I. Tổng Quan Về Phát Triển Cho Vay Doanh Nghiệp VietinBank
Hoạt động cho vay đóng vai trò quan trọng trong thành công của các ngân hàng thương mại (NHTM). Trong đó, cho vay khách hàng doanh nghiệp (KHDN) là một bộ phận không thể thiếu, mang lại nguồn thu lớn nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Cho vay doanh nghiệp là hình thức cung cấp tín dụng của ngân hàng cho các khách hàng là doanh nghiệp, là một bộ phận trong tín dụng ngân hàng và có vai trò quan trọng đối với tín dụng ngân hàng.
Cho vay doanh nghiệp có các đặc điểm cơ bản như: Chủ thể kinh tế được cấp tín dụng rất phong phú về loại hình tổ chức, về trình độ phát triển, hoạt động ở mọi ngành nghề; Số lượng món vay nhiều nên đã tạo ra nguồn thu khá lớn cho ngân hàng, đồng thời qua đó cũng phân tán được rủi ro. Khách hàng là doanh nghiệp phân tán trên những khu vực thị trường khác nhau; Nhu cầu của doanh nghiệp rất đa dạng cả về quy mô vốn tín dụng, hình thức tín dụng mong muốn và thời điểm có nhu cầu vốn tín dụng. Điều này góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Tuy nhiên, hoạt động cho vay doanh nghiệp cũng luôn tồn tại nhiều rủi ro, đồng thời, phải đối mặt với cạnh tranh gay gắt. Các NHTM muốn phát triển cho vay doanh nghiệp đều phải tăng cường quản lý cho vay KHDN một cách hiệu quả.
1.1. Định Nghĩa và Đặc Điểm Của Cho Vay Doanh Nghiệp
Cho vay là hiện tượng kinh tế khách quan khi có tình trạng thừa và thiếu vốn. Theo nghĩa chung, cho vay là việc một người thỏa thuận cho người khác sử dụng tài sản trong một thời hạn nhất định với điều kiện hoàn trả, dựa trên sự tín nhiệm. Hiện nay, cho vay là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả gốc và lãi (Nguyễn Thị Phương Liên, 2022).
1.2. Vai Trò Của Tín Dụng Doanh Nghiệp Với Ngân Hàng
Cho vay doanh nghiệp giúp mang lại thu nhập ngân hàng thông qua lãi suất cho vay. Ngoài ra, thông qua cho vay doanh nghiệp, ngân hàng còn có thể phát triển các hoạt động khác của mình, mở rộng thị phần hoạt động, được nhiều khách hàng biết đến. Ngân hàng còn có thể phát triển các hoạt động khác của mình, mở rộng thị phần hoạt động, được nhiều khách hàng biết đến. Theo Trịnh Thị Sâm (2008), doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, đựơc đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh.
1.3. Phát Triển Cho Vay Doanh Nghiệp VietinBank Bắc Giang là gì
Phát triển cho vay KHDN của NHTM là tổng hòa các hoạt động quản lý của NHTM từ lập kế hoạch phát triển cho vay KHDN tới thực thi kế hoạch và kiểm tra, giám sát thực hiện phát triển cho vay KHDN nhằm đạt được mục tiêu kế hoạch đã đề ra của ngân hàng (Nguyễn Thị Ngọc Huyền, Đoàn Thị Thu Hà, Đỗ Thị Hải Hà, 2012). Phát triển cho vay KHDN của bất kỳ NHTM nào trước tiên cũng phải hướng tới sự tồn tại và phát triển bền vững, an toàn, nâng cao năng lực cạnh tranh của chính NHTM đó.
II. Thách Thức và Cơ Hội Trong Vay Vốn Doanh Nghiệp VietinBank
Năm 2023 trở lại đây, NHNN chỉ đạo các NHTM triển khai các gói tín dụng phù hợp nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp cùng vượt qua khó khăn, đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, trong đó tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên, các động lực tăng trưởng của nền kinh tế. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều Nghị quyết, văn bản chỉ đạo các Bộ, cơ quan, địa phương thực hiện quyết liệt các giải pháp phù hợp, hiệu quả nhằm nâng cao khả năng tiếp cận và khả năng hấp thụ vốn tín dụng của nền kinh tế, giải quyết các khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khẩn trương rà soát, đánh giá tình hình thực hiện các Thông tư số 02/2023/TT-NHNN, Thông tư số 03/2023/TT-NHNN, Thông tư số 06/2023/TT-NHNN và các Thông tư, văn bản quy định có liên quan để chủ động, kịp thời xem xét, sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các văn bản quy định, nhất là các cơ chế, chính sách hết hiệu lực trong năm 2023. Tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng rà soát, tiết giảm chi phí hoạt động, đơn giản hóa các thủ tục, điều kiện cho vay, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số để tiếp tục giảm mặt bằng lãi suất cho vay.
2.1. Ảnh Hưởng Của Chính Sách Pháp Lý Đến Tín Dụng Doanh Nghiệp
Về chính sách pháp lý, hoạt động cho vay KHDN chịu sự điều chỉnh bởi nhiều văn bản pháp lý như Luật các tổ chức tín dụng,… Hệ thống pháp lý trong cho vay KHDN ngày một hoàn thiện hơn. Môi trường pháp lý tạo điều kiện thuận lợi cho các NHTM mở rộng cho vay KHDN, tuy nhiên cũng đòi hỏi các NHTM phải thường xuyên theo sát sự biến động về cơ chế chính sách để có định hướng, giải pháp phát triển cho vay KHDN hiệu quả.
2.2. Các Yếu Tố Cạnh Tranh Ảnh Hưởng Đến Cho Vay Doanh Nghiệp
Hoạt động cho vay doanh nghiệp luôn tồn tại nhiều rủi ro, đồng thời, phải đối mặt với cạnh tranh gay gắt. Các NHTM muốn phát triển cho vay doanh nghiệp đều phải tăng cường quản lý cho vay KHDN một cách hiệu quả. Điều này đòi hỏi công tác quản lý cho vay KHDN phải luôn được coi trọng.
2.3. Thực Trạng Cho Vay Doanh Nghiệp VietinBank Bắc Giang
Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Bắc Giang hiện nay có 01 trụ sở chính đặt tại Trung tâm thành phố Bắc Giang, 08 phòng giao dịch. Với mạng lưới rộng, thương hiệu uy tín và lâu năm, Chi nhánh đã không ngừng mở rộng cho vay KHDN.Tuy nhiên, cho vay KHDN của không duy trì được sự tăng trưởng liên tục về dư nợ. Dư nợ cho vay KHDN của Chi nhánh năm 2022 giảm chỉ còn 3.551 tỷ đồng so với mức 3. Tới năm 2023, dư nợ cho vay KHDN của Chi nhánh cũng tăng trưởng nhưng tốc độ còn chậm, chưa tương xứng với tiềm năng. Một trong những nguyên nhân dẫn tới cho vay KHDN của Chi nhánh còn chưa thực sự tốt là do công tác phát triển cho vay KHDN còn chưa hiệu quả.
III. Phương Pháp Lập Kế Hoạch Phát Triển Cho Vay Doanh Nghiệp
Hoạt động phát triển cho vay KHDN cũng như mọi hoạt động khác của NHTM đều phải lên kế hoạch thực hiện cụ thể cho kỳ kế hoạch. Nguyên tắc phát triển cho vay KHDN của NHTM cần phải tuân thủ gồm: Nguyên tắc tuân thủ: phát triển cho vay KHDN của NHTM phải đảm bảo tuân thủ tuyệt đối các quy định pháp luật hiện hành, các văn bản, chính sách của Hội sở có liên quan. Nguyên tắc hiệu quả: phát triển cho vay KHDN của NHTM phải đảm bảo các giải pháp, phương án thực thi phát huy tác dụng trong việc hoàn thành mục tiêu mở rộng cho vay KHDN cả về chiều rộng và chiều sâu.
3.1. Phân Tích Thị Trường Và Đối Thủ Cạnh Tranh Vay Vốn
Việc lập kế hoạch phát triển cho vay KHDN được Chi nhánh thực hiện hằng năm tuy nhiên, căn cứ lập kế hoạch chưa được phân tích đầy đủ và kỹ lưỡng, dẫn tới bản kế hoạch chưa chi tiết và sát thực tế.
3.2. Xác Định Mục Tiêu Tăng Trưởng Tín Dụng Doanh Nghiệp Cụ Thể
Phát triển hoạt động cho vay KHDN về chiều rộng là việc mở rộng về số lượng khách hàng, dư nợ cho vay, thị phần. Phát triển hoạt động cho vay KHDN theo chiều sâu liên quan tới nâng cao chất lượng cho vay (an toàn trong cho vay, thu nhập từ hoạt động cho vay, hài lòng của khách hàng,…)
3.3. Lựa Chọn Phân Khúc Khách Hàng Doanh Nghiệp Mục Tiêu
Chủ thể quản lý phát triển hoạt động cho vay KHDN là bộ máy quản lý cho vay KHDN của NHTM. Đối tượng của hoạt động quản lý là các quan hệ cho vay vốn giữa NHTM và các khách hàng doanh nghiệp. Công cụ mà NHTM sử dụng để quản lý phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp hoạt động là các văn bản pháp lý, các chính sách của ngân hàng như: chính sách lãi suất; chính sách sản phẩm; chính sách kênh phân phối, kế hoạch hóa,.
IV. Tổ Chức Thực Hiện Kế Hoạch Phát Triển Cho Vay VietinBank
Triển khai kế hoạch, Chi nhánh đã giao chỉ tiêu tới từng phòng giao dịch, phòng khách hàng,… nhưng công tác chỉ đạo chưa sát sao. Mức độ phát triển dư nợ cho vay KHDN chưa đồng đều giữa các đơn vị kinh doanh. Công tác kiểm soát được thực hiện thường xuyên nhưng mới chú trọng tới đánh giá hoàn thành kế hoạch, chưa đi sâu tìm hiểu nguyên nhân, đề xuất giải pháp,….
4.1. Phân Công Trách Nhiệm và Thiết Lập KPI Cho CB NV Tín Dụng
Cần có sự phân công rõ ràng trách nhiệm, có hệ thống KPI cụ thể cho từng cán bộ để đảm bảo hiệu quả công việc và hoàn thành các mục tiêu về tín dụng.
4.2. Đào Tạo và Nâng Cao Năng Lực Cho Đội Ngũ Cho Vay Doanh Nghiệp
Đội ngũ nhân viên cần được đào tạo để nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng được yêu cầu công việc và hỗ trợ khách hàng tốt hơn.
4.3. Xây Dựng Mối Quan Hệ Với Khách Hàng Doanh Nghiệp
Cần xây dựng và duy trì mối quan hệ tốt đẹp với khách hàng doanh nghiệp, tạo sự tin tưởng để đảm bảo sự gắn kết và hợp tác lâu dài.
V. Kiểm Tra Giám Sát Hiệu Quả Cho Vay Khách Hàng Doanh Nghiệp
Xuất phát từ những thực trạng trên, tác giả đã lựa chọn đề tài “Phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam, chi nhánh Bắc Giang” cho đề án của mình. Mục tiêu: Đề án được thực hiện nhằm mục tiêu đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác phát triển cho vay KHDN tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam chi nhánh Bắc Giang.
5.1. Đánh Giá Rủi Ro Tín Dụng Trong Quá Trình Cho Vay
Rủi ro tín dụng cần được đánh giá thường xuyên và liên tục để đưa ra các giải pháp phòng ngừa, giảm thiểu các thiệt hại có thể xảy ra.
5.2. Kiểm Tra Tuân Thủ Quy Trình Vay Vốn Doanh Nghiệp
Quy trình vay vốn cần được tuân thủ nghiêm ngặt để đảm bảo tính minh bạch và an toàn trong hoạt động tín dụng.
5.3. Sử Dụng Công Nghệ Để Giám Sát Dư Nợ Tín Dụng
Sử dụng các công cụ công nghệ hiện đại để giám sát dư nợ, phát hiện các dấu hiệu bất thường giúp đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời.
VI. Giải Pháp Phát Triển Cho Vay Doanh Nghiệp VietinBank
Để khắc phục những hạn chế trên và nâng cao hiệu quả quản lý phát triển cho vay KHDN, đề án đã đưa ra một số giải pháp. Đồng thời, tác giả đề án cũng đã nghiên cứu bối cảnh thực hiện đề án và phân công trách nhiệm thực hiện đề án cụ thể.
6.1. Hoàn Thiện Kế Hoạch Phát Triển Cho Vay Doanh Nghiệp
Căn cứ lập kế hoạch chưa được phân tích đầy đủ và kỹ lưỡng, dẫn tới bản kế hoạch chưa chi tiết và sát thực tế. Vì vậy, cần có kế hoạch phát triển hoàn thiện hơn.
6.2. Tổ Chức Tốt Hơn Việc Thực Hiện Kế Hoạch Cho Vay
Triển khai kế hoạch, Chi nhánh đã giao chỉ tiêu tới từng phòng giao dịch, phòng khách hàng,… nhưng công tác chỉ đạo chưa sát sao.
6.3. Tăng Cường Kiểm Tra Giám Sát Thực Hiện Tín Dụng
Công tác kiểm soát được thực hiện thường xuyên nhưng mới chú trọng tới đánh giá hoàn thành kế hoạch, chưa đi sâu tìm hiểu nguyên nhân, đề xuất giải pháp,…
