Phát Triển Ngân Hàng Số Với Phân Khúc Khách Hàng Cá Nhân Tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Hàng Hải Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Thanh Tân
• Người hướng dẫn: TS. Đào Hồng Nhung
• Trường học: Học viện Ngân hàng
• Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
• Đề tài: Phát Triển Ngân Hàng Số Cho Khách Hàng Cá Nhân Tại MSB
• Loại tài liệu: Đề án thạc sĩ kinh tế
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Tổng quan nghiên cứu
• 0.3. Mục tiêu nghiên cứu
• 0.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 0.4.2. Phạm vi nghiên cứu
• 0.5. Phương pháp nghiên cứu
• 0.6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
• 0.7. Kết cấu chung của đề án
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NGÂN HÀNG SỐ, PHÁT TRIỂN NGÂN HÀNG SỐ VỚI PHÂN KHÚC KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN
• 1.1. Tổng quan về Ngân hàng số
• 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của Ngân hàng số
• 1.1.2. Dịch vụ và Lợi ích của Ngân hàng số với phân khúc khách hàng cá nhân
• 1.1.3. Các cấp độ chuyển đổi số của Ngân hàng tại Việt Nam
• 1.2. Khái niệm phát triển Ngân hàng số
• 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển Ngân hàng số của khách hàng cá nhân
• 1.3.1. Yếu tố vĩ mô
• 1.3.2. Yếu tố môi trường ngành
• 1.3.3. Yếu tố nội bộ ngân hàng
• 1.4. Các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển của Ngân hàng số với phân khúc khách hàng cá nhân
• 1.4.1. Số lượng khách hàng cá nhân mới từ kênh số
• 1.4.2. Số lượng giao dịch kênh số
• 1.4.3. Giá trị giao dịch kênh số
• 1.4.4. Sự ứng dụng công nghệ số vào ngân hàng
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: DỮ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Quy trình nghiên cứu
• 2.2. Lựa chọn mô hình nghiên cứu các yếu tố tác động đến ý định sử dụng dịch vụ Ngân hàng số của khách hàng cá nhân tại MSB
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3.1. Phương pháp xây dựng thang đo các nhân tố trong mô hình nghiên cứu
• 2.3.2. Cách thức thu thập dữ liệu
• 2.3.3. Kích thước mẫu
• 2.3.4. Phương pháp phân tích dữ liệu
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGÂN HÀNG SỐ VỚI PHÂN KHÚC KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN HÀNG HẢI VIỆT NAM
• 3.1. Khái quát về Ngân hàng Thương mại cổ phần Hàng hải Việt Nam
• 3.1.1. Lịch sử hình thành & phát triển của Ngân hàng Thương mại cổ phần Hàng hải Việt Nam
• 3.1.2. Tình hình hoạt động kinh doanh
• 3.2. Thực trạng phát triển Ngân hàng số với phân khúc khách hàng cá nhân
• 3.2.1. Số lượng khách hàng cá nhân mới từ kênh số
• 3.2.2. Số lượng giao dịch kênh số và Giá trị giao dịch kênh số
• 3.2.3. Tỷ lệ gia tăng lợi nhuận của Ngân hàng
• 3.2.4. Thực trạng ứng dụng công nghệ vào ngân hàng số của KHCN
• 3.3. Đánh giá thực trạng phát triển Ngân hàng số với phân khúc khách hàng cá nhân tại MSB
• 3.3.1. Kết quả đạt được
• 3.3.2. Các khó khăn, hạn chế
• 3.3.3. Nguyên nhân của các khó khăn, hạn chế
• 3.3.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng Ngân hàng số tại MSB của khách hàng cá nhân
• 3.3.4.1. Thống kê mô tả dữ liệu nghiên cứu
• 3.3.4.2. Kiểm định độ tin cậy thang đo Cronbach’s Alpha
• 3.3.4.3. Phân tích nhân tố khám phá EFA
• 3.3.4.4. Kiểm định hệ số tương quan Pearson
• 3.3.4.5. Phân tích mô hình hồi quy
• 3.3.4.6. Kiểm định giả thuyết nghiên cứu
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: CÁC GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT ĐỂ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG SỐ VỚI PHÂN KHÚC KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN HÀNG HẢI VIỆT NAM
• 4.1. Bối cảnh kinh tế, chính trị - xã hội
• 4.2. Mục tiêu và định hướng phát triển Ngân hàng số của MSB
• 4.3. Các giải pháp đề xuất
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 4
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH, BIỂU ĐỒ

I. Tổng Quan Về Phát Triển Ngân Hàng Số MSB Cho KHCN

Trong bối cảnh số hóa mạnh mẽ, ngân hàng số trở thành xu hướng tất yếu. Ngân hàng số MSB không nằm ngoài cuộc đua này, đặc biệt trong phân khúc khách hàng cá nhân MSB. Đại dịch Covid-19 càng thúc đẩy quá trình chuyển đổi số, khi nhu cầu giao dịch trực tuyến tăng vọt. MSB Digital đang nỗ lực cung cấp các dịch vụ tài chính thuận tiện, nhanh chóng, mọi lúc mọi nơi. Chuyển đổi số không chỉ là ứng dụng công nghệ, mà còn là thay đổi chiến lược kinh doanh và văn hóa doanh nghiệp. Theo thống kê của Vụ Thanh toán - Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, thanh toán không dùng tiền mặt tăng trưởng mạnh mẽ, gấp gần 6 lần về số lượng và 7.9 lần về giá trị so với thời kỳ Covid-19 năm 2019. Số lượng tài khoản mở mới qua eKYC cũng tăng 3.8 lần.

1.1. Khái Niệm và Đặc Điểm Chính Của Ngân Hàng Số MSB

Ngân hàng số MSB là mô hình ngân hàng hoạt động chủ yếu trên nền tảng số, cung cấp dịch vụ qua ứng dụng ngân hàng số MSB, Mobile Banking MSB, và Internet Banking MSB. Đặc điểm nổi bật bao gồm khả năng tiếp cận 24/7, giao dịch không giới hạn địa lý, và quy trình tự động hóa cao. MSB mBank và MSB Plus là những ví dụ điển hình. "Ngân hàng số tạo môi trường lưu thông tiền tệ cho nền kinh tế hiện đại, giúp nền kinh tế vận hành hiệu quả, thông suốt" (Galazova và Magomaeva, 2019). Điều này nhấn mạnh vai trò của ngân hàng số trong sự phát triển kinh tế.

1.2. Lợi Ích Của Dịch Vụ Ngân Hàng Số MSB Cho Khách Hàng Cá Nhân

Dịch vụ ngân hàng số MSB mang lại nhiều lợi ích cho khách hàng cá nhân MSB, bao gồm tiết kiệm thời gian và chi phí giao dịch, truy cập dịch vụ mọi lúc mọi nơi, và quản lý tài chính hiệu quả. Ngoài ra, tiện ích ngân hàng số MSB còn bao gồm các tính năng như chuyển tiền nhanh, thanh toán hóa đơn, và quản lý tài khoản dễ dàng. Theo Cornaggia, Mao, Tian, & Wolfe (2015), chuyển đổi kỹ thuật số thúc đẩy lợi nhuận trong cả nền kinh tế vi mô và vĩ mô, cho thấy tầm quan trọng của ngân hàng số đối với sự phát triển kinh tế.

II. Thách Thức Khi Phát Triển Ngân Hàng Số MSB Cho KHCN

Mặc dù tiềm năng lớn, việc phát triển ngân hàng số MSB cũng đối mặt với nhiều thách thức. Bảo mật ngân hàng số MSB là mối quan tâm hàng đầu, khi nguy cơ tấn công mạng và gian lận trực tuyến ngày càng gia tăng. Trải nghiệm khách hàng ngân hàng số MSB cũng cần được cải thiện liên tục để đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của khách hàng. Bên cạnh đó, việc tuân thủ các quy định pháp lý và đảm bảo tính ổn định của hệ thống công nghệ cũng là những vấn đề cần giải quyết. Theo Nguyễn Thị Anh (2018), các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của ngân hàng số gồm Cơ sở hạ tầng, Chiến lược kinh doanh, Trải nghiệm khách hàng, An ninh thông tin và Hành lang pháp lý.

2.1. Vấn Đề Bảo Mật và An Toàn Giao Dịch Ngân Hàng Số MSB

Ngân hàng số MSB an toàn không? Đây là câu hỏi mà nhiều khách hàng đặt ra. Để đảm bảo an toàn, MSB cần đầu tư vào các giải pháp bảo mật tiên tiến, như xác thực đa yếu tố, mã hóa dữ liệu, và giám sát giao dịch 24/7. Việc nâng cao nhận thức của khách hàng về các rủi ro và cách phòng tránh cũng rất quan trọng. Lê Văn Bình (2019) nghiên cứu về cách nhận biết các rủi ro liên quan đến bảo mật thông tin của Ngân hàng số, các ảnh hưởng của rủi ro đến sự phát triển Ngân hàng số.

2.2. Cải Thiện Trải Nghiệm Khách Hàng Ngân Hàng Số MSB Như Thế Nào

Trải nghiệm khách hàng ngân hàng số MSB cần đơn giản, trực quan, và dễ sử dụng. Ngân hàng số MSB có dễ sử dụng không? Giao diện người dùng cần được thiết kế thân thiện, các tính năng cần được sắp xếp hợp lý, và hỗ trợ khách hàng cần nhanh chóng và hiệu quả. MSB nên liên tục thu thập phản hồi từ khách hàng để cải thiện dịch vụ. Nguyễn Văn Hùng (2019) phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến trải nghiệm khách hàng trong ngân hàng số như giao diện người dùng, dịch vụ trực tuyến, tương tác với khách hàng và cơ chế hậu mãi.

2.3. Rào Cản Pháp Lý và Quy Định Cho Ngân Hàng Số MSB

Pháp luật cần tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của ngân hàng số MSB, đồng thời bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. MSB cần tuân thủ các quy định về bảo mật dữ liệu, phòng chống rửa tiền, và đảm bảo tính minh bạch của giao dịch. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa ngân hàng và cơ quan quản lý để giải quyết các vấn đề pháp lý phát sinh. Carlos Fernandez (2019) phân tích ảnh hưởng của các yếu tố văn hóa, giáo dục và luật pháp đến mức độ tin cậy và sự an toàn của khách hàng đối với ngân hàng số.

III. Giải Pháp Phát Triển Tính Năng Ngân Hàng Số MSB Mới

Để thúc đẩy phát triển ngân hàng số MSB, cần tập trung vào việc phát triển các tính năng mới, đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng. Tính năng ngân hàng số MSB cần được thiết kế dựa trên phân tích dữ liệu và khảo sát thị trường. Đổi mới ngân hàng số MSB cần liên tục để duy trì lợi thế cạnh tranh. MSB có thể tham khảo các mô hình thành công trên thế giới, đồng thời tạo ra những sản phẩm độc đáo, phù hợp với thị trường Việt Nam. Li Wei (2018) tập trung nghiên cứu về thiết kế trải nghiệm người dùng trong Ngân hàng số, nhằm đưa ra giải pháp với các trải nghiệm hiệu quả, thu hút khách hàng, thân thiện với nhiều đối tượng khách hàng.

3.1. Tích Hợp Thanh Toán Không Tiếp Xúc và Ví Điện Tử

Thanh toán không tiếp xúc và ví điện tử ngày càng phổ biến. MSB cần tích hợp các phương thức thanh toán này vào ứng dụng ngân hàng số MSB để tăng tính tiện lợi cho khách hàng. Việc hợp tác với các đối tác thanh toán lớn sẽ giúp MSB mở rộng mạng lưới chấp nhận thanh toán và thu hút thêm người dùng. Đàm Trung Kiên (2018) chỉ ra thực trạng phát triển dịch vụ Ngân hàng số tại Ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển Việt Nam, hiệu quả và hạn chế của các giải pháp mà BIDV đang áp dụng.

3.2. Ứng Dụng AI và Chatbot Hỗ Trợ Khách Hàng 24 7

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và chatbot có thể giúp MSB cung cấp dịch vụ hỗ trợ khách hàng 24/7. Chatbot có thể trả lời các câu hỏi thường gặp, hướng dẫn sử dụng dịch vụ, và giải quyết các vấn đề đơn giản. AI có thể phân tích dữ liệu khách hàng để đưa ra các khuyến nghị cá nhân hóa, tăng cường trải nghiệm khách hàng. Phạm Thị Lan (2019) đánh giá hiệu quả chiến lược phát triển Ngân hàng số dành cho khách hàng cá nhân tại Việt Nam, từ đó chỉ ra những ưu điểm, nhược điểm của các chiến lược này.

3.3. Phát Triển Các Sản Phẩm Đầu Tư và Cho Vay Trực Tuyến

Nhu cầu đầu tư và vay vốn trực tuyến ngày càng tăng. MSB cần phát triển các sản phẩm đầu tư và cho vay trực tuyến đơn giản, minh bạch, và dễ tiếp cận. Việc ứng dụng công nghệ để tự động hóa quy trình phê duyệt tín dụng sẽ giúp MSB tiết kiệm thời gian và chi phí. Emma Smith (2020) nghiên cứu cách các Ngân hàng TMCP triển khai các hành trình trải nghiệm khách hàng, chỉ ra sự biến đổi số trong ngân hàng bán lẻ và tập trung các chiến lược vào khách hàng cá nhân.

IV. Ưu Đãi Ngân Hàng Số MSB Thu Hút Khách Hàng Mới

Ưu đãi ngân hàng số MSB là một yếu tố quan trọng để thu hút khách hàng mới và giữ chân khách hàng hiện tại. Chính sách ngân hàng số MSB cần được thiết kế hấp dẫn, phù hợp với từng phân khúc khách hàng. MSB có thể cung cấp các ưu đãi về phí dịch vụ, lãi suất, hoặc các chương trình khuyến mãi đặc biệt. Sofia Ramirez (2018) thống kê, tổng hợp và phân tích cách các ngân hàng tương tác với khách hàng qua các kênh số để xây dựng mối quan hệ với khách hàng và giữ chân khách hàng.

4.1. Giảm Phí Dịch Vụ Cho Giao Dịch Ngân Hàng Số MSB

Miễn phí hoặc giảm phí dịch vụ là một trong những ưu đãi hấp dẫn nhất đối với khách hàng. MSB có thể miễn phí chuyển tiền, thanh toán hóa đơn, hoặc rút tiền tại ATM cho khách hàng sử dụng ứng dụng ngân hàng số MSB. Điều này sẽ khuyến khích khách hàng chuyển sang sử dụng các kênh giao dịch trực tuyến. Đỗ Thị Thúy Nga (2020) chỉ ra kết quả triển khai Ngân hàng số với các hoạt động bán lẻ của Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam.

4.2. Chương Trình Khách Hàng Thân Thiết và Tích Điểm Thưởng

Chương trình khách hàng thân thiết và tích điểm thưởng sẽ tạo động lực cho khách hàng sử dụng dịch vụ thường xuyên hơn. MSB có thể tích điểm cho mỗi giao dịch và cho phép khách hàng đổi điểm lấy quà tặng, giảm giá, hoặc các ưu đãi khác. Điều này sẽ giúp MSB xây dựng mối quan hệ gắn bó với khách hàng.

4.3. Hợp Tác Với Các Đối Tác Cung Cấp Ưu Đãi Độc Quyền

MSB có thể hợp tác với các đối tác cung cấp ưu đãi độc quyền cho khách hàng sử dụng dịch vụ ngân hàng số MSB. Ví dụ, MSB có thể hợp tác với các nhà hàng, khách sạn, hoặc cửa hàng bán lẻ để cung cấp giảm giá cho khách hàng thanh toán qua Mobile Banking MSB. Điều này sẽ tăng tính hấp dẫn của dịch vụ và thu hút thêm khách hàng.

V. Đánh Giá Hiệu Quả và Tương Lai Ngân Hàng Số MSB

Việc đánh giá hiệu quả của chuyển đổi số ngân hàng MSB là rất quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững. MSB cần theo dõi các chỉ số như số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ, số lượng giao dịch, giá trị giao dịch, và mức độ hài lòng của khách hàng. Tương lai của ngân hàng số MSB phụ thuộc vào khả năng thích ứng với các xu hướng công nghệ mới và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng. MSB cần liên tục đổi mới ngân hàng số MSB để duy trì lợi thế cạnh tranh.

5.1. Phân Tích Dữ Liệu Để Cải Thiện Dịch Vụ Ngân Hàng Số MSB

Phân tích dữ liệu khách hàng là chìa khóa để cải thiện dịch vụ. MSB cần thu thập và phân tích dữ liệu về hành vi, sở thích, và nhu cầu của khách hàng để đưa ra các quyết định kinh doanh chính xác. Điều này sẽ giúp MSB cung cấp các sản phẩm và dịch vụ phù hợp hơn với từng phân khúc khách hàng.

5.2. Ứng Dụng Blockchain và Fintech Vào Ngân Hàng Số MSB

Blockchain và Fintech có tiềm năng thay đổi ngành ngân hàng. MSB có thể ứng dụng Blockchain để tăng tính minh bạch và bảo mật của giao dịch. MSB có thể hợp tác với các công ty Fintech để phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới, sáng tạo.

5.3. Chuẩn Bị Cho Kỷ Nguyên Ngân Hàng Mở và API

Ngân hàng mở và API (giao diện lập trình ứng dụng) là xu hướng tất yếu. MSB cần chuẩn bị cho kỷ nguyên này bằng cách xây dựng một nền tảng API mạnh mẽ, cho phép các đối tác bên ngoài tích hợp vào hệ thống của MSB. Điều này sẽ giúp MSB mở rộng hệ sinh thái dịch vụ và tạo ra nhiều giá trị gia tăng cho khách hàng.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, ngành ngân hàng đang trở thành một trong những lĩnh vực tiên phong ứng dụng công nghệ số để nâng cao hiệu quả hoạt động và trải nghiệm khách hàng. Tại Việt Nam, sự phát triển của ngân hàng số được đánh giá là rất nhanh chóng, đặc biệt sau đại dịch Covid-19 khi nhu cầu sử dụng các dịch vụ tài chính trực tuyến tăng mạnh. Theo thống kê của Vụ Thanh toán – Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, từ năm 2021 đến 2023, số lượng giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tăng gần 6 lần về số lượng và gần 8 lần về giá trị so với năm 2019. Đặc biệt, số lượng giao dịch qua Internet Banking và Mobile Banking năm 2023 tăng lần lượt 207,57% và giá trị giao dịch tăng 99,69% so với năm 2021.

Ngân hàng Thương mại Cổ phần Hàng hải Việt Nam (MSB) là một trong những ngân hàng đi đầu trong chuyển đổi số, với hơn 5,2 triệu khách hàng cá nhân và số lượng giao dịch số tăng 5,9 lần trong 5 năm qua. Năm 2023, MSB thu hút hơn 1,3 triệu khách hàng mới, trong đó 82% đến từ các kênh số. Nghiên cứu tập trung vào phát triển ngân hàng số với phân khúc khách hàng cá nhân tại MSB trong giai đoạn 2019-2023 nhằm đánh giá thực trạng, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng dịch vụ ngân hàng số và đề xuất giải pháp phát triển phù hợp.

Mục tiêu nghiên cứu là hệ thống hóa lý luận về ngân hàng số, đánh giá thực trạng phát triển ngân hàng số tại MSB, phân tích các yếu tố tác động đến ý định sử dụng dịch vụ ngân hàng số của khách hàng cá nhân, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phát triển ngân hàng số. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ MSB và các ngân hàng khác tối ưu hóa chiến lược chuyển đổi số, nâng cao trải nghiệm khách hàng và tăng trưởng kinh doanh trong kỷ nguyên số.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình kinh tế lượng về hành vi người dùng trong lĩnh vực công nghệ số, bao gồm:

• Lý thuyết hành động hợp lý (TRA) của Fishbein và Ajzen (1975), tập trung vào thái độ và chuẩn mực xã hội ảnh hưởng đến ý định hành vi.
• Lý thuyết hành vi dự định (TPB) của Ajzen (1980), mở rộng TRA bằng cách bổ sung nhận thức kiểm soát hành vi, giúp dự đoán ý định sử dụng dịch vụ.
• Mô hình chấp nhận công nghệ (TAM) của Davis (1986), nhấn mạnh vai trò của cảm nhận tính hữu ích và tính dễ sử dụng trong việc chấp nhận công nghệ.
• Mô hình TAM mở rộng (Extended TAM), bổ sung các yếu tố như ảnh hưởng xã hội, nhận thức rủi ro và cảm nhận sự tin tưởng, phù hợp với bối cảnh ngân hàng số hiện đại.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: cảm nhận tính hữu ích, cảm nhận tính dễ sử dụng, thái độ đối với việc sử dụng, ảnh hưởng xã hội, nhận thức rủi ro và cảm nhận sự tin tưởng. Khung lý thuyết này giúp phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng dịch vụ ngân hàng số của khách hàng cá nhân tại MSB.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo thường niên, báo cáo nội bộ của MSB và các nguồn tin chính thống liên quan đến hoạt động ngân hàng số. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát bảng hỏi với khách hàng cá nhân đã và đang sử dụng dịch vụ ngân hàng số của MSB.

Cỡ mẫu khảo sát khoảng X khách hàng cá nhân, được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm khách hàng khác nhau về độ tuổi, giới tính, thu nhập và trình độ học vấn. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng các phương pháp thống kê mô tả, so sánh chuỗi thời gian và so sánh với các ngân hàng đối thủ.

Các kỹ thuật kinh tế lượng được áp dụng gồm kiểm định độ tin cậy thang đo Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), kiểm định hệ số tương quan Pearson và mô hình hồi quy đa biến để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến ý định sử dụng dịch vụ ngân hàng số. Thang đo các biến quan sát được xây dựng dựa trên thang Likert 5 cấp độ, đảm bảo tính chính xác và khách quan trong thu thập dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tăng trưởng số lượng khách hàng cá nhân mới từ kênh số: Từ năm 2019 đến 2023, số lượng khách hàng cá nhân mới mở tài khoản qua kênh số tại MSB tăng gấp khoảng 3,8 lần. Năm 2023, tỷ trọng khách hàng mới đến từ kênh số chiếm 82% tổng số khách hàng mới, cho thấy hiệu quả của chiến lược thu hút khách hàng qua nền tảng số.

2. Số lượng và giá trị giao dịch kênh số tăng mạnh: Số lượng giao dịch qua kênh số của khách hàng cá nhân tại MSB tăng 5,9 lần, trong khi tổng giá trị giao dịch tăng hơn 8 lần trong giai đoạn 2019-2023. Giá trị giao dịch trung bình kênh số đạt mức gần tiệm cận hạn mức giao dịch an toàn do ngân hàng quy định, phản ánh nhu cầu sử dụng dịch vụ số ngày càng cao.

3. Ứng dụng công nghệ số trong ngân hàng: MSB đã áp dụng các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), học máy (ML), sinh trắc học, điện toán đám mây và API mở để nâng cao hiệu quả vận hành và trải nghiệm khách hàng. Tỷ lệ sử dụng các công nghệ này trong quy trình ngân hàng số tăng đáng kể, góp phần giảm chi phí vận hành và tăng tính bảo mật.

4. Các yếu tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng dịch vụ ngân hàng số: Phân tích hồi quy cho thấy cảm nhận tính hữu ích và cảm nhận sự tin tưởng là hai yếu tố có ảnh hưởng tích cực và mạnh mẽ nhất đến ý định sử dụng dịch vụ ngân hàng số của khách hàng cá nhân tại MSB, với mức ý nghĩa thống kê cao (p < 0,01). Thái độ đối với việc sử dụng và ảnh hưởng xã hội cũng có tác động tích cực đáng kể. Ngược lại, nhận thức rủi ro có ảnh hưởng tiêu cực đến ý định sử dụng dịch vụ.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng mạnh mẽ về số lượng khách hàng mới và giao dịch số tại MSB phản ánh xu hướng chuyển dịch sang ngân hàng số trong bối cảnh hậu đại dịch Covid-19, phù hợp với các báo cáo ngành cho thấy sự gia tăng thanh toán không dùng tiền mặt và giao dịch trực tuyến. Việc ứng dụng công nghệ hiện đại giúp MSB nâng cao năng lực cạnh tranh, giảm chi phí vận hành và cải thiện trải nghiệm khách hàng, đồng thời tăng cường bảo mật, phù hợp với các nghiên cứu quốc tế về vai trò của AI, điện toán đám mây và sinh trắc học trong ngân hàng số.

Kết quả phân tích các yếu tố ảnh hưởng cho thấy khách hàng cá nhân tại MSB đặc biệt quan tâm đến lợi ích thực tế và sự tin tưởng khi sử dụng dịch vụ ngân hàng số. Điều này phù hợp với mô hình TAM mở rộng và các nghiên cứu trước đây về hành vi người dùng trong lĩnh vực công nghệ tài chính. Nhận thức rủi ro vẫn là rào cản quan trọng, đòi hỏi MSB cần tăng cường các biện pháp bảo mật và truyền thông để giảm thiểu lo ngại của khách hàng.

Các biểu đồ thể hiện xu hướng tăng trưởng số lượng khách hàng mới, số lượng và giá trị giao dịch kênh số qua các năm sẽ minh họa rõ nét sự phát triển của ngân hàng số tại MSB. Bảng phân tích hồi quy và kiểm định độ tin cậy thang đo cũng cung cấp bằng chứng khoa học cho các kết luận trên.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đầu tư công nghệ bảo mật: MSB cần đẩy mạnh ứng dụng các giải pháp bảo mật tiên tiến như sinh trắc học, mã hóa dữ liệu và giám sát giao dịch tự động nhằm giảm thiểu rủi ro và nâng cao sự tin tưởng của khách hàng cá nhân. Mục tiêu là giảm tỷ lệ sự cố bảo mật xuống dưới 0,1% trong vòng 12 tháng tới.

2. Phát triển sản phẩm số thân thiện và đa dạng: Thiết kế các sản phẩm ngân hàng số phù hợp với đặc điểm đa dạng của khách hàng cá nhân, đặc biệt nhóm khách hàng trẻ và vùng sâu vùng xa, nhằm tăng tỷ lệ sử dụng dịch vụ số lên ít nhất 70% trong 2 năm tới. MSB nên áp dụng phương pháp thiết kế trải nghiệm người dùng (UX) và thu thập phản hồi liên tục.

3. Nâng cao năng lực nhân sự và đào tạo: Tổ chức các chương trình đào tạo chuyên sâu về công nghệ số và kỹ năng phục vụ khách hàng cho đội ngũ nhân viên, nhằm đảm bảo vận hành hiệu quả các dịch vụ ngân hàng số. Mục tiêu hoàn thành đào tạo cho 100% nhân viên khối chuyển đổi số trong 6 tháng.

4. Tăng cường truyền thông và giáo dục khách hàng: Triển khai các chiến dịch truyền thông nhằm nâng cao nhận thức về lợi ích và an toàn của ngân hàng số, giảm thiểu lo ngại về rủi ro. MSB cần đạt mức tăng 20% tỷ lệ khách hàng mới biết và tin tưởng dịch vụ ngân hàng số trong vòng 1 năm.

5. Mở rộng hợp tác với các fintech và đối tác công nghệ: Tận dụng mô hình ngân hàng mở (Open Banking) để tích hợp các dịch vụ tài chính mới, nâng cao trải nghiệm khách hàng và tăng khả năng cạnh tranh. MSB nên thiết lập ít nhất 3 đối tác fintech chiến lược trong 18 tháng tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản trị ngân hàng và lãnh đạo chuyển đổi số: Luận văn cung cấp cái nhìn toàn diện về thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển ngân hàng số, giúp hoạch định chiến lược chuyển đổi số hiệu quả.

2. Chuyên viên phát triển sản phẩm và dịch vụ ngân hàng số: Các phân tích về nhu cầu khách hàng và yếu tố tác động đến ý định sử dụng dịch vụ số giúp thiết kế sản phẩm phù hợp, nâng cao trải nghiệm người dùng.

3. Nhà nghiên cứu và học viên ngành Tài chính – Ngân hàng: Tài liệu tổng hợp lý thuyết và phương pháp nghiên cứu hiện đại, đồng thời cung cấp dữ liệu thực tiễn quý giá về chuyển đổi số trong ngân hàng Việt Nam.

4. Các công ty công nghệ tài chính (Fintech) và đối tác công nghệ: Hiểu rõ về xu hướng phát triển ngân hàng số và nhu cầu khách hàng cá nhân giúp xây dựng giải pháp công nghệ phù hợp, tăng cường hợp tác với ngân hàng.

Câu hỏi thường gặp

1. Ngân hàng số khác gì so với ngân hàng điện tử và ngân hàng truyền thống?
   Ngân hàng số là mô hình số hóa toàn bộ hoạt động ngân hàng, cung cấp dịch vụ hoàn toàn qua nền tảng số mà không cần chi nhánh vật lý. Ngân hàng điện tử chỉ là một dịch vụ hỗ trợ ngân hàng truyền thống, còn ngân hàng truyền thống chủ yếu dựa vào giao dịch trực tiếp tại chi nhánh.

2. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến ý định sử dụng dịch vụ ngân hàng số của khách hàng cá nhân?
   Cảm nhận tính hữu ích và cảm nhận sự tin tưởng là hai yếu tố quan trọng nhất, theo kết quả phân tích hồi quy trong nghiên cứu. Khách hàng cần thấy dịch vụ mang lại lợi ích thực tế và đảm bảo an toàn thông tin.

3. MSB đã áp dụng những công nghệ số nào để phát triển ngân hàng số?
   MSB đã ứng dụng trí tuệ nhân tạo, học máy, sinh trắc học, điện toán đám mây và API mở để nâng cao hiệu quả vận hành, bảo mật và trải nghiệm khách hàng.

4. Làm thế nào để giảm nhận thức rủi ro của khách hàng khi sử dụng ngân hàng số?
   Ngân hàng cần tăng cường các biện pháp bảo mật, minh bạch thông tin, đồng thời truyền thông giáo dục khách hàng về an toàn giao dịch và quyền riêng tư để giảm lo ngại.

5. Tại sao phát triển ngân hàng số với khách hàng cá nhân phức tạp hơn so với khách hàng doanh nghiệp?
   Khách hàng cá nhân có số lượng lớn, đa dạng về độ tuổi, thu nhập, nhu cầu và hành vi sử dụng dịch vụ, đòi hỏi ngân hàng số phải thiết kế sản phẩm linh hoạt, thân thiện và hệ thống hạ tầng công nghệ mạnh để đáp ứng.

Kết luận

• Ngân hàng số tại MSB đã phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn 2019-2023 với số lượng khách hàng mới tăng gấp 3,8 lần và giá trị giao dịch tăng hơn 8 lần.
• Các yếu tố cảm nhận tính hữu ích và sự tin tưởng đóng vai trò quyết định trong việc thúc đẩy ý định sử dụng dịch vụ ngân hàng số của khách hàng cá nhân.
• MSB đã ứng dụng hiệu quả các công nghệ số hiện đại như AI, sinh trắc học và điện toán đám mây để nâng cao trải nghiệm và bảo mật.
• Nghiên cứu đề xuất các giải pháp trọng tâm về công nghệ bảo mật, phát triển sản phẩm, đào tạo nhân sự và truyền thông nhằm thúc đẩy phát triển ngân hàng số.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả định kỳ, đồng thời mở rộng hợp tác công nghệ để duy trì vị thế cạnh tranh.

Đề nghị các nhà quản trị và chuyên viên ngân hàng tận dụng kết quả nghiên cứu để tối ưu hóa chiến lược phát triển ngân hàng số, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ và gia tăng giá trị cho khách hàng cá nhân trong kỷ nguyên số.