Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt của ngành ngân hàng tại Việt Nam, việc phát triển thương hiệu trở thành yếu tố sống còn để các ngân hàng nâng cao vị thế và thu hút khách hàng. Theo báo cáo hoạt động của Ngân hàng Thương mại cổ phần Bản Việt (Viet Capital Bank) giai đoạn 2017-2019, mặc dù đã triển khai nhiều chương trình phát triển thương hiệu, nhưng hiệu quả chưa đạt kỳ vọng khi một bộ phận lớn khách hàng và cán bộ nhân viên vẫn chưa nhận diện rõ thương hiệu này, dẫn đến ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả kinh doanh. Luận văn tập trung nghiên cứu phát triển thương hiệu Viet Capital Bank trong giai đoạn 2017-2019, khảo sát trực tiếp 120 khách hàng tại Hà Nội vào tháng 6/2020 nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp phát triển thương hiệu hiệu quả hơn.

Mục tiêu nghiên cứu gồm: làm rõ ý nghĩa của phát triển thương hiệu trong bối cảnh cạnh tranh hiện nay; đánh giá thực trạng phát triển thương hiệu Viet Capital Bank, chỉ ra hạn chế và nguyên nhân; đề xuất các giải pháp phát triển thương hiệu phù hợp. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động phát triển thương hiệu của Viet Capital Bank tại Hà Nội, sử dụng dữ liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính và dữ liệu sơ cấp từ khảo sát khách hàng. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao nhận thức về thương hiệu ngân hàng, góp phần gia tăng quy mô khách hàng, cải thiện chất lượng sản phẩm dịch vụ và tăng cường sự hài lòng khách hàng, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh doanh bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình phát triển thương hiệu trong lĩnh vực quản trị kinh doanh, đặc biệt tập trung vào thương hiệu ngân hàng. Hai khung lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết về thương hiệu và phát triển thương hiệu: Thương hiệu được hiểu là tổng giá trị vô hình của sản phẩm, bao gồm tên, logo, danh tiếng và các thuộc tính khác. Phát triển thương hiệu bao gồm mở rộng quy mô (chiều rộng) và nâng cao chất lượng, giá trị thương hiệu (chiều sâu). Các khái niệm chính gồm: hình ảnh thương hiệu, tính cách thương hiệu, hành động thương hiệu và tiếng nói thương hiệu.

  2. Mô hình đánh giá phát triển thương hiệu ngân hàng: Bao gồm các tiêu chí đánh giá theo chiều sâu như quy mô khách hàng, chất lượng sản phẩm dịch vụ, chất lượng nguồn nhân lực, sự hài lòng khách hàng; và theo chiều rộng như mạng lưới điểm giao dịch, lợi nhuận tăng trưởng, quy mô tài sản, vốn điều lệ và nhân sự. Ngoài ra, các yếu tố ảnh hưởng bên trong (nguồn nhân lực, công nghệ, nhận thức lãnh đạo) và bên ngoài (cạnh tranh, kinh tế, pháp lý) cũng được xem xét.

Các khái niệm chuyên ngành như SPDV (sản phẩm dịch vụ), NHTM (ngân hàng thương mại), và các thuật ngữ tài chính ngân hàng được sử dụng xuyên suốt nghiên cứu.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng kết hợp dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp gồm báo cáo tài chính, báo cáo hoạt động của Viet Capital Bank giai đoạn 2017-2019. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát trực tiếp 120 khách hàng tại Hà Nội trong tháng 6/2020, với 100 phiếu hợp lệ. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu thuận tiện tại các điểm giao dịch của ngân hàng.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả, so sánh và tổng hợp trên phần mềm Excel. Các chỉ số như tỷ lệ phần trăm, điểm trung bình trên thang điểm 5 được tính toán để đánh giá các tiêu chí phát triển thương hiệu. Quy trình nghiên cứu gồm 4 bước: nghiên cứu lý thuyết và tài liệu, xây dựng phương pháp và bảng hỏi, thu thập và xử lý dữ liệu, phân tích kết quả và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận diện thương hiệu còn hạn chế: Khoảng 40% khách hàng khảo sát chưa nhận biết rõ tên và logo Viet Capital Bank, dẫn đến nhầm lẫn với các ngân hàng khác. Tỷ lệ khách hàng biết đến thương hiệu chỉ đạt khoảng 60%, thấp hơn nhiều so với các ngân hàng lớn trong nước.

  2. Chất lượng sản phẩm dịch vụ được đánh giá trung bình khá: Điểm trung bình đánh giá chất lượng sản phẩm dịch vụ là 3.7/5, trong đó các sản phẩm tiết kiệm và thẻ thanh toán được khách hàng đánh giá cao hơn so với các dịch vụ tín dụng và ngân hàng số.

  3. Nguồn nhân lực và sự hài lòng khách hàng còn nhiều hạn chế: Chỉ khoảng 65% khách hàng hài lòng với thái độ phục vụ và trình độ nhân viên, điểm trung bình về chất lượng nguồn nhân lực là 3.5/5. Mức độ hài lòng tổng thể của khách hàng đạt 3.6/5, cho thấy còn nhiều tiềm năng cải thiện.

  4. Mạng lưới điểm giao dịch phát triển ổn định nhưng chưa rộng khắp: Số lượng điểm giao dịch tăng từ 15 lên 22 điểm trong giai đoạn 2017-2019, tăng khoảng 46%. Tuy nhiên, mạng lưới chủ yếu tập trung tại Hà Nội và các thành phố lớn, chưa phủ rộng các vùng nông thôn và tỉnh thành khác.

  5. Lợi nhuận và quy mô tài sản tăng trưởng tích cực: Lợi nhuận sau thuế tăng trung bình 12% mỗi năm, tổng tài sản tăng 18% trong giai đoạn nghiên cứu, thể hiện sự phát triển ổn định của ngân hàng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân hạn chế nhận diện thương hiệu có thể do chiến lược truyền thông chưa đồng bộ và chưa tạo được sự khác biệt rõ nét so với các đối thủ cạnh tranh lớn như Vietinbank, BIDV hay Sacombank. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc phát triển thương hiệu ngân hàng cần tập trung vào xây dựng hình ảnh độc đáo, tăng cường trải nghiệm khách hàng và nâng cao chất lượng dịch vụ.

Chất lượng sản phẩm dịch vụ và nguồn nhân lực là hai yếu tố cốt lõi ảnh hưởng trực tiếp đến sự hài lòng và trung thành của khách hàng. Kết quả khảo sát cho thấy Viet Capital Bank cần đầu tư nhiều hơn vào đào tạo nhân viên và cải tiến sản phẩm, đặc biệt trong lĩnh vực ngân hàng số và dịch vụ tín dụng.

Mạng lưới điểm giao dịch tuy có mở rộng nhưng chưa đủ để tăng độ phủ thương hiệu trên toàn quốc, điều này hạn chế khả năng tiếp cận khách hàng tiềm năng ở các vùng sâu vùng xa. Lợi nhuận và quy mô tài sản tăng trưởng tích cực cho thấy ngân hàng có nền tảng tài chính vững chắc để đầu tư phát triển thương hiệu.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ nhận diện thương hiệu, điểm đánh giá chất lượng dịch vụ, biểu đồ tăng trưởng mạng lưới điểm giao dịch và lợi nhuận để minh họa rõ nét các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường chiến lược truyền thông và nhận diện thương hiệu: Triển khai các chiến dịch quảng bá đồng bộ trên đa kênh truyền thông, tập trung xây dựng hình ảnh thương hiệu độc đáo, dễ nhớ. Mục tiêu tăng tỷ lệ nhận diện thương hiệu lên 80% trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Marketing Viet Capital Bank.

  2. Nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ và trải nghiệm khách hàng: Đầu tư phát triển sản phẩm ngân hàng số, cải tiến dịch vụ tín dụng, tăng cường hỗ trợ khách hàng. Mục tiêu nâng điểm đánh giá chất lượng dịch vụ lên 4.2/5 trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng Sản phẩm và Dịch vụ.

  3. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chuyên nghiệp: Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng nghiệp vụ, chăm sóc khách hàng và công nghệ số cho cán bộ nhân viên. Mục tiêu tăng tỷ lệ hài lòng khách hàng về nhân viên lên 75% trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự.

  4. Mở rộng mạng lưới điểm giao dịch và kênh phân phối: Phát triển thêm các điểm giao dịch tại các tỉnh thành, đặc biệt vùng nông thôn, kết hợp với phát triển ngân hàng số để tăng độ phủ thương hiệu. Mục tiêu tăng số điểm giao dịch lên 35 điểm trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý mạng lưới.

  5. Tăng cường hoạt động tài trợ và sự kiện cộng đồng: Tham gia tài trợ các sự kiện văn hóa, thể thao, xã hội để nâng cao uy tín và nhận diện thương hiệu. Chủ thể thực hiện: Ban Truyền thông và Quan hệ công chúng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý ngân hàng: Giúp hiểu rõ vai trò chiến lược của phát triển thương hiệu trong kinh doanh ngân hàng, từ đó xây dựng kế hoạch phát triển thương hiệu hiệu quả.

  2. Phòng Marketing và Truyền thông ngân hàng: Cung cấp cơ sở lý luận và dữ liệu thực tiễn để thiết kế các chiến dịch quảng bá thương hiệu phù hợp với thị trường và khách hàng mục tiêu.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Marketing: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết và phương pháp nghiên cứu phát triển thương hiệu trong lĩnh vực ngân hàng tại Việt Nam.

  4. Các ngân hàng thương mại khác và tổ chức tài chính: Có thể áp dụng các giải pháp và bài học kinh nghiệm từ nghiên cứu để nâng cao hiệu quả phát triển thương hiệu, đặc biệt các ngân hàng quy mô vừa và nhỏ.

Câu hỏi thường gặp

  1. Phát triển thương hiệu ngân hàng có ý nghĩa gì trong bối cảnh cạnh tranh hiện nay?
    Phát triển thương hiệu giúp ngân hàng tạo dựng uy tín, tăng độ nhận diện, thu hút và giữ chân khách hàng, từ đó nâng cao lợi thế cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh. Ví dụ, Viet Capital Bank cần phát triển thương hiệu để cạnh tranh với các ngân hàng lớn hơn.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến sự phát triển thương hiệu ngân hàng?
    Chất lượng sản phẩm dịch vụ, nguồn nhân lực, mạng lưới điểm giao dịch, công nghệ số và nhận thức lãnh đạo là các yếu tố quan trọng. Nghiên cứu cho thấy chất lượng nhân sự và dịch vụ ảnh hưởng trực tiếp đến sự hài lòng khách hàng.

  3. Làm thế nào để nâng cao nhận diện thương hiệu ngân hàng?
    Thông qua chiến dịch truyền thông đồng bộ, xây dựng hình ảnh thương hiệu độc đáo, mở rộng mạng lưới điểm giao dịch và tăng cường sự hiện diện trên các kênh số. Viet Capital Bank cần tập trung vào các hoạt động này để cải thiện nhận diện.

  4. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp kết hợp dữ liệu thứ cấp (báo cáo tài chính) và dữ liệu sơ cấp (khảo sát 120 khách hàng), phân tích thống kê mô tả và so sánh để đánh giá thực trạng phát triển thương hiệu.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để phát triển thương hiệu Viet Capital Bank?
    Bao gồm tăng cường truyền thông, nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ, đào tạo nguồn nhân lực, mở rộng mạng lưới điểm giao dịch và tham gia các hoạt động cộng đồng nhằm nâng cao uy tín và sự hài lòng khách hàng.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về thương hiệu và phát triển thương hiệu ngân hàng, đồng thời đánh giá thực trạng phát triển thương hiệu Viet Capital Bank giai đoạn 2017-2019.
  • Kết quả khảo sát cho thấy Viet Capital Bank còn nhiều hạn chế về nhận diện thương hiệu, chất lượng dịch vụ và sự hài lòng khách hàng.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển thương hiệu bao gồm chất lượng sản phẩm, nguồn nhân lực, mạng lưới điểm giao dịch và nhận thức lãnh đạo.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả phát triển thương hiệu trong 1-3 năm tới, tập trung vào truyền thông, đào tạo, mở rộng mạng lưới và cải tiến sản phẩm.
  • Luận văn góp phần bổ sung kiến thức thực tiễn và lý luận về phát triển thương hiệu ngân hàng tại Việt Nam, đồng thời cung cấp cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo và ứng dụng trong ngành ngân hàng.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả định kỳ để điều chỉnh chiến lược phát triển thương hiệu phù hợp với xu hướng thị trường và nhu cầu khách hàng. Các nhà quản lý ngân hàng và chuyên gia marketing nên áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.