I. Tổng Quan Về Phát Triển Hợp Tác Xã Nông Nghiệp Hà Nội
Hợp tác xã (HTX) nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế nông thôn. Khi kinh tế cá thể bộc lộ nhược điểm, hợp tác lao động trở thành tất yếu. HTX tạo ra sức sản xuất mới, lớn hơn tổng lao động cá thể. Các Mác chỉ ra nhiều ưu thế của hiệp tác lao động, từ san sẻ thể lực đến tiết kiệm tư liệu sản xuất. Tuy nhiên, cần tuân thủ kế hoạch sản xuất, đủ tư liệu và quản lý tốt. Những ưu thế này có thể áp dụng vào HTX nông nghiệp, dù nông nghiệp có đặc thù riêng. HTX phát triển cùng kinh tế thị trường, với Liên minh HTX quốc tế (ICA) có trên 100 nước tham gia. V.Lênin nhấn mạnh vai trò của HTX trong xây dựng chủ nghĩa xã hội, cần học tập kỹ thuật và văn hóa từ tư bản chủ nghĩa. Nhà nước cần hỗ trợ tài chính và tổ chức để phát triển HTX nông nghiệp.
1.1. Tính Tất Yếu Khách Quan Của Hợp Tác Xã Nông Nghiệp
Khi lao động cá thể đã phát huy hết tiềm năng của nó thì sẽ bộc lộ những nhược điểm của sản xuất nhỏ, phân tán và tất yếu phải hợp tác lao động. Hợp tác lao động có thể diễn ra trong các công xưởng, các trang trại hay trong các hợp tác xã… Hợp tác lao động sẽ tạo ra một sức sản xuất mới lớn hơn tổng số các sức lao động cá thể cộng lại. Các Mác đã chỉ ra bảy ưu thế của hiệp tác lao động.
1.2. Vai Trò Của Nhà Nước Trong Phát Triển Hợp Tác Xã
Việc tổ chức nông dân vào hợp tác xã để đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là để chế biến các sản phẩm nông nghiệp, để cải tạo ruộng đất của nông dân, để giúp đỡ thủ công nghiệp phát triển… phải được sự giúp đỡ rộng rãi của nhà nước về mặt tài chính cũng như về mặt tổ chức. Ở nước ta trên 50 năm xây dựng và phát triển hợp tác xã nông nghiệp đã đạt được nhiều thành tích nhưng cũng còn nhiều nhược điểm.
II. Thách Thức Vấn Đề Của HTX Nông Nghiệp Ngoại Thành
Trước đổi mới, HTX theo mô hình tập thể hóa toàn bộ tư liệu sản xuất phù hợp với thời chiến. Nhưng khi chuyển sang kinh tế thị trường, các HTX này không còn thích hợp, hoặc giải thể hoặc chuyển đổi. Đồng thời, xuất hiện những HTX kiểu mới. Thực hiện khoán 10 đề cao tính tự chủ của hộ nông dân, đòi hỏi đổi mới tổ chức và quản lý HTX nông nghiệp. Kinh tế hàng hóa và khoa học kỹ thuật thúc đẩy cạnh tranh. Để tồn tại, các hộ kém thế lực phải hợp tác, giúp đỡ nhau tăng năng suất, nâng cao chất lượng, giảm giá thành, tăng sức cạnh tranh. Hợp tác xã nông nghiệp Hà Nội cần thích ứng với những thay đổi này.
2.1. Hạn Chế Của Mô Hình Hợp Tác Xã Kiểu Cũ
Trước đổi mới hợp tác xã theo mô hình tập thể hoá toàn bộ tư liệu sản xuất phù hợp với thời chiến đã góp phần không nhỏ vào những thắng lợi vĩ đại của dân tộc. Nhưng khi chuyển sang kinh tế thị trường các hợp tác xã đó không còn thích hợp nữa nên hoặc là bị giải thể hoặc là phải chuyển đổi theo cơ chế thị trường, đồng thời đã xuất hiện những hợp tác xã kiểu mới.
2.2. Cạnh Tranh Trong Kinh Tế Thị Trường Nông Nghiệp
Sự phát triển kinh tế hàng hoá và tiến bộ khoa học kỹ thuật đã thúc đẩy cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ và gay gắt. Để tồn tại và phát triển, tiêu thụ được hàng hoá những hộ kém thế lực về kinh tế phải hợp tác, giúp đỡ nhau trong sản xuất kinh doanh nhằm tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm giá thành, tăng sức cạnh tranh trên thị trường.
III. Cách Phát Triển HTX Nông Nghiệp Hà Nội Trong Thị Trường
HTX là tổ chức kinh tế tự chủ, có vốn, quỹ chung, cơ cấu tổ chức chặt chẽ, có tư cách pháp nhân. Các mô hình HTX thành lập trên tinh thần trợ giúp, tự chịu trách nhiệm, dân chủ, bình đẳng, tự nguyện và đoàn kết. Mục tiêu cơ bản của xã viên là thực hiện những hoạt động mà cá nhân không thể hoặc khó thực hiện, nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội. HTX vừa là tổ chức kinh tế, vừa là tổ chức xã hội, bảo vệ lợi ích người lao động. Luật HTX sửa đổi năm 2003 định nghĩa HTX là tổ chức kinh tế tập thể do xã viên tự nguyện góp vốn, góp sức để phát huy sức mạnh tập thể, giúp nhau sản xuất kinh doanh hiệu quả.
3.1. Đặc Điểm Của Hợp Tác Xã Trong Kinh Tế Thị Trường
Hợp tác xã là một loại hình kinh tế hợp tác, là tổ chức kinh tế tự chủ có vốn, quỹ chung; có cơ cấu tổ chức chặt chẽ; có tư cách pháp nhân. Các mô hình hợp tác xã đều được thành lập trên tinh thần trợ giúp, tự chịu trách nhiệm, dân chủ, bình đẳng, công bằng, tự nguyện và đoàn kết.
3.2. Mục Tiêu Hoạt Động Của Hợp Tác Xã Nông Nghiệp
Mặc dù hợp tác xã cũng là đơn vị kinh doanh song mục tiêu cơ bản của những xã viên khi thành lập hoặc liên kết thành một hợp tác xã là để thực hiện những hoạt động mà từng cá nhân riêng lẻ không thể thực hiện được hoặc thực hiện được nhưng khó khăn và kém hiệu quả nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội nhờ sức mạnh của lao động hiệp tác của các xã viên.
IV. Hướng Dẫn Đổi Mới HTX Nông Nghiệp Theo Cơ Chế Thị Trường
Trong cơ chế cũ, HTX nông nghiệp tồn tại dưới hình thức xí nghiệp tập thể, tập thể hóa tư liệu sản xuất. Xu thế hiện nay là HTX thực hiện chức năng dịch vụ, hỗ trợ kinh tế hộ là chính, nhằm đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn. Từ chỗ phủ nhận hộ gia đình, HTX nông nghiệp ở Việt Nam đang đi theo hướng bổ sung cho kinh tế hộ nông dân tự chủ, phục vụ cho nó. Sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế hộ là tiền đề để thiết lập quan hệ hợp tác. Bằng các hoạt động hỗ trợ dịch vụ hiệu quả, HTX giúp kinh tế hộ khắc phục thách thức từ thiên nhiên, thị trường, tăng cường địa vị trên thương trường.
4.1. Chuyển Đổi Từ Mô Hình Tập Thể Sang Dịch Vụ Hỗ Trợ
Trong cơ chế cũ hợp tác xã nông nghiệp tồn tại phổ biến và chủ yếu dưới hình thức các xí nghiệp tập thể: tập thể hoá tư liệu sản xuất, tiến hành sản xuất tập trung, biến xã viên trong hợp tác xã thành người lao động làm công. Còn xu thế hiện nay là các hợp tác xã thực hiện chức năng dịch vụ, hỗ trợ cho kinh tế hộ là chính nhằm đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn cho kinh tế hộ.
4.2. Vai Trò Hỗ Trợ Kinh Tế Hộ Của Hợp Tác Xã
Đến lượt mình, bằng các hoạt động hỗ trợ dịch vụ có hiệu quả hợp tác xã giúp kinh tế hộ khắc phục được những thách thức từ thiên nhiên, từ thị trường, tăng cường địa vị của họ trên thương trường...
V. Kinh Nghiệm Phát Triển Hợp Tác Xã Nông Nghiệp Quốc Tế
Nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế về phát triển HTX nông nghiệp là rất quan trọng. Nhật Bản, Thái Lan, Trung Quốc và Mỹ đều có những mô hình HTX thành công. Các mô hình này tập trung vào các khía cạnh như: liên kết sản xuất nông nghiệp, chuỗi giá trị nông sản, ứng dụng công nghệ, và nâng cao năng lực cạnh tranh. Việc học hỏi và áp dụng kinh nghiệm từ các quốc gia này có thể giúp Hợp tác xã nông nghiệp Hà Nội phát triển bền vững và hiệu quả hơn.
5.1. Bài Học Từ Phong Trào Hợp Tác Xã Ở Nhật Bản
Phong trào hợp tác xã ở Nhật Bản nổi tiếng với sự gắn kết chặt chẽ giữa các thành viên và sự hỗ trợ toàn diện từ chính phủ. Các hợp tác xã Nhật Bản tập trung vào việc cung cấp dịch vụ tín dụng, bảo hiểm, và tư vấn kỹ thuật cho nông dân.
5.2. Kinh Nghiệm Phát Triển Hợp Tác Xã Ở Thái Lan
Thái Lan có nhiều mô hình hợp tác xã thành công trong lĩnh vực chế biến và xuất khẩu nông sản. Các hợp tác xã này thường liên kết với các doanh nghiệp lớn để đảm bảo đầu ra cho sản phẩm và nâng cao giá trị gia tăng.
VI. Giải Pháp Phát Triển Bền Vững HTX Nông Nghiệp Hà Nội
Để phát triển bền vững Hợp tác xã nông nghiệp Hà Nội, cần nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền và người dân về vai trò của HTX. Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ HTX là yếu tố then chốt. Hỗ trợ vốn sản xuất kinh doanh, tổ chức tốt khâu cung ứng đầu vào và tiêu thụ đầu ra cho HTX. Giải quyết các vấn đề tồn đọng về tài sản, vốn. Tăng cường công tác khuyến nông, nhân rộng các mô hình HTX tiên tiến. Phát triển nông nghiệp ngoại thành cần sự phối hợp đồng bộ giữa các yếu tố này.
6.1. Nâng Cao Năng Lực Quản Lý Và Điều Hành Hợp Tác Xã
Quan tâm hơn nữa đến công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cho hợp tác xã nông nghiệp. Cán bộ hợp tác xã cần được trang bị kiến thức về quản lý kinh tế, kỹ thuật nông nghiệp, và pháp luật liên quan đến hoạt động của hợp tác xã.
6.2. Hỗ Trợ Vốn Và Tiếp Cận Thị Trường Cho Hợp Tác Xã
Hỗ trợ vốn sản xuất kinh doanh cho phát triển hợp tác xã nông nghiệp. Tổ chức tốt khâu cung ứng đầu vào và tiêu thụ sản phẩm đầu ra cho các hợp tác xã nông nghiệp. Các hợp tác xã cần được tạo điều kiện tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi và các kênh phân phối sản phẩm hiệu quả.
