẽ giúp sinh viên có cơ hội thể hiện tài năng và giao lưu, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau.

IV. Tổ Chức Hoạt Động Ngoại Khóa Âm Nhạc Dân Tộc Tại CĐSP

Việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa âm nhạc dân tộc cần được thực hiện một cách bài bản và có kế hoạch. Cần xác định rõ mục tiêu, nội dung và hình thức tổ chức phù hợp với điều kiện thực tế của trường. Các hoạt động có thể bao gồm: câu lạc bộ âm nhạc dân gian, các buổi biểu diễn âm nhạc, các cuộc thi hát Sli, Lượn, các buổi giao lưu với các nghệ nhân dân gian. Cần chú trọng đến việc quảng bá và giới thiệu các hoạt động này đến đông đảo sinh viên để thu hút sự quan tâm và tham gia của các em.

4.1. Xây dựng câu lạc bộ âm nhạc dân gian Tày Nùng

Thành lập câu lạc bộ âm nhạc dân gian Tày - Nùng là một giải pháp hiệu quả để tập hợp những sinh viên có chung niềm đam mê và tạo ra một sân chơi bổ ích cho các em. Câu lạc bộ có thể tổ chức các buổi sinh hoạt định kỳ, các buổi tập luyện, biểu diễn âm nhạc, các buổi giao lưu với các nghệ nhân dân gian. Cần có sự hỗ trợ và hướng dẫn của giáo viên để câu lạc bộ hoạt động hiệu quả.

4.2. Tổ chức các buổi biểu diễn và giao lưu âm nhạc

Tổ chức các buổi biểu diễn và giao lưu âm nhạc là cơ hội để sinh viên thể hiện tài năng và giao lưu, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau. Các buổi biểu diễn có thể được tổ chức vào các dịp lễ hội, các sự kiện của trường hoặc của địa phương. Cần mời các nghệ nhân dân gian đến tham gia biểu diễn và chia sẻ kinh nghiệm để truyền cảm hứng cho sinh viên.

4.3. Đánh giá hiệu quả hoạt động ngoại khóa âm nhạc

Việc đánh giá hiệu quả của các hoạt động ngoại khóa âm nhạc là rất quan trọng để có những điều chỉnh và cải tiến phù hợp. Cần thu thập ý kiến phản hồi từ sinh viên, giáo viên và các bên liên quan để có được cái nhìn khách quan và toàn diện. Các tiêu chí đánh giá có thể bao gồm: mức độ tham gia của sinh viên, sự yêu thích và hiểu biết của sinh viên về âm nhạc dân gian, sự phát triển kỹ năng ca hát của sinh viên.

V. Ứng Dụng Thực Tế Kinh Nghiệm Dạy Âm Nhạc Tại CĐSP Lạng Sơn

Việc áp dụng các phương pháp dạy học trên vào thực tế tại Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn đã mang lại những kết quả tích cực. Sinh viên đã có sự thay đổi rõ rệt về nhận thức và thái độ đối với âm nhạc dân gian. Các em đã chủ động tìm hiểu, học hỏi và tham gia tích cực vào các hoạt động ngoại khóa. Nhiều sinh viên đã trở thành những hạt nhân văn nghệ, góp phần lan tỏa tình yêu âm nhạc truyền thống đến cộng đồng. Tuy nhiên, vẫn cần tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện các phương pháp dạy học để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của sinh viên và yêu cầu của xã hội.

5.1. Phân tích kết quả thực nghiệm sư phạm

Việc thực nghiệm sư phạm là một bước quan trọng để đánh giá tính hiệu quả của các phương pháp dạy học. Cần tiến hành thực nghiệm trên một nhóm sinh viên và so sánh kết quả với một nhóm đối chứng. Các tiêu chí đánh giá có thể bao gồm: kiến thức, kỹ năng, thái độ của sinh viên đối với âm nhạc dân gian.

5.2. Chia sẻ kinh nghiệm từ giáo viên âm nhạc

Kinh nghiệm của các giáo viên âm nhạc là vô cùng quý báu. Cần tạo điều kiện để các giáo viên chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau. Các giáo viên có thể chia sẻ về các phương pháp dạy học hiệu quả, các bài hát phù hợp, các hoạt động ngoại khóa thành công.

VI. Kết Luận Hướng Phát Triển Dạy Học Âm Nhạc Dân Gian CĐSP

Việc dạy học âm nhạc trong giờ ngoại khóa tại Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa âm nhạc của dân tộc. Cần tiếp tục đầu tư và phát triển các phương pháp dạy học phù hợp, xây dựng chương trình ngoại khóa đa dạng và phong phú, tạo điều kiện để sinh viên phát huy tài năng và lan tỏa tình yêu âm nhạc truyền thống đến cộng đồng. Trong tương lai, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội để tạo ra một môi trường giáo dục âm nhạc toàn diện và hiệu quả.

6.1. Tầm quan trọng của việc bảo tồn âm nhạc dân tộc

Âm nhạc dân tộc là một phần quan trọng của văn hóa Việt Nam. Việc bảo tồn và phát huy giá trị của âm nhạc dân tộc là trách nhiệm của mỗi người dân Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ. Cần có những hành động cụ thể để bảo tồn và phát huy âm nhạc dân tộc, như: học hát, biểu diễn, truyền dạy cho thế hệ sau.

6.2. Đề xuất và kiến nghị để phát triển giáo dục âm nhạc

Để phát triển giáo dục âm nhạc, cần có sự quan tâm và đầu tư của các cấp lãnh đạo. Cần xây dựng chương trình giáo dục âm nhạc phù hợp với từng cấp học, đào tạo đội ngũ giáo viên âm nhạc có trình độ chuyên môn cao, cung cấp đầy đủ cơ sở vật chất và trang thiết bị cho việc dạy học âm nhạc.

Tổng quan nghiên cứu

Âm nhạc dân gian là một phần quan trọng trong kho tàng văn hóa của các dân tộc Việt Nam, đặc biệt là các dân tộc thiểu số miền núi phía Bắc. Tỉnh Lạng Sơn với đa dạng các dân tộc như Tày, Nùng, Dao, Hmông, trong đó dân tộc Tày chiếm 35,92% và dân tộc Nùng chiếm 43,86% dân số, sở hữu nhiều làn điệu dân ca đặc sắc như hát Sli của người Nùng và hát Lượn của người Tày. Tuy nhiên, sự phát triển của khoa học kỹ thuật và giao lưu văn hóa đã khiến các giá trị âm nhạc truyền thống này ngày càng mai một, đặc biệt trong giới trẻ. Tại Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn, nơi có đến 88% sinh viên là người dân tộc Tày và Nùng, nhiều sinh viên chưa biết hát hoặc không tự tin với các làn điệu dân ca truyền thống, gây khó khăn cho việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa âm nhạc dân tộc.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm tìm ra các biện pháp dạy học hát Sli và Lượn trong hoạt động ngoại khóa cho sinh viên sư phạm tiểu học tại Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn, giúp sinh viên hiểu, biết hát và yêu thích các làn điệu dân ca của dân tộc mình, từ đó góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa âm nhạc truyền thống. Nghiên cứu tập trung trong phạm vi dạy học một số bài hát Sli của người Nùng và Lượn của người Tày tại trường trong giai đoạn 2015-2017. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc nâng cao nhận thức và kỹ năng âm nhạc dân tộc cho sinh viên, góp phần phát triển văn hóa bản địa và tạo nguồn nhân lực có năng lực truyền dạy dân ca trong tương lai.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về âm nhạc dân gian và dạy học âm nhạc, trong đó:

• Lý thuyết về dân ca: Dân ca được hiểu là tiếng hát tâm tình của mọi lứa tuổi, là tâm hồn và bản sắc của dân tộc, được truyền miệng qua các thế hệ. Dân ca phản ánh phong tục, tập quán và đời sống xã hội của cộng đồng dân cư nông nghiệp.
• Lý thuyết về dạy học âm nhạc: Dạy học âm nhạc là quá trình truyền thụ kiến thức, kỹ năng và kỹ xảo âm nhạc từ người dạy đến người học, nhằm phát triển năng lực cảm thụ và sáng tạo âm nhạc của học sinh.
• Mô hình hoạt động ngoại khóa âm nhạc: Hoạt động ngoại khóa âm nhạc là hình thức học tập ngoài giờ chính khóa, mang tính chất vừa học vừa chơi, giúp phát huy khả năng sáng tạo, tăng cường sự tự tin và gắn kết cộng đồng học sinh, sinh viên.

Các khái niệm chính bao gồm: hát Sli (dân ca của người Nùng), hát Lượn (dân ca của người Tày), thang âm ngũ cung, tiết tấu dân ca, hoạt động ngoại khóa âm nhạc, và phương pháp dạy học truyền thống kết hợp hiện đại.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng các phương pháp sau:

• Phương pháp sưu tầm, thu thập tài liệu: Thu thập các tài liệu lý luận, sách chuyên khảo về dân ca Tày - Nùng, các công trình nghiên cứu trước đây và tài liệu pháp luật liên quan đến giáo dục âm nhạc.
• Phương pháp phân tích, so sánh: Phân tích đặc điểm âm nhạc, lời ca, tiết tấu của hát Sli và Lượn; so sánh thực trạng dạy học dân ca tại Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn với các mô hình khác.
• Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Thực hiện dạy học thử nghiệm một số bài hát Sli, Lượn trong hoạt động ngoại khóa cho sinh viên hệ Cao đẳng Sư phạm Tiểu học, đánh giá kết quả qua khảo sát, phỏng vấn và quan sát.
• Phương pháp chọn mẫu: Lấy mẫu gồm sinh viên hệ Cao đẳng Sư phạm Tiểu học tại Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn, với cỡ mẫu khoảng 50-70 sinh viên, được chọn ngẫu nhiên từ các khóa học.
• Phương pháp phân tích dữ liệu: Sử dụng phân tích định tính và định lượng để đánh giá hiệu quả dạy học, mức độ yêu thích và khả năng biểu diễn dân ca của sinh viên sau thực nghiệm.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2015 đến 2017, bao gồm giai đoạn thu thập tài liệu, thực nghiệm sư phạm và tổng hợp kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng nhận thức và kỹ năng hát Sli, Lượn của sinh viên: Khoảng 88% sinh viên là người dân tộc Tày và Nùng, nhưng chỉ khoảng 30% trong số đó biết hát hoặc có thể hát đơn giản các làn điệu Sli, Lượn. Phần lớn sinh viên cảm thấy các làn điệu này khó hát và chưa thấy được giá trị văn hóa của chúng.

2. Đặc điểm âm nhạc của hát Sli và Lượn: Hát Sli chủ yếu sử dụng thang âm 3-5 âm, tiết tấu tự do, giai điệu phóng khoáng, khỏe khoắn; trong khi hát Lượn có thang âm 4-5 âm, giai điệu nhẹ nhàng, uyển chuyển, thường diễn ra trong không gian trong nhà. Cả hai đều không có nhạc cụ đệm nhưng hiện nay có sự hỗ trợ của sáo trúc trong một số trường hợp.

3. Hiệu quả của việc dạy học trong hoạt động ngoại khóa: Sau thực nghiệm dạy học một số bài hát Sli, Lượn trong các buổi ngoại khóa, có đến 75% sinh viên thể hiện sự yêu thích và tự tin hơn khi biểu diễn dân ca, tăng 40% so với trước khi thực nghiệm. Việc kết hợp dạy trên bản nhạc và truyền khẩu cùng sự hỗ trợ của nhạc cụ giúp sinh viên dễ tiếp thu hơn.

4. Hạn chế trong công tác dạy học: Cơ sở vật chất còn thiếu thốn, tài liệu về hát Sli, Lượn hiếm hoi, đội ngũ giảng viên có kiến thức và kỹ năng về dân ca còn hạn chế. Ngoài ra, việc thiếu lớp chuyên ngành âm nhạc khiến việc truyền dạy dân ca trong giờ chính khóa gặp nhiều khó khăn.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân sinh viên chưa biết và yêu thích hát Sli, Lượn chủ yếu do thiếu điều kiện tiếp cận, thiếu tài liệu và phương pháp dạy học phù hợp. So với các nghiên cứu trước đây về bảo tồn dân ca các dân tộc thiểu số, kết quả thực nghiệm cho thấy hoạt động ngoại khóa là môi trường thuận lợi để sinh viên phát triển kỹ năng và tình yêu với dân ca truyền thống.

Việc sử dụng thang âm ngũ cung và tiết tấu tự do trong hát Sli, Lượn phản ánh đặc trưng văn hóa và lịch sử của dân tộc Tày - Nùng, đồng thời tạo nên sự khác biệt so với các thể loại dân ca khác. Kết quả thực nghiệm cũng cho thấy sự cần thiết của việc kết hợp phương pháp truyền thống và hiện đại trong dạy học âm nhạc dân gian.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ sinh viên biết hát trước và sau thực nghiệm, bảng so sánh đặc điểm âm nhạc của hai làn điệu, và biểu đồ đánh giá mức độ yêu thích dân ca của sinh viên qua các giai đoạn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tổ chức các câu lạc bộ dân ca Sli, Lượn trong trường: Tạo môi trường sinh hoạt ngoại khóa thường xuyên để sinh viên luyện tập và biểu diễn, nâng cao kỹ năng và sự yêu thích dân ca. Thời gian thực hiện: ngay trong năm học tiếp theo. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu, Tổ Âm nhạc.

2. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên âm nhạc về dân ca Tày - Nùng: Tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu về kỹ thuật hát Sli, Lượn và phương pháp truyền dạy hiệu quả. Mục tiêu nâng cao năng lực giảng dạy, thời gian 6 tháng. Chủ thể: Nhà trường phối hợp với các nghệ nhân và chuyên gia âm nhạc.

3. Phát triển tài liệu giảng dạy và học tập bài bản: Soạn thảo, biên soạn giáo trình, bản nhạc và tài liệu hướng dẫn dạy học hát Sli, Lượn phù hợp với sinh viên không chuyên âm nhạc. Thời gian 1 năm. Chủ thể: Tổ Âm nhạc, các nhà nghiên cứu.

4. Tăng cường cơ sở vật chất và trang thiết bị hỗ trợ dạy học: Đầu tư phòng học, thiết bị âm thanh, nhạc cụ truyền thống như sáo trúc để hỗ trợ sinh viên luyện tập. Thời gian 1-2 năm. Chủ thể: Ban giám hiệu, Sở Giáo dục và Đào tạo.

5. Mời nghệ nhân dân ca tham gia giảng dạy và giao lưu: Tổ chức các buổi tọa đàm, giao lưu với nghệ nhân hát Sli, Lượn để sinh viên được tiếp xúc trực tiếp, nâng cao trải nghiệm thực tế. Thời gian định kỳ hàng năm. Chủ thể: Nhà trường, Hội bảo tồn dân ca tỉnh Lạng Sơn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục âm nhạc: Nghiên cứu phương pháp dạy học dân ca truyền thống, áp dụng vào chương trình đào tạo và hoạt động ngoại khóa.

2. Sinh viên sư phạm âm nhạc và tiểu học: Nâng cao kiến thức, kỹ năng biểu diễn và truyền dạy dân ca Tày - Nùng, phát triển năng lực văn hóa bản địa.

3. Nghệ nhân và nhà nghiên cứu văn hóa dân gian: Tham khảo các biện pháp bảo tồn và phát huy dân ca trong môi trường giáo dục hiện đại.

4. Các cơ quan quản lý giáo dục và văn hóa địa phương: Xây dựng chính sách, kế hoạch phát triển văn hóa dân tộc, hỗ trợ các hoạt động giáo dục âm nhạc truyền thống.

Câu hỏi thường gặp

1. Hát Sli và hát Lượn có điểm gì khác biệt?
   Hát Sli của người Nùng thường có giai điệu khỏe khoắn, phóng khoáng, sử dụng thang âm 3-5 âm với tiết tấu tự do, còn hát Lượn của người Tày nhẹ nhàng, uyển chuyển, chủ yếu diễn ra trong không gian trong nhà với thang âm 4-5 âm. Cả hai đều không có nhạc cụ đệm truyền thống nhưng hiện nay có sự hỗ trợ của sáo trúc.

2. Tại sao sinh viên sư phạm tiểu học lại ít biết hát Sli, Lượn?
   Nguyên nhân chính là do thiếu tài liệu, phương pháp dạy học phù hợp và cơ hội tiếp xúc với dân ca truyền thống còn hạn chế. Ngoài ra, nhiều sinh viên cảm thấy các làn điệu này khó hát và chưa nhận thức đầy đủ giá trị văn hóa của chúng.

3. Hoạt động ngoại khóa có vai trò gì trong việc dạy hát Sli, Lượn?
   Hoạt động ngoại khóa tạo môi trường học tập thoải mái, giúp sinh viên phát huy tính tích cực, tự tin biểu diễn và yêu thích dân ca. Thực nghiệm cho thấy sinh viên tham gia ngoại khóa có khả năng hát và yêu thích dân ca tăng lên đáng kể.

4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả dạy học dân ca trong trường?
   Cần kết hợp đào tạo giảng viên chuyên sâu, phát triển tài liệu bài bản, đầu tư cơ sở vật chất, tổ chức câu lạc bộ dân ca và mời nghệ nhân tham gia giảng dạy, giao lưu để sinh viên có trải nghiệm thực tế.

5. Luận văn có thể áp dụng cho những đối tượng nào ngoài sinh viên?
   Ngoài sinh viên, luận văn còn hữu ích cho giảng viên, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, nghệ nhân và các cơ quan quản lý giáo dục, văn hóa trong việc bảo tồn và phát huy giá trị âm nhạc dân tộc trong giáo dục và cộng đồng.

Kết luận

• Luận văn đã làm rõ đặc điểm âm nhạc, lời ca và cách hát Sli của người Nùng và Lượn của người Tày tại Lạng Sơn, đồng thời đánh giá thực trạng dạy học dân ca trong sinh viên sư phạm tiểu học.
• Thực nghiệm dạy học trong hoạt động ngoại khóa cho thấy hiệu quả tích cực trong việc nâng cao kỹ năng và tình yêu dân ca của sinh viên.
• Đề xuất các biện pháp cụ thể như tổ chức câu lạc bộ, đào tạo giảng viên, phát triển tài liệu và mời nghệ nhân nhằm bảo tồn và phát huy giá trị dân ca truyền thống.
• Nghiên cứu góp phần bổ sung tài liệu tham khảo cho công tác giáo dục âm nhạc dân tộc và bảo tồn văn hóa dân gian các dân tộc thiểu số miền núi phía Bắc.
• Các bước tiếp theo cần triển khai thực hiện các giải pháp đề xuất, đồng thời mở rộng nghiên cứu áp dụng cho các địa phương và đối tượng khác nhằm phát huy hiệu quả lâu dài.

Hãy cùng chung tay bảo tồn và phát huy giá trị âm nhạc dân tộc qua việc áp dụng các biện pháp dạy học hiệu quả, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.