I. Tổng quan và cơ sở lý luận
Chương này trình bày tổng quan về việc phát triển vốn từ cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi thông qua hoạt động khám phá khoa học. Nghiên cứu chỉ ra rằng vốn từ không chỉ là công cụ giao tiếp mà còn là nền tảng cho sự phát triển tư duy của trẻ. Theo đó, phát triển ngôn ngữ cho trẻ ở độ tuổi này là một nhiệm vụ quan trọng trong giáo dục mầm non. Các hoạt động khám phá khoa học tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc với thế giới xung quanh, giúp trẻ mở rộng vốn từ thông qua việc tương tác với các sự vật, hiện tượng. Việc tổ chức hoạt động này cần phải có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn, từ đó giúp trẻ hình thành và củng cố vốn từ một cách tự nhiên.
1.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức hoạt động khám phá khoa học
Các yếu tố như đặc điểm tâm lý của trẻ, môi trường học tập, và phương pháp giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức hoạt động khám phá khoa học nhằm phát triển vốn từ cho trẻ. Trẻ em ở độ tuổi 3 - 4 có khả năng tiếp thu nhanh chóng và cần môi trường khuyến khích sự tương tác. Giáo viên mầm non cần thiết kế các hoạt động phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ, tạo điều kiện cho trẻ được trải nghiệm và khám phá. Việc lồng ghép vốn từ vào các hoạt động hàng ngày sẽ giúp trẻ dễ dàng ghi nhớ và sử dụng từ ngữ trong giao tiếp hàng ngày.
II. Thực trạng tổ chức hoạt động khám phá khoa học
Chương này phân tích thực trạng tổ chức hoạt động khám phá khoa học tại các trường mầm non nhằm phát triển vốn từ cho trẻ 3 - 4 tuổi. Kết quả khảo sát cho thấy rằng nhiều giáo viên mầm non chưa chú trọng đến việc phát triển vốn từ trong các hoạt động này. Họ thường tập trung vào việc truyền đạt kiến thức mà quên đi vai trò của ngôn ngữ trong quá trình học tập của trẻ. Hơn nữa, hầu hết các hoạt động không được thiết kế một cách hệ thống, dẫn đến việc trẻ không có nhiều cơ hội để giao tiếp và sử dụng vốn từ đã học.
2.1. Đánh giá nhận thức của giáo viên về phát triển vốn từ
Nghiên cứu cho thấy rằng nhận thức của giáo viên về việc phát triển vốn từ cho trẻ còn hạn chế. Nhiều giáo viên cho rằng việc dạy từ vựng chỉ nên được thực hiện trong các giờ học ngôn ngữ, trong khi thực tế, vốn từ cần được phát triển thông qua mọi hoạt động trong ngày. Việc không lồng ghép vốn từ vào các hoạt động khám phá khoa học đã làm giảm hiệu quả của việc giáo dục ngôn ngữ cho trẻ. Điều này cần được cải thiện thông qua việc đào tạo và nâng cao nhận thức cho giáo viên mầm non.
III. Biện pháp tổ chức hoạt động khám phá khoa học
Chương này đề xuất một số biện pháp tổ chức hoạt động khám phá khoa học nhằm phát triển vốn từ cho trẻ 3 - 4 tuổi. Các biện pháp này bao gồm thiết kế hoạt động dựa trên mục tiêu phát triển vốn từ, xây dựng môi trường học tập phong phú và đa dạng, và khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động trải nghiệm. Việc tạo ra cơ hội cho trẻ sử dụng từ đã học trong các tình huống thực tế sẽ giúp trẻ ghi nhớ và vận dụng từ ngữ một cách tự nhiên.
3.1. Thiết kế hoạt động khám phá khoa học
Thiết kế hoạt động khám phá khoa học cần phải dựa trên nhu cầu và hứng thú của trẻ. Các hoạt động nên được xây dựng một cách sinh động, hấp dẫn, và có tính tương tác cao. Việc lồng ghép vốn từ vào các hoạt động thông qua việc sử dụng hình ảnh, âm thanh, và các vật thể thực tế sẽ giúp trẻ dễ dàng tiếp nhận và ghi nhớ từ mới. Giáo viên cần tạo ra một môi trường học tập tích cực, nơi trẻ có thể tự do khám phá và bày tỏ ý tưởng của mình.
IV. Thực nghiệm sư phạm
Chương này trình bày quá trình thực nghiệm nhằm kiểm nghiệm các biện pháp tổ chức hoạt động khám phá khoa học đã đề xuất. Kết quả thực nghiệm cho thấy rằng trẻ tham gia vào các hoạt động này có sự cải thiện rõ rệt về vốn từ tiếp nhận và biểu đạt. Sự tham gia tích cực của trẻ trong các hoạt động khám phá khoa học không chỉ giúp trẻ mở rộng vốn từ mà còn phát triển khả năng giao tiếp và tư duy phản biện.
4.1. Phân tích kết quả thực nghiệm
Kết quả thực nghiệm cho thấy rằng việc tổ chức hoạt động khám phá khoa học có tác động tích cực đến việc phát triển vốn từ cho trẻ 3 - 4 tuổi. Trẻ em không chỉ tăng cường khả năng nhận biết từ mà còn cải thiện khả năng sử dụng từ trong giao tiếp hàng ngày. Các biện pháp tổ chức hoạt động được thực hiện một cách hệ thống đã giúp trẻ có cơ hội trải nghiệm và giao tiếp một cách tự nhiên, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục mầm non.
