Phát Triển Năng Lực Đánh Giá Sự Kiện Cho Học Sinh Qua Dạy Học Lịch Sử Việt Nam 1858-1918

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN

1.1. Tính cấp thiết của đề tài

1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

1.4. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

1.5. Giả thuyết khoa học

1.6. Đóng góp của luận án

1.7. Ý nghĩa của đề tài

1.8. Cấu trúc luận án

2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ĐÁNH GIÁ SỰ KIỆN CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

2.1. Quan niệm về đánh giá sự kiện trong dạy học lịch sử ở trường THPT

2.1.1. Quan niệm về sự kiện và sự kiện lịch sử

2.1.2. Quan niệm về đánh giá sự kiện trong dạy học lịch sử

2.1.3. Các loại sự kiện và đặc điểm của sự kiện trong dạy học lịch sử ở trường THPT

2.1.3.1. Các loại sự kiện

2.1.3.2. Đặc điểm của sự kiện trong dạy học lịch sử

2.1.4. Đặc điểm của đánh giá sự kiện và các mức độ đánh giá sự kiện trong dạy học lịch sử ở trường THPT

2.1.4.1. Đặc điểm của đánh giá sự kiện trong dạy học lịch sử ở trường THPT

2.1.4.2. Các mức độ đánh giá sự kiện trong dạy học lịch sử ở trường THPT

2.1.5. Những yếu tố tác động đến kết quả đánh giá sự kiện trong dạy học lịch sử ở trường THPT

2.1.6. Quan niệm về phát triển năng lực đánh giá sự kiện cho học sinh trong dạy học lịch sử ở trường THPT

2.1.6.1. Năng lực và phát triển năng lực

2.1.6.2. Năng lực đánh giá sự kiện và phát triển năng lực đánh giá sự kiện

2.1.6.3. Yêu cầu về năng lực đánh giá sự kiện của học sinh trong Chương trình môn Lịch sử 2022

2.1.6.4. Vai trò, ý nghĩa của việc phát triển năng lực đánh giá sự kiện cho học sinh trong dạy học lịch sử ở trường THPT

2.2. Cơ sở thực tiễn

2.2.1. Khái quát về thực tiễn dạy học lịch sử ở trường THPT. Một số tồn tại

2.2.2. Điều tra, khảo sát thực tiễn phát triển năng lực đánh giá sự kiện cho học sinh trong dạy học lịch sử ở trường THPT

2.2.2.1. Mục đích, đối tượng và địa bàn điều tra, khảo sát

2.2.2.2. Nội dung, phương pháp và quá trình điều tra, khảo sát

2.2.2.3. Nhận xét, đánh giá kết quả điều tra, khảo sát

3. CHƯƠNG 3: CÁC BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ĐÁNH GIÁ SỰ KIỆN CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM TỪNG PHẦN

3.1. Một số yêu cầu cơ bản khi lựa chọn các biện pháp phát triển năng lực đánh giá sự kiện cho học sinh trong dạy học lịch sử ở trường THPT

3.2. Các biện pháp phát triển năng lực đánh giá sự kiện cho học sinh trong dạy học lịch sử ở trường THPT

3.2.1. Nhóm biện pháp hướng dẫn học sinh tìm hiểu, khám phá sự kiện lịch sử

3.2.1.1. Tạo động cơ, hứng thú cho học sinh trước khi tổ chức hoạt động tìm hiểu, khám phá về sự kiện lịch sử

3.2.1.2. Định hướng cho học sinh “công thức – cấu trúc” khi đánh giá một sự kiện lịch sử

3.2.1.3. Hướng dẫn học sinh khai thác triệt để nguồn sử liệu trong SGK

3.2.1.4. Hướng dẫn học sinh khai thác có hiệu quả nguồn sử liệu ngoài SGK có liên quan đến sự kiện được nhắc đến trong bài học

3.2.1.5. Sử dụng hiệu quả các phương pháp dùng lời hướng dẫn học sinh tìm hiểu và lĩnh hội kiến thức, làm cơ sở cho việc đánh giá

3.2.2. Nhóm biện pháp hướng dẫn học sinh phát hiện và giải quyết vấn đề lịch sử

3.2.2.1. Vận dụng quy trình tổ chức dạy học nêu và giải quyết vấn đề để hướng dẫn học sinh đánh giá sự kiện

3.2.2.2. Xây dựng và sử dụng các dạng bài tập tình huống có vấn đề

3.2.2.3. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu ý nghĩa và rút ra bài học kinh nghiệm của sự kiện lịch sử

3.2.2.4. Dạy học dự án

3.2.3. Nhóm biện pháp vận dụng các hình thức tổ chức dạy học và mô hình học tập tích cực

3.2.3.1. Tổ chức dạy học nội khóa

3.2.3.2. Tổ chức dạy học trải nghiệm

3.2.4. Nhóm biện pháp hướng dẫn học sinh rèn luyện kĩ năng đánh giá sự kiện

3.2.4.1. Hướng dẫn học sinh rèn luyện kĩ năng đánh giá sự kiện theo hình thức cá nhân

3.2.4.2. Hướng dẫn học sinh rèn luyện kĩ năng đánh giá sự kiện theo nhóm

4. CHƯƠNG 4: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM TOÀN PHẦN

4.1. Bảng tiêu chí đánh giá về phát triển năng lực đánh giá sự kiện cho học sinh trong dạy học lịch sử ở trường THPT

4.1.1. Cơ sở xây dựng bảng tiêu chí đánh giá về phát triển năng lực đánh giá sự kiện cho học sinh trong dạy học lịch sử ở trường THPT

4.1.2. Bảng tiêu chí đánh giá về phát triển năng lực đánh giá sự kiện cho học sinh trong dạy học lịch sử ở trường THPT

4.2. Thực nghiệm sư phạm toàn phần các biện pháp phát triển năng lực đánh giá sự kiện cho học sinh trong dạy học lịch sử ở trường THPT

4.2.1. Mục tiêu, khái quát chương trình môn Lịch sử ở trường THPT

4.2.1.1. Mục tiêu dạy học môn Lịch sử ở trường THPT

4.2.1.2. Khái quát chương trình môn Lịch sử ở trường THPT

4.2.2. Thực nghiệm sư phạm toàn phần

4.2.2.1. Mục đích, đối tượng và địa bàn thực nghiệm sư phạm

4.2.2.2. Mục tiêu và nội dung lịch sử Việt Nam (1858 – 1918) ở trường THPT

4.2.2.3. Nội dung, phương pháp và tiến trình thực nghiệm sư phạm

4.2.2.4. Đánh giá kết quả thực nghiệm. Tổng hợp ý kiến về thực nghiệm sư phạm

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Phát triển năng lực đánh giá sự kiện trong dạy học lịch sử

Luận án tập trung vào việc phát triển năng lực đánh giá sự kiện cho học sinh thông qua dạy học lịch sử Việt Nam giai đoạn 1858-1918. Năng lực đánh giá sự kiện được xem là một trong những kỹ năng quan trọng giúp học sinh hiểu sâu sắc và phân tích các sự kiện lịch sử một cách khách quan. Luận án nhấn mạnh rằng việc phát triển năng lực này không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức lịch sử mà còn rèn luyện tư duy phản biện và kỹ năng phân tích.

1.1. Khái niệm và vai trò của năng lực đánh giá sự kiện

Năng lực đánh giá sự kiện được định nghĩa là khả năng của học sinh trong việc phân tích, đánh giá và nhận định các sự kiện lịch sử dựa trên các nguồn tư liệu và bằng chứng cụ thể. Luận án chỉ ra rằng việc phát triển năng lực này giúp học sinh không chỉ ghi nhớ sự kiện mà còn hiểu được bản chất và ý nghĩa của chúng. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc hình thành tư duy độc lập và khả năng phản biện.

1.2. Phương pháp dạy học phát triển năng lực đánh giá sự kiện

Luận án đề xuất các phương pháp dạy học như sử dụng tư liệu gốc, tổ chức hoạt động nhóm, và áp dụng các bài tập tình huống để giúp học sinh rèn luyện kỹ năng đánh giá sự kiện. Các phương pháp này không chỉ giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn về lịch sử mà còn khuyến khích sự tương tác và hợp tác trong quá trình học tập.

II. Thực trạng dạy học lịch sử và phát triển năng lực đánh giá sự kiện

Luận án phân tích thực trạng dạy học lịch sử tại các trường trung học phổ thông, chỉ ra rằng việc phát triển năng lực đánh giá sự kiện cho học sinh còn nhiều hạn chế. Nhiều giáo viên vẫn tập trung vào việc truyền đạt kiến thức một chiều mà chưa chú trọng đến việc rèn luyện kỹ năng phân tích và đánh giá cho học sinh.

2.1. Khó khăn trong việc phát triển năng lực đánh giá sự kiện

Một trong những khó khăn chính là sự thiếu hụt các tài liệu và nguồn sử liệu đa dạng, khiến học sinh khó có cơ sở để đánh giá sự kiện một cách khách quan. Ngoài ra, phương pháp dạy học truyền thống vẫn chiếm ưu thế, làm hạn chế sự phát triển tư duy độc lập và phản biện của học sinh.

2.2. Kết quả khảo sát thực tiễn

Kết quả khảo sát cho thấy, đa số học sinh cảm thấy khó khăn trong việc đánh giá sự kiện lịch sử do thiếu kỹ năng phân tích và tư duy phản biện. Điều này cho thấy sự cần thiết phải cải tiến phương pháp dạy học để phát triển năng lực đánh giá sự kiện cho học sinh.

III. Biện pháp phát triển năng lực đánh giá sự kiện trong dạy học lịch sử

Luận án đề xuất các biện pháp cụ thể để phát triển năng lực đánh giá sự kiện cho học sinh, bao gồm việc sử dụng các phương pháp dạy học tích cực, tăng cường sử dụng tư liệu gốc, và tổ chức các hoạt động trải nghiệm thực tế.

3.1. Sử dụng tư liệu gốc trong dạy học

Việc sử dụng các tư liệu gốc như văn bản, hình ảnh, và hiện vật lịch sử giúp học sinh có cơ sở để đánh giá sự kiện một cách khách quan. Luận án nhấn mạnh rằng giáo viên cần hướng dẫn học sinh cách khai thác và phân tích các nguồn tư liệu này một cách hiệu quả.

3.2. Tổ chức hoạt động nhóm và thảo luận

Các hoạt động nhóm và thảo luận giúp học sinh trao đổi ý kiến, phân tích sự kiện từ nhiều góc độ khác nhau. Điều này không chỉ rèn luyện kỹ năng đánh giá sự kiện mà còn phát triển kỹ năng giao tiếp và hợp tác của học sinh.

IV. Thực nghiệm sư phạm và đánh giá kết quả

Luận án tiến hành thực nghiệm sư phạm để đánh giá hiệu quả của các biện pháp đề xuất. Kết quả thực nghiệm cho thấy, việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực đã giúp cải thiện đáng kể năng lực đánh giá sự kiện của học sinh.

4.1. Kết quả thực nghiệm

Kết quả thực nghiệm cho thấy, học sinh ở các lớp thực nghiệm có khả năng đánh giá sự kiện lịch sử một cách chính xác và khách quan hơn so với các lớp đối chứng. Điều này chứng minh tính khả thi và hiệu quả của các biện pháp đề xuất.

4.2. Đánh giá và khuyến nghị

Luận án kết luận rằng việc phát triển năng lực đánh giá sự kiện cho học sinh là cần thiết và đề xuất các khuyến nghị cụ thể để cải tiến phương pháp dạy học lịch sử tại các trường trung học phổ thông.

Phát Triển Năng Lực Đánh Giá Sự Kiện Cho Học Sinh Trong Dạy Học Lịch Sử Việt Nam Từ 1858 Đến 1918